Ηθική και Ηθική Συχνές Ερωτήσεις: Τελεολογία και Ηθική

Η ηθική και η ηθική είναι δύο από τα πιο σημαντικά θέματα στη φιλοσοφία. Η τελεολογία και η ηθική είναι δύο έννοιες που συνδέονται στενά και συχνά συζητούνται μαζί. Η τελεολογία είναι η μελέτη του σκοπού και του στόχου μιας πράξης, ενώ η ηθική είναι η μελέτη των ηθικών αρχών και αξιών. Και οι δύο αυτές έννοιες είναι σημαντικές για την κατανόηση των ηθικών επιπτώσεων των πράξεων και των αποφάσεών μας.

Τι είναι η Τελεολογία;

Η τελεολογία είναι η μελέτη του σκοπού και του στόχου μιας δράσης. Βασίζεται στην ιδέα ότι όλες οι ενέργειες έχουν ένα σκοπό ή στόχο και ότι αυτός ο σκοπός μπορεί να προσδιοριστεί εξετάζοντας τις συνέπειες της δράσης. Η τελεολογία χρησιμοποιείται συχνά για την ανάλυση της ηθικής μιας πράξης, καθώς μπορεί να βοηθήσει να καθοριστεί εάν μια πράξη είναι ηθικά σωστή ή λάθος.

Τι είναι Ηθική;

Η ηθική είναι η μελέτη των ηθικών αρχών και αξιών. Βασίζεται στην ιδέα ότι όλες οι πράξεις πρέπει να κρίνονται σύμφωνα με ένα σύνολο ηθικών προτύπων. Η ηθική χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει εάν μια ενέργεια είναι σωστή ή λάθος και για να αξιολογήσει τις συνέπειες μιας πράξης. Η ηθική είναι ένα σημαντικό μέρος της κατανόησης της ηθικής και της λήψης ηθικών αποφάσεων.

Πώς συνδέονται η Τελεολογία και η Ηθική;

Η τελεολογία και η ηθική συνδέονται στενά, καθώς και τα δύο χρησιμοποιούνται για την ανάλυση της ηθικής μιας πράξης. Η τελεολογία χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό του σκοπού και του στόχου μιας πράξης, ενώ η ηθική χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της ηθικής μιας πράξης. Και οι δύο αυτές έννοιες είναι σημαντικές για την κατανόηση των ηθικών επιπτώσεων των πράξεων και των αποφάσεών μας.

Συμπερασματικά, η τελεολογία και η ηθική είναι δύο σημαντικές έννοιες στη φιλοσοφία που συνδέονται στενά. Η τελεολογία είναι η μελέτη του σκοπού και του στόχου μιας πράξης, ενώ η ηθική είναι η μελέτη των ηθικών αρχών και αξιών. Και οι δύο αυτές έννοιες είναι σημαντικές για την κατανόηση των ηθικών επιπτώσεων των πράξεων και των αποφάσεών μας.

Τα τελεολογικά ηθικά συστήματα χαρακτηρίζονται κυρίως από την εστίαση στις συνέπειες που μπορεί να έχει οποιαδήποτε ενέργεια (για το λόγο αυτό, αναφέρονται συχνά ως συνεπακόλουθα ηθικά συστήματα και χρησιμοποιούνται και οι δύο όροι εδώ). Έτσι, για να γίνεισωστές ηθικές επιλογές, πρέπει να έχουμε κάποια κατανόηση του τι θα προκύψει από τις επιλογές μας. Όταν κάνουμε επιλογές που έχουν τις σωστές συνέπειες, τότε ενεργούμε ηθικά. όταν κάνουμε επιλογές που οδηγούν σε λανθασμένες συνέπειες, τότε ενεργούμε ανήθικα.

Η ιδέα ότι η ηθική αξία μιας πράξης καθορίζεται από τις συνέπειες αυτής της πράξης συχνά χαρακτηρίζεται ως συνέπεια. Συνήθως, οι «σωστές συνέπειες» είναι εκείνες που είναι πιο ωφέλιμες για την ανθρωπότητα - μπορεί να προάγουν την ανθρώπινη ευτυχία, την ανθρώπινη ευχαρίστηση, την ανθρώπινη ικανοποίηση, την ανθρώπινη επιβίωση ή απλώς τη γενική ευημερία όλων των ανθρώπων. Όποιες και αν είναι οι συνέπειες, πιστεύεται ότι αυτές οι συνέπειες είναι εγγενώς καλές και πολύτιμες, και γι' αυτό οι ενέργειες που οδηγούν σε αυτές τις συνέπειες είναι ηθικές ενώ οι ενέργειες που απομακρύνονται από αυτές είναι ανήθικες.

Τα διάφορα τελεολογικά ηθικά συστήματα διαφέρουν όχι μόνο ως προς το ποιες ακριβώς είναι οι «σωστές συνέπειες», αλλά και ως προς το πώς οι άνθρωποι εξισορροπούν τις διάφορες πιθανές συνέπειες. Εξάλλου, λίγες επιλογές είναι αναμφισβήτητα θετικές, και αυτό σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να καταλάβουμε πώς να φτάσουμε στη σωστή ισορροπία καλού και κακού σε αυτό που κάνουμε. Σημειώστε ότι το να ενδιαφέρεται απλώς για τις συνέπειες μιας ενέργειας δεν καθιστά ένα άτομο συνεπακόλουθο - ο βασικός παράγοντας είναι, μάλλον, η βάση τουηθικήαυτής της δράσης για τις συνέπειες αντί για κάτι άλλο.

Η λέξη τελεολογία προέρχεται από τις ελληνικές ρίζεςτέλος, που σημαίνει τέλος, καιλογότυπα, που σημαίνει επιστήμη. Έτσι, η τελεολογία είναι η «επιστήμη των σκοπών». Βασικά ερωτήματα τα οποία τελεολογικά ηθικά συστήματα ρωτήστε περιλαμβάνουν:

• Ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής της ενέργειας;
• Ποιες θα είναι οι συνέπειες της αδράνειας;
• Πώς μπορώ να σταθμίσω τη ζημιά σε σχέση με τα οφέλη αυτής της ενέργειας;

Τύποι

Μερικά παραδείγματα τελεολογικών ηθικών θεωριών περιλαμβάνουν:

• Ηθικός Εγωισμός: μια ενέργεια είναι ηθικά σωστή εάν οι συνέπειες της πράξης είναι πιο ευνοϊκές παρά δυσμενείς μόνο για τον ηθικό παράγοντα που εκτελεί την πράξη.
• Ηθικός Αλτρουισμός: μια πράξη είναι ηθικά σωστή αν οι συνέπειες της πράξης είναι πιο ευνοϊκές παρά δυσμενείς για όλους εκτός από τον ηθικό παράγοντα.
• Ηθικός Ωφελιμισμός: μια ενέργεια είναι ηθικά σωστή αν οι συνέπειες της πράξης είναι πιο ευνοϊκές παρά δυσμενείς για όλους.

Δράσε και Κυρίευσε τον Συνεπακόλουθο

Τα συνεπακόλουθα ηθικά συστήματα συνήθως διαφοροποιούνται σε πράξη-συνεπακόλουθο και κανόνα-συνεπακόλουθο. Ο πρώτος, ο act-consequentialism, υποστηρίζει ότι η ηθική κάθε πράξης εξαρτάται από τις συνέπειές της. Έτσι, η πιο ηθική πράξη είναι αυτή που οδηγεί στις καλύτερες συνέπειες.

Ο τελευταίος, ο κανόνας-συνεπακόλουθος, υποστηρίζει ότι η εστίαση μόνο στις συνέπειες της εν λόγω ενέργειας μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους να διαπράξουν εξωφρενικές ενέργειες όταν προβλέπουν καλές συνέπειες. Έτσι, οι κανόνες-συνεπακόλουθος προσθέτουν την ακόλουθη διάταξη: φανταστείτε ότι μια ενέργεια θα γινόταν γενικός κανόνας - εάν η τήρηση ενός τέτοιου κανόνα θα είχε κακές συνέπειες, τότε θα πρέπει να αποφευχθεί ακόμα κι αν θα είχε καλές συνέπειες σε αυτόν παράδειγμα. Αυτό έχει πολύ εμφανείς ομοιότητες με την κατηγορηματική προστακτική του Καντ, δεοντολογική ηθική αρχή.

Ο επακόλουθος κανόνας μπορεί να οδηγήσει σε ένα άτομο να εκτελεί ενέργειες οι οποίες, μόνοι τους, μπορεί να οδηγήσουν σε κακές συνέπειες. Υποστηρίζεται, ωστόσο, ότι η γενική κατάσταση είναι ότι θα υπάρχει περισσότερο καλό παρά κακό όταν οι άνθρωποι ακολουθούν τους κανόνες που προέρχονται από συνεπακόλουθες εκτιμήσεις. Για παράδειγμα, μια από τις ενστάσεις για την ευθανασία είναι ότι η επιτρεπόμενη εξαίρεση από τον ηθικό κανόνα «μη σκοτώνει» θα οδηγούσε σε αποδυνάμωση ενός κανόνα που έχει γενικά θετικές συνέπειες - παρόλο που σε τέτοιες περιπτώσεις η τήρηση του κανόνα οδηγεί σε αρνητικές συνέπειες.

Προβλήματα

Μια κοινή κριτική των τελεολογικών ηθικών συστημάτων είναι το γεγονός ότι ένα ηθικό καθήκον προκύπτει από ένα σύνολο συνθηκών που στερούνται ηθικής συνιστώσας. Για παράδειγμα, όταν ένα τελεολογικό σύστημα δηλώνει ότι οι επιλογές είναι ηθικές εάν ενισχύουν την ανθρώπινη ευτυχία, δεν υποστηρίζεται ότι η «ανθρώπινη ευτυχία» είναι εγγενώς ηθική η ίδια. Ωστόσο, μια επιλογή που ενισχύει αυτή την ευτυχία είναι ηθική. Πώς συμβαίνει το ένα να οδηγεί στο άλλο;

Οι κριτικοί συχνά επισημαίνουν επίσης την αδυναμία να προσδιοριστεί πραγματικά το πλήρες φάσμα των συνεπειών που θα έχει οποιαδήποτε ενέργεια, καθιστώντας έτσι τις προσπάθειες αξιολόγησης της ηθικής μιας ενέργειας που βασίζεται σε αυτές τις συνέπειες εξίσου αδύνατες. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη διαφωνία σχετικά με το πώς ή ακόμα και αν οι διαφορετικές συνέπειες μπορούν πραγματικά να ποσοτικοποιηθούν με τον τρόπο που είναι απαραίτητος για να γίνουν ορισμένοι ηθικοί υπολογισμοί. Πόσο «καλό» είναι απαραίτητο για να αντισταθμίσει κάποιο «κακό» και γιατί;

Μια άλλη κοινή κριτική είναι ότι τα συνεπακόλουθα ηθικά συστήματα είναι απλώς περίπλοκοι τρόποι για να πούμε ότι οι στόχοι αγιάζει τα μέσα - επομένως, εάν είναι δυνατό να υποστηριχθεί ότι θα προκύψει αρκετό καλό, τότε τυχόν εξωφρενικές και φρικτές ενέργειες θα δικαιολογούνται. Για παράδειγμα, ένα συνεπακόλουθο ηθικό σύστημα θα μπορούσε να δικαιολογήσει το βασανιστήριο και τη δολοφονία ενός αθώου παιδιού, εάν οδηγούσε σε μια θεραπεία για όλες τις μορφές καρκίνου.

Το ζήτημα του κατά πόσον πρέπει ή όχι να δεσμευόμαστε πραγματικά να αναλαμβάνουμε την ευθύνη για όλες τις συνέπειες των πράξεών μας είναι ένα άλλο ζήτημα που θίγουν οι επικριτές. Σε τελική ανάλυση, αν η ηθική της πράξης μου εξαρτάται από όλες τις συνέπειές της, τότε αναλαμβάνω την ευθύνη για αυτές -- αλλά αυτές οι συνέπειες θα φτάσουν σε μεγάλο βαθμό με τρόπους που δεν μπορώ να προβλέψω ή να κατανοήσω.