Εμπλουτισμένα τρόφιμα: καλά ή κακά για την υγεία;

Εμπλουτισμένα τρόφιμα θεωρούνται τα τρόφιμα εκείνα που περιέχουν ένα ή περισσότερα θρεπτικά συστατικά, έπειτα από ειδική επεξεργασία που έχουν υποστεί προσκειμένου να βελτιωθεί η θρεπτική τους αξία. Η παραγωγή και η κατανάλωση εμπλουτισμένων τροφίμων έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία σε παγκόσμιο επίπεδο. Συγκεκριμένα, υπάρχουν πλέον πολλά και διαφορετικά είδη εμπλουτισμένων τροφίμων στο εμπόριο με κυριότερα δείγματα τα:

Γαλακτοκομικά προϊόντα εμπλουτισμένα με προβιοτικά ή πρεβιοτικά
Τα προβιοτικά ενισχύουν την εντερική χλωρίδα και βοηθούν στην ομαλή λειτουργία του εντέρου.

Προϊόντα εμπλουτισμένα με σίδηρο
Εμπλουτισμένα τρόφιμα με φυτικές στερόλες. Πρόκειται για ουσίες που μπορούν να μειώσουν την χοληστερόλη στο αίμα, σύμφωνα με κλινικές μελέτες. Συνήθως πρόκειται για τρόφιμα όπως γαλακτοκομικά προϊόντα και μαργαρίνες. Τα τρόφιμα αυτά ονομάζονται αλλιώς και λειτουργικά, λόγω της ιδιότητας τους αυτής καθώς πρόκειται όχι απλά για βελτίωση της θρεπτικής αξίας του προϊόντος, αλλά για ισχυρισμό υγείας.
 
Φυσικός χυμός πορτοκάλι εμπλουτισμένος με ασβέστιο
Μαγειρικό αλάτι εμπλουτισμένο με ιώδιο. Η κάλυψη των αναγκών του οργανισμού σε ιώδιο είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το ιώδιο είναι απαραίτητο στοιχείο για την ομαλή λειτουργία του θυρεοειδούς και την παραγωγή ορμονών. Αν το αλάτι λοιπόν καταναλώνεται με σύνεση και μέτρο, ειδικά το εμπλουτισμένο μπορεί να καλύψει σε μεγάλο ποσοστό τις ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε ιώδιο.

Γάλα εμπλουτισμένο με βιταμίνη D
Προϊόντα ολικής άλεσης εμπλουτισμένα με φυλλικό οξύ. Η πρόσληψη του φυλλικού οξέος είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς είναι απαραίτητο για την κυτταρική ανάπτυξη και την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και επιπλέον σύμφωνα με έρευνες μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης καρδιακής νόσου. Η επαρκής πρόσληψή του είναι απαραίτητη κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης ιδιαίτερα για την σωστή λειτουργία του νευρικού συστήματος του νεογνού.

Ποιοι ωφελούνται και ποιοι όχι από τα εμπλουτισμένα τρόφιμα
Τα εμπλουτισμένα τρόφιμα παρουσιάζουν μεγάλο όφελος για την υγεία ατόμων που για διάφορους λόγους δεν καταναλώνουν ένα τρόφιμο ή μια ομάδα τροφίμων, καθώς είναι σε θέση να προσφέρουν το συστατικό που πιθανώς να βρίσκεται σε έλλειψη. Επιπλέον υπάρχουν άτομα που μπορεί να παρουσιάζουν δυσαπορρόφηση σε ένα ή περισσότερα στοιχεία ή απώλεια ενός θρεπτικού στοιχείου λόγω κάποιας ασθένειας. Τα άτομα αυτά αποτελούν άλλη μια σημαντική ομάδα που ωφελούνται από τα εμπλουτισμένα τρόφιμα. Ακόμα, όμως, και για αυτές τις ομάδες ισχύει η αρχή ότι δεν θα πρέπει να γίνεται υπερκατανάλωση εμπλουτισμένων τροφίμων και υπερφόρτωση του οργανισμού με οποιοδήποτε θρεπτικό συστατικό. Για τον λόγο αυτό προβλέπεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ότι το τρόφιμο δεν θα πρέπει να περιέχει πάνω από το 50% της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης στο εκάστοτε θρεπτικό συστατικό. Συστήνεται, λοιπόν, ή ορθή κατανάλωση των εμπλουτισμένων τροφίμων, μέσα στα πλαίσια που ορίζει η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμα οι ετικέτες των τροφίμων θα πρέπει να είναι σαφείς ως προς την περιεκτικότητα του τροφίμου στα συστατικά του, με άμεσο στόχο την σωστή πληροφόρηση του καταναλωτή.

Το εμπλουτισμένο τρόφιμο δεν θα πρέπει να περιέχει πάνω από το 50% της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης στο εκάστοτε θρεπτικό συστατικό
 

Από την άλλη πλευρά, η υπερκατανάλωση ενός εμπλουτισμένου τροφίμου, συνεπώς και υπερκατανάλωση ενός θρεπτικού στοιχείου, μπορεί να οδηγήσει σε δυασαπορρόφηση κάποιου αλλού σημαντικού συαστατικού, λόγω ανταγωνιστικής δράσης μεταξύ τους. Πρέπει να τονίσουμε ότι τα εμπλουτισμένα τρόφιμα δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση λόγω της ενισχυμένης περιεκτικότητας τους σε κάποιο/α θρεπτικά συστατικά να αντικαθιστούν ολόκληρα γεύματα. Τέλος, ένα εμπλουτισμένο τρόφιμο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και υγιεινό. Μια μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη ή σε κορεσμένα λιπαρά καθιστά το τρόφιμο αυτό ανθυγιεινό για τον καταναλωτή.

Συμπερασματικά τα εμπλουτισμένα τρόφιμα παρέχουν ευεργετικά οφέλη για τον οργανισμό μας, φτάνει να καταναλώνονται με μέτρο και μέσα στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, έτσι ώστε να μην γίνεται αλόγιστη κατανάλωση συστατικών που πιθανόν ο καταναλωτής να αγνοεί την ύπαρξη τους στο συγκεκριμένο τρόφιμο.