Εκπαιδεύοντας Τα Χρήσιμα Εξαρτήματα

Οι άνθρωποι γεννιούνται αμόρφωτοι, όχι ηλίθιοι. Γίνονται ηλίθιοι με την εκπαίδευση.
Bertrand Russell

Ενώ τα περισσότερα παιδιά είναι έξυπνα, οι περισσότεροι ενήλικες είναι κουτοί. Άρα κάτι πρέπει να μην πάει καλά στην εκπαίδευση.
Αλέξανδρος Δουμάς υιός

«Είμαι εξάρτημα εγώ της μηχανής σας
κι ο γιος μου τ’ ανταλλακτικό
θα `ναι εντάξει μια ζωή στη δούλεψή σας
είναι από άριστο υλικό»
Ελένη Βιτάλη

Κάποιες φορές αρκεί μια φράση που διαβάζεις (ή ακούς) για να παρουσιαστεί διαυγής μια σκέψη που μέχρι τότε περιπλανιόταν κατακερματισμένη στο νου σου.

«Αυτό που κάναμε», γράφει ο Όλιβερ Σακς, «ήταν να τους οδηγούμε κατά μέτωπο πάνω στα όρια τους, όπως ήδη το είχαν κάνει μάταια, και συχνά μέχρι κάποιο απάνθρωπο σημείο, σε ολόκληρη τη ζωή τους. Δίναμε υπερβολική προσοχή στα ελλείμματα των ασθενών μας.»

Aυτή η αντιμετώπιση θυμίζει το σκίτσο με τη δοκιμασία των ζώων (από έναν άνθρωπο): «Για να είμαστε δίκαιοι θα διαγωνιστείτε όλοι στο ίδιο αντικείμενο: Παρακαλώ, σκαρφαλώστε στο δέντρο.»

Η Ρεβέκκα, όσο και να την πίεζαν, όσο και να την εκπαίδευαν, ποτέ δεν θα απολάμβανε το «σκαρφάλωμα», ποτέ δεν θα ήταν αρκετά καλή σ” αυτό, θα έμενε ελλειμματική.
Στο θέατρο λυτρώθηκε, ανασυγκροτήθηκε.

Είναι ένα σφάλμα διαδεδομένο και πολύ συνηθισμένο στην εκπαίδευση, απ” τις πρώτες τάξεις του δημοτικού μέχρι και στο πανεπιστήμιο. Τόσο συνηθισμένο που πλέον δεν αντιλαμβανόμαστε πόσο λάθος είναι.

Τα παιδιά αντιμετωπίζονται ως αφηρημένη γενίκευση (Τα Παιδιά), όχι ως ξεχωριστές περιπτώσεις, με ειδικές ικανότητες και ανάγκες, με ταλέντα και προτιμήσεις.

Η γλώσσα και τα μαθηματικά είναι η βάση της εκπαίδευσης (όπως και των IQ test). Όποιος δεν είναι καλός σ” αυτά θεωρείται ελλειμματικός. Όμως οι μαθησιακές δυσκολίες (που ξαφνικά έγιναν μάστιγα στη χώρα μας) δεν οφείλονται στα ελλείμματα των μαθητών, αλλά στο λανθασμένο πλαίσιο εκπαίδευσης.

Όλοι οι μαθητές κρίνονται από την ικανότητα τους στο σκαρφάλωμα. Έτσι τα ψάρια, που τα καταφέρνουν υπέροχα στο κολύμπι, θεωρούνται ελλειμματικά, θεωρούν τον εαυτό τους ελλειμματικό, και μεγαλώνουν έτσι: Με το στίγμα του ηλίθιου.

Το εκπαιδευτικό σύστημα δεν επενδύει στην ιδιαιτερότητα κάθε ανθρώπου. Συνήθως κάνει το αντίθετο: Τους ισοπεδώνει.

Δεν είναι κάτι καινούριο.
Ο Δαρβίνος ήταν μεγαλοφυής, αλλά ακόμα κι ο πατέρας του πίστευε ότι «δεν θα καταφέρει τίποτα στη ζωή του». Τότε ο Howard Gardner δεν είχε σκεφτεί ακόμα ότι μπορεί να υπάρχουν περισσότερα είδη νοημοσύνης από ένα, όπως για παράδειγμα η Φυσιοκρατική νοημοσύνη (Naturalistic intelligence).

Ο Μάρλον Μπράντο είχε αποβληθεί από κάθε σχολείο.

Η κακή εκπαίδευση δεν αφορά μόνο στους μεγαλοφυείς. Κάθε άνθρωπος είναι καλύτερος σε κάποια θέματα, μέτριος σε άλλα και χείριστος στα τρίτα.

Συνήθως είναι καλύτερος σ' αυτό που του αρέσει να κάνει, κι επειδή εκεί αποδίδει περισσότερο, πιο εύκολα, αυξάνεται κι η επιθυμία του να συνεχίσει να το κάνει, οπότε γίνεται καλύτερος. (θετική ανατροφοδότηση – feedback)

Αν ένας άνθρωπος, ένα παιδί, βοηθηθεί να βρει αυτό που του αρέσει να κάνει και ενθαρρυνθεί να συνεχίσει, να το ενισχύσει, δεν θα γίνει μεγαλοφυής ή διάσημος ή πλούσιος, αλλά θα είναι πιο ολοκληρωμένος ως άνθρωπος -ίσως και λιγάκι πιο ευτυχισμένος.

Όμως αυτοί οι άνθρωποι, οι ολοκληρωμένοι, είναι αυτό που χρειάζεται η κοινωνία;

Στον «πολιτισμένο» κόσμο, αυτόν που μας παρουσιάζουν ως τον Καλύτερο Δυνατό, το σημαντικό είναι να είσαι χρήσιμος, να καταναλώνεις, να υπακούς, να είσαι παραγωγικός, όχι δημιουργικός.

Αυτό κάνει η εκπαίδευση: Παράγει χρήσιμα εξαρτήματα.

Η εξάρτηση δεν είναι αμφίδρομη. Οι άνθρωποι είναι αναλώσιμοι. Είτε πολεμούν είτε δουλεύουν ουδείς αναντικατάστατος.

Όμως δεν μπορούν να ζήσουν ούτε λεπτό έξω από τη Μηχανή, είναι εξαρτημένοι.

Πρώτα καταστρέφονται ψυχικά, αφού έχουν εκπαιδευτεί να είναι εξαρτήματα και ο αποκλεισμός τους σημαίνει κατάθλιψη, νευρώσεις, αυτοχειρία.

Έπειτα καταστρέφονται σωματικά, αφού ο μόνος τρόπος να τραφούν είναι να αγοράσουν, να έχουν χρήματα, να δουλέψουν.

Τα χρήσιμα εξαρτήματα γίνονται άχρηστα υποκείμενα.

Τα παιδιά που εισέρχονται στην εκπαίδευση εγκαταλείπουν σύντομα κάθε τους όνειρο, όπως έγραφε η επιγραφή στην Κόλαση του Δάντη. Η ιδιαιτερότητα τους θάβεται κάτω από τόνους άχρηστης γνώσης κι όσοι δεν καταφέρνουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις χαρακτηρίζονται ελλειμματικοί -εφ' όρου ζωής.

Η εκπαίδευση είναι, στο μεγαλύτερο μέρος, μνημειωδώς αναποτελεσματική. Συνήθως δίνουμε στους νέους κομμένα λουλούδια, όταν θα έπρεπε να τους μάθουμε να καλλιεργούν τα δικά τους φυτά. (John W. Gardner)

Όταν τελειώνουν, μετά από δώδεκα χρόνια ισοπέδωσης, σκέφτονται όλοι παρόμοια –κι απ” όλα τα sos στην ιστορία, πάντα πέφτει η μάχη των Δερβενακίων (όπως γράφει ο Τέλλος Φίλης στη συλλογή συλλογή «Ενας απλός υπάλληλος βιντεοκλάμπ», εκδόσεις Εντευκτηρίου 2015)

Χρήσιμα εξαρτήματα, που γέρασαν πριν προλάβουν να επαναστατήσουν.

20 άνθρωποι που άλλαξαν τον κόσμο αλλά έμειναν στην ''μεταξεταστέοι'' στην εκπαίδευση

Κόντρα σε ό,τι πιστεύεται σήμερα, όμως, έχουν υπάρξει άνθρωποι, οι οποίοι ίσως δεν τα κατάφεραν και τόσο καλά στο πέρασμα τους από τις βαθμίδες τηςεπίσημης εκπαίδευσης στη χώρα που γεννήθηκαν- ωστόσο, κατάφεραν να αλλάξουν τον κόσμο για πάντα, και να αφήσουν το σημάδι τους ανεξίτηλο πάνω του.

 

Κάποιες περιπτώσεις είναι γνωστές: η περίφημη ιστορία του Στιβ Τζομπς, για παράδειγμα. Ή η περίπτωση του Jimi Hendrix, του αυτοδίδακτου μουσικού, που θεωρείται ο σημαντικότερος, ίσως, κιθαρίστας όλων των εποχών.

 

Άλλες, αφορούν άτομα που παρακολουθούμε στο δημόσιο στερέωμα, επηρεάζουν τα πράγματα από την πλευρά τους, αλλά δεν γνωρίζαμε το παρελθόν τους, ίσως και άλλες την εξαιρετικά σημαντική επιστημονική συμβολή, ατόμων που κινήθηκαν με μόνο κίνητρο το πάθος και τη θέληση τους, πέρα από τις ακαδημαϊκές γνώσεις που ίσως είχαν, ή τους έλειπαν.

 

Σε κάθε περίπτωση, σας παρουσιάζουμε κάποιους ανθρώπους που μπορεί να μην είχαν- ή αξιοποίησαν- τις ίδιες εκπαιδευτικές και ακαδημαϊκές ευκαιρίες, που άλλοι απολαμβάνουν ή επιθυμούν, αλλά κατάφεραν να αφήσουν το στίγμα τους στον κόσμο μας.

 

1. Orville και Wilbur Wright

 

Οι περίφημοι αδερφοί Wright. Ίσως να έχετε ακούσει την ιστορία τους, σε κάποιο από τα σχετικά μαθήματα στο Δημοτικό ή το Γυμνάσιο, καθώς πιστεύεται πως είναι οι πρώτοι που κατάφεραν να κατασκευάσουν το πρώτο αεροπλάνο στο κόσμο, με την πρώτη πτήση μάλιστα να πραγματοποιείται το 1903, στις 17 Δεκεμβρίου του έτους εκείνου, στη Βόρεια Καρολίνα. Αυτό που δεν γνωρίζει, ίσως, κάποιος, είναι πως οι αδερφοί- που στα χρόνια που ακολούθησαν θα εξέλισσαν περαιτέρω το εφεύρημα τους- ήταν απλώς απόφοιτοι της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

 

2. David Bowie

 

Πολυτάλαντος και πολυπράγμων ο Bowie, είναι τραγουδιστής, συνθέτης και στιχουργός, ηθοποιός, παραγωγός, παρουσιαστής και ζωγράφος. Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες έχει σημαντική παρουσία στο διεθνές καλλιτεχνικό στερέωμα. Καθώς από νεαρή ηλικία έδειξε να ενδιαφέρεται για- σχεδόν- κάθε μορφή τέχνης, ο νεαρός Bowie επρόκειτο να αποτύχει σε διάφορα σχολικά διαγωνίσματα και εξετάσεις εισαγωγής σε σχολές, με την μοναδική εκπαίδευση που “πρόλαβε” να ολοκληρώσει να είναι κάποια, αποσπασματικά μαθήματα σαξόφωνου.

 

3. Ed 'Doc' Ricketts

 

Το ψευδώνυμο του μπορεί να παραπέμπει σε δόκτωρα, αλλά ο Ed Ricketts σταμάτησε πρόωρα το κολλέγιο και, γενικότερα, τις σπουδές του, για να ακολουθήσει το πάθος του για την μελέτη και εξέταση του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Έχοντας μελετήσει το μεγαλύτερο μέρος των δυτικών ακτών, στη βόρεια Αμερική, συνέγραψε πολλά σχετικά βιβλία. Θεωρείται πως είναι ο πρώτος που εισήγαγε όρους όπως “οικοσύστημα” και αναγνωρίζεται, έως και σήμερα, ως μια σημαντική προσωπικότητα και ένας από τους πατέρες της οικολογίας.

 

4. Jane Goodall

 

Η βρετανή ανθρωπολόγος- που, εκτός των άλλων, είναι και πρέσβειρα της Ειρήνης του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών- θεωρείται η απόλυτη ειδήμων στην μελέτη των χιμπατζήδων, με τους οποίους ασχολείται για περισσότερα από 55 χρόνια. Παρά το πολυβραβευμένο έργο της και τη συμβολή της στην συζήτηση που γίνεται, πάνω στα δικαιώματα των ζώων και την προάσπιση της, καθώς και τις ανακαλύψεις που τις αποδίδονται, η Jane Goodall δεν έχει κάποιο πτυχίο πανεπιστημίου. Η προσφορά της αποτελεί αποκλειστικά προϊόν της δικής της, βιωματικής εμπειρίας και της ικανότητας που έχει να εμβαθύνει στο αντικείμενο της εξέτασης της.

 

5. Steve Jobs

 

Η περίπτωση του είναι λίγο-πολύ γνωστή, καθώς πρόκειται για ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα και συζητούμενα άτομα της τελευταίας δεκαετίας. Ο αποθανών, ιδρυτής και ιθύνων νους της Apple, σε αντίθεση με πολλούς από τους προγραμματιστές που απασχολεί ο τεχνολογικός κολοσσός που ο ίδιος έστησε, πήγε μεν στο κολλέγιο, αλλά δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Διέκοψε μετά από το πρώτο εξάμηνο. Και εκεί, όμως, τα μαθήματα που είχε επιλέξει δεν ήταν ακριβώς πάνω στον προγραμματισμό- για παράδειγμα, είχε μαθήματα στην καλλιγραφία, στο έργο του Σέξπηρ, στο Σύγχρονο Χορό.

 

6. Benjamin Franklin

 

Ένας εκ των πατέρων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, πολύ ιδιαίτερα ευρύ πνεύμα και ορίζοντα ενδιαφερόντων. Υπήρξε εφευρέτης στον τομέα των φυσικών επιστημών, πολιτικός συγγραφέας, στρατιωτικός, διπλωμάτης, τυπογράφος. Ιδιαίτερα πολυμαθής ο ίδιος, συνέβαλε από την πλευρά του στη δημιουργία βιβλιοθηκών και τη συγκρότηση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ενώ και ο ίδιος συμμετείχε στη σύνταξη της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας. Αυτό που ίσως να μην γνωρίζει κανείς, έχοντας στο μυαλό του όλα όσα έκανε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, είναι πως η επαφή του ίδιου με το εκπαιδευτικό σύστημα σταμάτησε στην ηλικία των 10 χρόνων.

 

7. Steve Irwin

 

Ένας από τους γνωστότερους και πιο αγαπητούς ανθρώπους των Μέσων παγκοσμίως, έγινε ιδιαίτερα συμπαθής μέσα από την ενασχόληση του με τους κροκόδειλους, και τις σχετικές εκπομπές που έκανε, εξερευνώντας την άγρια ζωή και φύση. Παρά τις γνώσεις του και την τεράστια εξοικείωση του με το συγκεκριμένο ζωικό είδος, ο Irwin δεν είχε λάβει κάποια επίσημη εκπαίδευση. Όσα χρησιμοποίησε στη διάρκεια της πορείας του- έως και το θάνατο του, το 2006, κατά τη διάρκεια γυρισμάτων εξερεύνησης της υποθαλάσσιας ζωής- τα έμαθε στη φάρμα ερπετών που είχαν οι γονείς του στο Κουίνσλαντ της Αυστραλίας, από όπου και κατάγεται.

 

8. Jerrie Mock

 

Είναι η πρώτη γυναίκα πιλότος, που πραγματοποίησε με πτήση τον γύρο του κόσμου. Νοικοκυρά η ίδια, είχε αφήσει τις σπουδές της στο κολλέγιο στη μέση, ενώ και όταν πραγματοποίησε την περίφημη, πρώτη πτήση, είχε ελάχιστη εμπειρία, με περίπου 750 ώρες εκπαίδευσης. Για την ιστορία, το ταξίδι της- για το οποίο και βραβεύτηκε- κράτησε 29 ημέρες, με την πραγματοποίηση 21 στάσεων και την κάλυψη περίπου 37 χιλιάδων χιλιομέτρων.

 

9. Mary Anning

 

Ο καθένας γνωρίζει πως μια καριέρα και πορεία έρευνα στους κλάδους των Ανθρωπιστικών Επιστημών και Κλασσικών Σπουδών, απαιτεί πολλά χρόνια διαβάσματος, μελέτης και τριβής με το αντικείμενο. Ενώ, όμως, σήμερα, ένα διδακτορικό δίπλωμα- το οποίο μπορεί να διαρκέσει τρία ή τέσσερα χρόνια- θεωρείται ως απαραίτητη προϋπόθεση για την διεξαγωγή μιας πορείας έρευνας στο συγκεκριμένο χώρο, με αξιώσεις, η Anning, αυτοδίδακτη παλαιοντολόγος, κατάφερε να επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα, δίχως να έχει λάβει κάποια ιδιαίτερη μόρφωση. Η συμβολή της, μάλιστα, στην ανακάλυψη και, μετέπειτα, την επιστημονική αξιοποίηση ειδών όπως ο ιχθυόσαυρος, ο πλησιόσαυρος, και ο πτεροδάκτυλος, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.

 

10. Antoni van Leeuwenhoek

 

Για πολλούς ο “πατέρας της Μικροβιολογίας”. Στην πραγματικότητα, δεν είχε πραγματοποιήσει κάποιες σχετικές σπουδές, κι ας πρόκειται για τόσο εξειδικευμένο επιστημονικό τομέα. Ο van Leeuwenhoek ήταν έμπορος υφασμάτων. Κατασκεύασε μόνος του το αυτοσχέδιο μικροσκόπιο που χρησιμοποιούσε, σχηματοποιώντας και τους κατάλληλους φακούς. Μέσα από την εν λόγω εφεύρεση του, κατάφερε να ανακαλύψει και να αποτυπώσει την ύπαρξη βακτηρίων, πρωτοζώων, ζωικών κυττάρων του σπέρματος και ερυθρών αιμοσφαιρίων- μεταξύ άλλων.

 

11. Gregor Mendel

 

Ένας ακόμη επιστήμονας, που δραστηριοποιήθηκε σε ιδιαίτερα απαιτητικό τομέα- εκείνο της Γενετικής- δίχως να έχει την ανάλογη μόρφωση, που θα περίμενε κανείς. Ο ίδιος ήταν μοναχός, που απλώς του άρεσε να ασχολείται με τον κήπο της μονής του και, μέσα από την ενασχόληση του αυτή, κατέληξε να κάνει μερικές από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις.

 

12. Jimi Hendrix

 

Έφυγε νωρίς- σε ηλικία μόλις 27 χρόνων- και έχοντας απολαύσει λίγα μόνο χρόνια ευρύτερης αναγνώρισης για το έργο του. Θεωρείται, όμως, κατά πολλούς, ο σημαντικότερος κιθαρίστας που πέρασε ποτέ από τον κόσμο. Ο Hendrix είχε παρατήσει το σχολείο στα 16 του, με την άδεια του πατέρα του, για να ενταχθεί στο στρατό και το σώμα των αλεξιπτωτιστών.

 

Ούτε εκεί, βέβαια, έμεινε πολύ, καθώς τραυματίστηκε στο 26 άλμα του. Το ενδιαφέρον, όσον αφορά την επιτυχία που θα απολάμβανε, είναι πως ο Hendrix δεν ήταν απλώς ένας αυτοδίδακτος μουσικός- δεν ήξερε καν να διαβάζει μουσική.

 

13. Henry Ford

 

Το όνομα είναι οικείο ως και σήμερα, φυσικά, λόγω της μεγάλης αυτοκινητοβιομηχανίας. Σημαντικό όνομα στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας, παγκοσμίως, ο Ford κατάφερε να δημιουργήσει αξιόπιστα και δημοφιλή μηχανοκίνητα αυτοκίνητα, παρότι δεν είχε καμία σχετική εκπαίδευση- αντιθέτως, προοριζόταν να αναλάβει το οικογενειακό αγρόκτημα.

 

14. John McConnell Black

 

Ο δημοσιογράφος από την Σκωτία, έως και την ηλικία των 48 του χρόνων, ήταν απλώς ένας ακόμη ρεπόρτερ. Τότε, όμως, ήταν που παραιτήθηκε από τη δουλειά του, αποφασισμένος να ακολουθήσει το όνειρο του και την αγάπη του για την χλωρίδα της Αυστραλίας, την οποία και άρχισε να εξερευνά και να μελετά βαθύτερα. Εντελώς αυτοδίδακτος, δίχως κάποια σημαντική εξωτερική βοήθεια, και με μόνη κινητήριο δύναμη τη δική του θέληση, κατάφερε να καταγράψει περίπου 2430 διαφορετικά είδη φυτών και να θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους βοτανολόγους όλων των εποχών.

 

15. Frederick Douglass

 

Πολύ σημαντικό πρόσωπο στο χώρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αυτού που σήμερα θα ονομαζόταν, ίσως, “κοινωνικός ακτιβισμός”. Όντας ο ίδιος σκλάβος, στην Αμερική, όταν ο θεσμός της δουλείας ήταν ακόμη υπαρκτός θεσμικά και νομικά, κατάφερε να διαφύγει και, στη συνέχεια, κατάφερε να διδάξει παράνομα τόσο τον εαυτό του όσο και άλλους σκλάβους πως να γράφουν και να διαβάζουν, ενάντια στις ρήσεις της εποχής πως “οι σκλάβοι βρίσκονται σε κατώτερο διανοητικό επίπεδο”.

 

Οι επιδόσεις του ήταν τέτοιες που, όπως σημειώνεται, πολλοί πολέμιοι των επιδιώξεων του παραδέχονταν πως δυσκολεύονταν να πιστέψουν πως ο ίδιος είχε υπάρξει δούλος. Συγγραφέας, υποστηρικτής των δικαιωμάτων των γυναικών, κρατικός αξιωματούχος και – παρά τη θέληση του- υποψήφιος για τη θέση του αντιπροέδρου των Η.Π.Α. , λόγω του έργου του, στον Douglass αποδίδεται η περίφημη ρήση: “Θα συνεργαζόμουν με τον οποιονδήποτε, για να κάνω το καλό και με κανέναν, για να κάνω το κακό”.

 

16. Quentin Tarantino

 

Αποτελεί, σίγουρα, έναν από τους πλέον συζητημένους και σίγουρα πιο καταξιωμένους σκηνοθέτες της εποχής μας, έχοντας κερδίσει μάλιστα και δύο βραβεία Όσκαρ. Σε αντίθεση με πολλούς συναδέλφους του, ο Tarantino δεν συγκρότησε τον καλλιτεχνικό του χαρακτήρα σε σχολές κινηματογράφου, σεμινάρια και μαθήματα επί μαθημάτων.

 

Ο ίδιος ποτέ δεν πήγε σε κάποια σχετική σχολή και έχοντας παρατήσει ήδη το σχολείο, προτιμούσε να μαθαίνει τα όσα τον ενδιέφεραν στη δημιουργία μιας ταινίας, από την παρακολούθηση ταινιών, καθώς εργαζόταν παράλληλα σε ένα βίντεο κλαμπ.

 

17. John Glenn

 

Μηχανικός και αστροναύτης της NASA και μετέπειτα γερουσιαστής των Η.Π.Α., ο John Glenn ήταν ένας από τους εφτά επιλεχθέντες του περίφημου “Mercury Seven”- της ομάδας που είχε επιλεχθεί από τη NASA για να ταξιδέψει στο διάστημα, στο πλαίσιο της έντονης κόντρας με τους σοβιετικούς, τότε. Είναι ο νεότερος Αμερικανός που πραγματοποίησε ποτέ τέτοιο σκοπό με επιτυχία και παρά τη θέση του στη NASA και την αμερικανική πολιτική σκηνή δεν τελείωσε καν σπουδές κολλεγίου.

 

18. Raymond Chandler

 

Ο δημοφιλής συγγραφέας, μέχρι και την ηλικία των 44 χρόνων, ήταν αυτό που θα έλεγε κανείς ένας “μέσος άνθρωπος”. Εργάστηκε σε θέσεις περιορισμένης ευθύνης, ως κοινωνικός λειτουργός και δημοσιογράφος, ως λογιστής. Στα 44 αποφάσισε να ασχοληθεί με το γράψιμο και τη συγγραφή αστυνομικών μυθιστορημάτων, με συνέπεια να θεωρείται έως και σήμερα ένας από τους πλέον γνωστούς και καταξιωμένους, στη συνείδηση τόσο των κριτικών όσο και του κοινού, διεθνώς.

 

19. John D. Rockfeller

 

Ο “πρώτος” της περίφημης και πανίσχυρης σήμερα οικογένειας Rockfeller, έγινε γνωστός ως ο “πρώτος δισεκατομμυριούχος του κόσμου”. Η τεράστια περιουσία που κατάφερε να δημιουργήσει αποτελεί αποκλειστικά προϊόν δικής του συμβολής- ο ίδιος, πήγε σχολείο ως και τα 16 και καταγόταν από φτωχή οικογένεια.

 

20. Sequoyah

 

Υπήρξε, για το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του, ένας παντελώς αυτοδίδακτος χρυσοχόος, που καταγόταν από την φυλή των Τσερόκι, στην Αμερική. Το 1821, όμως, κατάφερε να αναπτύξει, εντελώς μόνος του, ένα ολόκληρο σύστημα γραφής, το οποίο και ανέπτυξε για να υποστηρίξει την γλώσσα των Τσερόκι.

 

Με την ολοκλήρωση του συστήματος γραφής που ο ίδιος ανέπτυξε, συνέβαλε στην εκπαίδευση και παιδεία των ανθρώπων της φυλής του, με την σχετική αύξηση που σημειώνεται να είναι υψηλότερη εκείνης των λευκών, την ίδια εποχή.