Η ψυχολογία δεν έχει ένα ευρέως αποδεκτό παράδειγμα αλλά ανταγωνιστικές σχολές που συνυπάρχουν (συμπεριφορικές, λειτουργικές, γνωστικές, νευροφυσιολογικές, ψυχαναλυτικές, εξελικτικές και ανθρωπιστικές). Ως επιστήμη η ψυχολογία διχάζει καθώς θεωρείται ότι υπάρχουν πλευρές της επιστημονικές και άλλες όχι.Αυτό ίσως μπορεί να διαχωριστεί μέσω της αιτιοκρατίας. Οι ψυχολόγοι που υιοθετούν την ύπαρξη φυσικής και ψυχικής αιτιοκρατίας έχουν έναν επιστημονικό προσανατολισμό, όσοι αντιτίθενται σε αυτό στηρίζουν μια πιο ελεύθερη θεώρηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ένας ακόμα λόγος, για να δημιουργηθούν ερωτήματα και διχασμοί σχετικά με την ψυχολογία είναι ο δυισμός που γεννάται ανάμεσα στην αλληλεπίδραση σώματος και πνεύματος. Μία θέση του Descartes, σύμφωνα με την οποία το πνεύμα είναι ικανό να προκαλεί συμπεριφορές στο σώμα, που έχει υιοθετηθεί από τους περισσότερους ανθρωπιστές και υπαρξιστές.
Σίγουρα, οι κοινωνικοπολιτισμικές συνθήκες της κάθε περιόδου επηρεάζει τον τομέα και τον τρόπο που θα δοθεί έμφαση στη ψυχολογία. Η ιστορία της ψυχολογίας δύναται να μας δώσει μια εικόνα της φύσης και της πορείας της και μπορούμε να ορίσουμε την ψυχολογία ανάλογα με τις διαφοροποιήσεις της μέσα στους αιώνες.
ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Όσων αφορά την δική μας εκκίνηση της ιστορίας της ψυχολογίας βρίσκεται στους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι έδωσαν πολλά ψυχολογικά ψήγματα. Οι πρωτόγονοι πιστεύοντας ότι όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί έχουν ψυχή (ψυχοκρατία) και προβάλλοντας στη φύση συναισθήματα (ανθρωπομορφισμός) έδωσαν τη σκυτάλη στους πρώτους Έλληνες φιλοσόφους.
Οι πρώτοι Έλληνες φιλόσοφοι όπως ο Ηράκλειτος και ο Θαλής έδιναν τις εξηγήσεις για την ζωή μέσω της φύσης, ενώ ο Πυθαγόρας μέσω των αριθμών. Ο μονισμός των πρώτων φιλοσόφων τους οδηγούσε στη μη διάκριση σώματος και πνεύματος, σε αντίθεση με τον Πυθαγόρα που έθεσε πρώτος τα θεμέλια αυτού του δυισμού.
Η ψυχή αποκτά, όμως, υπόσταση από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Ο Πλάτωνας επηρεασμένος από τους πυθαγόρειους διατυπώνει τη θεωρία των Ιδεών και μιλά για την ανάμνηση της ψυχής πριν εμφυτευθεί στο σώμα. Ο Αριστοτέλης, πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα στήριξε ότι ο άνθρωπος κατέχει τη λογική ψυχή που διαχωρίζεται στον παθητικό νου που επεξεργάζεται τις πληροφορίες των πέντε αισθήσεων και τον ποιητικό νου που απομονώνει σταθερές έννοιες εκδηλωμένες μέσω της αισθητηριακής εμπειρίας.
Την Αριστοτέλεια θεωρία διαδέχθηκε ο σκεπτικισμός και ο κυνισμός. Ο κυνισμός με εκφραστές τον Αντισθένη και τον Διογένη πίστευε στην επιστροφή στη φύση και σε μια ζωή απαλλαγμένη από πάθη. Μια μετριοπαθή στάση ζωής στήριζε και ο Επίκουρος εστιασμένος στην ηδονή (ευχαρίστηση) που δεν προέρχεται από τη απόκτηση πολλών αγαθών. Όλοι οι φιλόσοφοι είχαν ως κοινό σημείο την ηθική μέχρι που με την εμφάνιση των θρησκειών το σκηνικό άρχισε να αλλάζει. Μέσω του θεϊκού στοιχείου ο νους και η ψυχή άρχισαν να αποκτούν μια διαφορετική υπόσταση με τομή τον Αυγουστίνο ο οποίος για πρώτη φορά θέτει την σημασία της ενδοσκόπησης με σκοπό την επαφή με το Θεό. Ο Αυγουστίνος όμως άνοιξε και άλλους δρόμους πάντα υπό το πρίσμα του θεϊκού στοιχείου όπως ανθρώπινη ελεύθερη βούληση, το κακό αποτελεί αποτέλεσμα επιλογής, οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για τη μοίρα τους και παρόν, παρελθόν και μέλλον εξαρτώμενα από αισθητηριακές εντυπώσεις και αναμνήσεις.
Μολονότι η ψυχή άρχισε να αποκτά μορφή την περίοδο της άνθησης του χριστιανισμού οι δεισιδαιμονίες και ο φόβος οδήγησαν σε ένα κλίμα σκοταδισμού που τίποτα δεν μπορούσε να ερευνηθεί σε βάθος. Ακόμα και οι απόπειρες συσχετισμού της αριστοτελικής με την χριστιανική θεωρία απέβη άκαρπη. Μάλιστα οι ψυχικά ασθενείς εκείνη την περίοδο αντιμετωπίζονταν με έντονη διάκριση.
ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Την περίοδο της Αναγέννησης εντοπίζονται οι απαρχές μιας πιο επιστημονικής θεώρησης της ψυχολογίας. Ο Descartes ήταν ο πρώτος που πρότεινε την αναζήτηση της αλήθειας μέσω της ενδοσκόπησης και της αισθητηριακής εμπειρίας κάνοντας, μάλιστα, μια πιο εμπεριστατωμένη θεώρηση για τους αισθητηριακούς υποδοχείς, μιλώντας για την συμπεριφορά που προκύπτει από τα νεύρα του εγκεφάλου. Έθεσε και εκείνος το ζήτημα του δυισμού πνεύματος και σώματος και την αλληλεπίδραση τους φέροντας ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για την πορεία της ψυχολογίας, αυτό του αντανακλαστικού. Η πεποίθηση του ότι ο νους έχει έμφυτες ιδέες απορρίφθηκε από τους εμπειριστές.
Ο Hobbes στήριξε την υλιστική άποψη, ενώ ο Locke παρότι ήταν εμπειριστής και χωρίς να απορρίπτει τον υλικό κόσμο δεν απέρριψε εντελώς την αισθητηριακή εμπειρία χρησιμοποιώντας, επίσης, τους νόμους του συνειρμού για την εξήγηση αφύσικων συνειρμών. Χρησιμοποίησε, δηλαδή, έναν όρο που σε άλλη βάση θα παίξει στη συνέχεια έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην ιστορία της ψυχολογίας. Η αισθητηριακή εμπειρία η οποία διατηρήθηκε και στις θεωρίες των ορθολογιστών αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο ώστε ο ορθολογισμός να έχει μια έντονη επίδραση στη σύγχρονη ψυχολογία. Για παράδειγμα ο Herbart στήριξε την άποψη περί συνειδητών ιδεών και ιδεών που βρίσκονται στο ασυνείδητο.
Ιδιαίτερης σημασίας ήταν η ψυχολογία της μορφής του Κant, σύμφωνα με την οποία, η φύση του νου είναι ανεξάρτητη από την εμπειρία. Ο νους, δηλαδή, προσθέτει κάτι στην συνειδητή μας εμπειρία που ο αισθητηριακός ερεθισμός δεν περιέχει. Τα ρεύματα της Αναγέννησης διαδέχθηκαν τα ρεύματα του Διαφωτισμού όπως ήταν ο Ρομαντισμός και ο Υπαρξισμός που έθεσαν τις βάσεις για την ψυχαναλυτική θεωρία. Σημαντική μορφή του ρομαντισμού για την ψυχολογία θεωρείται ο Schopenhauer, ο οποίος έθεσε ως το πιο ισχυρό κίνητρο της ανθρώπινης συμπεριφοράς τη βούληση για επιβίωση κάτι που καθιστά τους νοήμονες οργανισμούς πιο δυστυχισμένους αφού έχουν επίγνωση των αναγκών τους. Την άποψη αυτή ασπάστηκε και ο υπαρξιστής Nietzsche, που διαφώνησε στο ότι οι επιθυμίες πρέπει να απωθούνται στηρίζοντας την έκφραση της ανθρώπινης συμπεριφοράς τονίζοντας τη σημασία του θάρρους.
ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Με αυτές τις θεωρίες ως προάγγελο η πειραματική ψυχολογία δεν άργησε να κάνει την εμφάνιση της και για πρώτη φορά εισάγεται ο όρος ενέργεια στην ιστορία της ψυχολογίας. Ο Muller και ο Helmholtz αν και με αντίθετες θεωρίες εστίασαν στην ενέργεια που λαμβάνει το οπτικό νεύρο αλλά και τα υπόλοιπα αισθητικά νεύρα από την αίσθηση του φωτός. Η θεωρία του Helmholtz για την ενέργεια των οπτικών νεύρων συνδυάστηκε με αυτή του Young. Ο Helmholtz συνέδεσε το δόγμα των ειδικών νευρικών ενεργειών και με την ακουστική αντίληψη. Σημαντική ήταν και οι Gall και Spurzheim για τη διεύρυνση της ψυχολογίας των φυσικών ικανοτήτων αναδεικνύοντας την σε φρενολογία. Τα άτομα, δηλαδή, διαφέρουν σύμφωνα με τις φυσικές ικανότητες τους που έχουν έδρα συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Ο Wundt ο κύριος ιδρυτής της πειραματικής ψυχολογίας διατυπώνοντας την θεωρία και σχολή της βουλησιαρχίας με κύριο πυρήνα το γεγονός ότι οι άνθρωποι μπορούν να εστιάσουν την προσοχή τους μόνο σε ότι επιθυμούν.
Οι μελέτες του Wundt τον οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι η ενδοσκόπηση είναι ένα μέσον μελέτης του νου. Την αξία της ενδοσκόπησης αναγνώρισε τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά ο Titchener της σχολής του δομισμού, σύντομα όμως η ενδοσκόπηση θεωρήθηκε αναξιόπιστη.
ΔΑΡΒΙΝΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ
Μια από τις σημαντικότερες τομές στην ιστορία της ψυχολογίας αποτέλεσε η επίδραση της θεωρίας του Darwin. H προσαρμοστικότητα, η κληρονομικότητα, η επίδραση τους στη νοημοσύνη και ο κοινωνικός Δαρβινισμός μέσα από πολλούς εκφραστές του, όπως του Cattell με το πείραμα της νοητικής δοκιμασίας, αποτελούν τον προάγγελο της εξελικτικής ψυχολογίας.
Από τον λειτουργισμό ως την γνωστική ψυχολογία
Η δαρβινική επίδραση στη ψυχολογία οδήγησε στη γέννηση του λειτουργισμού και του συμπεριφορισμού. Η διαφορά που επήλθε ήταν ο διαχωρισμός της ψυχολογίας από τη θρησκεία. Ο James με το έργο του Αρχές (1890) έθεσε τις βάσεις του λειτουργισμού.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΣΜΟΣ
Ο λειτουργισμός εστίασε στη λειτουργία των νοητικών διαδικασιών απαλλαγμένος από τη στοιχειοκρατία μελετώντας τη συμπεριφορά από μια διαφορετική σκοπιά στο πλαίσιο ενός δαρβίνειου προτύπου και με επίκεντρο τα κίνητρα και περισσότερο τις διαφορές των προσωπικοτήτων παρά τις ομοιότητες. Ο James έδωσε στη ψυχολογία τόσο κοινωνιολογική βάση (κοινωνικός εαυτός), όσο και ψυχαναλυτική (το Εγώ της προσωπικότητας). Τυπολογικά η σύγχρονη ψυχολογία ταυτίζεται με την ψυχολογία που περιέγραψε ο James. Ένας από τους σημαντικότερους λειτουργιστές θεωρείται ο Thorndike, ο οποίος μελετώντας τα ζώα και μετά από απορρίψεις του ιδίου προς τις θεωρίες του κατέληξε στη σημασία των θετικών συνεπειών σε ένα συνειρμό και ότι η μάθηση μεταβιβάζεται από μια κατάσταση σε μία άλλη στο βαθμό που υπάρχουν κοινά στοιχεία.
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΣ - ΝΕΟΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΣ
Ο Pavlov ανακάλυψε στη διάρκεια της μελέτης του τα ψυχικά αντανακλαστικά. Το πασίγνωστο πείραμα του Pavlov τον οδήγησε στο συμπέρασμα ότι κάθε συμπεριφορά είναι έμφυτη, είναι προϊόν μάθησης και λειτουργεί αντανακλαστικά. Συγκεκριμένα ο Pavlov πίστευε ότι κάποια ερεθίσματα προκαλούν διέγερση και άλλα συστολή. Όταν τα ίδια ερεθίσματα προκαλούν τόσο διέγερση ,όσο και συστολή τότε έχουμε την πειραματική νεύρωση. Αυτό σε συνδυασμό με τις λέξεις που λειτουργούν ως εξαρτημένα ερεθίσματα συμβάλλουν στην συμπεριφορά του ατόμου.
Ιδρυτής του συμπεριφορισμού θεωρείται ο Watson με μεγάλο του αντίπαλο τον McDougall, υποστηρικτή της σκόπιμης και της ενστικτώδους συμπεριφοράς. Από την άλλη, ο Watson αρνήθηκε την ύπαρξη νοητικών γεγονότων και των ενστίκτων στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Για τον Watson η σκέψη ταυτίζεται με τις μυϊκές κινήσεις. Ο νεοσυμπεριφορισμός δεν διαφοροποιήθηκε αρκετά από τον συμπεριφορισμό αλλά διαφώνησε ως προς την αποφυγή αφηρημένων οντοτήτων καθώς υπήρχε η άποψη ότι πρέπει να ελέγχεται οποιοσδήποτε όρος είναι σχετικός με την συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ο Tolman δεν μελετούσε την αντανακλαστική συμπεριφορά αλλά τη στοχοκεντρική. Σημαντική συμβολή του στη ψυχολογία που τον έκανε ιδιαίτερα αποδεκτό από τη σημερινή ψυχολογία αποτέλεσε η άποψη ότι ένα σύνολο πεποιθήσεων συνιστούν ένα γνωστικό χάρτη.
Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΟΡΦΗΣ
Η ψυχολογία της μορφής του Kant άνοιξε το δρόμο για την Gestalt (ολότητα- μορφή). Οι θεμελιωτές της gestaltέδιναν ιδιαίτερη έμφαση στις συμπεριφορικές θεωρίες. Στην ψυχολογία της μορφής συναντάμε ως βάση την αισθητηριακή εμπειρία (Kant) εγκέφαλο κατανέμονται ομαλά και αλληλεπιδρούν με τις αισθητηριακές εμπειρίες με αποτέλεσμα την συνειδητή εμπειρία (ψυχοφυσικός ισομορφισμός). Στην Gestalt ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η αντίληψη με βασική την αλληλεπίδραση της μορφής και του υπόβαθρου και γίνεται διάκριση μεταξύ υλικού και υποκειμενικού περιβάλλοντος που το δεύτερο διέπει τη συμπεριφορά.
Αδιαμφισβήτητα, η σημασία της ψυχολογίας της μορφής έγκειται σε μια πιο ολιστική και εσωτερική θεώρηση της συμπεριφοράς και σε αυτό συνέβαλαν ιδιαίτερα ο Lewin και ο Ζeigarnik. Ο πρώτος τονίζει την επιρροή που έχει ένα ψυχολογικό γεγονός στη ζωή ενός ανθρώπου και πόσο μπορεί να καθορίσει όλες τις πτυχές της ζωής του τη δεδομένη στιγμή και ο δεύτερος παρατηρεί την αποφυγή ενός ανεπιθύμητου πράγματος όταν επιθυμεί ένα άλλο (σύγκρουση προθέσεων). Η ψυχολογία της μορφής διατηρείται και επηρεάζει ιδιαίτερα τη σύγχρονη ψυχολογία.
ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
Οι απαρχές της ψυχανάλυσης βρίσκονται στις μελέτες και πειραματισμούς του Freud σε συνεργασία με τον Breuer. Ο Freud αποτελεί μια σημαντική μορφή όχι μόνο για την παγίωση της ψυχανάλυσης αλλά και της ψυχολογίας γενικότερα. Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας πήρε για πρώτη φορά πνοή από τον Freud εστιαζόμενος κυρίως στους ελεύθερους συνειρμούς με σκοπό να εκμαιεύσει απωθημένες αναμνήσεις. Για πρώτη φορά μπαίνει στο μικροσκόπιο η σημασία της σεξουαλικής επιθυμίας (libido) στο ψυχισμό του ατόμου και αναλύονται τα ψυχοσεξουαλικά στάδια ανάπτυξης.
Στα πλαίσια του ταξιδιού του Freud στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα έχουμε και την ανάλυση αλλά και τον σημαντικό ρόλο εννοιών όπως ο σαδισμός και ο μαζοχισμός. Παρά τις επικρίσεις που δέχθηκε το έργο του Freud δεν μπορεί να αναιρεθεί η συμβολή του στον ψυχισμό της ανθρώπινης ύπαρξης, με κύριο παράδειγμα την εισαγωγή όρων, όπως το ΕΓΩ, το ΥΠΕΡΕΓΩ και το ΑΥΤΟ. Δεν μπορούμε να μην κατατάξουμε στους μεγάλους εκφραστές της ψυχανάλυσης και τον Jung, ο οποίος αν και οπαδός του Freud διατύπωσε μια δική του θεωρία.
Η θεωρία του Jung είχε μια πιο μεταφυσική χροιά. Διαφοροποιήθηκε ως προς τη θεωρία του προσωπικού ασυνειδήτου χωρίς να το απορρίπτει αλλά προσθέτοντας το συλλογικό ασυνείδητο που στηρίζεται στην ιστορία της ανθρώπινης ύπαρξης και τα αρχέτυπα. Η απλή σεξουαλική ενέργεια, επίσης, του Freud για τον Jung ήταν μια δεξαμενή ενέργειας που μπορεί να οδηγήσει σε μια θετική ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Ακόμα o Freud έδωσε ερμηνεία στα όνειρα που θεωρούσε σημαντικά για το ταξίδι στο ασυνείδητο ενώ ο Jung ενθάρρυνε την ερμηνεία του ασθενή για το όνειρο του. Τέλος, ο Adler ακολουθώντας ένα τελείως διαφορετικό δρόμο εστίασε την προσοχή του στην παρεμπόδιση του ατόμου να εκπληρώσει το στόχο του από τα συμπλέγματα κατωτερότητας, τα οποία εντόπιζε στην αδυναμία της βρεφικής ηλικίας. Μέλημά του ήταν να αναπληρώσει το μειονέκτημα ενός ατόμου με άλλες ικανότητες ή να το μετατρέψει σε δύναμη.
Η 3η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ - ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Οι πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης που δεν συμπεριλήφθηκαν στις θεωρίες της ψυχανάλυσης και του συμπεριφορισμού οδήγησε στην ανάγκη για την γέννηση της ανθρωπιστικής ψυχολογίας που χαρακτηρίστηκε και ως 3η δύναμη. Μια στροφή προς την πιο συναισθηματική και δημιουργική πλευρά του ανθρώπου, η ανθρωπιστική ψυχολογία συνδυάζει την υπαρξιστική φιλοσοφία με τις ρομαντικές ιδέες για την ανθρώπινη ύπαρξη. Μολονότι έπαιξαν ρόλο στη γέννησή της ανθρωπιστικής ψυχολογίας οι υπαρξιστές είχαν μια διαφορετική οπτική από τους ανθρωπιστές.
Η υπαρξιστική ψυχολογία πήρε μορφή για πρώτη φορά στις ΗΠΑ από τον May που διαχώρισε το φυσιολογικό από το νευρωσικό άγχος. Για τον May η διαδικασία στην οποία καλείται ο άνθρωπος να ζήσει απαλλαγμένος από ενοχές και με αυθεντικότητα περιλαμβάνει την μια είσοδο στο άγνωστο, κάτι που γεννά ένα φυσιολογικό άγχος. Αν δεν μπορέσει να αυτό να το αποδεχτεί το άγχος αυτό θα μετατραπεί σε νευρωσικό. Σε αντίθεση με τους υπαρξιστές οι ανθρωπιστές στηρίχτηκαν σε μια αρχή, επηρεασμένοι από τον Rousseau, ότι η ανθρώπινη ύπαρξη έχει μία ροπή προς την καλοσύνη. Ο Maslow, βασικός ιδρυτής της 3ης δύναμης στηρίχθηκε σε μια θεωρία ιεραρχίας των αναγκών που χρειάζεται η ανθρώπινη ύπαρξη για να φτάσει στην αυτοπραγμάτωση (το υπέρτατο σημείο ολοκλήρωσης της ανθρώπινης προσωπικότητας), τη λεγόμενη πυραμίδα του Maslow. Ο Rogers ασπάστηκε την αυτοπραγμάτωση του Μaslow και πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα την ανθρωπιστική ψυχολογία εισήγαγε την σημασία της ανάγκης της ανθρώπινης ύπαρξης για άνευ όρων αποδοχή που αποτελεί σήμερα και βασική αρχή της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας στις περισσότερες προσεγγίσεις.
ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Η εξελικτική ψυχολογία ήρθε μέσα από την ψυχοβιολογία να δώσει μια πιο επιστημονική χροιά βιολογικής οπτικής αυτή τη φορά και εξελίχτηκε μέσα από μελέτες κοινωνιοβιολόγων. Ουσιαστικά, μελετώνται οι γενετικές επιδράσεις στην συμπεριφορά δίνοντας έναν σημαντικό αλλά και αμφιλεγόμενο πολλές φορές ρόλο στην κληρονομικότητα αλλά και στη δομή του εγκεφάλου γενικότερα ως προς τη συμπεριφορά αλλά και τις διαταραχές που μπορεί να παρουσιάσει ένα άτομο. Από την άλλη, η γνωστική ψυχολογία ενώ κινείται, επίσης, σε ένα επιστημονικό πλαίσιο ως προς τη συμπεριφορά εστιάζει κυρίως στην επεξεργασία μιας πληροφορίας από έναν εγκέφαλο και δίνει έμφαση σε στοιχεία όπως αυτά της μνήμης και της αντίληψης.
Οι ψυχολόγοι της θεωρίας της Μορφής, ο Rogers, o Hebb και πολλοί άλλοι ήταν εκείνοι που άνοιξαν το δρόμο για την γνωστική ψυχολογία. Σημαντική τομή αποτέλεσε η τεχνητή νοημοσύνη του Turing για να αναλυθεί και να συγκριθεί με αυτήν η ανθρώπινη νοημοσύνη. Τόσο η εξελικτική όσο και η γνωστική ψυχολογία είναι ένα πολύ σημαντικό όπλο για την σύγχρονη ψυχολογία, αφού κάλυψαν επιστημονικά κενά για την ανθρώπινη ύπαρξη
Η σύγχρονη ψυχολογία υπάρχει μέσα από όλες αυτές τις θεωρίες και τις μελέτες που έγιναν ανά τους αιώνες συμπεριλαμβάνοντας όμως διαφορετικές και αντικρουόμενες απόψεις για την ανθρώπινη ύπαρξη. Δεν μπορούμε, όμως, να μην δεχτούμε τη συμβολή της ψυχολογίας στην ανθρωπότητα εφόσον φώτισε βασικά σημεία όπως είναι η μνήμη, η μάθηση η εγκεφαλική λειτουργία και γενικότερα η ψυχή και η σκέψη. Πολλά βέβαια κομμάτια της ανθρώπινης ψυχής είναι αμφιλεγόμενα και η ψυχολογία έχει να μας προσφέρει ακόμα πολλές αλήθειες για το πιο περίπλοκο πλάσμα πάνω στη γη, τον άνθρωπο.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου