ΟΜΗΡΟΣ: Ὀδύσσεια (6.71-6.126)

Ὣς εἰπὼν δμώεσσιν ἐκέκλετο, τοὶ δ᾽ ἐπίθοντο.

οἱ μὲν ἄρ᾽ ἐκτὸς ἄμαξαν ἐΰτροχον ἡμιονείην
ὅπλεον, ἡμιόνους θ᾽ ὕπαγον ζεῦξάν θ᾽ ὑπ᾽ ἀπήνῃ·
κούρη δ᾽ ἐκ θαλάμοιο φέρεν ἐσθῆτα φαεινήν.
75 καὶ τὴν μὲν κατέθηκεν ἐϋξέστῳ ἐπ᾽ ἀπήνῃ,
μήτηρ δ᾽ ἐν κίστῃ ἐτίθει μενοεικέ᾽ ἐδωδὴν
παντοίην, ἐν δ᾽ ὄψα τίθει, ἐν δ᾽ οἶνον ἔχευεν
ἀσκῷ ἐν αἰγείῳ· κούρη δ᾽ ἐπεβήσετ᾽ ἀπήνης.
δῶκεν δὲ χρυσέῃ ἐν ληκύθῳ ὑγρὸν ἔλαιον,
80 ἧος χυτλώσαιτο σὺν ἀμφιπόλοισι γυναιξίν.
ἡ δ᾽ ἔλαβεν μάστιγα καὶ ἡνία σιγαλόεντα,
μάστιξεν δ᾽ ἐλάαν· καναχὴ δ᾽ ἦν ἡμιόνοιϊν·
αἱ δ᾽ ἄμοτον τανύοντο, φέρον δ᾽ ἐσθῆτα καὶ αὐτήν,
οὐκ οἴην, ἅμα τῇ γε καὶ ἀμφίπολοι κίον ἄλλαι.
85 Αἱ δ᾽ ὅτε δὴ ποταμοῖο ῥόον περικαλλέ᾽ ἵκοντο,
ἔνθ᾽ ἦ τοι πλυνοὶ ἦσαν ἐπηετανοί, πολὺ δ᾽ ὕδωρ
καλὸν ὑπεκπρορέει μάλα περ ῥυπόωντα καθῆραι,
ἔνθ᾽ αἵ γ᾽ ἡμιόνους μὲν ὑπεκπροέλυσαν ἀπήνης.
καὶ τὰς μὲν σεῦαν ποταμὸν πάρα δινήεντα
90 τρώγειν ἄγρωστιν μελιηδέα· ταὶ δ᾽ ἀπ᾽ ἀπήνης
εἵματα χερσὶν ἕλοντο καὶ ἐσφόρεον μέλαν ὕδωρ,
στεῖβον δ᾽ ἐν βόθροισι θοῶς ἔριδα προφέρουσαι.
αὐτὰρ ἐπεὶ πλῦνάν τε κάθηράν τε ῥύπα πάντα,
ἑξείης πέτασαν παρὰ θῖν᾽ ἁλός, ἧχι μάλιστα
95 λάϊγγας ποτὶ χέρσον ἀποπλύνεσκε θάλασσα.
αἱ δὲ λοεσσάμεναι καὶ χρισάμεναι λίπ᾽ ἐλαίῳ
δεῖπνον ἔπειθ᾽ εἵλοντο παρ᾽ ὄχθῃσιν ποταμοῖο,
εἵματα δ᾽ ἠελίοιο μένον τερσήμεναι αὐγῇ.
αὐτὰρ ἐπεὶ σίτου τάρφθεν δμῳαί τε καὶ αὐτή,
100 σφαίρῃ ταί γ᾽ ἄρα παῖζον, ἀπὸ κρήδεμνα βαλοῦσαι·
τῇσι δὲ Ναυσικάα λευκώλενος ἄρχετο μολπῆς.
οἵη δ᾽ Ἄρτεμις εἶσι κατ᾽ οὔρεα ἰοχέαιρα,
ἢ κατὰ Τηΰγετον περιμήκετον ἢ Ἐρύμανθον,
τερπομένη κάπροισι καὶ ὠκείῃς ἐλάφοισι·
105 τῇ δέ θ᾽ ἅμα νύμφαι, κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο,
ἀγρονόμοι παίζουσι· γέγηθε δέ τε φρένα Λητώ·
πασάων δ᾽ ὑπὲρ ἥ γε κάρη ἔχει ἠδὲ μέτωπα,
ῥεῖά τ᾽ ἀριγνώτη πέλεται, καλαὶ δέ τε πᾶσαι·
ὣς ἥ γ᾽ ἀμφιπόλοισι μετέπρεπε παρθένος ἀδμής.
110 Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ἄρ᾽ ἔμελλε πάλιν οἶκόνδε νέεσθαι
ζεύξασ᾽ ἡμιόνους πτύξασά τε εἵματα καλά,
ἔνθ᾽ αὖτ᾽ ἄλλ᾽ ἐνόησε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη,
ὡς Ὀδυσεὺς ἔγροιτο, ἴδοι τ᾽ εὐώπιδα κούρην,
ἥ οἱ Φαιήκων ἀνδρῶν πόλιν ἡγήσαιτο.
115 σφαῖραν ἔπειτ᾽ ἔρριψε μετ᾽ ἀμφίπολον βασίλεια·
ἀμφιπόλου μὲν ἅμαρτε, βαθείῃ δ᾽ ἔμβαλε δίνῃ,
αἱ δ᾽ ἐπὶ μακρὸν ἄϋσαν. ὁ δ᾽ ἔγρετο δῖος Ὀδυσσεύς,
ἑζόμενος δ᾽ ὅρμαινε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν·
«Ὤ μοι ἐγώ, τέων αὖτε βροτῶν ἐς γαῖαν ἱκάνω;
120 ἦ ῥ᾽ οἵ γ᾽ ὑβρισταί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι,
ἦε φιλόξεινοι καί σφιν νόος ἐστὶ θεουδής;
ὥς τέ με κουράων ἀμφήλυθε θῆλυς ἀϋτή,
νυμφάων, αἳ ἔχουσ᾽ ὀρέων αἰπεινὰ κάρηνα
καὶ πηγὰς ποταμῶν καὶ πίσεα ποιήεντα.
125 ἦ νύ που ἀνθρώπων εἰμὶ σχεδὸν αὐδηέντων;
ἀλλ᾽ ἄγ᾽ ἐγὼν αὐτὸς πειρήσομαι ἠδὲ ἴδωμαι.»

***

Είπε και πρόσταξε τους δούλους, εκείνοι υπάκουσαν,
κι ευθύς την άμαξα με τους ωραίους τροχούς,
πρόσφορη για τις μούλες, τη σέρνουν έξω, κι έζεψαν στην άμαξα τις μούλες.
Τότε κι η κόρη φέρνει από τον θάλαμο τον πλούσιο ρουχισμό
και τον απόθεσε στο λείο αμάξι.
Στο μεταξύ κι η μάνα της διαλέγει
και της έβαλε σ᾽ ένα καλάθι άφθονα τρόφιμα κάθε λογής,
πρόσθεσε και τις λιχουδιές, και το γιδίσιο ασκί το γέμισε κρασί.
Κι όταν στην άμαξα η κόρη ανέβηκε,
80 της παραδίνει και μια λήκυθο χρυσή με λάδι λιπαρό,
για ν᾽ αλειφτεί κι η ίδια κι όσες κοπέλες τη συνόδευαν.
Τότε κι εκείνη το μαστίγιο πιάνει και τα ηνία λαμπρά,
τα ζώα μαστιγώνοντας να τρέξουν.
Κι αντήχησεν ο θόρυβος από τις μούλες,
που ακαταπόνητες τεντώθηκαν, σέρνοντας φορτίο και κόρη —
δεν ήταν μόνη, κίνησαν μαζί της κι άλλες
κοπέλες που της παραστέκουν.
Κι όταν πλησίασαν το ρέμα του καλλίρροου ποταμού,
όπου κι οι γούρνες ήσαν στη σειρά — έτρεχε το νερό ασταμάτητο
μπροστά τους, καλόδεχτο, να καθαρίζει κάθε ρύπο.
Εκεί λύνουν τις μούλες απ᾽ τ᾽ αμάξι και τις αμόλησαν
πλάι στο ποτάμι με τις πολλές του δίνες,
90 για να βοσκήσουν χλόη μαλακή σαν μέλι.
Από το αμάξι σήκωσαν στα χέρια τους τα ρούχα
και τα βαφτίζουν στο νερό, βαθύ σαν μαύρο.
Με γρηγοράδα απίστευτη τα στύβουν στις χαβούζες,
κοιτώντας πώς θα ξεπεράσουνε η μια την άλλη.
Κι όταν απόσωσαν το πλύσιμο κι άστραψαν πεντακάθαρα τα ρούχα,
τα πήραν να τ᾽ απλώσουν στ᾽ ακρογιάλι με τη σειρά,
εκεί που η θάλασσα, χτυπώντας την ακτή, τα βότσαλα λευκαίνει.
Ύστερα κάνουν το λουτρό τους, με λάδι αλείφτηκαν
και στρώθηκαν να φάνε στην ποταμίσιαν όχθη,
τα ρούχα περιμένοντας να τα στεγνώσουν οι αχτίνες του ήλιου.
Κι όταν ευφράνθηκαν με το φαΐ η κόρη κι οι κοπέλες,
100 πήραν να παίζουν την πετόσφαιρα, τον κεφαλόδεσμο πετώντας πέρα.
Ανάμεσά τους, χέρια υψώνοντας λευκά, η Ναυσικά
κρατούσε τον ρυθμό με το τραγούδι της.
Πώς η τοξεύτρα η Άρτεμη στα όρη κατεβαίνει,
ή στον πανύψηλο Ταΰγετο ή στον Ερύμανθο,
για να χαρεί με κάπρους και μ᾽ ελάφια ωκύποδα,
οι Νύμφες αγροδίαιτες, κόρες του Δία που κρατάει αιγίδα,
τη συντροφεύουν παίζοντας μαζί της·
βλέπει και χαίρεται βαθιά η Λητώ πως υπερέχουν
μέτωπο και κεφαλή της κόρης της· αναγνωρίζεται εύκολα
σ᾽ όλες ανάμεσα, κι ας είναι ωραίες όλες τους·
παρόμοια κι η αδάμαστη παρθένα Ναυσικά
από τις άλλες κοπέλες ξεχωρίζει που παράστεκαν.
Πέρασε ωστόσο η ώρα κι έπρεπε
110 τον δρόμο πάλι να πάρει της επιστροφής προς το παλάτι,
να ξαναζέψει τα μουλάρια και να διπλώσει τα ωραία της ρούχα.
Τότε ακριβώς άλλα στοχάστηκε, τα μάτια λάμποντας, η θεά Αθηνά·
πώς θα ξυπνήσει ο Οδυσσέας, να δει την κόρη την πεντάμορφη,
που θα τον οδηγούσε προς την πόλη όπου και κατοικούν οι Φαίακες.
Καθώς λοιπόν τη σφαίρα ρίχνει η Ναυσικά σε μια από τις κοπέλες,
η κοπελιά ξαστόχησε,
κι έπεσε η μπάλα στα βαθιά νερά του ποταμού. Ύψωσαν τότε μια φωνή
μεγάλη, κι ο θείος Οδυσσέας ξυπνά. Ανασηκώθηκε και ταραγμένος
συλλογίστηκε στα φρένα και στον νου του:
«Αλίμονό μου! Σε ποιων ανθρώπων έφτασα πάλι τη χώρα;
120 είναι αλαζόνες, άγριοι κι άδικοι; ή μήπως τη φιλοξενία γνωρίζουν
κι ο νους τους σέβεται τα θεία;
Στ᾽ αφτιά μου ωστόσο χτύπησε μια κοριτσίστικη φωνή,
λες κι ήταν από κόρες Νύμφες
που, μένοντας ψηλά στα όρη, κατεβαίνουν
στις πηγές των ποταμών ή σε λιβάδια χλοερά.
Εκτός κι αν βρίσκομαι σε κάποιον τόπο
όπου μιλούν και μένουν άνθρωποι θνητοί.
Άλλο δεν έχω, μόνος μου πρέπει να δοκιμάσω, να δω τι τρέχει.»

Το σαμποτάζ της ευτυχίας

Οι χρόνια δυσαρεστημένοι άνθρωποι έχουν συγκεκριμένες συνήθειες που τους κρατάνε μακριά από τη χαρά. Μια έρευνα τις αποκαλύπτει. Η ευτυχία δεν είναι εξ ολοκλήρου στο χέρι μας. Όμως, πέρα από τις μη ελεγχόμενες συνθήκες, υπάρχουν και συνήθειες που την αποκλείουν από την καθημερινότητά μας χωρίς να το καταλαβαίνουμε, όπως επισημαίνει έρευνα τεσσάρων πανεπιστημίων, με τίτλο «H ευτυχία είναι απόφαση».

Η επιστήμονας Sonja Lyubomirsky του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια λέει ότι το 40% της ευτυχίας μας εξαρτάται από εμάς και μόνο. Υπάρχουν μερικές «περιοχές» στις οποίες πέφτουμε όλοι όταν περνάμε πιο σκοτεινές περιόδους.

Όμως οι χρόνια δυσαρεστημένοι άνθρωποι έχουν μπει σε μια αυτόματη διαδικασία να μη βγαίνουν σχεδόν ποτέ από αυτές, σαν να έχει αλλάξει μόνιμα το πρίσμα μέσα από το οποίο βλέπουν τα πράγματα.

Οι 6 σαμποτέρ της ευτυχίας μας είναι οι εξής:

ΕΣΤΙΑΖΟΥΜΕ ΣΤΑ ΣΤΡΑΒΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ: Ναι, η ζωή είναι σκληρή. Αλλά αυτό δεν υπερισχύει απαραίτητα όλων των άλλων όψεων που μπορεί να έχει. Πολλές φορές είναι δύσκολη, όμως μπορεί να είναι και γλυκιά, δημιουργική, προκλητική, διασκεδαστική. Η σκέψη της σκληρότητας, όταν μπαίνει στο κεφάλι μας ως αυτοματισμός, μας εμποδίζει να βρούμε τρόπους για να βγούμε από όποια κατάσταση μας χαλάει. Χάνουμε την προοπτική και δεν βλέπουμε τα καλά που μπορεί να συμβαίνουν.

ΔΕΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΜΑΣΤΕ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ. Σίγουρα δεν είναι όλοι άξιοι εμπιστοσύνης, όμως όταν πορευόμαστε διαρκώς καχύποπτοι, εμφανίζουμε μια τάση να εστιάζουμε περισσότερο στα λάθη των άλλων από όσο στα καλά που μπορεί να έχουν. Τέτοιες σκέψεις κλείνουν πολλές πόρτες στις ανθρώπινες σχέσεις, με αποτέλεσμα να νιώθουμε μόνοι και απογοητευμένοι από τους άλλους ανθρώπους.

ΚΑΝΟΥΜΕ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΜΑΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ -ΚΑΙ ΖΗΛΕΥΟΥΜΕ. «Γιατί αυτός/ή και όχι εγώ;» Μια φράση-δηλητήριο όχι για τη χαρά του άλλου αλλά για τη δική μας. Διότι όταν μπαίνουμε σε αυτή τη διαδικασία, νιώθουμε αυτομάτως αδικημένοι. Ας το δούμε λοιπόν ανάποδα. Τι καλά έχουμε εμείς που δεν τα έχει ο απέναντι;

ΠΑΛΕΥΟΥΜΕ ΝΑ ΕΛΕΓΞΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΝΤΑ: Η ζωή όμως έχει άλλα σχέδια και πάντα μας βάζει τρικλοποδιές. Γι' αυτό πρέπει να είμαστε λίγο πιο ελαστικοί με τον εαυτό μας αλλά και με τον τρόπο που έρχονται τα πράγματα. Όπως έλεγε και ο Αριστοτέλης δηλαδή: «Όταν τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα θέλεις, χρησιμοποίησέ τα όπως έρχονται».

ΑΝΑΜΑΣΑΜΕ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΑΣ ΔΙΑΡΚΩΣ. Δεν ωφελεί και πολύ να γκρινιάζουμε νύχτα-μέρα για πράγματα που δεν μπορούμε να αλλάξουμε. Ούτε το να αναμασάμε το τι έγινε στο παρελθόν (πράγμα που ούτε αλλάζει, ούτε θα μας κάνει να νιώσουμε καλύτερα). Όσο μιλάμε για τα προβλήματά μας, τόσο περισσότερο γιγαντώνονται στο κεφάλι μας. Είναι υγιές να τα συζητάμε αλλά όχι συνέχεια. Μας κάνει κακό στην ψυχολογία. Οι πιο χαρούμενοι άνθρωποι ζουν περισσότερο στο παρόν και στο τι μπορούν να κάνουν για να είναι καλύτερα από σήμερα και μετά, και λιγότερο στο παρελθόν που πέρασε και πάει.

ΦΟΒΟΜΑΣΤΕ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. Ανθρώπινος ο φόβος και οι αγωνίες μας για το άγνωστο. Όμως το να χρειαστεί να κολυμπήσουμε κάποιες στιγμές σε άγνωστα και σκοτεινά νερά είναι μέσα στο πρόγραμμα. Και είναι σωστό όποτε μπορούμε να είμαστε διορατικοί και να προετοιμαζόμαστε για πιθανόν όχι και πολύ ευχάριστες ή εύκολες μελλοντικές εμπειρίες, όμως δεν ωφελεί να ανησυχούμε υπερβολικά. Μια καλή τεχνική είναι όταν νιώθουμε πως η ανησυχία μας για κάτι μεγαλώνει πολύ, να ρωτήσουμε τον εαυτό μας αν μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή κάτι γι' αυτό. Αν η απάντηση είναι θετική, τότε ας καταστρώσουμε ένα σχέδιο. Αν όμως είναι αρνητική, τότε πρέπει να βγούμε συνειδητά από τον φόβο και να εστιάσουμε στο εδώ και τώρα.

Όσο κοιτάζεις τα άστρα, πας καλά

Όσο κοιτάζεις τα άστρα, πας καλά. Δεν έχεις χάσει το όραμα, και δεν σε αποσπούν από αυτό οι δυσκολίες στις οποίες σκοντάφτουν τα πόδια σου.

Όσο πιο πολύ σκέφτεσαι το όνειρο, πας πολύ καλά. Ενεργοποιείς συνεχώς όλους τους μηχανισμούς της ζωής για να το ζήσεις, και έτσι δεν θα ζήσεις το όνειρο κάποιου άλλου.

Όσο δεν ακούς την οχλαγωγία των γύρω, πας υπέροχα. Αυτό σημαίνει ότι ακούς τη φωνή της σιωπή σου, και εκεί βρίσκεται όλη η καθοδήγηση του σύμπαντος.

Όσο νοιώθεις με την καρδιά σου, πας θεσπέσια. Αυτή είναι ο χάρτης και η πυξίδα του ταξιδιού σου, αυτή σου δείχνει το σωστό με την ευτυχία της και το λάθος με το μαρασμό της.

Όσο γελάς, πας ονειρεμένα. Κρατάς την υγεία σου, προσαρμόζεις αυτό που θέλουν να σου δείχνουν σε αυτό που θέλεις να βλέπεις και μικραίνεις συνεχώς σε ένα κόσμο που μεγαλώνει.

Όσο αγαπάς, είσαι τα πάντα. Είσαι η πηγή και είσαι το ρέμα. Να σε ντύσουν θέλουν με το φόβο τους. Ξεγύμνωνέ τους με την αγάπη σου. Ουδέν ισχυρότερο και αρχαιότερο της πηγής.

Πως τα ‘’Πιστεύω’’ Διαμορφώνουν την Πραγματικότητα Σου

”Πιστεύω” και Πραγματικότητα

H πραγματικότητα είναι εύπλαστη. Ένα πέπλο, που άλλες φορές αντιλαμβανόμαστε και άλλες φορές διαμορφώνει με περίεργους τρόπους το πως κατανοούμε αυτό που ονομάζουμε ‘’εξωτερικό κόσμο’’. Ένα συνονθύλευμα μνημών απ’ το πως είχαμε αντιληφθεί στο παρελθόν κάποιες καταστάσεις και ταυτόχρονα εμπειρίες τόσο ισχυρές ώστε να καθορίσουν εσωτερικά φίλτρα για το πως βλέπουμε τον ‘’κόσμο’’. Εν τέλει, ο εγκέφαλος μας ‘’φιλτράρει’’ την εξωτερική πραγματικότητα ή την δημιουργεί; Οι καταστάσεις που αντιλαμβανόμαστε είναι κάτι ρευστό και ευμετάβλητο ή είναι ένα καλά σκηνοθετημένο φιάσκο; Πόσο σημαντικά είναι τα εσωτερικά ”Πιστεύω” και πως μας επηρεάζουν; 

Τι Πιστεύουμε ότι Είναι Αλήθεια

Τα προσωπικά μας ‘’Πιστεύω’’ (Beliefs) παίζουν ένα τεράστιο ρόλο στο πως βλέπουμε την ζωή μας. Η εκτίμηση σου για τις επιτυχίες και αποτυχίες που έχεις αντιμετωπίσει θα στηριχτούν στα θεμέλια που είναι κατασκευασμένα τα ‘’Πιστεύω’’ σου. Τα ‘’Πιστεύω’’ παρέχουν μια δομημένη διαδικασία μέσα απ’ την οποία αξιολογούμε οτιδήποτε συμβαίνει στην ζωή μας.

Αναπτύσσουμε τα ‘’Πιστεύω’’ μας για την πραγματικότητα βασιζόμενοι στο πως ερμηνεύουμε τον κόσμο γύρω μας σύμφωνα με τις εμπειρίες και παρατηρήσεις μας. Υπάρχουν δύο σημαντικοί τομείς που συνεισφέρουν στην δημιουργία των ‘’Πιστεύω’’ μας: Ένας λογικός και ένας συναισθηματικός.

Ο Συνδυασμός Λογικής και Συναισθήματος

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα Belief ξεκινά περισσότερο σαν μια θεωρία. Γίνονται υποθέσεις βασιζόμενες σε παρατηρήσεις και γνώση. Σε άλλες περιπτώσεις, ένα νέο ‘’ Πιστεύω’’ αναπτύσσεται ως μια συναισθηματική οπτική υποστηριζόμενη από την λογική. Μέσα απ’ το παράθυρο των beliefs, προσπαθούμε να βγάλουμε συμπέρασμα για το πως εξελίσσονται τα πράγματα γύρω μας. Ακόμα, τα χρησιμοποιούμε για να σχηματίσουμε υποθέσεις για μελλοντικά αποτελέσματα.

Τα Δεχόμαστε ως Γεγονότα

Απ’ την στιγμή που θα δημιουργηθούν, τα ‘’Πιστεύω’’ γίνονται δεκτά ως γεγονότα και στοιχεία. Γίνονται το προσωπικό μας λειτουργικό σύστημα. Όπως και ένας υπολογιστής, έτσι και τα beliefs, ελέγχουν το πως κατηγοριοποιούμε, επεξεργαζόμαστε και αποθηκεύουμε πληροφορίες. Οτιδήποτε βλέπουμε, βιώνουμε, σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε είναι κατασκευασμένο στο να ταιριάζει στα προσωπικά μας ‘’Πιστεύω’’.

Δεν Είναι Συνειδητή Διαδικασία

Πολλά απ’ τα beliefs εδραιώθηκαν στην παιδική μας ηλικία και άλλα από εμπειρίες και συνθήκες που δεν είναι πλέον χρήσιμες. Όμως γιατί αυτό είναι σημαντικό; Καθώς μεγαλώνουμε, πολλά απ’ τα ήδη υπάρχον ‘’Πιστεύω’’ μας δεν είναι χρήσιμα ούτε μας εξυπηρετούν. 

Ο Εσωτερικός Χάρτης Πραγματικότητας

Από την στιγμή που ερχόμαστε στην ζωή, το υποσυνείδητο μας είναι απόλυτα απασχολημένο στο να συλλέγει και να επεξεργάζεται πληροφορίες. Συνδυαζόμενο με τις ήδη υπάρχουσες εμπειρίες, αυτές οι πληροφορίες χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν ‘’Πιστεύω’’ για το ποιος είσαι ως άτομο και πως ταιριάζεις στον κόσμο γύρω σου.

Επειδή τα Beliefs βασίζονται στην λογική και συναισθηματική αξιολόγηση των προσωπικών μας εμπειριών, γίνονται αποδεκτά απ’ το υποσυνείδητο ως απόλυτες αλήθειες. Το υποσυνείδητο μας έπειτα, χρησιμοποιεί αυτές τις προσωπικές ‘’αλήθειες’’ για να κατασκευάσει την προσωπική μας εκδοχή της εξωτερικής πραγματικότητας. Επομένως, τα ‘’Πιστεύω’’ μας γίνονται ο εσωτερικός χάρτης που διαμορφώνει την πραγματικότητα μας. Για το μυαλό μας, ο χάρτης αυτός είναι η πραγματικότητα.

Ο τρόπος με τον οποίο αυτός ο χάρτης θα κατασκευαστεί, θα καθορίσει πολλές, αν όχι όλες, τις πτυχές της ζωής μας. Θα παίξει κεντρικό και καθοριστικό ρόλο στις επιτυχίες μας, τις αποτυχίες μας αλλά και στο πως βιώνουμε ικανοποίηση ή απογοήτευση από τις εμπειρίες μας.

Προσαρμόζουμε τα Γεγονότα να Ταιριάζουν στον Χάρτη

Αν έχουμε δημιουργήσει ένα χάρτη όπου η ευκαιρία είναι παντού, αυτό είναι που θα βλέπουμε. Αν ο χάρτης μας στηρίζεται στην ευκαιρία, τότε δεν θα βλέπουμε εμπόδια και δυσκολίες αλλά λύσεις. Ερμηνεύουμε τα γεγονότα με τέτοιο τρόπο όπου τους επιτρέπει να ταιριάζουν με τον εσωτερικό μας χάρτη.

Βέβαια υπάρχει μια μεγάλη παγίδα. Όλοι μας, μπορεί να έχουμε ένα εσωτερικό χάρτη που διαμορφώνει την πραγματικότητα μας, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι το γνωρίζουμε. Αυτός ο χάρτης είναι έξω από την συνειδητή μας επίγνωση και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην γνωρίζουμε το πως δημιουργούμε την πραγματικότητα μας. Αν δεν ξέρεις τον χάρτη, δεν ξέρεις ούτε που βρίσκεσαι ούτε που πηγαίνεις.

Ο Χάρτης δεν Είναι η Πραγματικότητα

Ακόμα, δημιουργούμε μια συναισθηματική σύνδεση με τον χάρτη μας. Είναι η προσωπική μας εκδοχή του τι είναι πραγματικό και έχουμε ένα κατοχυρωμένο ενδιαφέρον να ελέγξουμε την ακρίβεια του. Θέλουμε να είναι αληθινός επειδή είναι γνώριμος και μας κάνει να αισθανόμαστε ασφαλείς και άνετα. Αυτός είναι ο λόγος που πολλές φορές είμαστε διατεθειμένοι να διαστρεβλώσουμε ή να αγνοήσουμε οτιδήποτε είναι έξω από αυτόν τον χάρτη.

Για την προσωπική μας ανάπτυξη, ο χάρτης πρέπει να αναπροσδιορίζεται ανά διαστήματα.. Ο λόγος που μια τέτοια αλλαγή φαίνεται τρομακτική είναι γιατί οι περισσότεροι από εμάς ξεχνάμε ότι είναι απλά ένας χάρτης.

Υπερασπίζοντας τα ‘’Πιστεύω’’ μας

Το συναίσθημα το οποίο είναι πιο κοινό σε όλους τους ανθρώπους στον πλανήτη, μια βάση για το πως προκύπτουν όλες αυτές οι συναισθηματικές κλιμακώσεις, είναι η ανάγκη μας να αισθανόμαστε ασφαλείς. Η ανάγκη να προστατευόμαστε από οτιδήποτε μας προκαλεί φόβο. Ένα πανίσχυρο συναίσθημα. Η προσπάθεια να ικανοποιήσουμε αυτή την ανάγκη σχηματίζει τις πράξεις μας.

Αυτός άλλωστε, είναι και ο λόγος όπου είμαστε προγραμματισμένοι να προσπαθούμε να ταιριάξουμε την πραγματικότητα μας στα ‘’Πιστεύω’’ μας για το ποιοι είμαστε και τι αξίζουμε. Όταν η αντίληψη μας για τον κόσμο επιβεβαιώνει τα ‘’Πιστεύω’’ μας, αισθανόμαστε ασφαλείς για το ότι η γνώμη μας είναι σωστή. Δεν χρειάζεται να βγούμε εκτός ζώνης άνεσης ούτε να ρισκάρουμε να καταρρίψουμε τα ‘’Πιστεύω’ μας.

Ωστόσο, όλη αυτή η διαδικασία φανερώνει κάτι σημαντικό: προσπαθούμε να διατηρήσουμε τόσο τα ‘’Πιστεύω’’ που είναι περιοριστικά όσο και αυτά που μας ενισχύουν. Αυτό συμβαίνει γιατί το υποσυνείδητο μας δεν κρίνει αν ένα ‘’Πιστεύω’’ είναι αρνητικό ή μας περιορίζει. Απλά το θεωρεί ως μια βάση δεδομένων για να επεξεργάζεται και να φιλτράρει την εξωτερική πραγματικότητα.

2 Τρόποι που Διαστρεβλώνουμε την Πραγματικότητα

1. Ερμηνεία

Ήδη μιλήσαμε για το πως ερμηνεύσαμε για το πως ερμηνεύουμε τις εξωτερικές καταστάσεις με βάση τον εσωτερικό μας χάρτη. Αν για παράδειγμα ο εσωτερικός μας χάρτης μας πείθει ότι όλοι γύρω μας θέλουν να μας εκμεταλλευτούν, τότε θα είμαστε συνεχώς αμυντικοί απέναντι τους.

2. Άρνηση

Τα ‘’Πιστεύω’’ δυστυχώς έχουν ανοσία στην λογική. Αν μια εξωτερική πληροφορία είναι αντίθετη από αυτά τότε θα την απορρίψουν, όσο θετική και αν μπορεί να είναι. Το ίδιο περίπου συμβαίνει όταν η άποψη μας είναι επηρεασμένη εκ των προτέρων για ένα άτομο. Αν έχουμε ακούσει άσχημες κριτικές για ένα άτομο πριν το γνωρίσουμε, όταν θα έρθουμε σε επαφή μαζί του συμβαίνει κάτι περίεργο: είναι σαν να προσπαθούμε να επιβεβαιώσουμε τις απόψεις που έχουμε ακούσει. Ο σχηματισμός μιας άποψης είναι απλό παράδειγμα ενός χάρτη. Αν αυτό το άτομο κάνει κάτι ‘’αρνητικό’’ θα το παρατηρήσουμε πιο εύκολα απ’ το ‘’θετικό’’.

Όμως γιατί? Είμαστε μήπως πολύ αυστηροί? Μήπως είμαστε αντικοινωνικοί και θέλουμε να κρίνουμε τους άλλους αρνητικά? Φυσικά και όχι. Απλά η ανάγκη μας να έχουμε δίκιο για τον εγκέφαλο μας σημαίνει κάτι πολύ πιο σημαντικό: έχουμε την ανάγκη να αισθανθούμε ότι έχουμε δίκιο!

Όπως αναφέρθηκε στο άρθρο για την αβεβαιότητα , μια κατάσταση που αισθανόμαστε ότι δεν ξέρουμε τι θα συμβεί είναι εξαιρετικά άβολη. Το 2005 ο ψυχολόγος Ming Hsu, θα ανακαλύψει ότι πολύ μικρά ποσά αμφισημίας( μπερδέματος) ενεργοποιούν αυξημένη λειτουργία στα αμύγδαλα του εγκεφάλου, τμήμα που παίζει καθοριστικό ρόλο στο πως αντιδρούμε στις απειλές. Τα αμύγδαλα φιλτράρουν πληροφορίες από πολλαπλές πηγές για να καθορίσουν πιθανά επίπεδα απειλής. Οι πληροφορίες αυτές παίρνονται απ’ τα αισθητήρια όργανα μας και κυρίως απ’ τα μάτια. Το μάτι στέλνει την πληροφορία στον εγκέφαλο με μορφή οπτικού ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. H πληροφορία αυτή στέλνεται στα νευρωνικά δίκτυα της Θαλάμης και του Οπτικού Κέντρου του εγκεφάλου όπου η πληροφορία επεξεργάζεται, παίρνει σχήμα και κρίνεται για το αν είναι απειλητική ή όχι. Αν η πληροφορία είναι εντελώς άγνωστη ή απειλητική, την ίδια στιγμή, ο εγκέφαλος παρουσιάζει μικρότερη δραστηριότητα στο τμήμα Ventral Striatum, μέρος του εγκεφάλου υπεύθυνο να αντιδρά σε ανταμοιβές(π.χ αύξηση μισθού). Επομένως, όταν έχουμε δίκιο αισθανόμαστε θετικά συναισθήματα ακόμα και αν δεν το αντιλαμβανόμαστε. Όσο περισσότερο ταιριάζει το εξωτερικό περιβάλλον με τα ‘’Πιστεύω’’ μας τόσο καλύτερα αισθανόμαστε!

Ο νευρολόγος Robert Burton ονόμασε αυτήν την διαδικασία Certainty Bias. Όταν επιβεβαιώνεται ένα ‘’Πιστεύω’’ μας αισθανόμαστε χαρούμενοι!

Εντοπίζοντας Περιοριστικά ‘’Πιστεύω’’

Εντόπισε ποιες καταστάσεις σε περιορίζουν στην καθημερινότητα σου και μέσω αυτών προσπάθησε να βρεις ποια ‘’Πιστεύω’’ είναι αυτά που σε κρατούν πίσω. Αυτό μπορείς να το κάνεις με τις παρακάτω ερωτήσεις:

1. Σε ποια κατάσταση αισθάνεσαι ότι δεν είσαι αρκετά καλός και γιατί πιστεύεις κάτι τέτοιο;
2. Ποιες περιοχές της ζωής σου, σου αφήνουν ένα αίσθημα ότι κάτι λείπει;
3. Ποια νέα δραστηριότητα φοβάσαι να ξεκινήσεις; Γιατί την αποφεύγεις τόσο; Τι φοβάσαι ότι θα συμβεί;
4. Σε ποια περιοχή της ζωής σου θέλεις να βελτιωθείς και τι θεωρείς ότι σε κρατάει πίσω;
5. Προσπαθείς συχνά να κάνεις καλή εντύπωση; Το κάνεις γιατί η άποψη των άλλων είναι σημαντική για εσένα ή γιατί φοβάσαι ότι αν αφεθείς δεν θα είσαι αποδεκτός;

Στην συνέχεια μπορείς να προχωρήσεις σε πιο στοχευμένες ερωτήσεις, που θα σε βοηθήσουν να ξεκαθαρίσεις περισσότερο κάποια πράγματα:

1.Tι τίμημα πληρώνεις όταν πιστεύεις τα παραπάνω;

2.Τι χρειάζεται να πιστέψεις ώστε να πετύχεις αυτό που θέλεις; Τι στοιχεία λείπουν;

3.Τι χρειάζεται να κάνεις διαφορετικά για να παράγεις τα αποτελέσματα που θέλεις;

Μπορεί οι παραπάνω ερωτήσεις να θεωρείς ότι είναι περιττές και ότι απαντώντας τες θα είναι χάσιμο χρόνου. Όμως πίστεψε με, δεν είναι. Και αυτή την φορά θα εξηγήσω τους λόγους που οι ερωτήσεις που γράφω στα άρθρα μου είναι σημαντικές.

Νέα Μονοπάτια στην Εστίαση της Προσοχής

Και μόνο η εστίαση της προσοχής σου σε μια στοχευμένη ερώτηση αλλάζει τον εγκέφαλο σου. Επιλέγοντας να εστιάσεις την προσοχή σου σε αυτές τις γραμμές αλλάζεις την ροή αίματος σε διάφορα μέρη του εγκεφάλου σου. Η προσοχή μας, που επηρεάζεται και κατευθύνεται άμεσα από τα ‘’Πιστεύω’’ μας, δίνει ζωή στα πάντα γύρω μας.

Η κάθε σου σκέψη παράγει μια βιοχημική αντίδραση στον εγκέφαλο σου. Ο εγκέφαλος ελευθερώνει χημικά σήματα στο σώμα σου μέσω σκέψεων. Η κάθε σκέψη παράγει χημικά στον εγκέφαλο όπου επιτρέπουν στο σώμα να αισθανθεί ακριβώς αυτό που σκέφτεσαι. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να αντιληφθούμε το πως φιλτράρουμε την εξωτερική πραγματικότητα παρά μόνο μέσω των συναισθημάτων. Αν αισθάνεσαι αρνητική συναισθήματα, ο εγκέφαλος σου θα μεταφέρει νευροπεπτίδια στο σώμα για να σε παροτρύνει να κατανοήσεις το τι συμβαίνει.

Τα σημεία όπου συγκεντρώνεσαι και ο τρόπος που κάνεις έχουν την δύναμη να αλλάξουν τον νευρολογικό σου εαυτό. Εκπαιδεύεις συνεχώς τον εγκέφαλο σου ανάλογα στο τι σκέψεις ξοδεύεις περισσότερο χρόνο.

Δειλός είναι αυτός που δεν μπορεί να δείξει την αγάπη! Αυτό είναι προνόμιο των γενναίων

Ο «νόμος της αδράνειας» δημιουργεί στον ανθρώπινο εγκέφαλο ένα από τα μεγαλύτερα περιοριστικά πιστεύω που τον βασανίζει σε όλη του τη ζωή: Την τάση να αντιστέκεται σε οποιαδήποτε αλλαγή!

Ο φόβος, η ανασφάλεια, η χαμηλή αυτοεκτίμηση μας εμποδίζουν από το να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις που θα αλλάξουν τη ζωή μας και συχνά μας κρατάνε σε καταστάσεις που «δεν τις αντέχουμε άλλο», αλλά που τελικά κρατάνε μια ζωή…

«Δεν μπορώ άλλο τη δουλειά μου», «Δεν αντέχω άλλο τον σύντροφό μου», «δεν», «δεν»… και τίποτα τελικά δεν αλλάζει αφού ο εγκέφαλος απλά «δεν» παίρνει τα σωστά ερεθίσματα που βέβαια απαιτούν κόπο και αποφασιστικότητα.

Το φοβισμένο κομμάτι του εαυτού μας λέει:
«Φοβάμαι να πηδήξω από τον ψηλό κοφτερό βράχο στα άγνωστα νερά της θάλασσας.
Δεν ξέρω τι θα πάθω κατά την πτώση.
Δεν ξέρω τι υπάρχει εκεί κάτω.
Μπορεί να σκοτωθώ.
Μπορεί, ακόμα χειρότερα, να χτυπήσω σοβαρά και να υποφέρω για την υπόλοιπη ζωή μου. Το άγνωστο ατύχημα είναι αυτό που με φοβίζει».

Στη συνέχεια, υπάρχει κάτι μέσα μας βαθιά που θέλει να αντισταθεί στην αδράνεια και προσθέτει ερωτηματικά στον φόβο μας:

«Αν ήξερα ότι δεν θα κινδυνέψω θα πηδούσα;
Αν ήταν βέβαιο ότι ο βυθός είναι φιλικός, βαθύς χωρίς απότομα βράχια;»

Σε αυτό το ερώτημα καλείται ο άνθρωπος να απαντήσει καθημερινά, όταν δέχεται προκλήσεις στη ζωή του ή όταν χρειάζεται να πάρει κρίσιμες αποφάσεις ή πορείες που διαφαίνεται ότι εμπεριέχουν ρίσκο.

Ρίσκο αποτυχίας με κόστος άλλοτε οικονομικό και άλλοτε συναισθηματικό.

Το μέγεθος του ρίσκου που αντέχεις να πάρεις, μαρτυρά το δέσιμο και την σχέση που έχεις με τον εαυτό και την ψυχή σου.

Επίσης μαρτυρά το μέγεθος της εξάρτησής σου από τα υλικά αγαθά καθώς και από τα συναισθήματα των άλλων.

Το φοβισμένο κομμάτι του εαυτού μας, ελέγχει και τις σχέσεις μας αφού μας λέει:
«Δεν θέλω να θέσω τον εαυτόν μου σε κίνδυνο με το να δεθώ με κάποιον που πιθανόν να μου ελέγξει τη ζωή!»

Δειλός είναι κάποιος που δεν μπορεί να δείξει την αγάπη. Αυτό, είναι προνόμιο των γενναίων!

Απαντώντας στην άρνηση για «δέσιμο με κάποιον», στρέφω την προσοχή μου στο κομμάτι αυτοεκτίμηση και στο δικαίωμα να ονειρεύεσαι με λογική και αισιοδοξία.

Κανείς δεν αξίζει να είναι δίπλα σου, αν ο σκοπός του είναι να σου ελέγξει τη ζωή.

Ο σύντροφος της ζωής σου, είναι εκεί για να σου κάνει τη ζωή λίγο πιο όμορφη.

Να μοιραστεί τις σκοτεινές μέρες και να τις κάνει λίγο πιο φωτεινές.

Να πάρει λίγο από το γέλιο σου και να ζωγραφίσει την ευτυχία.

Το ίδιο κι εσύ γι' αυτόν!

Το δέσιμο δύο ανθρώπων είναι η αφετηρία της εξέλιξης δυο δυνατών ελεύθερων ψυχών.

Δύο ψυχών που η ένωση τους δίνει φτερά για να πετάξουν και όχι αλυσίδες για να δεθούν σταθερά στη Γη.

Αυτά τα φτερά είναι η ουσία μια αληθινής δυνατής σχέσης.

Όχι η φήμη, η κοινωνική αποδοχή, το χρήμα, η εικόνα και τα like στο facebook.

Η εμπειρία του ταξιδιού στο φως το βαθύτερο της ψυχής χωρίς φόβο.

Η στιγμή που θα σταθείς γυμνός δίπλα στο «άλλο σου ολόκληρο» και μαζί θα νιώθετε έτοιμοι να απορροφήσετε όλη τη δυνατή ενέργεια του σύμπαντος και να την κατευθύνετε όπου θέλετε και όπου κρίνετε εσείς απαραίτητο.
Χωρίς δυσκολία, απλά και μόνο με απόλυτα φυσικό τρόπο…

Είναι ωραίο να τολμάς.
Να λες όχι στο φόβο σου.
Να είσαι έτοιμος να ζήσεις κι ας αποτύχεις.
Μια νέα μέρα θα ξημερώσει και θα είσαι πάλι εδώ.
Πιο δυνατός μέσα ακόμη και από ένα μάθημα αποτυχίας.

Όταν όμως το μάθημα ζωής σε φέρει στο επόμενο επίπεδο…
θα ευγνωμονείς τον εαυτό σου που εναρμονίστηκε με το σύμπαν, νίκησε τους φόβους του και ζει στην δυνατή συχνότητα της συμπαντικής αγάπης.

Τότε θα ξέρεις…
Και, ακόμα κι αν αγωνιούσες σε όλη σου τη ζωή για το πως θα μοιραστείς την ευτυχία, τώρα

θα βλέπεις ότι όλο αυτό δεν είχε κανένα νόημα ποτέ…

Ποτέ δεν θα μπορούσες να μοιραστείς κάτι με κάποιον αληθινά, αν δεν το ήθελε κι εκείνος.

Αν δεν συντονιζόταν με την δική του θέληση στην ίδια συχνότητα.

Ακόμα κι αν το φανταζόσουν, ακόμα και αν προσποιόσουν, ακόμα κι αν τον «έσερνες», τίποτα δεν θα ήταν αληθινό.

Δεν υπάρχει κακός άνθρωπος, υπάρχει πληγωμένος άνθρωπος που αντιδρά με κακό τρόπο

Αρκετές φορές παρατηρούμε στο περιβάλλον μας ανθρώπους που με μια λέξη θα τους χαρακτηρίζαμε αρνητικούς. Ανθρώπους που με την συμπεριφορά τους απαξιώνουν την ίδια τους την ζωή αλλά και τους ανθρώπους που τους περιβάλουν.

Είναι οι ίδιοι που ξεχνάνε ότι οι άνθρωποι γύρω τους αλλά και η ζωή τους όπως διαμορφώθηκε είναι η δική τους επιλογή. Παραμένουν στην εξωτερική εικόνα ενός ανθρώπου, βρίσκοντας πάντα κάτι μεμπτό, κάτι λάθος ώστε συγκρίνοντας τον εαυτό τους να νιώσουν ότι υπερέχουν έναντι των άλλων.

Αυτοί οι άνθρωποι ως κοινό χαρακτηριστικό έχουν την αρνητικότητα, την κριτική και την απαξίωση. Δεν συνδέονται επί της ουσίας με κανέναν, φαινομενικά δείχνουν ότι μπορούν να συνδεθούν, είναι όμως επιφανειακό και προσωρινό.

Συνήθως είναι μοναχικοί και απομονωμένοι με βασική πεποίθηση ότι η ζωή είναι άδικη μ αυτούς και δίνει απλόχερα σε κάποιους λιγότερο έξυπνους ή άξιους. Με τον μοναδικό τους τρόπο προκαλούν φόβο με την παρουσία τους, αλλά ουσιαστικά αυτό που προκαλεί τον φόβο στους άλλους, είναι ο σκοτεινός τρόπος που βλέπουν τα πάντα γύρω τους, όμως τα βλέπουν ακριβώς όπως τον εαυτό τους.

Παρουσιάζουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα απ' ότι στην ουσία νιώθουν για τον εαυτό τους. Φαίνονται αλλά δεν είναι.

Είναι παρεμβατικοί και ελεγκτικοί στις ζωές των άλλων, αναλύουν την κάθε σκέψη τους και πάντα βρίσκουν αποδείξεις και τεκμήρια για να πιστοποιήσουν το δίκιο τους.

Στην πραγματικότητα όμως είναι άνθρωποι που δεν αγαπηθήκαν επαρκώς ή τουλάχιστον έτσι όπως θα ήθελαν.

Είναι άνθρωποι που πάγωσαν το συναίσθημα τους γιατί κανείς δεν τους πλησίασε αρκετά για να τους το ζεστάνει. Βαθιά και υποσυνείδητα πιστεύουν ότι είναι ανάξιοι για να αγαπηθούν.

Φοβούνται την οικειότητα με τους άλλους γιατί ουσιαστικά φοβούνται την απόρριψη. Είναι καλύτερο να απαξιώνουν παρά να απαξιωθούν.

Αληθινά αν μπορέσεις να αποφύγεις την πρώτη εντύπωση που σου δίνει ένας τέτοιος άνθρωπος που είναι συνήθως η αρνητικότητα και δεις λίγο πιο βαθιά, θα τον συμπονέσεις γιατί υποφέρει. Θα δεις απλά ότι ο επικριτικός του λόγος κρύβει φόβο και νιώθει έλλειψη αγάπης.

Το σκοτάδι που απλώνεται και το νιώθεις στην αύρα του δεν είναι παρά ο φόβος του για την μοναξιά και την εγκατάλειψη.

Οποιοσδήποτε ή οτιδήποτε τον φέρει σε επαφή με αυτό τον φόβο μπορεί να τον κάνει να γίνει κακός, πολύ κακός.

Ο αρνητικός άνθρωπος είναι εκείνο το παιδί που δεν αγκαλιάστηκε αρκετά, δεν ακούστηκε και δεν του δόθηκε ίσως η ανάλογη προσοχή. Το στερημένο παιδί που έγινε ένας μίζερος αρνητικός ενήλικας.

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κακός άνθρωπος, υπάρχει όμως πληγωμένος άνθρωπος που αντιδρά με κακό τρόπο.

Σε οποιοδήποτε όμως σκοτεινό, αρνητικό και επικριτικό άνθρωπο υπάρχουν και σημεία πολύ φωτεινά που ενδεχόμενος αυτός δεν τα βλέπει καθώς βυθίζεται στα σκοτάδια του.

Η αλχημεία συμβαίνει όταν ένας θετικός άνθρωπος μπορεί να εστιάσει στα θετικά ενός τέτοιου ανθρώπου κι όχι μόνο στα αρνητικά.

Για να κρίνουμε έναν άνθρωπο αντικειμενικά χρειάζεται να συμπεριλάβουμε και να αποδεχτούμε τα αρνητικά και τα θετικά του.

Αυτή την διαδικασία όμως πρέπει πρώτα να την αναπτύξουμε στον εαυτό μας.

Η αποδοχή και η αγάπη προς τον εαυτό μας είναι η πιο σημαντική εργασία μας στην ζωή μας, γιατί πολύ απλά αυτή η εργασία θα καθρεφτιστεί και στο περιβάλλον μας και στην κοινωνία όπου ζούμε.

Με τα μάτια που βλέπουμε τον εαυτό μας, με τα ίδια μάτια θα δούμε και τους άλλους.

Η επιλογή είναι δική μας.

Δεν αρκεί να φαίνεσαι αλλά και να είσαι .Δεν αρκεί να λέγεσαι θετικός αλλά και να είσαι.

Γιατί η συνειδητότητα και η πνευματικότητα ενός ανθρώπου φαίνεται και διακρίνεται στην ζωή από τις ίδιες του τις πράξεις, την ίδια του την στάση στην ζωή.

Όταν μπορεί να είναι παράδειγμα μέσα σε ένα ολόκληρο σύστημα γεμάτο από παλιές πεποιθήσεις που διαιωνίζονται με τον χρόνο και ψεύτικα εγώ που θέλουν να αυτοαποκαλούνται ανώτεροι άνθρωποι.

Ανωτερότητα είναι να μπορείς να είσαι συνδεδεμένος με ότι υπάρχει στην ζωή, με κάθε πλάσμα και μπορείς να νιώθεις αλλά και να βλέπεις την ομορφιά του!

Γιατί οι ψυχές είναι όμορφες, η προσωπικότητα που αναπτύσσουμε κρύβει την ομορφιά της ψυχής.

Γιατί η μονάδα μπορεί να δημιουργήσει μια ομάδα, πολλές ομάδες ένα σύστημα και μια ολόκληρη κοινωνία αλλά και έναν ομορφότερο κόσμο, με περισσότερη συνειδητότητα!

Aλλάζουν και χάνονται οι άνθρωποι. Μα πάντα επιστρέφουν

Χάνονται οι άνθρωποι.

Όχι απαραίτητα γιατί χώρισαν ή επειδή τσακώθηκαν κι επέλεξαν να χωριστούν οι δρόμοι τους.

Χάνονται έτσι απλά. Χωρίς σοβαρό λόγο. Χωρίς καμία βαρύγδουπη αιτία.
Χάνονται αθόρυβα όπως βρέθηκαν. Σε μια στροφή της ζωής κρύβεται ό,τι υπάρχει πίσω τους. Καταστάσεις, άνθρωποι. Κι εκείνοι προχωρούν μπροστά. Χωρίς απαραίτητα να θέλουν να αποχωριστούν τους πίσω. Χωρίς κακία, χωρίς πρόθεση.

Μα συμβαίνει.
Έτσι χωμένοι στην καθημερινή τους πραγματικότητα αφοσιώνονται. Σε στόχους, όνειρα, φιλοδοξίες. Και ξεχνούν.

Δεν το θέλουν. Όμως γίνεται.
Άνθρωποι που κάποτε αγάπησαν κι αγαπούν ακόμη.

Άνθρωποι που κάποτε στήριξαν, ταυτίστηκαν, διασκέδασαν. Όλοι αυτοί οι συγγενείς, οι φίλοι ή απλά οι καλοί γνωστοί. Άνθρωποι που κάποτε η ζωή, με τους τότε ρυθμούς της τους έφερνε συνέχεια κοντά και τώρα τους έχει απομακρύνει.

Ένα τυπικό “θα τα πούμε” ή “να κανονίσουμε” ή “μη χάνεσαι” μετά από κάποια τυχαία συνάντηση.

Λόγια που δε λέγονται από τυπικότητα όπως όταν βλέπεις κάποιον αδιάφορο στο δρόμο. Λόγια ειλικρινή μαζί με μια εξίσου ειλικρινή απορία: Γιατί χαθήκαμε εμείς;
Λόγια που παρά τις σκέψεις αυτές μένουν στον αέρα.

Ένα τηλέφωνο σε γιορτές κι αργίες. Ή ένα τυπικό μήνυμα.
Και περνά η ζωή και νέα δεδομένα την κατακλίζουν

Γιατί;

Γιατί να χάνονται έτσι οι άνθρωποι; Γιατί όσους μοιράστηκαν κάποτε όνειρα, χαρές και λύπες, όσους δημιούργησαν μαζί στιγμές, τους χωρίζει η ζωή;

Χωρίς λόγο.

Απλά συμβαίνει όπως τόσα και τόσα.
Γιατί σε κάθε βήμα αλλάζουν οι άνθρωποι. Όχι για καλό, όχι απαραίτητα για κακό. Απλά αλλάζουν…

Νέα δεδομένα, νέες καταστάσεις, νέοι συμπρωταγωνιστές.
Άλλοτε για καλό κι άλλοτε για κακό.

Κι ολοένα να σκέφτονται με νοσταλγία στιγμές που πέρασαν. Που όμως δεν κυνηγούν να επαναλάβουν.

Άλλες εποχές θα πουν. Περασμένες… Μόνο μπροστά, πάντα μπροστά…

Κι όποιος του μέλλει να εμφανιστεί ξανά, με το καλό να έρθει.

Θα τον υποδεχτούν σα φίλο καρδιακό από τα παλιά. Από τη δική τους προσωπική ιστορία που φυλάνε στοργικά σε ένα κουτί αναμνήσεων με κομμένα εισιτήρια συναυλιών και πλοίων.
Και θα είναι λες και συνεχίζουν μια κουβέντα που έχει αρχίσει από καιρό. Που για κάποιο λόγο σταμάτησε και ξεκινά ξανά από το σημείο που την άφησαν.

Γιατί έτσι είναι οι επαφές των ανθρώπων που δεν τσακώθηκαν μήτε ψυχράνθηκαν ποτέ.

Δέντρο που διώχνει τα φύλλα του κι εκείνα πεισματικά ξαναφυτρώνουν. Ξανά και ξανά…
Γιατί ο άνθρωπος δε φτιάχτηκε στη μοναξιά. Δεν πλάστηκε γι’ αυτή, δεν του ανήκει.
Ακόμη κι αν από καιρούς σε καιρούς την αποζητά σαν φίλη καρδιακή, έρχονται άλλες ώρες που την αποδιώχνει. Και πολύ καλά της κάνει.

Τίποτα σαν τις σχέσεις των ανθρώπων. Τίποτα σαν το σμίξιμο φίλων χαμένων, δίχως λόγο, από καιρό.

Τίποτα σαν την αίσθηση πως πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι να νοιάζονται και να προστρέχουν. Άνθρωποι που θα σηκώσουν το τηλέφωνο, θα χτυπήσουν το κουδούνι και θα εισβάλλουν στο χώρο του καθενός.

Στο κομμάτι της ζωής του που κάποτε τους παραχωρήθηκε και δεν το επέστρεψαν ποτέ. Αντίθετα, το κράτησαν για να γυρίσουν όταν πρέπει. Όταν τύχει… Όταν απλά συμβεί ή το κάνουν να συμβεί…

Γιατί μπορεί να χάνονται οι άνθρωποι, μα πάντα θα επιστρέφουν…

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ: Ηδονή και φρόνηση

Όταν λοιπόν υποστηρίζουμε ότι ο τελικός σκοπός είναι η ηδονή, δεν εννοούμε τις ηδονές των άσωτων κι αυτές που συνίστανται στην αισθησιακή απόλαυση, όπως ορισμένοι νομίζουν -από άγνοια κι επειδή διαφωνούν με εμάς ή παίρνουν στραβά τα λόγια μας- αλλά εννοούμε το να μην έχει κανείς σωματικό πόνο και ταραχή ψυχική, γιατί τη γλύκα στη ζωή δεν τη φέρνουν τα απανωτά φαγοπότια και τα γλέντια ούτε τα ψάρια και τα άλλα εδέσματα που προσφέρονται σ’ ένα πολυδάπανο τραπέζι, αλλά ο νηφάλιος στοχασμός, αυτός που διερευνά τους λόγους για τους οποίους προτιμάμε ή αποφεύγουμε καθετί και αποδιώχνει τις δοξασίες που με τόση ταραχή γεμίζουν την ψυχή μας. 

Αφετηρία για όλα αυτά και συνάμα το υπέρτατο αγαθό είναι η φρόνηση. Για τούτο κι από τη φιλοσοφία προτιμότερη είναι η φρόνηση, από την οποία απορρέουν όλες οι αρετές: η φρόνηση που μας διδάσκει ότι δεν είναι δυνατόν να ζει κανείς χαρούμενα, αν η ζωή του δεν έχει γνώση, ομορφιά και δικαιοσύνη κι ούτε πάλι μπορεί να ‘χει η ζωή του γνώση, ομορφιά και δικαιοσύνη, αν δεν έχει και χαρά.

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, Επιστολή προς Μενοικέα, 131-132

Όταν ο Ηρακλής έφτασε στον Άδη, τον είδαν οι ψυχές των νεκρών και σκόρπισαν τρομαγμένες

Ο Κάτω Κόσμος, το βασίλειο του Πλούτωνα και της Περσεφόνης, ήταν ένας τόπος απέραντος, κρύος και σκοτεινός. Οι σκιές των ανθρώπων που πέθαιναν και έφταναν εδώ κάτω με το πλοιάριο του Χάρωνα από την Αχερουσία Λίμνη, άφηναν κάθε ελπίδα πίσω τους πως θα ανέβουν πάλι στη γη. Έτσι ήταν η μοίρα τους. Και για να μην τολμήσει ποτέ κανένας να φύγει, ο βασιλιάς του Άδη είχε βάλει φύλακα στην πόρτα ένα τρομαχτικό σκυλί, τον Κέρβερο. Τον είχε γεννήσει η Έχιδνα από τον Τυφώνα, όπως και τα αδέρφια του: τον Όρθο, τη Λερναία ‘Υδρα και τη Χίμαιρα. Το σκυλί αυτό είχε πενήντα κεφάλια. Τα τρία μπροστά ήταν σκυλίσια και τα άλλα πάνω στη ράχη του ήταν κεφάλια διάφορων ζώων. Η ουρά του κατέληγε στο κεφάλι ενός φαρμακερού φιδιού. Με έναν τέτοιο τρομερό φύλακα κανένας δεν μπορούσε να μπει ή να φύγει από τον ‘Αδη χωρίς την άδεια του Πλούτωνα.

Αυτό το θεριό θέλησε τώρα να δει μπροστά του ο Ευρυσθέας και έστειλε τον Ηρακλή να του το φέρει. Αυτή τη φορά έπρεπε εντελώς μόνος του να επιχειρήσει το ακατόρθωτο: να κατεβεί ζωντανός στον Κάτω Κόσμο και να ξαναγυρίσει πίσω φέρνοντας δεμένον το φύλακα του Άδη.

Όπως και σε άλλες περιπτώσεις έτσι και τώρα του παραστάθηκαν οι θεοί. Ο Δίας, ο πατέρας του, έστειλε τον Ερμή και την Αθηνά να τον συνοδέψουν, μόνο για να τον βοηθήσουν και να τον συμβουλέψουν στις δύσκολες στιγμές.

Στον Κάτω Κόσμο μπορούσε να πάει κανείς από πολλά μέρη. Ο Ηρακλής όμως πήγε και μπήκε από την είσοδο που ήταν στο ακρωτήριο Ταίναρο, στη Λακωνική. Στο ακρωτήρι βρισκόταν ένας ναός του Ποσειδώνα και κάτω από αυτόν μια σπηλιά. Σ’ αυτή τη σπηλιά κατέβηκε ο Ηρακλής και έφτασε στη θάλασσα κάτω από τη γη. Στην παραλία περίμενε ο Χάρωνας που με το μικρό του πλοιάριο περνούσε τις Ψυχές αντίπερα στο βασίλειο των νεκρών. Όταν είδε τον Ηρακλή και άκουσε πως θέλει να τον πάει απέναντι, αρνήθηκε. Ο Ηρακλής όμως άρπαξε το κουπί και απείλησε να τον χτυπήσει, οπότε ο Χάρωνας αναγκαστικά δέχτηκε και τον πέρασε απέναντι.

Όταν ο Ηρακλής έφτασε στον Άδη, τον είδαν οι ψυχές των νεκρών και σκόρπισαν τρομαγμένες, εκτός από τον Μελέαγρο και την αδερφή του τη Γόργη. Ο Ηρακλής ήθελε να μιλήσει με τους νεκρούς και γι’ αυτό έπρεπε πρώτα να τους αφήσει να πιουν αίμα από σφαγμένο ζώο. Για το σκοπό αυτό πήρε και έσφαξε ένα από τα βόδια του Άδη, που τα έβοσκε ο Μενοίτης. Μόλις το έκανε αυτό όμως, θύμωσε ο Μενοίτης και προκάλεσε τον Ηρακλή σε μονομαχία. Ο Ηρακλής δεν έχασε καιρό. Έπιασε τον Μενοίτη από τη μέση και τον έσφιξε τόσο δυνατά, που του έσπασε όλα τα πλευρά. Θα τον αποτέλειωνε, αλλά στις φωνές του έτρεξε η Περσεφόνη και παρακάλεσε τον Ηρακλή να του χαρίσει τη ζωή. Ο Ηρακλής άφησε τον Μενοίτη κάτω μισοπεθαμένο και πήγε προς τις σκιές των νεκρών. Μόλις είδε τη Γόργη, τράβηξε το ξίφος του και ετοιμάστηκε να της επιτεθεί, σαν να ήταν ζωντανή. Τον συγκράτησε όμως ο Ερμής και του θύμισε πως ήταν μάταιο αυτό που προσπαθούσε, γιατί οι μορφές που έβλεπε δεν ήταν παρά σκιές.

Μετά είδε τον Μελέαγρο μέσα σε μια λαμπερή πανοπλία, τράβηξε ένα βέλος από τη φαρέτρα του, το έβαλε στο τόξο και ετοιμάστηκε να τον τοξεύσει. Ο Μελέαγρος όμως τον σταμάτησε και του είπε πως γι’ αυτόν το τόξο είναι άχρηστο. Ο Ηρακλής τον ρώτησε ποιος είναι και πώς σκοτώθηκε. Ο Μελέαγρος τότε του διηγήθηκε την ιστορία του. Ο Ηρακλής τον συμπόνεσε και τότε ο Μελέαγρος του είπε πως έχει αφήσει πάνω στη γη μιαν αδελφή, Δηιάνειρα, και του πρότεινε να την παντρευτεί.

Μετά συνέχισε ο Ηρακλής το δρόμο του και δίπλα στην πόρτα του Άδη συνάντησε και άλλους ήρωες. Τον Θησέα, τον Πειρίθου και τον Ασκάλαφο. Ο Πειρίθους ήταν δεμένος πάνω σ’ ένα βράχο και τον απειλούσαν συνεχώς να τον δαγκώσουν φίδια. Είχε τιμωρηθεί με τον τρόπο αυτό γιατί είχε επιδιώξει να αρπάξει την Περσεφόνη, κοντά του έμενε ο Θησέας που είχε κατεβεί θεληματικά στον ‘Αδη να συμπαρασταθεί στο φίλο του. Ο Ασκάλαφος βρισκόταν πλακωμένος κάτω από μια μεγάλη πέτρα, που του την είχε βάλει η Δήμητρα, γιατί με το να μιλήσει ως μάρτυρας έγινε αιτία να κατεβεί η κόρη της η Περσεφόνη στον Άδη.

Ο Ηρακλής ελευθέρωσε τον Θησέα τραβώντας τον βίαια από το χέρι. ‘Όταν προσπάθησε να τραβήξει και τον Πειρίθου, άρχισε να κουνιέται η γη πάρα πολύ και γι’ αυτό παραιτήθηκε από την προσπάθεια. Έτσι ελευθέρωσε μόνο τον Θησέα και τον βοήθησε να ανέβει πάλι στη γη. Μετά κύλησε την πέτρα πάνω από τον Ασκάλαφο. Αλλά το μίσος που του είχε η Δήμητρα δεν της είχε περάσει ακόμα και γι’ αυτό τώρα τον μεταμόρφωσε σε κουκουβάγια.

Αφού τους ελευθέρωσε λοιπόν, παρουσιάστηκε ο Ηρακλής στον Πλούτωνα και την Περσεφόνη και ζήτησε την άδεια να πάρει τον Κέρβερο πάνω στη γη για να τον δει ο Ευρυσθέας. Ο Πλούτωνας του έδωσε την άδεια. όμως με έναν όρο: Θα έπρεπε να πιάσει τον Κέρβερο με τα χέρα του μόνο, χωρίς να χρησιμοποιήσει ασπίδα ή σιδερένιο όπλο.

Ο Ηρακλής δέχτηκε και πήγε να συναντήσει τον Κέρβερο. Για να μην παραβεί τον όρο που του έβαλε ο Πλούτωνας, άφησε τα όπλα του και φόρεσε μόνο τη λεοντή για ασπίδα, ενώ στα χέρια του πήρε μόνο μερικές πέτρες που τις έκανε μπροστά μυτερές σαν σφήνες. Όταν τελικά βρήκε τον Κέρβερο στην πύλη του Αχέροντα, χρησιμοποίησε, όπως και στο λιοντάρι της Νεμέας, τα γυμνά του χέρια. Τύλιξε τα μπράτσα του γύρω στα σκυλίσια κεφάλια του και τον έπνιγε, ενώ ο Κέρβερος με τη φιδο-ουρά του κατάφερνε φοβερές δαγκωματιές στον Ηρακλή. Αφού έτσι τον κατέβαλε ο Ηρακλής, τον έδεσε γερά και κίνησε να φύγει για τον Απάνω Κόσμο.

Ο Πλούτωνας όμως, αθετώντας την υπόσχεσή του, δεν άφησε τον Ηρακλή να φύγει. Τότε όμως θύμωσε ο Ηρακλής, τράβηξε μια σαϊτιά και πλήγωσε τον Πλούτωνα. Αυτός φοβήθηκε και του έδωσε την άδεια να φύγει. Η Αθηνά τον βοήθησε να περάσει το ποτάμι της Στυγός- έτσι έφτασε στην έξοδο του Κάτω Κόσμου, που βρισκόταν στην Τροιζήνα, από όπου και ανέβηκε πάλι στη γη. Όταν βγήκαν απάνω στη γη, ο Κέρβερος, που δεν ήταν συνηθισμένος στο φως του ήλιου, θαμπώθηκε τόσο πολύ από τη λάμψη του που έβγαλε από το στόμα του χολή.

Από όλα τα μέρη που περνούσαν ώσπου να φτάσουν στις Μυκήνες, οι γυναίκες και τα παιδιά έβλεπαν με τρόμο το φριχτό τέρας με τα μάτια του που πετούσαν αστραπές. Όταν τέλος έφτασαν στις Μυκήνες και ο Ηρακλής έδειξε τον Κέρβερο στον Ευρυσθέα, αυτός από τον τρόμο του κρύφτηκε πάλι στο χάλκινο πιθάρι του.

Αφού λοιπόν ο Ηρακλής έδειξε τον Κέρβερο στον Ευρυσθέα, και εκτέλεσε έτσι τον άθλο, τον γύρισε πάλι πίσω στον Άδη όπως το είχε υποσχεθεί στον Πλούτωνα.

Αριστοτέλης: Η ευτυχία ως ύψιστο αγαθό

Ότι κάνουν οι άνθρωποι συνειδητά και σκόπιμα, το κάνουν, κατά τον Αριστοτέλη, για χάρη κάποιου πράγματος που τους φαίνεται καλό. Επιδιώκουμε ότι είναι καλό, και έτσι η επιδίωξη του αγαθού ή των αγαθών αποτελεί το κύριο κίνητρο των ανθρώπινων πράξεων. Ως εκ τούτου, η αριστοτελική ηθική βασίζεται σε μια γενική θεωρία της επιδίωξης και των αγαθών. Σε αυτή τη θεωρία η ευζωία, δηλαδή η ευτυχία (ευδαιμονία), διαδραματίζει τον ρόλο του ύψιστου αγαθού, δηλαδή του ύψιστου στόχου των επιδιώξεων μας.

Τι είναι αγαθό εξηγείται κατά τον απλούστερο τρόπο με τη βοήθεια ενός καταλόγου αγαθών υποδιαιρούμενων σε τρεις κατηγορίες: στα εξωτερικά αγαθά, στα εσωτερικά αγαθά του σώματος και στα εσωτερικά αγαθά της ψυχής (Πολιτικά 1323a 24 κ.ε.). Στα εξωτερικά αγαθά ανήκουν μεταξύ άλλων ο πλούτος, η φιλία, η ευγενής καταγωγή, οι άξιοι απόγονοι, η τιμή, η εύνοια της τύχης. Στα εσωτερικά αγαθά του σώματος ανήκουν η υγεία, η ομορφιά, η δύναμη, οι αθλητικές ικανότητες, και ως εσωτερικά αγαθά της ψυχής εκλαμβάνονται οι διάφορες αρετές (Ρητορική Α 5).

Το αγαθό ορίζεται ως κάτι που επιδιώκεται από όλους ή που επιλέγεται από όλους ή που επιλέγεται για χάρη του ιδίου ή που για χάρη του επιλέγουμε άλλα πράγματα (Ηθικά Νικομάχεια 1094a 2 κ.ε., Ρητορική 1362a 21 κ.ε.). Ότι κάνουμε σκόπιμα, το κάνουμε επειδή επιδιώκουμε ένα συγκεκριμένο αγαθό και προσπαθούμε να το αποκτήσουμε. Άρα, τα αγαθά είναι οι επιδιωκόμενοι στόχοι όλων των σκόπιμων πράξεων μας. Ένας τέτοιος στόχος μπορεί να διαφέρει από τη σχετική δραστηριότητα (όπως το αποπερατωμένο σπίτι αποτελεί τον στόχο της οικοδόμησης, διαφοροποιούμενο από αυτήν) ή να ενυπάρχει στην ίδια τη δραστηριότητα (όπως η ευδαιμονία αποτελεί στόχο, χωρίς να μπορεί, όπως θα συνέβαινε με ένα προϊόν, να αποσπαστεί από τον τρόπο ζωής).

