Η προσωπικότητά μας μπορεί να προστατεύσει ή να γεράσει τον εγκέφαλό μας, σύμφωνα με έρευνα

Ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μπορεί να αποτελούν βασικούς παράγοντες για το αν οι άνθρωποι αναπτύσσουν ήπια γνωστική εξασθένιση αργότερα στη ζωή τους, σύμφωνα με μια νέα έρευνα.

Το να είναι κανείς πιο ευσυνείδητος και εξωστρεφής κρατά την ήπια γνωστική εξασθένιση μακριά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ενώ τα υψηλότερα επίπεδα νευρωτισμού αυξάνουν τις πιθανότητες γνωστικής εξασθένισης, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες μέρες στο Journal of Personality and Social Psychology.

«Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας αντικατοπτρίζουν σχετικά διαρκή πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν σωρευτικά την εμπλοκή σε υγιείς και ανθυγιεινές συμπεριφορές και πρότυπα σκέψης κατά τη διάρκεια της ζωής», ανέφερε σε δήλωσή της η επικεφαλής συγγραφέας Tomiko Yoneda, μεταδιδακτορική φοιτήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βικτώριας στον Καναδά.

«Η συσσώρευση των δια βίου εμπειριών μπορεί στη συνέχεια να συμβάλει στην ευαισθησία απέναντι σε συγκεκριμένες ασθένειες ή διαταραχές, όπως η ήπια γνωστική εξασθένιση, ή να συμβάλει σε ατομικές διαφορές στην ικανότητα να αντέχει κανείς τις νευρολογικές αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία», ανέφερε η ίδια.

Ενώ η συσχέτιση αυτή παρατηρείται στην κλινική πρακτική, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τι είναι, η «κότα ή το αυγό», δήλωσε ο Δρ Ρίτσαρντ Άιζακσον, διευθυντής της Κλινικής Πρόληψης του Αλτσχάιμερ στο Κέντρο για την Υγεία του Εγκεφάλου στο Κολέγιο Ιατρικής Σμιντ του Πανεπιστημίου Φλόριντα Ατλάντικ.

«Συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο εξαιτίας συμπεριφορών σε όλη τη διάρκεια της ζωής που προδιαθέτουν ένα άτομο να αναπτύξει γνωστική έκπτωση ή νόσο Αλτσχάιμερ, ή μπορεί να υπάρχει ένας πιο άμεσος βιολογικός ρόλος που σχετίζεται με την πρώιμη παθολογία της νόσου», δήλωσε ο Άιζακσον, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

«Ο νευρωτισμός είναι συγκεκριμένα ένα χαρακτηριστικό που μου έρχεται στο μυαλό, και προηγούμενες μετα-αναλύσεις έχουν επίσης δείξει αυτό. Ο νοητικός μηρυκασμός και η ανησυχία συνδέονται με μικρότερους όγκους εγκεφάλου», ανέφερε. «Δεν είναι σαφές αν το μονοπάτι του στρες/νευροφλεγμονής οδηγεί σε αυτό. Δεν υπάρχει πραγματικά ένας βιοδείκτης γι’ αυτό, οπότε είναι δύσκολο να αποδειχθεί».

Βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας

Η έρευνα ανέλυσε τις προσωπικότητες σχεδόν 2.000 ατόμων που συμμετείχαν στο Rush Memory and Aging Project, μια πολύχρονη έρευνα ηλικιωμένων ενηλίκων της περιοχής του Σικάγο που ξεκίνησε το 1997. Η έρευνα εξέτασε τον ρόλο τριών βασικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας – ευσυνειδησία, εξωστρέφεια και νευρωτισμός – στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετώπισαν τη γνωστική έκτπωση στη μετέπειτα ζωή τους.

Ο νευρωτισμός είναι ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που επηρεάζει το πόσο καλά ένα άτομο αντιμετωπίζει το στρες. Οι νευρωτικοί άνθρωποι προσεγγίζουν τη ζωή με άγχος και θυμό, και συχνά βλέπουν τις μικρές απογοητεύσεις ως απελπιστικά συντριπτικές ή απειλητικές.

Οι ευσυνείδητοι άνθρωποι τείνουν να έχουν υψηλά επίπεδα αυτοπειθαρχίας και είναι οργανωμένοι και στοχευμένοι, δήλωσε η Yoneda, ενώ οι εξωστρεφείς είναι ενθουσιώδεις με τη ζωή και συχνά διεκδικητικοί και εξωστρεφείς. Τα άτομα με υψηλή βαθμολογία στην ευσυνειδησία ή χαμηλή βαθμολογία στον νευρωτισμό είχαν σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ήπια γνωστική διαταραχή κατά τη διάρκεια της έρευνας, δήλωσε η Yoneda.

Κάθε έξι βαθμοί επιπλέον που σημείωνε ένα άτομο στην κλίμακα ευσυνειδησίας «σχετίζονταν με 22% μειωμένο κίνδυνο μετάβασης από τη φυσιολογική γνωστική λειτουργία στην ήπια γνωστική εξασθένιση», δήλωσε η Yoneda.

Αυτό μπορεί να μεταφράζεται σε ένα 80χρονο άτομο με υψηλή ευσυνειδησία που ζει δύο επιπλέον χρόνια χωρίς γνωστικά προβλήματα σε σύγκριση με εκείνους που σημείωναν χαμηλή ευσυνειδησία, σύμφωνα με τη μελέτη.

Το να είναι κανείς πιο εξωστρεφής και κοινωνικός φάνηκε να προσφέρει ένα επιπλέον έτος ζωής χωρίς άνοια, ανέφερε η έρευνα. Επίσης, ενίσχυσε την ικανότητα ενός ατόμου να ανακτήσει τη φυσιολογική γνωστική λειτουργία μετά από προηγούμενη διάγνωση ήπιας γνωστικής διαταραχής, ίσως λόγω των πλεονεκτημάτων της κοινωνικοποίησης.

Ωστόσο, καθώς τα επίπεδα νευρωτισμού αυξάνονταν, αυξανόταν και ο κίνδυνος μετάβασης σε γνωστική έκπτωση: Κάθε επιπλέον επτά βαθμοί στην κλίμακα «σχετίζονταν με 12% αυξημένο κίνδυνο», δήλωσε η Yoneda, γεγονός που μπορεί να μεταφράζεται σε απώλεια τουλάχιστον ενός έτους υγιούς γνωστικής ικανότητας.

Αυτή η έρευνα δεν είναι η πρώτη που δείχνει μια σχέση μεταξύ της προσωπικότητας και της λειτουργίας του εγκεφάλου. Παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που είναι πιο ανοιχτοί στις εμπειρίες, πιο ευσυνείδητοι και λιγότερο νευρωτικοί έχουν καλύτερες γνωστικές επιδόσεις στα τεστ και εμφανίζουν μικρότερη γνωστική έκπτωση με την πάροδο του χρόνου.