Ο υπαρξισμός του ουμανισμού

Δεν υπάρχει κανένα άλλο σύμπαν εκτός από το ανθρώπινο σύμπαν, το σύμπαν της ανθρώπινης υποκειμενικότητας. Αυτή η σχέση της υπερβατικότητας ως συστατικού στοιχείου του ανθρώπου (όχι με την έννοια της υπερβατικότητας του θεού, αλλά με την έννοια της υπέρβασης εαυτού) με την υποκειμενικότητα (με την έννοια ότι ο άνθρωπος δεν είναι απομονωμένος στον εαυτό του, αλλά για πάντα παρών μέσα σε ένα ανθρώπινο σύμπαν) – είναι αυτό που ονομάζουμε υπαρξιακός ουμανισμός. Είναι ουμανισμός, γιατί υπενθυμίζουμε στον άνθρωπο ότι δεν υπάρχει κανένας νομοθέτης εκτός από τον ίδιο, και ότι ο ίδιος, καθώς είναι ‘εγκαταλελειμένος’, πρέπει να αποφασίσει για τον εαυτό του. Επίσης, επειδή δείχνουμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να συνειδητοποιήσει πλήρως τον εαυτό του ως άνθρωπο όχι εναντιονώμενος στον εαυτό του, αλλά αναζητώντας, πέρα από τον εαυτό του, έναν σκοπό ο οποίος δεν είναι άλλος από τη λύτρωση ή κάποια άλλη πραγμάτωση.

Είναι εμφανές από τους παραπάνω στοχασμούς ότι τίποτα δεν είναι πιο άδικο από τις αντιρρήσεις που ορισμένοι προβάλλουν εναντίον μας. Ο υπαρξισμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια προσπάθεια να βγουν πλήρη συμπεράσματα μέσα από μια συνεπώς άθεϊστική αντίληψη. Ο υπαρξισμός δεν έχει σκοπό να ρίξει τον άνθρωπο σε απόγνωση. Και αν με τον όρο ‘απόγνωση’ εννοούμε αυτό που εννοούν οι χριστιανοί -δηλαδή οποιαδήποτε στάση έλλειψης πίστης, η απόγνωση που νιώθουν οι υπαρξιστές είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Ο υπαρξισμός δεν ασπάζεται την αθεϊα σαν αυτοσκοπό, εξαντλούμενος σε αποδείξεις της ανυπαρξίας του Θεού. Αντιθέτως, δηλώνει ότι και να υπήρχε θεός δεν θα άλλαζε τίποτα στην αντίληψη μας. Όχι ότι πιστεύουμε ότι υπάρχει θεός, αλλά θεωρούμε ότι το αληθινό πρόβλημα δεν είναι αυτό της ύπαρξης του θεού. Αυτό που χρειάζεται ο άνθρωπος είναι να βρει ξανά τον εαυτό του και να καταλάβει ότι τίποτα δεν πρόκειται να τον σώσει από τον εαυτό του – ούτε καν μια τεκμηριωμένη απόδειξη της ύπαρξης του Θεού. Υπό αυτήν την έννοια, ο υπαρξισμός είναι αισιόδοξος. Είναι μια ιδεολογία δράσης, και μόνο μέσω της αυταπάτης, συγκρίνοντας τη δική τους απόγνωση με τη δική μας, μπορούν οι χριστιανοί να μας χαρακτηρίσουν ως απαισιόδοξους.