Νεοπτόλεμος: Ο άξιος γιος του Αχιλλέα

Ο Νεοπτόλεμος, σύμφωνα με την παράδοση ήταν γιος του Αχιλλέα και της Διηδάμειας, μιας από τις κόρες του βασιλιά της Σκύρου Λυκομήδη. Το όνομά του, είτε σημαίνει νεαρός πολεμιστής, ή νέος μαχητής [< νέος+πτόλεμος (πόλεμος)], είτε αυτός που πίπτει νέος στον πόλεμο, οπότε και το όνομά του αναφέρεται τιμητικά στον νεκρό πατέρα του, τον Αχιλλέα, που πράγματι έπεσε νέος στον πόλεμο [στην Τροία].

ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΥΡΟ ΣΤΟ ΙΛΙΟΝ: Ο Νεοπτόλεμος, ο οποίος ονομαζόταν και Πύρρος, δηλαδή κοκκινόξανθος, ανατράφηκε στο ανάκτορο του παππού του στη Σκύρο. Μετά τον θάνατο του Αχιλλέα, ο έφηβος ακόμη Νεοπτόλεμος, που φαίνεται πως ονομάστηκε έτσι από τον παιδαγωγό του, Φοίνικα, πείστηκε από τον Οδυσσέα να πολεμήσει στην Τροία, στη θέση του νεκρού του πατέρα, γιατί ήταν δισέγγονος του Αιακού και, σύμφωνα με κάποιο χρησμό, η Τροία δεν θα κυριευόταν χωρίς τη βοήθεια ενός απογόνου του Αιακού. Ο χρησμός δικαιολογούνταν επειδή ο Αιακός, πριν από πολλά χρόνια, είχε βοηθήσει στην κατασκευή των τειχών της Τροίας. Ο Νεοπτόλεμος φορώντας το θώρακα και τον οπλισμό του πατέρα του, που του τα πρόσφερε ο Οδυσσέας, αναδείχτηκε σε έναν από τους επιφανέστερους ήρωες στην άλωση της Τροίας. Ήταν ένας από τους πρώτους που μπήκαν στην Τροία βγαίνοντας από το Δούρειο Ίππο. Σκότωσε μάλιστα τον ίδιο τον Πρίαμο και τον εγγονό του, Αστυάνακτα, που ήταν γιος του Έκτορα. Κάποιες παραδόσεις αναφέρουν ότι ο Νεοπτόλεμος θυσίασε στον τάφο του πατέρα του την κόρη του Πριάμου, Πολυξένη. Πάντως, αποχωρώντας από την αλωθείσα Τροία, πήρε ως λάφυρο μαζί του τη σύζυγο του Έκτορα, την Ανδρομάχη.

ΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ: Για την επιστροφή του υπάρχουν διάφορες παραδόσεις. Σύμφωνα με την επικρατέστερη απ΄ αυτές, εγκαταστάθηκε στην Ήπειρο, όπου και αναδείχθηκε βασιλιάς των Μολοσσών. Μάλιστα από τη βασιλική αυτή γενιά του Νεοπτολέμου κατάγεται και η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδα. Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου και τελικά παντρεύτηκε την κόρη του Μενελάου και της Ελένης, Ερμιόνη, την οποία όμως ο πατέρας της είχε προηγουμένως υποσχεθεί στον Ορέστη. Σύμφωνα με την ίδια εκδοχή, ο Ορέστης φέρεται να σκότωσε το Νεοπτόλεμο στους Δελφούς, όπου λέγετο πως υπήρχε και ο τάφος του γιου του Αχιλλέα. Μάλιστα οι κάτοικοι της περιοχής τον λάτρευαν ως ήρωα. Ο Παυσανίας, αλλοιώνοντας αυτή την εκδοχή, ισχυρίζεται πως ο Νεοπτόλεμος σκοτώθηκε από ιερέα του Απόλλωνα, κι ο λόγος ήταν πραγματικά ασήμαντος: για τις μερίδες των σφαγίων της θυσίας κατά την εορτή των Θεοξενίων! Πάντως, το τέμενος προς τιμήν του βρισκόταν στο ύψος του ναού του Απόλλωνα, δυτικά της Στοάς του Αττάλου.