Ανταγωνισμός: όταν χρειάζεται να κοιτάξεις έξω από σένα για να εκτιμήσεις την αξία σου

Μπορείς πραγματικά να θυματοποιήσεις τον εαυτό σου, το σύντροφο σου ή τα παιδιά σου, αν δώσεις στον ακραίο ανταγωνισμό την πρώτη θέση στη φιλοσοφία σου ή τη συμπεριφορά σου. Οι σχολές που απαιτούν παντού άριστα από τους φοιτητές και τους σπρώχνουν σε απάνθρωπο, συχνά, ανταγωνισμό μεταξύ τους, μπορεί τελικά να παράγουν μερικά “αστέρια” πρώτου μεγέθους. Αλλά αυτό είναι που θέλεις εσύ για τον εαυτό σου; Την υπερθέρμανση και την υπερσυμπίεση ενός “αστέρα”; Και τι νομίζεις ότι θα γίνει, αν τελικά όλοι σε θεωρούν πραγματικά τον καλύτερο; Αν χρειάζεσαι αυτή την αναγνώριση για να δυναμώσει το εγώ σου, τότε επιβεβαιώνεσαι από τα χειροκροτήματα των άλλων κι όχι από μέσα σου – κι αυτό είναι ένα από τα πιο σίγουρα σημάδια της ανασφάλειας και της έλλειψης αυτοεκτίμησης. Το χειρότερο, όμως, είναι το άλλο: αν η αξία σου ως ανθρώπινου πλάσματος στηρίζεται στην επιτυχία σου σε κάποιο τομέα ή στο γεγονός ότι βρίσκεσαι στην κορυφή και ξεπερνάς όλους τους άλλους, τι θα κάνεις όταν θα πάψουν τα χειροκροτήματα και δεν θα είσαι πια στην κορυφή; Θα καταρρεύσεις, γιατί τότε δε θα έχεις πια κανένα λόγο να αισθάνεσαι σπουδαίος.

Ο ανταγωνισμός αποτελεί μια από τις κυριότερες αιτίες αυτοκτονιών στη χώρα μας. Θύματά του είναι κυρίως οι άνθρωποι που ένιωθαν σπουδαίοι, όσο ξεπερνούσαν το διπλανό τους. Όταν “απέτυχαν” σ’ αυτό, έχασαν την αίσθηση της προσωπικής τους αξίας και αποφάσισαν πως δεν άξιζε να ζουν τη θλιβερή ζωή τους.

Το ποσοστό αυτοκτονιών στα παιδιά μεταξύ οκτώ και δώδεκα χρόνων μεγάλωσε κατά τετρακόσια τοις εκατό από το 1967. Φανταστείτε: μικρά παιδιά να αυτοκτονούν. πιστεύοντας πως η ζωή τους δεν έχει αξία, τις περισσότερες φορές μόνο και μόνο επειδή πιστεύουν ότι πρέπει να ξεπεράσουν τα άλλα παιδιά για να έχουν αξία· Το άγχος να μπουν στη σχολική ομάδα, να πάρουν μεγάλους βαθμούς, να ικανοποιήσουν τους στόχους των γονιών τους και να ευχαριστήσουν τους πάντες: όλα αυτά δεν είναι αξίες ζωής, που θα έκαναν έναν υγιή άνθρωπο, να βάλει σε κίνδυνο τη ζωή του- κι ακόμα λιγότερο να την αφαιρέσει ηθελημένα-, για χάρη τους.

Όλα τα ανθρώπινα πλάσματα αξίζει να ζήσουν και μπορούν να ζήσουν με ευτυχία και αυτοεκπλήρωση, χωρίς να κοιτάζουν συνεχώς τους άλλους για να βρουν την αξία τους. Αντίθετα, μάλιστα, οι άνθρωποι που λειτουργούν αρμονικά δεν επιδιώκουν να είναι καλύτεροι από τον καθένα. Ψάχνουν μέσα τους να βρουν τους στόχους της ζωής τους και ξέρουν ότι ο ανταγωνισμός θα εκτρέψει μάλλον τις προσπάθειές τους, παρά θα τους βοηθήσει να καταφέρουν αυτό που επιθυμούν. Μην ξεχνάς ότι όταν βρίσκεσαι στην κατάσταση που ονομάζεται “ανταγωνισμός”, έχεις κάποιον άλλον μπροστά σου για σύγκριση. Κι όταν χρειάζεται να κοιτάξεις έξω από σένα για να εκτιμήσεις την αξία σου, αυτό σημαίνει ότι δεν κατευθύνεις εσύ τη ζωή σου. Είναι προτιμότερο να κοιτάζεις μέσα σου, παρά να μετριέσαι με το διπλανό σου.

Μια βασική αλήθεια, που την επαναλαμβάνουν οι φιλόσοφοι δια μέσου των αιώνων: ουκ εν τω πολλώ το εύ.

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ

Μερικές φορές χρειάζεται να φάει κανείς μια δυνατή κλωτσιά, για να συνειδητοποιήσει ότι οι άνθρωποι είναι πιο σημαντικοί από τα πράγματα. Κινδυνεύεις να γίνεις ένα θύμα πρώτης γραμμής, αν έχεις σε μεγαλύτερη προτεραιότητα την απόκτηση υλικών αγαθών και όχι την ανθρώπινη ζωή, ιδιαίτερα τη δική σου. Αν αφιερώσεις τον εαυτό σου σε πράγματα, γεγονότα ή χρήματα, το πιο πιθανό είναι να απογοητευτείς βαθιά.

Εκείνοι που προσανατολίζονται αποκλειστικά και μόνο στα πράγματα, έχουν μεγάλες δυσκολίες στις σχέσεις τους με τους άλλους. Βρίσκουν ότι η κουβέντα με τους άλλους ανθρώπους είναι αγγαρεία – και γι’ αυτό τις περισσότερες φορές προτιμούν να μιλούν στους άλλους αντί με τους άλλους, να τους διατάζουν και να τους χρησιμοποιούν, προκειμένου ν’ αποκτήσουν πράγματα. Οι άνθρωποι που εισπράττουν τις διαταγές ενοχλούνται από τις προσπάθειες του άλλου να τους μεταβάλλει σε συναισθηματικούς δούλους και προτιμούν να μένουν μακριά από τον «άνθρωπο των αντικειμένων», που στρέφεται έτσι όλο και πιο πολύ στα πράγματα, επαναλαμβάνοντας αιώνια τον κύκλο αυτό. Τελικά, ο άνθρωπος των αντικειμένων μένει μόνος του, μη έχοντας παρά τα αντικείμενα για παρηγοριά. Όμως τα πράγματα δεν μπορούν να σε παρηγορήσουν: είναι στείρα, νεκρά, χωρίς αγάπη. Τα πράγματα δεν μπορούν να ανταποδώσουν την αγάπη σου – κι έτσι, οι τελικές απολαβές της υπερβολικής αφοσίωσης στην επιτυχία και την απόκτηση αγαθών, είναι η μοναξιά και η απογοήτευση.

Το σημαντικότερο στον κόσμο είναι οι άνθρωποι και τα ζωντανά πλάσματα. Αν δε νιώθεις γύρω σου τη ζωή να σφύζει κι εσύ να συμμετέχεις σ’ αυτή, δεν έχεις καμιά δυνατότητα χαράς. Αν χανόταν η ζωή από τη γη, τίποτε στον κόσμο δε θα είχε και δε θα έδινε νόημα. Η ζωή είναι το μόνο πράγμα που μετράει.