Η βραδύτητα πάει με τη μνήμη - η ταχύτητα με τη λήθη

Eπιστροφή στην εποχή της... βραδύτητας. Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας και της έντασης. Tαχύτατα αυτοκίνητα, γρήγοροι υπολογιστές, πολυδύναμα κινητά τηλέφωνα και υπερηχητικά αεροπλάνα. Oλοι τρέχουμε σαν παλαβοί για να προλάβουμε. Κουρδισμένα στρατιωτάκια της παραγωγικότητας, αστείες –όσο και δραματικές– φιγούρες. Aλλά η μέρα αποδεικνύεται ολοένα και πιο μικρή, καθώς ο χρόνος αμείλικτα ξοδεύεται στο αυτοκίνητο, στην επιμήκυνση του ωραρίου ή στη δεύτερη δουλειά, στις ολοένα και περισσότερες υποχρεώσεις.

Το αστείο είναι ότι η γοητεία της ταχύτητας και των διαφόρων fast – εφαρμογών προέρχεται από την υπόσχεση ότι θα μας βγάλουν νικητές στην αδυσώπητη μάχη με τον χρόνο. Θα τα κάνουμε όλα πιο γρήγορα, ώστε να μας μένει χρόνος και για «άλλα πράγματα»· ίσως αυτά που θέλουμε περισσότερο. Κι όμως, ο εντατικός ρυθμός ζωής αφαιρεί σχεδόν κάθε περιεχόμενο πραγματικής ζωής. Σαν να περνάς με 200 χιλιόμετρα την ώρα, από τοπία που φεύγουν σαν καρτούν.

Πού χάθηκε η εμπειρία ενός αργόσυρτου γεύματος, πλούσιου σε γεύση και σε συζήτηση; Πώς ηττήθηκε η κριτική σκέψη και ο αναστοχασμός από τον όγκο των ταχύτατα διακινούμενων πληροφοριών; Γιατί «δεν υπάρχει χρόνος» για να διαβάσουμε ποίηση ή να ονειρευτούμε με τα μάτια ανοικτά; Πώς καταντήσαμε αιχμάλωτοι του ιλίγγου της ταχύτητας;

O αγώνας του θνητού ανθρώπου με τον χρόνο δεν είναι μόνο ο πιο αρχέγονος, αλλά και ο πιο διαρκής. Aλλά η σημερινή ασφυξία λόγω έλλειψης ελεύθερου χρόνου, δεν είναι απλά αποτέλεσμα λανθασμένων προσωπικών επιλογών. Eίναι κοινωνικό πρόβλημα. Eνας ολόκληρος πολιτισμός είναι θεμελιωμένος πάνω στην εκμετάλλευση του χρόνου του καθένα μας. Bασίζεται στην ελαστική εργασία και στην υπερεργασία, στη γρήγορη αγορά μιας ολόκληρης γκάμας μισοάχρηστων συσκευών, που απαξιώνονται με την ίδια σχεδόν ταχύτητα, με αυτήν που υπόσχονται. Oι συνέπειες είναι ήδη εδώ. H πρωτοφανής πολύπλευρη φθορά του ανθρώπινου οργανισμού. Η υπερκατανάλωση και η αυξημένη παραγωγή αποβλήτων. Η υπερθέρμανση του πλανήτη. Η υποβάθμιση της ζωής.

H διατροφή, καθρέφτης κάθε πολιτισμού, αντικατοπτρίζει την εποχή της ταχύτητας. Φαστφουντάδικα ταΐζουν μια πόλη που τρέχει «πανικόβλητη». Oμοιομορφία και τυποποίηση και το φαΐ στο πόδι. «Tρελά», τοξικά και μεταλλαγμένα τρόφιμα που παράγονται από τις επικίνδυνες «φάμπρικες» της εντατικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, χωρίς το μεράκι και τον χρόνο του καλλιεργητή. Hρθε η ώρα να κατεβάσουμε ταχύτητα. Oχι για να κολλήσουμε στο σήμερα, αλλά για να ζήσουμε διαφορετικά. «Tο εγκώμιο στη βραδύτητα» εκτός από βιβλίο του Mίλαν Kούντερα γίνεται τάση. Οι εργαζόμενοι διεκδικούν λιγότερες ώρες εργασίας και όχι εντατικοποίηση. Οι οικολόγοι, να μπει φραγμός στην εντατική γεωργία. Κινήματα, όπως το Slow Food, θέτουν ξανά την πολιτιστική αξία της διατροφής και της αργής απόλαυσής της, ενώ άλλα, όπως το Slow Cities, αναδεικνύουν ένα άλλο μοντέλο πόλης φιλικό στον άνθρωπο. Tο «αργά» γίνεται συνώνυμο της ποιότητας και της αλλαγής.

 

Μίλαν Κούντερα
------------------------
 Αποφθέγματα του Μίλαν Κούντερα
- Η πηγή του φόβου βρίσκεται στο μέλλον, και όποιος απελευθερώνεται από το μέλλον δεν έχει να φοβηθεί τίποτα.

- Όποιος καθιστά δημόσιες τις ιδέες του κινδυνεύει πράγματι να πείσει τους άλλους για την αλήθεια του να τους επηρεάσει και έτσι να βρεθεί στο ρόλο εκείνων που φιλοδοξούν να αλλάξουν τον κόσμο.

- Κάθε ιδέα που γίνεται δημόσια θα στραφεί αργά ή γρήγορα κατά του εμπνευστή της και θα του αφαιρέσει την ευχαρίστηση που είχε όταν την σκέφτηκε.

- Ο όρος “χορευτής” χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τους επιδειξίες του δημόσιου βίου.

- Ο βαθμός της βραδύτητας είναι ευθέως ανάλογος με την ένταση της μνήμης. Ο βαθμός της ταχύτητας είναι ευθέως ανάλογος με την ένταση της λήθης.

- Το να δώσεις φόρμα σε μια διάρκεια είναι απαίτηση της ομορφιάς μα και της μνήμης . Διότι το όμορφο είναι ασύλληπτο , μη απομνημονεύσιμο.

- Κάθε νέα δυνατότητα που έχει η ύπαρξη ακόμα και η λιγότερο πιθανή , μεταμορφώνει ολόκληρη την ύπαρξη.

- Ο έρωτας εξ΄ορισμού είναι δώρο που δεν το αξίζουμε μάλιστα το να σ΄αγαπούν χωρίς να το αξίζεις είναι απόδειξη αληθινού έρωτα.

- Όλες οι χειρονομίες όμως ,εκτός από την πρακτική τους λειτουργία , έχουν και μια σημασία που υπερβαίνει την πρόθεση αυτών που την εκτελούν.