Τα τρία είδη της αριστοκρατίας

-Το φαινόμενο της αριστοκρατίας πάντοτε κατανοήθηκε λανθασμένα, και κατά συνέπεια τα επιχειρήματα που παρουσιάστηκαν για την υπεράσπιση του ήσαν πάντα θεμελιωμένα σε λανθασμένες βάσεις. Πρότειναν λόγους κοινωνικής χρησιμότητας, ή ένα σωρό άλλους λόγους για να δικαιολογήσουν την ύπαρξη της αριστοκρατίας. Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι η νομιμότητα της αριστοκρατίας έχει ένα άλλο βαθύ θεμέλιο. Το θεμέλιο της αριστοκρατίας είναι η τύχη.

-Η τύχη;… Πώς αυτό;

-Εξηγώ. Υπάρχουν, είναι σαφές, τρία είδη αριστοκρατίας: εκείνη που χαρίζει η κληρονομικότητα, η οποία συνίσταται στην κατοχή των πλεονεκτημάτων του κοινωνικού αξιώματος, της ισχύος ή του χρήματος, προνόμια τα οποία το άτομο διαθέτει από μόνο το γεγονός ότι έχει γεννηθεί σε αυτή ή σε μιαν άλλη οικογένεια· αυτή που χαρίζει απ’ ευθείας η φύση, που συνίσταται στο να έχεις γεννηθεί πιο έξυπνος, πιο ηθικός, πιο θεληματικός από τον άλλο· και, τέλος, αυτή που χαρίζει απ’ ευθείας η τύχη, που φέρνει ένα άτομο στο δρόμο της ζωής όπου θα θριαμβεύσει και έναν άλλο στο δρόμο της αποτυχίας· που παραχωρεί ένα πιο γενναιόδωρο μέρος σε αυτόν παρά στον άλλο· που στο πεδίο της μάχης, ορίζει με το δάχτυλό της τους σκοτωμένους, τους τραυματίες, τους διασωθέντες. Ποια είναι η βάση της αριστοκρατίας, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, αν όχι η τύχη; Πού είναι παρούσα η θέλησή μου (αν υποθέσουμε ότι διαθέτει μια κάποια αυτονομία και κάποια ελευθερία) σε αυτή την φυσική κληρονομιά που καθορίζει την ιδιοσυγκρασία μου και τον χαρακτήρα μου, σε αυτή την φυσική κληρονομιά που μου δίνει η κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή θέση από την οποία προέρχομαι; Σε τι η θέλησή μου, αν υποθέσουμε ότι είναι ελεύθερη, έχει μερίδιο στις καταστροφές που συμβαίνουν στη ζωή μου, στις αρρώστιες που με πνίγουν, σε τόσα και τόσα πράγματα; Όλα αυτά, είναι η τύχη. Η τύχη είναι η βάση της αριστοκρατίας.

ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΠΕΣΣΟΑ, Ο ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗΣ ΚΑΙ ΠΕΝΤΕ ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΥΡΑΝΝΙΑ