Τα παιδιά και οι "θυσίες" των γονιών

Στην καθημερινότητα της κλινικής πράξης είναι συχνό φαινόμενο γονείς να γκρινιάζουν ότι αυτοί θυσιάζονται για τα παιδιά τους, δίχως αυτά να το αναγνωρίζουν. Είναι τότε που και μόνο το άκουσμα της λέξης “θυσία” δημιουργεί νέες αλυσιδωτές εκρήξεις θυμού από τα παιδιά και αντίστοιχα νέα παράπονα από τους γονείς.

Ένας γονιός που καταγράφει τη ζωή του ως θυσιασμένη για χάρη των παιδιών του, δεν συνειδητοποιεί ότι προσβάλλει τόσο τον εαυτό του όσο και τα παιδιά του και ότι συκοφαντεί τη γονεϊκή ιδιότητα. Γιατί ένας νέος να ονειρεύεται να κάνει δικά του παιδιά, όταν έχει μεγαλώσει σε μια αδιάκοπη γκρίνα των γονιών του για τις “θυσίες¨που απαιτούν δυσκολίες, βάρη και ψυχική και σωματική κούραση που έχει η φροντίδα των παιδιών;

Αντίστοιχες πικρίες με τους γονείς που θεωρούν ότι θυσιάστηκαν εκφράζονται και από πολιτικούς που θεωρούν ότι αναλώθηκαν για το κοινό καλό και τελικά δεν τους αναγνωρίστηκε. Από πνευματικούς δασκάλους, που μιλάνε για την έλλειψη αναγνώρισης από τους μαθητές τους. Είναι κάτι που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Αν είσαι σε μία θέση εξουσίας που μπορείς να προωθήσεις κάποιους νεότερους, τότε δεν αποτελεί είδηση το ότι αναδεικνύεις κάποιον που το αξίζει. Επομένως δεν σου οφείλεται καμία ανταπόδοση.

Αν αντιθέτως η πικρία έγκειται στο ότι πιθανώς ο νέος δεν έχει τα απαιτούμενα εφόδια για την θέση αυτή, τότε το πρόβλημα δεν έγκειται στην έλλειψη αναγνώρισης από τον νέο, αλλά στις λανθασμένες αντιλήψεις και προσδοκίες του “ευεγέρτη”.

Η ευχαριστιακή στάση επιτρέπει βέβαια την αναγνώριση και την έκφραση ευχαριστιών από τους μαθητές στους δασκάλους σας. Αυτό δεν στοχεύει στην συναισθηματική κάλυψη του δασκάλου, αλλά καταγράφεται ως κομβικό σημείο της αναπτυξιακής πορείας του μαθητή και της μετάβασής του στη φάση της πνευματικής ενηλικίωσης.

Οι ψευδείς θυσίες, εν ονόματι δήθεν της αγάπης των άλλων, αποτελούν στην πραγματικότητα άρνηση ανάληψης ευθύνης στην προσωπική πορεία και δια βίου παγιδεύουν ενοχικά το ευεργετούμενο πρόσωπο.

Οι θρησκευτικοί άνθρωποι αναζητούν τον πόνο προκειμένου να επιτύχουν την εξιλέωση για τις όποιες ενοχές. Θεωρούν ότι πρέπει να τιμωρηθούν για τις όποιες ενοχές τους. Εξαντλούνται στις τυρρανικές προσπάθειες για την άρνηση της επιθυμίας που καταγράγεται ως η κύρια πηγή της δυστυχίας και χάνουν τη δυνατότητα να ζήσουν ευχαριστισιακά την κτιστή τους φύση.

Η αυθεντική αγάπη δεν μπορεί να αρνηθεί στον σταυρό, δίχως να αρνηθεί τον εαυτό της. Η αυθεντική αγάπη όμως δεν στοχεύει ποτέ στον σταυρό, ούτε σταματά στον σταυρό, αφού οντολογικά περιέχει την δυναμική της ανάστασης. Όποιος επαγγέλεται τον σταυρό ως στόχο δεν έχει γνωρίσει την απελευθερωτική αναστάσιμη χαρά στην ύπαρξη τοθ και έχει μείνει τηρητής υποχρεώσεων, δίχως προοπτική.

Η θυσία του εαυτού για κάποιο στόχο που υπερβαίνει την ατομικότητα αποτελεί μια συγκλονιστική στάση που καταξιώνει την ύπαρξη και επιβεβαιώνει με την ακραία στάση της την ελευθερία του προσώπου.

Η αυθεντική θυσία αποτελεί την γελιοποίηση όσων επιμένουν στη μιζέρια ότι όλα καθορίζονται μόνο από το ένστικτο της επιβίωσης και όσων υποστηρίζουν τις συμπεριφοριστικές θεωρήσεις της επιβράβευσης και της τιμωρίας.

Η αυθεντική θυσία, σε αντίθεση με της ευρέως κυκλοφορούσες απόψεις, δεν έχει καμία σχέση με την αυτοκαταστροφή, είναι η ανάδειξη ενός εαυτού που υπερβαίνει τα όρια της επιβίωσης και τα δεσμά της ατομικότητας και πετά στους ουρανούς της ελευθερίας.

Η αυθεντική θυσία δεν περιμένει ανταπόδοση, αφού περιέχει μία άφατη χαρά. Δεν περιμένει αναγνώριση γιατί δεν είναι για τους άλλους.

Η αυθεντική θυσία δεν είναι μια μαζοχιστική στάση που επιζητεί τον πόνο αλλά μια συνεπής ανυποχώρητη στάση προσανατολίσμενη προς το δικαίωμα μια ακέραιης ζωής.

Ένα παράδειγμα…

Σε ένα ταξίδι μας στην Κύπρο, είχαμε επισκεφτεί την σπηλιά-κρησφύγετο του Γρηγόρη Αυξεντίου, αγωνιστή της ανεξαρτησίας του νησιού από τους Βρετανούς αποικιοκράτες. Μια μικρή σπηλιά με ένα μόνο άνοιγμα. Οι φωτογραφίες που είχαν τραβηχτεί για παραδειγματισμό – εκφοβισμό έδειχναν τους Άγγλους στρατιώτες να εξευτελίζουν τους συντρόφους του Αυξεντίου που είχαν παραδοθεί και να τους σέρνουν από τα μουστάκια.

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου δεν παραδόθηκε. Η προειδοποίηση των Βρετανών αξιωματικκών ήταν σαφής. Θα τον έκαιγαν μέσα στη σπηλιά με τα φλογοβόλα τους. Εκείνος αντέδρασε με ειρωνικά σχόλια και γέλια. Ψέλνοντας και τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο αντιστεκόταν. Οι Άγγλοι στρατιώτες πραγματοποίησαν την απειλή τους και πυροδότησαν τα φλογοβόλα τους. Η καταγραφή του γεγονότος από τον ξεναγό εστιάστηκε στη θυσία του Αυξεντίου, αλλά είχε ηθικιστική ερμηνεία. Κοίταζα τη μικρή σπηλιά κια σκεφτόμουν. Προσπαθούσα να δω τη σκηνή.Ένας άνθρωπος όσο ιδεαλιστής και να είναι δεν θα μπορούσε να αντέξει τον αβάσταχτο πόνο από τα εγκεύματα και να μην κάνει τις στοιχειώδεις αντιδραστικές κινήσεις επιβίωσης για να σωθεί. Ο πόνος είναι αβάσταχτος. Γιατί ο Αυξεντίου άντεξε;

Ο Αυξεντίου δεν έμεινε παθητικός θεατής του ολοκαυτώματός του. Ήταν ο πρωταγωνιστής της ζωής του. Ήταν ο υπερασπιστής του νοήματος της ζωής του. Βρισκόταν σε μέθεξη. Σε μυσταγωγία. Σε έναν οργασμό πίστης που τον μετέφερε στην υπέρβαση του οποιοδήποτε πόνου. Αν εκείνη τη στιγμ μετρούσαμε τις ενδορφίνες του, θα καταγράφαμε μια υπέροχη πλημμυρίδα από συνταρακτικές εκρήξεις των νευροδιαβιβαστών. Η ψυχή του χόρευε στους πιο τρελούς ρυθμούς, καθώς οι φλόγες του έκαιγαν τη σάρκα.

Οι κατοπινοί μελετητές αναφέρονται στη θυσία του Αυξεντίου. Ο ίδιος δεν έζησε τη θυσία του. Γι’ αυτόν θυσία θα ήταν να παραδοθεί και να προτιμήσει την επιβίωση από τη συνεπή υπεράσπιση των επιλογών του.

Η κατανόηση της υπέρμετρης χαράς του αυθεντικού βιώματος καθιστά ύποπτη και γελοία την χρήση του όρου θυσία στην ανατροφή των παιδιών εκ μέρους του γονιού. Αντίθετα θα έπρεπε να αναρωτηθούμε για την λανθασμένη φροντίδα που παρέχεται απ’ όποιον διαμαρτύρεται για τις στερήσεις που υποβάλλεται ως γονιός.