Το άγχος των γονέων είναι βασικός παράγοντας για την ανάπτυξη της ψυχικής ασθένειας των παιδιών

Η ανάπτυξη ενός βρέφους συνδέεται στενά με τη σχέση που έχει με τους γονείς του. Το άγχος των γονέων, η συναισθηματική διαταραχή και η ανατροφή με γονείς που κάνουν κατάχρηση ουσιών μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα των γονέων και να αυξήσουν τον κίνδυνο να αναπτύξουν τα παιδιά προβλήματα συμπεριφοράς, ψυχικής και κοινωνικής συμπεριφοράς.

Mπορεί να είναι δύσκολο να το διαχειριστείτε το άγχος και χρειάζεται προσπάθεια για να μην το αφήσετε να επηρεάσει τα παιδιά σας. Έρευνα αποδεικνύει ότι η μητρική κατάθλιψη έχει άμεση σύνδεση με την ανάπτυξη συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους στα παιδιά.

Γενικότερα η ψυχική υγεία μιας οικογένειας είναι αλληλένδετη και στενά συνδεδεμένη. Αυτό είναι αναπόφευκτο, καθώς η ανάπτυξη των παιδιών εξαρτάται τόσο πολύ από τους γονείς, καθώς είναι οι κύριοι φροντιστές και πηγή υποστήριξης των παιδιών.

Τα παιδιά βρίσκονται σε μια διαδικασία όπου μαθαίνουν παρατηρώντας τους γονείς τους τρόπους που χειρίζονται το άγχος και προκλήσεις της ζωής τους. Το άγχος των γονέων και τα προβλήματα συμπεριφοράς του παιδιού αναφέρεται ότι έχουν συναλλακτικές επιπτώσεις το ένα στο άλλο σε όλη την ανάπτυξη.

Επιπλέον τα παιδιά που βρίσκονται στο αναπτυξιακό στάδιο και μαθαίνουν μέσα από τους γονείς τους τρόπους διαχείρισης προκλήσεων, κατά συνέπεια αυτό μεταφέρεται και στην εφηβεία και στην μετέπειτα ζωή του παιδιού. Γονείς όπου βιώνουν άγχος ή κατάθλιψη έρχονται να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις τους αλλά παράλληλα και να συμβαδίσουν με τις απαιτήσεις που έχουν ως γονείς.

Μια εκδήλωση αυτού μπορεί να είναι η δυσκολία παροχής του επιπέδου ζεστασιάς και υποστήριξης που συχνά χρειάζονται τα παιδιά σε αυτή την ηλικία, κάτι που μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία και την ευημερία του παιδιού.

Κατά την διάρκεια της πανδημίας, οι ανάγκες τις ψυχικής υγείας έχουν αυξηθεί σημαντικά όπως και τα επίπεδα του γονικού άγχους. Η θεραπεία για τα παιδιά είναι ιδιαίτερα σημαντική, αλλά οι θεραπευτικές προσεγγίσεις όπου συνεργάζονται γονείς και παιδιά μπορούν να αποδειχθούν ένας αρκετά αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης των αναγκών της ψυχικής υγείας ολόκληρης της οικογένειας.

Η ψυχική υγεία ενός παιδιού ξεκινά με την ψυχική υγεία των γονέων και το να βεβαιωθούν ότι οι γονείς έχουν την υποστήριξη και τους πόρους που χρειάζονται μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά και στην ανάπτυξη της ψυχικής υγείας ενός παιδιού.

Οι γονείς που βιώνουν συζυγικές συγκρούσεις, έχουν υψηλό φόρτο εργασίας και έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης, που έχουν φτωχότερη σωματική υγεία, έχουν ως αποτέλεσμα λιγότερο αποτελεσματική ανατροφή των παιδιών και αύξηση των προβλημάτων συμπεριφοράς των παιδιών, υπάρχει φόβος δημιουργίας παιδικού τραύματος, προβλήματα στην γονική μέριμνα, και επιπλέον ασκείται αρνητική επιρροή στην ικανότητα ανταπόκρισης και ευαισθησίας σε σχέση με το παιδί και μακροπρόθεσμα στην ανάπτυξη του παιδιού.

Ορισμένες μελέτες παιδιών με αναπτυξιακές καθυστερήσεις έχουν βρει ότι τα προβλήματα συμπεριφοράς μεσολαβούν στη σχέση μεταξύ της αναπτυξιακής κατάστασης του παιδιού και του άγχους των γονέων.

Οι μονογονεϊκές οικογένειες σε συνδυασμό με την έλλειψη πόρων λόγω οικονομικών περιορισμών καθιστούν τον γονέα πιο ευάλωτο στο άγχος και την κατάθλιψη. Τα παιδιά με καθυστερήσεις είναι πιο πιθανό να έχουν οικογενειακά περιβάλλοντα με υψηλά επίπεδα γονικού άγχους. Πιο συγκεκριμένα οι γονείς παιδιών με καθυστερήσεις συνήθως αναφέρουν περισσότερο γονικό άγχος από τους γονείς τυπικά αναπτυσσόμενων παιδιών.

Όταν οι γονείς επιλέγουν να φέρουν τα παιδία τους σε παιδοψυχολόγο αυτό είναι ένα υπέροχο βήμα. Αλλά οι ίδιοι έχουν την τάση να παραβλέπουν τις δικές τους ανάγκες ιδιαίτερα όταν τα παιδιά δυσκολεύονται. Οι γονείς θα πρέπει να σκεφτούν ότι όταν είναι οι ίδιοι σε κατάσταση άγχους, τότε θα δυσκολευτούν πολύ περισσότερο να βοηθήσουν τα παιδιά τους που βιώνουν και αυτά άγχος.

Προστατευτικοί παράγοντες που μπορούν να υιοθετήσουν οι γονείς είναι: 

• η θεραπεία της ψυχικής υγείας του γονέα
• η εκπαίδευση ως προς την διαχείριση του άγχους
• η οικογενειακή θεραπεία
• η έγκαιρη παρέμβαση για το παιδί
• η ασφαλής προσκόλληση γονέα-παιδιού
• σεμινάρια για γονείς

Είναι σημαντικό για το κοινό να γνωρίζει τους προστατευτικούς παράγοντες που προάγουν τη διαπροσωπική, τη σχεσιακή και την οικογενειακή ευημερία ακόμη και ενόψει προκλήσεων όπως η έκθεση στην κατάθλιψη, το άγχος και το στρες.

Μεγάλη έμφαση θα πρέπει να δοθεί σε προγράμματα ευεξίας γονικής μέριμνας, όπως δηλαδή σε προγράμματα μείωσης άγχους, ανάπτυξη ενσυνείδησης, προτροπή επιλογής υγιεινού τρόπου ζωής και αυτοφροντίδας. Όλα αυτά μπορούν να έχουν αποτελεσματικότητα ως προς την αντιμετώπιση του παιδιού. Η σχέση γονέα-παιδιού απαρτίζεται από παράγοντες κινδύνου και ανθεκτικότητας ως προς την ανάπτυξη και μετάδοση ευεξίας της ψυχικής υγείας και των επικείμενών προκλήσεων.

Όταν οι γονείς φτάνουν στην θέση ώστε να κατανοήσουν ότι η δέσμευση μεταξύ αυτών και του παιδιού τους είναι θεμελιώδης για την συνολική ευημερία της οικογένειας, τότε η λειτουργία των ατόμων και της οικογένειας ευδοκιμεί. Όταν η προσοχή αποσπάται από ένα κρίσιμο ζήτημα, όπως δηλαδή άγχος, κατάθλιψη ή άλλες προκλήσεις ψυχικής υγείας, τότε η οικογένεια βρίσκεται σε κίνδυνο και υποφέρει.

Η κατάθλιψη και το άγχος μπορεί να προκύψουν από πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις γονιδίων, περιβάλλοντος και κοινωνικο-συναισθηματικής ικανότητας, γι' αυτόν το λόγο συνίσταται η οικοδόμηση αυτοπεποίθησης και ικανότητας, η διαχείριση του άγχους και η συναισθηματική σταθερότητα σε μια προσπάθεια να μετριαστούν οι προκλήσεις της ψυχικής υγείας.