ΙΣΟΚΡ 8.41–48
(ΙΣΟΚΡ 8. Πίστις: §17–144) Εξωτερική πολιτική και Αθηναίοι, σύγχρονοι και παλαιότεροι – Οι συνέπειες της χρήσης μισθοφόρων
[41] Τούτου δ’ ἕνεκα ταῦτα προεῖπον, ὅτι περὶ τῶν
λοιπῶν οὐδὲν ὑποστειλάμενος ἀλλὰ παντάπασιν ἀνειμένως
μέλλω τοὺς λόγους ποιεῖσθαι πρὸς ὑμᾶς. τίς γὰρ ἄλλοθεν
ἐπελθὼν καὶ μήπω συνδιεφθαρμένος ἡμῖν, ἀλλ’ ἐξαίφνης
ἐπιστὰς τοῖς γιγνομένοις, οὐκ ἂν μαίνεσθαι καὶ παραφρο-
νεῖν ἡμᾶς νομίσειεν, οἳ φιλοτιμούμεθα μὲν ἐπὶ τοῖς τῶν
προγόνων ἔργοις καὶ τὴν πόλιν ἐκ τῶν τότε πραχθέντων
ἐγκωμιάζειν ἀξιοῦμεν, οὐδὲν δὲ τῶν αὐτῶν ἐκείνοις πράτ-
τομεν, ἀλλὰ πᾶν τοὐναντίον; [42] οἱ μὲν γὰρ ὑπὲρ τῶν
Ἑλλήνων τοῖς βαρβάροις πολεμοῦντες διετέλεσαν, ἡμεῖς
δὲ τοὺς ἐκ τῆς Ἀσίας τὸν βίον ποριζομένους ἐκεῖθεν
ἀναστήσαντες ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας ἠγάγομεν· κἀκεῖνοι μὲν
ἐλευθεροῦντες τὰς πόλεις τὰς Ἑλληνίδας καὶ βοηθοῦντες
αὐταῖς τῆς ἡγεμονίας ἠξιώθησαν, ἡμεῖς δὲ καταδουλού-
μενοι καὶ τἀναντία τοῖς τότε πράττοντες ἀγανακτοῦμεν,
εἰ μὴ τὴν αὐτὴν τιμὴν ἐκείνοις ἕξομεν, [43] οἳ τοσοῦτον
ἀπολελείμμεθα καὶ τοῖς ἔργοις καὶ ταῖς διανοίαις τῶν κατ’
ἐκεῖνον τὸν χρόνον γενομένων, ὅσον οἱ μὲν ὑπὲρ τῆς τῶν
ἄλλων σωτηρίας τήν τε πατρίδα τὴν αὑτῶν ἐκλιπεῖν ἐτόλ-
μησαν, καὶ μαχόμενοι καὶ ναυμαχοῦντες τοὺς βαρβάρους
ἐνίκησαν, ἡμεῖς δ’ οὐδ’ ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας αὐτῶν πλεο-
νεξίας κινδυνεύειν ἀξιοῦμεν, [44] ἀλλ’ ἄρχειν μὲν ἁπάν-
των ζητοῦμεν, στρατεύεσθαι δ’ οὐκ ἐθέλομεν, καὶ πόλεμον
μὲν μικροῦ δεῖν πρὸς ἅπαντας ἀνθρώπους ἀναιρούμεθα,
πρὸς δὲ τοῦτον οὐχ ἡμᾶς αὐτοὺς ἀσκοῦμεν, ἀλλ’ ἀνθρώπους
τοὺς μὲν ἀπόλιδας, τοὺς δ’ αὐτομόλους, τοὺς δ’ ἐκ τῶν
ἄλλων κακουργιῶν συνερρυηκότας, οἷς ὁπόταν τις διδῷ
πλείω μισθόν, μετ’ ἐκείνων ἐφ’ ἡμᾶς ἀκολουθήσουσιν.
[45] ἀλλ’ ὅμως οὕτως αὐτοὺς ἀγαπῶμεν ὥσθ’ ὑπὲρ μὲν τῶν
παίδων τῶν ἡμετέρων, εἰ περί τινας ἐξαμάρτοιεν, οὐκ ἂν
ἐθελήσαιμεν δίκας ὑποσχεῖν, ὑπὲρ δὲ τῆς ἐκείνων ἁρπαγῆς
καὶ βίας καὶ παρανομίας μελλόντων τῶν ἐγκλημάτων ἐφ’
ἡμᾶς ἥξειν οὐχ ὅπως ἀγανακτοῦμεν, ἀλλὰ καὶ χαίρομεν ὅταν
ἀκούσωμεν αὐτοὺς τοιοῦτόν τι διαπεπραγμένους. [46] εἰς
τοῦτο δὲ μωρίας ἐληλύθαμεν, ὥστ’ αὐτοὶ μὲν ἐνδεεῖς τῶν
καθ’ ἡμέραν ἐσμέν, ξενοτροφεῖν δ’ ἐπικεχειρήκαμεν, καὶ
τοὺς συμμάχους τοὺς ἡμετέρους αὐτῶν ἰδίᾳ λυμαινόμεθα
καὶ δασμολογοῦμεν, ἵνα τοῖς ἁπάντων ἀνθρώπων κοινοῖς
ἐχθροῖς τὸν μισθὸν ἐκπορίζωμεν. [47] τοσούτῳ δὲ χείρους
ἐσμὲν τῶν προγόνων, οὐ μόνον τῶν εὐδοκιμησάντων ἀλλὰ
καὶ τῶν μισηθέντων, ὅσον ἐκεῖνοι μὲν εἰ πολεμεῖν πρός
τινας ψηφίσαιντο, μεστῆς οὔσης ἀργυρίου καὶ χρυσίου τῆς
ἀκροπόλεως ὅμως ὑπὲρ τῶν δοξάντων τοῖς αὑτῶν σώμασιν
ᾤοντο δεῖν κινδυνεύειν, ἡμεῖς δ’ εἰς τοσαύτην ἀπορίαν
ἐληλυθότες καὶ τοσοῦτοι τὸ πλῆθος ὄντες ὥσπερ βασιλεὺς
ὁ μέγας μισθωτοῖς χρώμεθα τοῖς στρατοπέδοις. [48] καὶ
τότε μὲν εἰ τριήρεις πληροῖεν, τοὺς μὲν ξένους καὶ τοὺς
δούλους ναύτας εἰσεβίβαζον, τοὺς δὲ πολίτας μεθ’ ὅπλων
ἐξέπεμπον· νῦν δὲ τοῖς μὲν ξένοις ὁπλίταις χρώμεθα,
τοὺς δὲ πολίτας ἐλαύνειν ἀναγκάζομεν, ὥσθ’ ὁπόταν
ἀποβαίνωσιν εἰς τὴν τῶν πολεμίων, οἱ μὲν ἄρχειν τῶν
Ἑλλήνων ἀξιοῦντες ὑπηρέσιον ἔχοντες ἐκβαίνουσιν, οἱ δὲ
τοιοῦτοι τὰς φύσεις ὄντες οἵους ὀλίγῳ πρότερον διῆλθον,
μεθ’ ὅπλων κινδυνεύουσιν.
[41] Τούτου δ’ ἕνεκα ταῦτα προεῖπον, ὅτι περὶ τῶν
λοιπῶν οὐδὲν ὑποστειλάμενος ἀλλὰ παντάπασιν ἀνειμένως
μέλλω τοὺς λόγους ποιεῖσθαι πρὸς ὑμᾶς. τίς γὰρ ἄλλοθεν
ἐπελθὼν καὶ μήπω συνδιεφθαρμένος ἡμῖν, ἀλλ’ ἐξαίφνης
ἐπιστὰς τοῖς γιγνομένοις, οὐκ ἂν μαίνεσθαι καὶ παραφρο-
νεῖν ἡμᾶς νομίσειεν, οἳ φιλοτιμούμεθα μὲν ἐπὶ τοῖς τῶν
προγόνων ἔργοις καὶ τὴν πόλιν ἐκ τῶν τότε πραχθέντων
ἐγκωμιάζειν ἀξιοῦμεν, οὐδὲν δὲ τῶν αὐτῶν ἐκείνοις πράτ-
τομεν, ἀλλὰ πᾶν τοὐναντίον; [42] οἱ μὲν γὰρ ὑπὲρ τῶν
Ἑλλήνων τοῖς βαρβάροις πολεμοῦντες διετέλεσαν, ἡμεῖς
δὲ τοὺς ἐκ τῆς Ἀσίας τὸν βίον ποριζομένους ἐκεῖθεν
ἀναστήσαντες ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας ἠγάγομεν· κἀκεῖνοι μὲν
ἐλευθεροῦντες τὰς πόλεις τὰς Ἑλληνίδας καὶ βοηθοῦντες
αὐταῖς τῆς ἡγεμονίας ἠξιώθησαν, ἡμεῖς δὲ καταδουλού-
μενοι καὶ τἀναντία τοῖς τότε πράττοντες ἀγανακτοῦμεν,
εἰ μὴ τὴν αὐτὴν τιμὴν ἐκείνοις ἕξομεν, [43] οἳ τοσοῦτον
ἀπολελείμμεθα καὶ τοῖς ἔργοις καὶ ταῖς διανοίαις τῶν κατ’
ἐκεῖνον τὸν χρόνον γενομένων, ὅσον οἱ μὲν ὑπὲρ τῆς τῶν
ἄλλων σωτηρίας τήν τε πατρίδα τὴν αὑτῶν ἐκλιπεῖν ἐτόλ-
μησαν, καὶ μαχόμενοι καὶ ναυμαχοῦντες τοὺς βαρβάρους
ἐνίκησαν, ἡμεῖς δ’ οὐδ’ ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας αὐτῶν πλεο-
νεξίας κινδυνεύειν ἀξιοῦμεν, [44] ἀλλ’ ἄρχειν μὲν ἁπάν-
των ζητοῦμεν, στρατεύεσθαι δ’ οὐκ ἐθέλομεν, καὶ πόλεμον
μὲν μικροῦ δεῖν πρὸς ἅπαντας ἀνθρώπους ἀναιρούμεθα,
πρὸς δὲ τοῦτον οὐχ ἡμᾶς αὐτοὺς ἀσκοῦμεν, ἀλλ’ ἀνθρώπους
τοὺς μὲν ἀπόλιδας, τοὺς δ’ αὐτομόλους, τοὺς δ’ ἐκ τῶν
ἄλλων κακουργιῶν συνερρυηκότας, οἷς ὁπόταν τις διδῷ
πλείω μισθόν, μετ’ ἐκείνων ἐφ’ ἡμᾶς ἀκολουθήσουσιν.
[45] ἀλλ’ ὅμως οὕτως αὐτοὺς ἀγαπῶμεν ὥσθ’ ὑπὲρ μὲν τῶν
παίδων τῶν ἡμετέρων, εἰ περί τινας ἐξαμάρτοιεν, οὐκ ἂν
ἐθελήσαιμεν δίκας ὑποσχεῖν, ὑπὲρ δὲ τῆς ἐκείνων ἁρπαγῆς
καὶ βίας καὶ παρανομίας μελλόντων τῶν ἐγκλημάτων ἐφ’
ἡμᾶς ἥξειν οὐχ ὅπως ἀγανακτοῦμεν, ἀλλὰ καὶ χαίρομεν ὅταν
ἀκούσωμεν αὐτοὺς τοιοῦτόν τι διαπεπραγμένους. [46] εἰς
τοῦτο δὲ μωρίας ἐληλύθαμεν, ὥστ’ αὐτοὶ μὲν ἐνδεεῖς τῶν
καθ’ ἡμέραν ἐσμέν, ξενοτροφεῖν δ’ ἐπικεχειρήκαμεν, καὶ
τοὺς συμμάχους τοὺς ἡμετέρους αὐτῶν ἰδίᾳ λυμαινόμεθα
καὶ δασμολογοῦμεν, ἵνα τοῖς ἁπάντων ἀνθρώπων κοινοῖς
ἐχθροῖς τὸν μισθὸν ἐκπορίζωμεν. [47] τοσούτῳ δὲ χείρους
ἐσμὲν τῶν προγόνων, οὐ μόνον τῶν εὐδοκιμησάντων ἀλλὰ
καὶ τῶν μισηθέντων, ὅσον ἐκεῖνοι μὲν εἰ πολεμεῖν πρός
τινας ψηφίσαιντο, μεστῆς οὔσης ἀργυρίου καὶ χρυσίου τῆς
ἀκροπόλεως ὅμως ὑπὲρ τῶν δοξάντων τοῖς αὑτῶν σώμασιν
ᾤοντο δεῖν κινδυνεύειν, ἡμεῖς δ’ εἰς τοσαύτην ἀπορίαν
ἐληλυθότες καὶ τοσοῦτοι τὸ πλῆθος ὄντες ὥσπερ βασιλεὺς
ὁ μέγας μισθωτοῖς χρώμεθα τοῖς στρατοπέδοις. [48] καὶ
τότε μὲν εἰ τριήρεις πληροῖεν, τοὺς μὲν ξένους καὶ τοὺς
δούλους ναύτας εἰσεβίβαζον, τοὺς δὲ πολίτας μεθ’ ὅπλων
ἐξέπεμπον· νῦν δὲ τοῖς μὲν ξένοις ὁπλίταις χρώμεθα,
τοὺς δὲ πολίτας ἐλαύνειν ἀναγκάζομεν, ὥσθ’ ὁπόταν
ἀποβαίνωσιν εἰς τὴν τῶν πολεμίων, οἱ μὲν ἄρχειν τῶν
Ἑλλήνων ἀξιοῦντες ὑπηρέσιον ἔχοντες ἐκβαίνουσιν, οἱ δὲ
τοιοῦτοι τὰς φύσεις ὄντες οἵους ὀλίγῳ πρότερον διῆλθον,
μεθ’ ὅπλων κινδυνεύουσιν.
***
Γι' αυτό το λόγο σας τα είπα αυτά εκ των προτέρων, γιατί για τα υπόλοιπα έχω σκοπό να σας μιλήσω τελείως ελεύθερα και χωρίς δειλία. Γιατί ποιος άνθρωπος που θα ερχόταν εδώ από άλλο μέρος και που δεν θα είχε ακόμη διαφθαρεί από μας, αλλά που θα βρισκόταν ξαφνικά μπροστά σε όσα γίνονται, δεν θα μας νόμιζε τρελούς και παράφρονες, εμάς που από τη μια μεριά υπερηφανευόμαστε για τα κατορθώματα των προγόνων μας και έχουμε την αξίωση για τις τότε πράξεις τους να εγκωμιάζουμε την πόλη, ενώ από την άλλη δεν κάνουμε τίποτε όμοιο με εκείνους, αλλά οτιδήποτε το αντίθετο; Γιατί εκείνοι μεν πολλές φορές πολέμησαν τους βαρβάρους για την ελευθερία των Ελλήνων, ενώ εμείς αφού ξεσηκώσαμε όσους ζούσαν στην Ασία τους οδηγήσαμε από κει εναντίον των Ελλήνων και εκείνοι ελευθερώνοντας τις πόλεις της Ελλάδας και προσφέροντάς τους βοήθεια κρίθηκαν άξιοι της ηγεμονίας, ενώ εμείς υποδουλώνοντας ελληνικές πόλεις και κάνοντας τα αντίθετα με εκείνους αγανακτούμε που δεν θα έχουμε την ίδια με κείνους τιμή ― εμείς τόσο πολύ είμαστε κατώτεροι και στα έργα και στη διανόηση από κείνους που έζησαν τότε, όσο εκείνοι για χάρη της σωτηρίας των Ελλήνων και την πατρίδα τους τόλμησαν να εγκαταλείψουν και πολεμώντας στην ξηρά και στη θάλασσα νίκησαν τους βαρβάρους, ενώ εμείς δεν θεωρούμε άξιο να κινδυνεύουμε ούτε για τα δικά μας συμφέροντα· αντίθετα, ενώ ζητάμε να εξουσιάζουμε τους άλλους, δεν θέλουμε να εκστρατεύουμε οι ίδιοι και ενώ αναλαμβάνουμε πόλεμο εναντίον όλων σχεδόν των ανθρώπων, δεν ασκούμαστε γι' αυτόν, αλλά χρησιμοποιούμε άλλους ανθρώπους, χωρίς πατρίδα, λιποτάκτες, ανθρώπους που έχουν μαζευτεί εδώ έπειτα από άλλα κακουργήματα που έκαναν, στους οποίους όταν κάποιος δώσει περισσότερο μισθό, μαζί με κείνον θα βαδίσουν εναντίον μας. Κι όμως τόσο πολύ τους αγαπάμε, ώστε, ενώ για τα παιδιά μας, αν βλάψουν κάποιον, δεν θα δεχόμασταν να δώσουμε λόγο (= να αναλάβουμε τις ευθύνες μας), για τις αρπαγές όμως και τους βιασμούς και τις παρανομίες εκείνων, μολονότι οι κατηγορίες θα στραφούν εις βάρος μας, όχι μόνο δεν αγανακτούμε αλλά επιπλέον χαιρόμαστε, όταν μάθουμε ότι αυτοί έχουν διαπράξει κάτι παρόμοιο. Και έχουμε φτάσει σε τέτοιο σημείο ανοησίας, ώστε, ενώ οι ίδιοι στερούμαστε τα καθημερινά, έχουμε αναλάβει να συντηρούμε μισθοφορικά στρατεύματα και τους δικούς μας συμμάχους κακομεταχειριζόμαστε και φορολογούμε, για να εξοικονομούμε το μισθό των κοινών εχθρών όλων των ανθρώπων. Καί είμαστε τόσο πολύ κατώτεροι των προγόνων μας όχι μόνο εκείνων που δοξάστηκαν αλλά και κείνων που μισήθηκαν, όσο εκείνοι μεν, αν αποφάσιζαν να πολεμήσουν εναντίον κάποιων, ενώ η Ακρόπολη ήταν γεμάτη ασήμι και χρυσάφι, εντούτοις έκριναν πως έπρεπε οι ίδιοι να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους για όσα αποφάσιζαν ενώ εμείς αντίθετα, μολονότι έχουμε φτάσει σε έσχατη φτώχεια και είμαστε τόσοι πολλοί, χρησιμοποιούμε μισθοφορικά στρατεύματα, όπως ακριβώς ο Πέρσης βασιλιάς. Και τότε μεν αν εξόπλιζαν τριήρεις, ως ναύτες έβαζαν μέσα τους ξένους και τους δούλους και τους πολίτες έστελναν ενόπλους, ενώ τώρα τους ξένους τους χρησιμοποιούμε ως οπλίτες και τους πολίτες τους αναγκάζομε να κωπηλατούν, ώστε, όταν αποβιβάζονται στην εχθρική χώρα, εκείνοι που έχουν την αξίωση να εξουσιάζουν τους Έλληνες, αποβιβάζονται με το μαξιλάρι του κωπηλάτη, ενώ οι άλλοι που είναι τέτοιοι, όπως τους περιέγραψα πριν λίγο, αγωνίζονται σαν οπλίτες.
Γι' αυτό το λόγο σας τα είπα αυτά εκ των προτέρων, γιατί για τα υπόλοιπα έχω σκοπό να σας μιλήσω τελείως ελεύθερα και χωρίς δειλία. Γιατί ποιος άνθρωπος που θα ερχόταν εδώ από άλλο μέρος και που δεν θα είχε ακόμη διαφθαρεί από μας, αλλά που θα βρισκόταν ξαφνικά μπροστά σε όσα γίνονται, δεν θα μας νόμιζε τρελούς και παράφρονες, εμάς που από τη μια μεριά υπερηφανευόμαστε για τα κατορθώματα των προγόνων μας και έχουμε την αξίωση για τις τότε πράξεις τους να εγκωμιάζουμε την πόλη, ενώ από την άλλη δεν κάνουμε τίποτε όμοιο με εκείνους, αλλά οτιδήποτε το αντίθετο; Γιατί εκείνοι μεν πολλές φορές πολέμησαν τους βαρβάρους για την ελευθερία των Ελλήνων, ενώ εμείς αφού ξεσηκώσαμε όσους ζούσαν στην Ασία τους οδηγήσαμε από κει εναντίον των Ελλήνων και εκείνοι ελευθερώνοντας τις πόλεις της Ελλάδας και προσφέροντάς τους βοήθεια κρίθηκαν άξιοι της ηγεμονίας, ενώ εμείς υποδουλώνοντας ελληνικές πόλεις και κάνοντας τα αντίθετα με εκείνους αγανακτούμε που δεν θα έχουμε την ίδια με κείνους τιμή ― εμείς τόσο πολύ είμαστε κατώτεροι και στα έργα και στη διανόηση από κείνους που έζησαν τότε, όσο εκείνοι για χάρη της σωτηρίας των Ελλήνων και την πατρίδα τους τόλμησαν να εγκαταλείψουν και πολεμώντας στην ξηρά και στη θάλασσα νίκησαν τους βαρβάρους, ενώ εμείς δεν θεωρούμε άξιο να κινδυνεύουμε ούτε για τα δικά μας συμφέροντα· αντίθετα, ενώ ζητάμε να εξουσιάζουμε τους άλλους, δεν θέλουμε να εκστρατεύουμε οι ίδιοι και ενώ αναλαμβάνουμε πόλεμο εναντίον όλων σχεδόν των ανθρώπων, δεν ασκούμαστε γι' αυτόν, αλλά χρησιμοποιούμε άλλους ανθρώπους, χωρίς πατρίδα, λιποτάκτες, ανθρώπους που έχουν μαζευτεί εδώ έπειτα από άλλα κακουργήματα που έκαναν, στους οποίους όταν κάποιος δώσει περισσότερο μισθό, μαζί με κείνον θα βαδίσουν εναντίον μας. Κι όμως τόσο πολύ τους αγαπάμε, ώστε, ενώ για τα παιδιά μας, αν βλάψουν κάποιον, δεν θα δεχόμασταν να δώσουμε λόγο (= να αναλάβουμε τις ευθύνες μας), για τις αρπαγές όμως και τους βιασμούς και τις παρανομίες εκείνων, μολονότι οι κατηγορίες θα στραφούν εις βάρος μας, όχι μόνο δεν αγανακτούμε αλλά επιπλέον χαιρόμαστε, όταν μάθουμε ότι αυτοί έχουν διαπράξει κάτι παρόμοιο. Και έχουμε φτάσει σε τέτοιο σημείο ανοησίας, ώστε, ενώ οι ίδιοι στερούμαστε τα καθημερινά, έχουμε αναλάβει να συντηρούμε μισθοφορικά στρατεύματα και τους δικούς μας συμμάχους κακομεταχειριζόμαστε και φορολογούμε, για να εξοικονομούμε το μισθό των κοινών εχθρών όλων των ανθρώπων. Καί είμαστε τόσο πολύ κατώτεροι των προγόνων μας όχι μόνο εκείνων που δοξάστηκαν αλλά και κείνων που μισήθηκαν, όσο εκείνοι μεν, αν αποφάσιζαν να πολεμήσουν εναντίον κάποιων, ενώ η Ακρόπολη ήταν γεμάτη ασήμι και χρυσάφι, εντούτοις έκριναν πως έπρεπε οι ίδιοι να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους για όσα αποφάσιζαν ενώ εμείς αντίθετα, μολονότι έχουμε φτάσει σε έσχατη φτώχεια και είμαστε τόσοι πολλοί, χρησιμοποιούμε μισθοφορικά στρατεύματα, όπως ακριβώς ο Πέρσης βασιλιάς. Και τότε μεν αν εξόπλιζαν τριήρεις, ως ναύτες έβαζαν μέσα τους ξένους και τους δούλους και τους πολίτες έστελναν ενόπλους, ενώ τώρα τους ξένους τους χρησιμοποιούμε ως οπλίτες και τους πολίτες τους αναγκάζομε να κωπηλατούν, ώστε, όταν αποβιβάζονται στην εχθρική χώρα, εκείνοι που έχουν την αξίωση να εξουσιάζουν τους Έλληνες, αποβιβάζονται με το μαξιλάρι του κωπηλάτη, ενώ οι άλλοι που είναι τέτοιοι, όπως τους περιέγραψα πριν λίγο, αγωνίζονται σαν οπλίτες.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου