Η στρατηγική που μειώνει την επίδραση των αρνητικών αναμνήσεων

Προσπαθούμε με διάφορους τρόπους να βελτιώσουμε τη μνήμη μας, ειδικά καθώς μεγαλώνουμε. Αλλά τι συμβαίνει με όλες εκείνες τις αναμνήσεις που δεν μπορούμε να ξεχάσουμε με τίποτα;

Όταν κάτι τραυματικό συμβαίνει στη ζωή μας, οι άνθρωποι έχουμε διάφορες αντιδράσεις· μπορεί να εμφανίσουμε από μετατραυματικό στρες μέχρι έντονο φόβο και απόγνωση, αλλά και πολλά ψυχοσωματιά προβλήματα. Τι θα συνέβαινε όμως αν υπήρχε ένας τρόπος να επηρεάσουμε πώς ο εγκέφαλός μας αποθηκεύει συναισθηματικές αναμνήσεις; Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις πιστεύουν ότι ίσως βρήκαν πώς να καταφέρουν ακριβώς αυτό.

Για την έρευνα, 719 συμμετέχοντες παρατήρησαν αρνητικές ή ουδέτερες φωτογραφίες, ενώ παράλληλα καταγραφόταν η εγκεφαλική τους δραστηριότητα. Τους έλεγαν να εστιάσουν είτε στο προσκήνιο είτε στο παρασκήνιο των φωτογραφιών, και μετά από 4 δευτερόλεπτα, αξιολογούσαν αν τους έκανε να νιώσουν πολύ αρνητικά, καθόλου ή κάτι ενδιάμεσο.

Ο Καθηγητής ψυχολογίας, Florin Dolcos εξηγεί: «Η ιδέα ήταν να εξεράσουμε αν η χρήση μιας στρατηγικής συναισθηματικής ρυθμισης μπορεί να επηρεάσει αυτά τα χαρακτηριστικά της μνήμης». Μετά από λίγες μέρες, οι συμμετέχοντες επέστρεψαν και αξιολόγησαν τις φωτογραφίες ξανά σε σχέση με την οικειότητα, και τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι η εστίαση σε ουδέτερες λεπτομέρειες στο παρασκήνιο μιας τραυματικής σκηνής μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που κωδικοποιούμε μια ανάμνηση.

Συγκεκριμένα, το τραύμα θα φανεί λιγότερο αρνητικό, και οι συμμετέχοντες θυμούνταν λιγότερες λεπτομέρειες όταν εστίαζαν στο background των φωτογραφιών. Και επιπλέον, η εγκεφαλική περιοχή που είναι υπεύθυνη για την διαμόρφωση των συναισθηματικών αναμνήσεων δεν ενεργοποιείται το ίδιο έντονα.

Εστιάζοντας στις ουδέτερες λεπτομέρειες

Για όσους αντιμετωπίζουν άγχος ή κατάθλιψη, όπως και για ανθρώπους που ασχολούνται με επαγγέλματα τα οποία τους φέρνουν σε επαφή με τραυματικές καταστάσεις (όπως αστυνομικοί ή χειρούργοι), οι ερευνητές δηλώνουν ότι μια στρατηγική ρύθμισης των αναμνήσεων όπως αυτή, μπορεί να ενισχύσει την ψυχική του ανθεκτικότητα έτσι ώστε να διαχειρίζονται καλύτερα τέτοιες καταστάσεις.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Sanda Dolcos, «είναι το πρώτο παράδειγμα που γνωρίζουμε το οποίο δείχνει ότι η συγκέντρωση και εστίαση σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ενός γεγονότος ενώ συμβαίνει, μπορεί άμεσα να επηρεάσει τη διαμόρφωση της ανάμνησης». Γνωρίζουμε ήδη ότι το συναίσθημα έχει ισχυρή επίδραση στη διαμόρφωση αναμνήσεων και αυτή η στρατηγική προσφέρει μια καινοτόμα προσέγγιση για το πώς να διαχειριζόμαστε μια άσχημη εμπειρία, ακόμα κι από τη στιγμή που συμβαίνει.