Η οριοθέτηση στα παιδιά

Τα όρια είναι ένα μέσο ή ένα εργαλείο ίσως καλύτερα, που όλοι οι γονείς πρέπει να χρησιμοποιούμε έτσι ώστε τα παιδιά μας να αισθάνονται ασφαλή, να μπορέσουν να ωριμάσουν, να γίνουν υπεύθυνα και το πιο σημαντικό, να μάθουν τελικά να πατάνε στα πόδια τους, να ανακαλύψουν και να πιστέψουν στις δικές τους δυνάμεις και να μπορέσουν να απεξαρτητοποιηθούν από εμάς τους γονείς όταν έρθει η ώρα.

Τι είναι και τι κάνουν τα όρια;

Μαθαίνουν τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται να κάνουν, μέχρι που φτάνει η ελευθερία τους και που ξεκινάει η ελευθερία των άλλων. Μαθαίνουν να σέβονται και ότι έχουν μεν δικαιώματα αλλά έχουν και υποχρεώσεις.

Τα παιδιά που μεγαλώνουν με όρια εκφράζουν πιο εύκολα τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους χωρίς να καταπιέζονται και γενικότερα μπορούν να ανταπεξέρχονται πιο ικανοποιητικά στις απαιτήσεις της πραγματικότητας-καθημερινότητας.

Ποιότητες που καλλιεργούνται με την οριοθέτηση:

Ενσυναίσθηση, σεβασμός, εμπιστοσύνη, επικοινωνία, δικαιοσύνη, συνέπεια, αλληλοεκτίμηση, υπευθυνότητα, κατανόηση

Ναι όλα αυτά τα κάνει η οριοθέτηση!
Είναι τόσο δύσκολο να μπουν τα όρια;

Όταν προσπαθούμε να οριοθετήσουμε τα παιδιά είναι φυσικό και αναμενόμενο αυτά να αντιδρούν και εκεί είναι που χάνουμε το παιχνίδι. Όταν το παιδί κλαίει, φωνάζει, επιμένει για κάτι κ.τ.λ συνήθως λυγίζουμε και δεν δείχνουμε την σταθερότητα, τη συνέπεια και την ψυχραιμία που απαιτείται. Αυτό το κάνουμε είτε λόγω ενοχών, είτε λόγω των δικών μας ανασφαλειών, είτε για να μην φανούμε κακοί γονείς, είτε γιατί βολευόμαστε και η λίστα συνεχίζεται…

Επίσης κάτι άλλο που πρέπει να έχουμε υπ΄ όψην στην τοποθέτηση των ορίων είναι η μοναδικότητα και η ατομικότητα του παιδιού. Τι σημαίνει αυτό;

Το παιδί δεν είναι εκεί για να εξυπηρετεί και να καλύπτει δικές μας ανάγκες ή για να του επιβαλλόμαστε. Είναι άλλο πράγμα η επιβολή και άλλο η οριοθέτηση. Πρέπει να ξεχωρίσουμε τις δυο έννοιες κι επίσης να μάθουμε να ακούμε και να σεβόμαστε τα παιδιά μας. Να έχουμε στο μυαλό μας ότι είναι ξεχωριστά άτομα από εμάς. Όταν θα το καταφέρουμε αυτό, να αποδεχτούμε την μοναδική και ξεχωριστή φύση τους τότε η οριοθέτηση θα γίνει πιο εύκολη.

Μια συμβουλή που συνηθίζουμε να δίνουμε για να είναι πιο εύκολο να τηρηθούν τα όρια και οι κανόνες, είναι οι υπενθυμίσεις και οι προειδοποιήσεις. Δηλαδή ένα τέταρτο για παράδειγμα πριν από την ώρα που πρέπει να κάνει κάτι το παιδί, του το υπενθυμίζουμε για να μπορέσει να το επεξεργαστεί και να προετοιμαστεί.

Χαρακτηριστικά των ορίων

Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά των ορίων (και κανόνων στο πλαίσιο της οριοθέτησης)

Ελαστικότητα.

Οι κανόνες μπορούν να είναι ελαστικοί. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η αίσθηση του ορίου και ο κανόνας τελικά να τηρηθεί. Δεν χάλασε ο κόσμος πέντε λεπτά πάνω ή κάτω για παράδειγμα

Συνέπεια και σταθερότητα.

Με λίγα και απλά λόγια, το όχι να μην γίνεται ναι. Αν είναι να πείτε ναι πείτε το από την αρχή καλύτερα.

Επικοινωνία και όχι θυμός.

Μιλάτε ήρεμα χωρίς νεύρα. Εάν θυμώνετε αυτό έχει να κάνει περισσότερο με σας και όχι με το παιδί.

Συνεργασία.

Να θυμάστε ότι δεν είστε αντίπαλοι με τα παιδιά σας.

Συνέπειες – επανόρθωση.

Όταν κάποιος κανόνας ή όριο δεν τηρείται αφήστε το παιδί να υποστεί τις συνέπειες. Δεν χρειάζεται και έξτρα τιμωρία. Για παράδειγμα, αν δεν κάνει τα μαθήματα απλά θα πάει αδιάβαστο στο σχολείο. Αν κάνει κάποια ζημιά ας τη συμμαζέψει το ίδιο όπου αυτό είναι εφικτό.

Ισοτιμία.

Οι όποιοι κανόνες καλό είναι να προκύπτουν μέσα από συζήτηση στην οποία, η γνώμη και οι ανάγκες των παιδιών πρέπει να εισακούγονται και να συνυπολογίζονται.

Δικαιοσύνη.

Εξυπακούεται ότι οι κανόνες πρέπει να είναι δίκαιοι για όλους.

Τι δεν πρέπει να κάνουμε όταν οι κανόνες και τα όρια δεν τηρούνται;

• Δεν τιμωρούμε. Φαίνεται πως η τιμωρία δεν φέρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Μάλλον χειροτερεύει τα πράγματα.
• Δεν λέμε άλλα και κάνουμε άλλα, αλλά πρώτα εμείς οι ίδιοι λειτουργούμε σαν πρότυπα.
• Δεν κρίνουμε τα παιδιά και δεν χρησιμοποιούμε χαρακτηρισμούς
• Αποδοκιμάζουμε μια μη αποδεκτή συμπεριφορά, αλλά δεν χαρακτηρίζουμε τα παιδιά καθολικά λόγω αυτής, δηλαδή αν για παράδειγμα επιχειρήσει κάποια στιγμή να αποφύγει κάποια υποχρέωση, δεν βαφτίζουμε το παιδί τεμπέλη/α.

Τα παιδιά έχουν ανάγκη τα όρια. Στην ουσία τους εξηγούμε τι είναι αυτό που ζητάμε απ΄ αυτά. Τι περιμένουμε, έτσι ώστε κι αυτά με τη σειρά τους να μπορούν να το διαχειριστούν. Χωρίς τα όρια αισθάνονται αποδιοργανωμένα. Μέσα από αυτή τη διαδικασία και την συνέπεια όπως είπαμε την οποία καλούνται να επιδείξουν οι γονείς, χτίζουν με τα παιδιά τους μια σχέση εμπιστοσύνης που επιδρά ευεργετικά στην μετέπειτα εξέλιξή τους, με τους τρόπους που είπαμε στην αρχή.

Αν θα οραματιζόμασταν μια εικόνα για τα όρια αυτή θα ήταν ένα απαλό πέπλο ασφάλειας ή ένα δίχτυ προστασίας όπως συνηθίζουμε να λέμε γύρω από το παιδί, που δεν το καταπιέζει αλλά του δείχνει τον χώρο του, καθώς και τον χώρο των άλλων που είναι έξω από αυτό.