Εποικοδομητικές διαφωνίες

Η συνάντηση δυο προσωπικοτήτων είναι σαν την επαφή δύο χημικών συστατικών· αν υπάρξει αντίδραση τότε και οι δύο μεταμορφώνονται.
– Κάρλ Γιουγκ

Συχνά στις σχέσεις φτάνουμε σε ένα σημείο που αισθανόμαστε ότι δεν υπάρχει καμιά αλληλοκατανόηση με τον σύντροφό μας. Και όχι μόνο αυτό αλλά νοιώθουμε πως όσο σκληρά κι αν προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε την δική μας “πλευρά της ιστορίας”, ο άλλος δεν πρόκειται με τίποτα να την καταλάβει. Τσακωμοί, διαφωνίες ή απλά έντονες συζητήσεις μπορεί να προκύψουν, κάτι που είναι ανθρώπινο, στην προσπάθεια να γίνουμε κατανοητοί ή να κατανοήσουμε εμείς τους αγαπημένους μας.

Είμαι ευγνώμων καθώς η σύντροφός μου κι εγώ μετά από πολλά χρόνια συμβίωσης αποκτήσαμε την ευχέρεια να συζητούμε ανοιχτά κάθε θέμα που μας απασχολεί έτσι ώστε να το αντιμετωπίζουμε στη γέννησή του και να μη το αφήνουμε να κακοφορμίζει μέσα μας. Προσωπικά είμαι αρκετά εσωστρεφής, δεν εκδηλώνομαι εύκολα και συχνά αναζητώ να περνώ κάποια χρονικά διαστήματα απομόνωσης και μοναχικότητας. Αντίθετα εκείνη είναι ιδιαίτερα εξωστρεφής και εκδηλωτική και της αρέσει να νιώθει ότι βρισκόμαστε σε επαφή σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Πως λοιπόν γίνεται να υπάρξει κατανόηση και αρμονία όταν έχουμε τόσο διαφορετικούς χαρακτήρες.

Αγάπη είναι η ένωση με κάποιον,
με προϋπόθεση την ανεξαρτησία και την αυτοτέλεια και των δύο
- Έριχ Φρομ

Μέσα στην πορεία του χρόνου μάθαμε πως όταν παρουσιάζεται ένα πρόβλημα πρέπει να συζητάμε αρκετά, να ακούμε ο ένας τον άλλο και να προσπαθούμε να τον κατανοήσουμε, να συμβιβαζόμαστε όπου χρειάζεται και κυρίως να σχεδιάζουμε παρέα την ιδανική σχέση που θέλουμε να δημιουργήσουμε και την ανώτερη εικόνα του εαυτού μας που θα θέλαμε να προσεγγίσουμε. Παρακάτω υπάρχουν κάποιες ερωτήσεις που είναι απαραίτητο να ρωτήσουμε τον εαυτό σας ή τον σύντροφό μας όταν παρουσιάζεται στη σχέση μας κάποιο πρόβλημα που μοιάζει ανυπέρβλητο.

* Μιλάμε για το ίδιο πράγμα ;

Αν η συνύπαρξη σε μια σχέση έχει ως στόχο την προσωπική εξέλιξη και των δύο μελών της σχέσης, η συνεννόηση τίθεται πάνω σ’ αυτή τη βάση. Πως θα ξεπεράσουμε το πρόβλημα που παρουσιάζεται προσπαθώντας να εκφράσουμε το καλύτερο από τον εαυτό μας και να πραγματοποιήσουμε σταθερά βήματα προς τα εμπρός; Αν ο ένας σύντροφος έχει ως στόχο την αυτογνωσία και ο άλλος προσπαθεί να ικανοποιήσει απλώς τις υλικές του ανάγκες, τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα και οι διαφωνίες πολλές φορές μπορεί να καταλήξουν σε αγεφύρωτες διαφορές. Αν ο ένας από τους συντρόφους πιστεύει ολόψυχα σε ένα ιδανικό, μια ιδέα, μια φιλοσοφία και ο άλλος είναι εκ διαμέτρου αντίθετος τότε αυτοί οι δυο δεν μπορούν να συνυπάρξουν σαν σύντροφοι μιας σχέσης για πολύ.

Για να υπάρξει μια εποικοδομητική διαφωνία είναι απαραίτητο και τα δύο μέρη να μοιράζονται την ίδια αξία. Μπορεί αυτή η αξία να είναι απλά η αρμονία στη συνύπαρξη των δύο μελών της σχέσης. Τότε ο κάθε σύντροφος καλείται να εκτελέσει σωστά το δικό του μέρος σ’ αυτή τη σχέση. Για να γίνει αυτό θα πρέπει καταρχήν να μιλάμε για το ίδιο πράγμα. Αν ο ένας έχει έλθει να διαπραγματευθεί την ανάγκη του για περισσότερο προσωπικό χρόνο και χώρο και ο άλλος προσπαθεί να επιβάλει την δική ανάγκη του για περισσότερη επαφή και εξωστρέφεια, προφανώς δε συζητούν για το ίδιο πράγμα. Ο καθένας μιλάει για τη δική του προσωπική ανάγκη και όχι για τις ανάγκες που έχει η ίδια η σχέση για να επιβιώσει. Σ’ αυτή την περίπτωση, η κάθε προσωπική ανάγκη θα μπορούσε να συζητηθεί ξεχωριστά έτσι ώστε και οι δύο σύντροφοι να είναι πλήρως προσηλωμένοι στη συζήτηση.

* Πρέπει να συμβιβαστώ ή να κρατήσω τη θέση μου;

Υπάρχουν κάποιες αξίες για κάθε πρόσωπο οι οποίες δεν μπορούν και δεν πρέπει να αλλάξουν· και βέβαια υπάρχουν και χίλια δυο άλλα κουσούρια που όλοι μας οφείλουμε να τροποποιούμε ή να εξαλείφουμε στην προσπάθεια μας να φέρουμε στην επιφάνεια το ανώτερο που υπάρχει μέσα μας. Έτσι όταν υπάρχει μια διαφωνία με τον σύντροφό μας το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να αναρωτηθούμε: «Είναι αυτό που μου ζητάνε να αλλάξω ένα μέρος της αλήθειας του εαυτού μου ή ένα εμπόδιο προς την προσέγγιση αυτής της αλήθειας;». Προσωπικά θα είμαι πάντα εσωστρεφής. Χρειάζομαι χρόνο μέσα στη μοναχικότητά μου για να επαναφορτίσω, για να στοχαστώ, για να συνομιλήσω και να επανασυνδεθώ με τον εαυτό μου. Η εσωστρέφεια είναι μέρος του εαυτού μου και με βοηθάει να συναισθάνομαι και να κατανοώ τις ανάγκες των συνανθρώπων μου αλλά και την προέλευση των δικών μου επιθυμιών. Δεν το θέτω υπό διαπραγμάτευση. Δεν μπορώ να συμβιβαστώ και να γίνω περισσότερο εξωστρεφής ούτε βέβαια να πιέσω κάποιον που είναι στη φύση του η εξωστρέφεια να αλλάξει. Κάποιες φορές ο συμβιβασμός είναι αδύνατον να συμβεί γιατί είναι ενάντια στη φύση μας. Μήπως πιεζόμαστε απ’ τον περίγυρο μας να εξωτερικεύουμε περισσότερο τα συναισθήματά μας όταν στη φύση μας είναι να κρατάμε ως πολύτιμο απόκτημα ερμητικά κλειστά μέσα μας; Μήπως μας ζητάνε να καταπιέσουμε μια ιδιαίτερα εκφραστική φύση από τη δική τους ανάγκη να τους ακούμε περισσότερο; Για κάθε συμβιβασμό λοιπόν δεν έχετε παρά να αναρωτηθείτε: «Αυτή η αλλαγή θα με φέρει πλησιέστερα στην αλήθεια μου και στον ανώτερό μου εαυτό ή μήπως τελικά θα με απομακρύνει;»

* Τι μου ζητάνε να κάνω στην πραγματικότητα;

Ακολουθώντας όσα είπαμε παραπάνω θα πρέπει τώρα να αποφασίσουμε κάτι άλλο. Τον τρόπο να περάσουμε από την κατανόηση στην εφαρμογή. Να κάνουμε ένα σχέδιο για να εφαρμόσουμε άμεσα τις ιδέες μας. Ας πούμε ότι αποφασίσαμε ότι θα είμαστε πιο εκδηλωτικοί με το σύντροφό μας. Για να το πετύχουμε αυτό σχεδιάζουμε ότι την επόμενη φορά που δεν γνωρίζουμε πώς να εκφράσουμε αυτό που νοιώθουμε, θα το γράψουμε και θα το μοιραστούμε έτσι με τον σύντροφό μας. Προσωπικά αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον κάνω κάποιες ποιητικές ψευτοαπόπειρες. Είναι εντελώς διαφορετικό να αποφασίσουμε ότι θα κάνουμε κάτι από το να το σχεδιάσουμε για να γίνει. Μπορείτε να βάλετε μια υπενθύμιση στο τηλέφωνό σας για να σας υπενθυμίζει ότι την συγκεκριμένη ώρα ο σύντροφός έχει την ανάγκη να επικοινωνήσετε μαζί του. Κι αν δεν τα πάτε καλά στον προφορικό λόγο, εκφράστε την αγάπη σας με ένα γραπτό σημείωμα ή ένα μήνυμα στο κινητό. Γίνεται δημιουργικοί και βρείτε κάτι που θα σας βοηθήσει στην αρχή, όταν ακόμα θα νοιώθετε ότι αυτό που κάνετε είναι ενάντια στη φύση σας.

* Μήπως κάποια ζητήματα απ’ το παρελθόν μας κρατούν πίσω;

Η ζωή που ζήσαμε μέχρι τώρα έχει προκαλέσει και την τωρινήμας διαμόρφωσή και αυτή η διαμόρφωση (πεποιθήσεις, προκαταλήψεις κλπ) μπορεί πολλές φορές να σταθεί εμπόδιο στις σχέσεις μας. Μπορεί να έχουμε πληγωθεί στο παρελθόν και να φοβόμαστε να ανοίξουμε την καρδιά μας ή να κουβαλάμε φοβίες από την παιδική μας ηλικία, εξαιτίας των καυγάδων των γωνιών μας ή ένα πιθανό διαζύγιο τους να μας δημιουργεί έλλειψη εμπιστοσύνης προς το άλλο φύλλο. Ο καθένας μας προσπαθεί να προχωρήσει υπό το βάρος αυτών των δυσβάσταχτων αποσκευών. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε αυτά τα προβλήματα που κουβαλάμε για να τα αντιμετωπίσουμε με έναν υγιή τρόπο υπό το φως της κατανόησής, ώστε να μη σταθούν πλέον εμπόδιο στις μεταγενέστερες σχέσεις που θα δημιουργήσουμε.

Τις περισσότερες φορές, οι απότομες αντιδράσεις μας έχουν περισσότερο να κάνουν με το παρελθόν παρά με τη τωρινή διαφωνία. Έτσι είναι σημαντικό να μπορούμε να παραδεχτούμε ότι αυτό που ειπώθηκε ή έγινε έφερε στην επιφάνεια ένα παρελθοντικό τραύμα και να το συζητήσουμε με τον σύντροφό μας. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι πρέπει να βολευόμαστε με τα τραύματα μας που προέρχονται από το παρελθόν, ούτε να τα χρησιμοποιούμε ως δικαιολογία για να φερόμαστε σκληρά και άδικα στον σύντροφό μας. Γνωρίζοντας και κατανοώντας τις φοβίες του συντρόφου μας, έχουμε τη δυνατότητα να του προσφέρουμε την αίσθηση της ασφάλειας και της σιγουριάς καθώς προσπαθούμε από κοινού να τις θεραπεύσουμε. Γιατί αν οι φοβίες δε θεραπευτούν, πάντα θα στέκονται εμπόδιο στην αγάπη.

Τελειώνοντας το σύντομο αυτό άρθρο θέλουμε να επισημάνουμε για μια ακόμη φορά ότι οι διαφωνίες είναι απόλυτα φυσιολογικές σε κάθε σχέση καθώς μέσα από την αντίθεση έρχεται πάντα η σύνθεση και η προαγωγή της σχέσης. Υπάρχουν βέβαια εποικοδομητικοί και λιγότερο εποικοδομητικοί τρόποι για να διεξάγουμε αυτές τις συζητήσεις με τον αγαπημένο μας σύντροφο. Κάθε συζήτηση, αν διεξάγεται με έναν ώριμο και φωτισμένο τρόπο, θα πρέπει να τελειώνει αφήνοντας πάντα μια αίσθηση ολοκλήρωσης και κατανόησης του συντρόφου μας. Τότε η σχέση γίνεται εξαιρετικά πολύτιμη στην εξελικτική πορεία των δύο συντρόφων και βαθαίνει συνεχώς.