ARTHUR SCHOPENHAUER: Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν άλλο είδος σχέσεων

Ο ευγενούς φύσεως άνθρωπος, στην νεότητά του, πιστεύει πως οι ουσιώδεις και αποφασιστικές σχέσεις και διασυνδέσεις είναι oι ιδεατές, οι βασιζόμενες δηλ. σε ομοιότητα φρονήματος, τρόπου σκέψης, γούστου, πνευματικών δυνάμεων κ.ο.κ.· Αργότερα, εντούτοις, συνειδητοποιεί ότι εκείνες που κατέχουν τα πρωτεία είναι οι πραγματικές, εκείνες δηλ. που έχουν ως βάση τους κάποιο υλικό συμφέρον. Σε τούτες εδράζονται όλες σχεδόν οι διασυνδέσεις, η δε πλειονότητα των ανθρώπων δεν γνωρίζει άλλο είδος σχέσεων.

Κατά συνέπεια, ο καθένας αντιμετωπίζεται βάσει του αξιώματος ή του επαγγέλματος του, της εθνότητας ή των οικογενειακών του καταβολών και όλως βάσει της θέσης και του ρόλου που του έχουν αποδοθεί από τις συμβάσεις: βάσει τούτων καθορίζεται η ταξινόμηση, η διαλογή και η μεταχείρισή του, όπως και στην περίπτωση ενός βιομηχανικού προϊόντος. Αντίθετα, το τι είναι καθ’ εαυτόν, δηλ. ως άνθρωπος, δυνάμει των προσωπικών του ιδιοτήτων, λαμβάνεται υπόψη μόνο περιστασιακά και όπως τύχει, συνεπώς μόνο κατ’ εξαίρεση, ώστε αγνοείται και παραμερίζεται από τον καθένα όποτε τον βολεύει, δηλ. ως επί το πλείστον.

Τώρα, όσο περιεκτικότερο και αξιολογότερο είναι τούτο το καθ’ εαυτόν τόσο λιγότερο θ’αρέσει στον άνθρωπο τούτο η εν λόγω κοινωνική ρύθμιση, ούτως ώστε θα προσπαθεί να διεκφύγει από την επικράτειά της. Η ρύθμιση αυτή, πάντως, οφείλεται στο γεγονός ότι, σ’ αυτόν τον κόσμο της ανάγκης και της ένδειας, τα μέσα για την αντιμετώπισή τους συνιστούν παντού το πρωταρχικό και, συνεπώς, το κυρίαρχο μέλημα.

ARTHUR SCHOPENHAUER, ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΣΟΦΙΑΣ