Το «σημείο Ω» και η Νοόσφαιρα

Η σύγχρονη τεχνολογία, έχει καταφέρει σήμερα μέσω των τηλεπικοινωνιών και της κυβερνητικής να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά, με την έννοια ότι επιτρέπει την διακίνηση και την ανταλλαγή ιδεών ανά την υφήλιο σε ελάχιστο χρόνο. Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι έτσι σχηματίζεται ένα παγκόσμιο δίκτυο, το οποίο πολλοί θεωρούν το «κεντρικό νευρικό σύστημα» ενός Παγκόσμιου Εγκέφαλου (Νου).

Οι μελλοντολόγοι πιστεύουν ότι αυτό το σύστημα είναι απλά η βάση μιας δυναμικά αναπτυσσόμενης Νοόσφαιρας, ενός «νοητικού πεδίου» της Γης, το οποίο θα αποτελεί τη συνάθροιση όλων των μορφογενετικών πεδίων της Γης. Ενός πεδίου που περιέχει τη συλλογική γνώση όλης της ανθρωπότητας, μιας έννοιας που παραπέμπει στο Συλλογικό υποσυνείδητο του Carl Jung.

Την ιδέα της Νοόσφαιρας παρουσίασε για πρώτη φορά ο Ιησουίτης ιερέας και παλαιοντολόγος Pierre Teilhard de Chardin, πολλά χρόνια πριν την εμφάνιση τουInternet. Ο Chardin πίστευε ότι σταδιακά αλλά σταθερά, η ανθρωπότητα ακολουθεί μια πορεία από την ατομική συνειδητότητα προς μια συλλογική συνειδητότητα, μια πανανθρώπινη υπερ-συνείδηση.

Είναι άραγε δυνατόν, η σημερινή τεχνολογία, να μας οδηγήσει σε μια τεχνολογική - πνευματική μοναδικότητα, την οποία ο Chardin συνήθιζε να αποκαλεί «σημείο Ω»;

Η Βιόσφαιρα

Σύμφωνα λοιπόν με τον Chardin αλλά και σύμφωνα με τον Ρώσο βιολόγο Vladimir Ivanovich Verdansky, η Γη μετατρέπεται από μία Βιόσφαιρα, (δηλ. μια σφαίρα μετασχηματισμού της κοσμικής ενέργειας σε ζωή), σε μια Νοόσφαιρα.

Η Βιόσφαιρα αποτελεί μια λεπτή μεμβράνη που περιβάλει τη Γη, περιλαμβάνοντας ουσιαστικά το χώρο όπου μπορούν να επιβιώσουν οι λεγόμενοι βιολογικοί οργανισμοί. Μπορεί να θεωρηθεί σαν μια ξεχωριστή οντότητα πάνω στον πλανήτη μας. Ο Verdansky όριζε τη Βιόσφαιρα ως εξής: «είναι η μοναδική, μέγιστη γεωλογική δύναμη στη Γη, η οποία κινείται, επεξεργάζεται και ανακυκλώνει δισεκατομμύρια τόνους μάζας κάθε χρόνο. Είναι το κεντρικό υποσύστημα ενός κεντρικού κυβερνητικού συστήματος, της Γης, το οποίο τείνει προς μία δυναμική ανισορροπία και προς μία τρομακτική εσωτερική ανομοιότητα.»

Αυτή η βιόσφαιρα θα μεταμορφωθεί μέσω βιοχημικών καύσεων σε μία «τεχνόσφαιρα», η οποία με τη σειρά της θα κορυφωθεί στη Νοόσφαιρα: τη σφαίρα της νόησης και της συλλογικής διάνοιας.

Σύμφωνα με τον Verdansky, η Νοόσφαιρα ήδη περιβάλει τη Γη, αλλά βρίσκεται σε ασυνείδητη κατάσταση, λειτουργώντας μηχανικά. Όταν θα γίνει πλήρως συνειδητή θα δημιουργήσει ένα νέο επίπεδο συνειδητότητας, ανοίγοντας νέους και δυναμικούς ορίζοντες. Ο Chardin απ' τη μεριά του πιστεύει ότι ο όρος «Νέα Ιερουσαλήμ» της Βίβλου, αναφέρεται στις αντανακλάσεις αυτού του κόσμου διαμέσου της ιστορίας.

Ο Verdansky ονόμασε τη γεωλογική περίοδο μετασχηματισμού της Βιόσφαιρας, «Ψυχοζωική περίοδο».

Η Τεχνόσφαιρα

Η Τεχνόσφαιρα είναι το στάδιο μετάβασης από τη Βιόσφαιρα στη Νοόσφαιρα. Πρόκειται για ένα τεχνητό επίπεδο, δημιούργημα της τεχνολογίας, που καλύπτει σαν «γιγαντιαίο σεντόνι» τη Γη. Αυτό το «στρώμα» τεχνολογίας θα επιτρέψει τη γέννηση της Νοόσφαιρας. Η Τεχνόσφαιρα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις παγκόσμιες οικονομικές αγορές καθώς και το δίκτυο της πολεμικής βιομηχανίας, αλλά και τον παγκόσμιο ιστό ανταλλαγής πληροφοριών (Internet και άλλες τηλεπικοινωνίες). Εξαιτίας της μεγάλης εκπομπής χημικών και ακτινοβολίας από την Τεχνόσφαιρα, η Βιόσφαιρα έχει εισέλθει σε μια περίοδο κρίσης και βιοχημικής ανάφλεξης. Αυτό όμως θα είναι το προοίμιο της έλευσης της Νοόσφαιρας, η οποία όμως θα επιφέρει ξανά ισορροπία και σταθερότητα στη Βιόσφαιρα. Αυτά τουλάχιστον υποστηρίζει ο Dr. Jose Arguelles.

Ο σχηματισμός αυτής της Νοόσφαιρας είναι σταδιακός: από την απλοϊκή σκέψη των αρχαϊκών χρόνων μέχρι τη σύγχρονη εποχή της πληροφορίας και της κυβερνητικής. Το πρώτο μεγάλο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση έγινε με τη χρήση του προφορικού λόγου. Ήταν η μετάβαση, σε ένα ανώτερο επίπεδο επικοινωνίας, το οποίο επέτρεψε τη διάδοση της γνώσης, έστω και σε περιορισμένο αριθμό μελών της ανθρωπότητας. Η εξέλιξη αυτή διαφοροποίησε τον άνθρωπο απ' το ζωικό βασίλειο. Η επόμενη εξέλιξη υπήρξε ο γραπτός λόγος, που συνέβαλε στην περαιτέρω εξάπλωση της γνώσης. Προφορικός και γραπτός λόγος συνέβαλαν τα μέγιστα στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας, της μουσικής, της ποίησης και στη γενικότερη ανύψωση του πολιτισμού.

Είχαμε πλέον περάσει σαν ανθρωπότητα σε μια εποχή διανοητικής εξέλιξης. Άρχισαν να σχηματίζονται ολόκληρα συστήματα σκέψης. Ένα επιπλέον μέσο διάδοσης της γνώσης υπήρξε η εφεύρεση της τυπογραφίας τον 15ο αιώνα, η οποία επιτάχυνε τρομακτικά τη διάδοση της γνώσης. Σήμερα σαν αποτέλεσμα της βιομηχανικής επανάστασης και των τεχνολογικών αλμάτων του 19ου και του 20ου αιώνα, έχουμε φτάσει σε μια πολυμεσική διακίνηση πληροφοριών, μέσω του τηλεφώνου, της φωτογραφίας, του βίντεο και των δικτύων υπολογιστών. Καθοριστικό ρόλο σ' αυτά τα τεχνολογικά άλματα έπαιξαν η πολεμική βιομηχανία και οι παγκόσμιες οικονομικές αγορές. Μ' άλλα λόγια, ο πόλεμος (κυρίως οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι) καθώς και το κυνήγι του κέρδους μέσω μιας σταδιακής οικονομικής παγκοσμιοποίησης.

Έτσι η Τεχνόσφαιρα εξελίχθηκε σε ένα «παγκόσμιο καρκίνωμα» που είχε την κορύφωσή του στη χρήση της πυρηνικής βόμβας στη Χιροσίμα και στην εποχή του ψυχρού πολέμου. Αυτό το τεχνητό δημιούργημα της Τεχνόσφαιρας έφτασε να αποτελεί μια καταστροφική τεχνοκρατική μηχανή κατά τον Dr. Jose Arguelles.

Σήμερα βρισκόμαστε σε μια μηδενιστική φάση, γεμάτη σύγχυση ρόλων και σκοπών. Φαίνεται να τελειώνει η εποχή του Homo Sapiens και να αναδύεται η εποχή του Homo Sapiens Cyberneticus.

Το «σημείο Ω» και η Νοόσφαιρα

Ο Chardin αντιλαμβάνεται τη δημιουργία της Νοόσφαιρας σαν την ενοποίηση του υλισμού και της πνευματικότητας σε ένα «σημείο Ω» όπως το αποκαλεί. Όρισε το «σημείο Ω», ως «το σημείο σύγκλισης της ανθρώπινης εξέλιξης για την ανάδυση του υπερ-προσωπικού». Είναι το σημείο μιας παγκόσμιας υπερσυνειδητής τηλεπάθειας. Πρόκειται για το αποκορύφωμα της τέχνης, της φιλοσοφίας, του πολιτισμού και της επιστήμης σε μία δυναμική μοναδικότητα.

Το σημείο αυτό θα επιτευχθεί, όταν αφού σαν ανθρωπότητα έχουμε τιθασσεύσει τα στοιχεία της φύσης, θα αναζητήσουμε το Θεό και την αγάπη. Θα είναι σαν να ανακαλύπτει ο άνθρωπος τη φωτιά, για δεύτερη φορά στην ιστορία.

Για τους μελλοντολόγους το «σημείο Ω» θα προκύψει από μια πνευματική κορύφωση της Κυβερνητικής. Για αυτούς θα είναι η αυγή του ανθρώπου-θεού, του Homo Sapiens Cyberneticus, του δημιουργού ενός τεχνολογικού-πνευματικού κόσμου. Αυτό θα είναι το επόμενο στάδιο της εξέλιξής μας: ο άνθρωπος-θεός που ενοποιεί μέσα του όλες τις συνιστώσες του πολιτισμού. Για κάποιους μελλοντολόγους, όπως ο Philip K . Dick, αυτή η τεράστια παγκόσμια ροή πληροφοριών θα προκαλέσει την ανασύσταση της κλασικής φιλοσοφικής έννοιας του Λόγου. Η πληροφορία θα αποτελεί μια ζωντανή οντότητα. Για τον Dick, αυτή η εποχή δεν είναι μακριά, ενώ για άλλους θεωρείται κάτι πολύ μακρινό.

Απ' την άλλη μεριά, οι επικριτές αυτής της εικόνας του - μελλοντικού - κόσμου, ισχυρίζονται ότι δεν πρόκειται παρά για μια μεταφυσική προέκταση του παγκόσμιου δικτύου πληροφοριών. Μια φανταστική προέκταση που δεν έχει κανένα ίχνος πνευματικότητας.

Όμως, ενδιαφέρον θα ήταν να εξετάσουμε μια λογική αναλογίας που παραθέτουν οι υποστηρικτές της θεωρίας του επερχόμενου «σημείου Ω»: ο ανθρώπινος εγκέφαλος αναπτύσσεται σε δύο στάδια. Αρχικά με τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του και σε δεύτερη φάση από τον πολλαπλασιασμό των διασυνδέσεων των εγκεφαλικών κυττάρων. Αν σκεφτούμε ότι απαιτούνται περίπου 10 δισεκατομμύρια τέτοιες εγκεφαλικές συνάψεις για να έχουμε ένα πλήρη ανθρώπινο εγκέφαλο και ότι, ο πληθυσμός της Γης πλησιάζει τα 10 δισεκατομμύρια, είναι σαν να προσεγγίζουμε τη δημιουργία αυτής της πανανθρώπινης διάνοιας. Ο συλλογικός Νους είναι έτοιμος να ξυπνήσει !
----------------
Βιβλιογραφία

Arguelles, Jose. Time & The Technosphere: The Law of Time in Human Affairs.

Rochester: Bear and Company, 2002.Teilhard de Chardin, Pierre. The Phenomenon of Man. New York: Harper and Row,

1975.Teilhard de Chardin, Pierre. The Future of Man. New York: Harper and Row,

1964.Russel, Peter. The Global Brain Awakens. Palo Alto: Global Brain Inc,

1995"Omega Point." FusionAnomaly.com.Jan. 7, 2003"Omega." Deoxy.org Jan. 23, 2003