Πολλοί από τους επιδιωκόμενους στόχους αποτελούν τμήματα μιας ιεραρχικής ακολουθίας: Μελετούμε για τις εξετάσεις, περνούμε τις εξετάσεις για να αποκτήσουμε συγκεκριμένα επαγγελματικά προσόντα, ασκούμε κάποιο επάγγελμα για βιοπορισμό. Αν τώρα η ακολουθία επιδιωκόμενων στόχων προεκτεινόταν επ’ άπειρον, η επιδίωξή μας θα ήταν ανούσια και μάταιη (Ηθικά Νικομάχεια 1094a21)· άρα, συμπεραίνει ο Αριστοτέλης, τέτοιου είδους ακολουθίες πρέπει να κλείνουν με έναν υπέρτατο στόχο, που επιλέγεται για χάρη του ίδιου και όχι για χάρη κάποιου άλλου πράγματος. Έτσι, από την προκείμενη ότι καμιά από αυτές τις ακολουθίες αγαθών δεν πρέπει να μένει χωρίς τελικό στόχο, ο Αριστοτέλης καταλήγει στο συμπέρασμα πως για όλες τις πιθανές ιεραρχίες επιδιώξεων πρέπει να υπάρχει ένας ύψιστος τελικός στόχος.

Προτού όμως, ο Αριστοτέλης φτάσει στο σημείο να ταυτίσει το ύψιστο αγαθό με την ευδαιμονία ή την ευτυχία, θέτει μορφολογικά κριτήρια που ένα ύψιστο αγαθό ή στόχος οφείλουν να πληρούν (Ηθικά Νικομάχεια 1097a 25 κ.ε.):

Υπάρχουν πράγματα που επιλέγονται μόνο για χάρη κάποιου άλλου στόχου (όπως ένα φάρμακο), και πράγματα που επιλέγονται τόσο για χάρη των ίδιων όσο και για χάρη κάποιου άλλου στόχου (όπως η ηδονή και η αρετή). Το ύψιστο, όμως, αγαθό ή σκοπός επιλέγεται μόνο για χάρη του ίδιου και ποτέ για χάρη κάποιου άλλου πράγματος.

Το ύψιστο αγαθό δεν μεγεθύνεται με τη συγκαταρίθμηση κάποιου άλλου αγαθού.

Αυτά τα κριτήρια πληρούνται κατά γενική προσδοκία από την ευδαιμονίαν:

Αγαθά όπως η υγεία, η φιλία, η ευημερία επιδιώκονται για χάρη της ευδαιμονίας, αλλά, αντίστροφα, η ευδαιμονία δεν επιδιώκεται για χάρη αυτών των αγαθών.

θα ήταν λάθος να ισχυριστούμε ότι το αγαθό της ευδαιμονίας μεγεθύνεται, αν προστεθεί σε αυτό κάποιο άλλο αγαθό που επιλέγεται για χάρη της ευδαιμονίας: Ο άνθρωπος που ζει γενικά μια καλή ζωή δεν θα γίνει ευτυχέστερος αν, για παράδειγμα, προστεθούν στην ευτυχία του 100 δραχμές ή ένα μπουκάλι κρασί.

Μορφολογικά καθίσταται σαφές ότι η εφικτή ευτυχία στη ζωή συνιστά το ύψιστο αγαθό και τον έσχατο επιδιωκόμενο στόχο. Αμφιλεγόμενο, ωστόσο, παραμένει το ερώτημα σε τι συνίσταται η ευτυχία, καθώς τα μορφολογικά κριτήρια του ύψιστου αγαθού δεν πληρούνται από όλες τις αντιλήψεις για το συγκεκριμένο περιεχόμενο της ευδαιμονίας.

Έτσι, η ζωή που προσανατολίζεται αποκλειστικά στη συσσώρευση πλούτου δεν είναι δυνατόν να επιδιώκει το ζητούμενο ύψιστο αγαθό, γιατί ο πλούτος αποτελεί πάντοτε το μέσο για την απόκτηση άλλων πραγμάτων, και αυτό που υπάρχει για χάρη άλλων πραγμάτων δεν μπορεί να είναι το ύψιστο αγαθό (Ηθικά Νικομάχεια 1096a 5 κ.ε.).

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

ΔΗΜ 5.1–3

Προοίμιον: παραίνεση για ακρόαση χωρίς αποδοκιμασίες

Το 346 π.Χ. ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος είχε ήδη κατορθώσει να αναμειγνύεται στις εσωτερικές υποθέσεις των πόλεων της νότιας Ελλάδας, ενώ η Αθήνα βρισκόταν σε πολιτική απομόνωση. Μετά το τέλος του Γ´ Ιερού πολέμου (355–346 π.Χ.) και την αποπομπή των Φωκέων από το αμφικτυονικό συνέδριο, ο Μακεδόνας βασιλιάς έγινε μέλος του, αλλά οι Αθηναίοι δεν του αναγνώρισαν την αμφικτυονική ιδιότητα. Τότε ο Φίλιππος ζήτησε εξηγήσεις, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις και εισηγήσεις πολλών Αθηναίων για πόλεμο εναντίον του. Αν και δηλωμένος πολέμιος του Φιλίππου, ο Δημοσθένης επιχείρησε να αποδείξει με τον παρόντα λόγο του πόσο ολέθριος θα ήταν τη δεδομένη στιγμή ένας πόλεμος ενάντια στη Μακεδονία.

[1] Ὁρῶ μέν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τὰ παρόντα πράγματα
πολλὴν δυσκολίαν ἔχοντα καὶ ταραχὴν οὐ μόνον τῷ πολλὰ
προεῖσθαι καὶ μηδὲν εἶναι προὔργου περὶ αὐτῶν εὖ λέγειν,
ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν ὑπολοίπων κατὰ ταὐτὰ μηδὲ καθ’ ἓν τὸ
συμφέρον πάντας ἡγεῖσθαι, ἀλλὰ τοῖς μὲν ὡδί, τοῖς δ’ ἑτέ-
ρως δοκεῖν. [2] δυσκόλου δ’ ὄντος φύσει καὶ χαλεποῦ τοῦ
βουλεύεσθαι, ἔτι πολλῷ χαλεπώτερον ὑμεῖς αὐτὸ πεποιήκατ’,
ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι· οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι πάντες ἄνθρωποι πρὸ
τῶν πραγμάτων εἰώθασι χρῆσθαι τῷ βουλεύεσθαι, ὑμεῖς δὲ
μετὰ τὰ πράγματα. ἐκ δὲ τούτου συμβαίνει παρὰ πάντα
τὸν χρόνον ὃν οἶδ’ ἐγώ, τὸν μὲν οἷς ἂν ἁμάρτητ’ ἐπιτιμῶντα
εὐδοκιμεῖν καὶ δοκεῖν εὖ λέγειν, τὰ δὲ πράγματα καὶ περὶ
ὧν βουλεύεσθ’ ἐκφεύγειν ὑμᾶς. [3] οὐ μὴν ἀλλὰ καίπερ τούτων
οὕτως ἐχόντων οἴομαι καὶ πεπεικὼς ἐμαυτὸν ἀνέστηκα, ἂν
ἐθελήσητε τοῦ θορυβεῖν καὶ φιλονικεῖν ἀποστάντες ἀκούειν,
ὡς ὑπὲρ πόλεως βουλευομένοις καὶ τηλικούτων πραγμάτων
προσήκει, ἕξειν καὶ λέγειν καὶ συμβουλεύειν δι’ ὧν καὶ τὰ
παρόντ’ ἔσται βελτίω καὶ τὰ προειμένα σωθήσεται.

***
[1] Αναγνωρίζω, πολίται Αθηναίοι, ότι η παρούσα κατάστασις των πράγματων είναι δύσκολη και συγκεχυμένη, όχι μόνον διότι πολλά πράγματα τα έχετε τελείως εγκαταλείψει και δεν υπάρχει καμμία ωφέλεια να ομιλούμεν πλέον περί αυτών, αλλά και διότι σχετικώς με εκείνα που μας μένουν δεν υπάρχει ούτε ένα σημείον που να είμεθα όλοι σύμφωνοι, αλλ' οι μεν νομίζουν τούτο ορθόν, οι δε το άλλο. [2] Βεβαίως πάσα συζήτησις είναι εκ φύσεως δυσάρεστος και δύσκολος, αλλά σεις, ω άνδρες Αθηναίοι, την κατεστήσατε ακόμη δυσκολωτέραν. Διότι όλοι οι άλλοι άνθρωποι συνηθίζουν να συζητούν προ των γεγονότων, σεις αντιθέτως συζητείτε μετά τα γεγονότα. Η συνέπεια τούτου, την οποίαν πάντοτε διεπίστωσα, είναι ότι ο ρήτωρ ο οποίος σας ελέγχει διά τα γενόμενα σφάλματα κερδίζει μίαν επιτυχίαν και η ομιλία του θεωρείται αξιοθαύμαστος· αλλά τα ζητήματα, τα οποία ήσαν το αντικείμενον της συζητήσεως, σας διαφεύγουν.

[3] Παρ' όλα ταύτα νομίζω ―και με την πεποίθησιν αυτήν έλαβα τον λόγον― ότι αν θελήσετε να θέσετε τέρμα εις τας φωνάς και τας φιλονικίας και να με ακούσετε ―όπως αρμόζει εις ανθρώπους συζητούντας περί του κράτους και περί ζητημάτων τόσον σοβαρών― θα έχω να σας προτείνω μίαν γνώμην, διά της οποίας και η παρούσα κατάστασις θα βελτιωθή και τα ήδη εγκαταλελειμμένα θα διασωθούν.