H ύστερη εφηβεία: Τι είναι και τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς

Η κυρίως εφηβεία

Μεταξύ 12 και 16 τα παιδιά περνάνε την κύρια φάση της εφηβείας. Οι αλλαγές στο σώμα είναι πια ορατές και συνεχείς, κάτι που στα περισσότερα παιδιά δημιουργεί αμηχανία, ακόμη και ντροπή. Αντίστοιχα αλλάζει και η συμπεριφορά, οι συναισθηματικές  αντιδράσεις,  οι σχέσεις  με το περιβάλλον. Αυτή τη φάση χαρακτηρίζει σε πολλά παιδιά η ένταση, σε άλλα η «ύφεση» με την έννοια της απομόνωσης και της απόσυρσης. Και τα δύο είναι αναμενόμενα και φυσιολογικά (μέχρις ορισμένων ορίων φυσικά).

 

Τι άλλο συμβαίνει;

• Οι συναισθηματικές αντιδράσεις και μεταπτώσεις μπορεί να είναι πολύ έντονες. Θυμός, κλάματα, νεύρα, ξεσπάσματα, ενθουσιασμός, δυνατά  γέλια, προκλήσεις είναι μέσα στο πρόγραμμα. Οι σχέσεις με τους γονείς αλλά πολλές φορές και με τα άλλα αδέρφια δοκιμάζονται σ΄αυτή τη φάση.
• Η σεξουαλικότητα είναι  εμφανής με διάφορους τρόπους. Το ντύσιμο γίνεται σημαντικό και πολλές φορές προκλητικό, οι έφηβοι θέλουν να αρέσουν και ταυτόχρονα συγκρίνονται συνεχώς κι αισθάνονται μειονεκτικά. Το ενδιαφέρον  για το σεξ, το άλλο φύλο, η αναζήτηση σεξουαλικής ταυτότηταςαπασχολούν σχεδόν όλους τους έφηβους πολύ έντονα. Σ΄αυτή την ηλικία έχουν πολλά παιδιά τις πρώτες τους σεξουαλικές επαφές.
• Τα σημαντικότερα πρόσωπα είναι οι συνομήλικοι, οι φίλοι, η παρέα. Οι έφηβοι αμφισβητούν τους γονείς σε όλα και συχνά μοιάζουν σαν να τους απορρίπτουν και σαν να ντρέπονται γι΄αυτούς.  Αμφισβητούνται επίσης «τα ήθη και τα έθιμα» της οικογένειας, κάτι που φέρνει συγκρούσεις και ατέρμονες διαπραγματεύσεις.
• Οι έφηβοι γίνονται μυστικοπαθείς και δεν θέλουν να «ανακατεύονται» οι γονείς τους στη «προσωπική» τους ζωή. Αισθάνονται συνεχώς ότι οι γονείς δεν τους καταλαβαίνουν.

Τι  να προσέξουν οι γονείς

Επειδή αυτή φάση συχνά χαρακτηρίζεται από ένταση και σύγκρουση, οι γονείς πρέπει να σταθούν «πιο γονείς» από ποτέ: Είναι αυτοί που θα χρειαστεί να συγκρατήσουν το θυμό τους, να μην ανταποκριθούν στις προκλήσεις , να μην ενδώσουν στο “bras de fer”. Για να μπορέσουν να κρατήσουν τη σχέση με τα έφηβα παιδιά τους, πρέπει να είναι αυτοί  η ήρεμη δύναμη που υποχωρεί εκεί που χρειάζεται και παραμένει σταθερή εκεί που επιβάλλεται (στα όρια, τις αρχές, την αναγκαιότητα διατήρησης της σχέσης).

Η ύστερη εφηβεία
 

Μετά τα 16, μπορούμε να πούμε ότι οι μεγάλες αναταράξεις της εφηβείας έχουν περάσει. Και οι δύο πλευρές (οι έφηβοι και οι γονείς) έχουν λιγότερο ή περισσότερο εξοικειωθεί με τους καινούργιους ρόλους και είναι πιο ήρεμοι. Οι μεγάλες αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις έχουν κατά κανόνα κατασιγαστεί. Παρόλα αυτά υπάρχουν ακόμα διαφορές και οι έφηβοι είναι όλο και πιο σίγουροι για τις απόψεις τους και δεν αφήνουν εύκολα τους γονείς να τους επηρεάσουν.

 

Τι είναι χαρακτηριστικό στη φάση αυτή;

• Η σεξουαλική ωρίμανση και οι σωματικές αλλαγές  μπορεί ακόμη να μην έχουν ολοκληρωθεί κι αυτό να δημιουργεί ακόμη στα παιδιά δυσκολίες στην αυτοεικόνα τους και στις σχέσεις τους με το άλλο φύλο. Κάποια παιδιά είναι συνεσταλμένα και δείχνουν αισθάνονται ακόμα αμηχανία με το σώμα τους.
• Οι καινούργιες απαιτήσεις, το επερχόμενο τέλος του σχολείου, η αναμονή της ενηλικίωσης και της πραγματικής ανεξαρτητοποίησης είναι για αρκετά παιδιά παράγοντας άγχους και αβεβαιότητας.

Τι να προσέξουν οι γονείς

Σ΄αυτή  τη φάση οι γονείς καλούνται να αποδείξουν ότι πράγματι η εφηβεία των παιδιών τους τους προετοίμασε για τον  «απογαλακτισμό». Αυτό που χρειάζονται τα παιδιά τώρα είναι ενθάρρυνση και εμπιστοσύνη ώστε να καταφέρουν να κάνουν  τα πρώτα τους δειλά έστω ενήλικα βήματα. Οι γονείς είναι επίσης αυτοί που χρειάζεται να δείξουν ότι έχουν αισιοδοξία και εμπιστοσύνη στο ότι τα παιδιά τους θα βρουν το δρόμο τους. Μόνο έτσι θα μπορέσουν οι νεαροί τους ενήλικες να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους και να προχωρήσουν με σιγουριά και αυτοπεποίθηση.