Ακανθαμοιβάδα: Ο μικροοργανισμός στους φακούς επαφής που «τρώει» την όραση

Η ακανθαμοιβάδα είναι ένα πρωτόζωο, δηλαδή ένας μικρός οργανισμός, που ζει ελεύθερα στον αέρα, το έδαφος και στα ρέοντα ή λιμνάζοντα νερά και μπορεί να επιμολύνει τον κερατοειδή του ματιού.

Η λοίμωξη από ακανθαμοιβάδα είναι σπάνια αλλά ιδιαίτερα σοβαρή και οι περισσότεροι ασθενείς που προσβάλλονται από αυτή είναι χρήστες φακών επαφής.

Από τα είδη ακανθαμοιβάδας, τα 8 μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στον κερατοειδή. Τα πιο κοινά παθογόνα είναι η castellanii και η polyphaga.

Οι χρήστες φακών επαφής με προηγούμενα τραύματα του κερατοειδή είναι οι ασθενείς με τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την φλεγμονή (90% των περιστατικών φλεγμονής με ακανθαμοιβάδα).
Η ακανθαμοιβάδα ενσωματώνεται στους φακούς επαφής και μπορεί να βρεθεί σε μη αποστειρωμένα προϊόντα για τον καθαρισμό των φακών.

Επίσης, τα στάσιμα νερά στις πισίνες και τις λίμνες είναι επικίνδυνα για τους φακούς επαφής, καθώς υπάρχει κίνδυνος εκκόλαψης μικροοργανισμών, οι οποίοι μπορούν να μεταφερθούν στους φακούς επαφής και στη συνέχεια στον κερατοειδή, προκαλώντας σοβαρές λοιμώξεις.

Υπάρχουν 6 στάδια φλεγμονής από ακανθαμοιβάδα:
-βλάβη του επιθηλίου του κερατοειδούς
-επέκταση στο στρώμα του κερατοειδούς
-επέκταση στα νεύρα του κερατοειδούς
-μείωση κερατοκυττάρων
-φλεγμονή
-νέκρωση του στρώματος του κερατοειδούς.
Η επέκταση της φλεγμονής ευνοείται από την ιδιότητα της ακανθαμοιβάδας να ενσωματώνεται στα επιθηλιακά κύτταρα. Τα αραχυοειδή ψευδόποδα (ακανθοπόδια) που επιτρέπουν την κίνηση του παράσιτου και η ικανότητα φαγοκύτωσης της ακανθαμοιβάδας (χάρη στο αμοιβόστομα), συμβάλλουν στην επιδείνωση της φλεγμονής (ή της κερατίτιδας) που προκαλεί το παράσιτο.
Το ανοσοποιητικό σύστημα παίζει κάποιο ρόλο στην φλεγμονή. Η ανοσία στους μύκητες μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης μόλυνσης από ακανθαμοιβάδα. Η παρουσία immunoglobulin G+ΙgA στα δάκρυα αυξάνεται σε περίπτωση μόλυνσης από το παράσιτο.

Συμπτώματα
Τα συμπτώματα δεν είναι τα ίδια για τον καθένα και μπορούν να διαρκέσουν βδομάδες ή μήνες.

Τα συμπτώματα της συγκεκριμένης κερατίτιδας περιλαμβάνουν:
-θολή όραση
-δακρύρροια
-φωτοφοβία
-πόνο στα μάτια
-ερυθρότητα
-αίσθηση ξένου σώματος

Πρώιμα συμπτώματα μόλυνσης κερατοειδούς
-Αλλοιώσεις του επιθηλίου του κερατοειδούς
-Εναποθέσεις γύρω από νεύρα κερατοειδούς
-Εκδορές περιφέρειας κερατοειδούς

Προχωρημένα συμπτώματα
-Εναποθέσεις στο στρώμα
-Ραγοειδίτιδα με υπόπυο
-Πιθανότητα κερατοειδικού έλκους
-Ακτινοειδής κερατονευρίτιδα

Πολύ προχωρημένα συμπτώματα
-Στρογγυλό έλκος
-Απόστημα
-Υπόπυο
-Σκληρίτιδα
-Γλαύκωμα
-Δευτερογενής φλεγμονή από μικρόβια
Διάγνωση
Η επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται με βιοψία του κερατοειδή και καλλιέργεια των φακών επαφής και των θηκών των φακών. Μπορεί επίσης να γίνει καλλιέργεια των φακών επαφής και της θήκης φύλαξής τους. Επίσης γίνεται εξέταση για ειδικά αντισώματα και εξέταση με ειδικό μικροσκόπιο στο οποίο φαίνεται το πρωτόζωο.
Οι ακανθαμοιβάδες είναι πολύ ανθεκτικές ακόμα και σε χλωριωμένο, πολύ ζεστό ή πολύ κρύο νερό. Αν υπάρχει μικρή ρήξη στον κερατοειδή, το μάτι μπορεί να προσβληθεί από ακανθαμοιβάδα. Ιδιαίτερα οι χρήστες των φακών επαφής θα πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση των φακών στην κολύμβηση χωρίς προστατευτική μάσκα, σε πισίνες, λιμνάζοντα νερά, ποτάμια, γλυκά νερά, και να μην χρησιμοποιούν νερό για το ξέπλυμα ή τη φύλαξη των μαλακών φακών επαφής.

Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση γίνεται με ειδική φαρμακευτική αγωγή (π.χ. αντιβιοτικά κολλύρια) και τήρηση συνθηκών υγιεινής σύμφωνα με τον οφθαλμίατρο.
-Η θεραπεία στα αρχικά στάδια γίνεται με κερατοειδικά ξέσματα. Γίνεται χρώση με λευκό calcofluor που είναι μια χημειοφθορίζουσα χρωστική με εξειδικευμένη δράση στις αμοιβάδες.
-Μπορεί να χρησιμοποιηθεί Tobrex/Tobradex για το ενδεχόμενο της βακτηριδιακής επιμόλυνσης.
-Τα τοπικά στεροειδή κολλύρια ενδείκνυνται στην λοίμωξη αυτή.
-Σε πόνο στον κερατοειδή χορηγούνται μη στερεοειδή αντιφλεγμονώδη, τοπικά και συστηματικά.
-Αν δεν πετύχει η θεραπεία και προκληθεί βλάβη του κερατοειδούς γίνεται μεταμόσχευση κερατοειδούς.