Αθλητική Ψυχολογία: Νέα μόδα ή ανάγκη;

Τι είναι αυτό τέλος πάντων και γιατί όλο και περισσότεροι μιλούν για αυτό; Πρόκειται για τη νέα μόδα του αθλητισμού ή μήπως είναι απαραίτητη προϋπόθεση πλέον για κάποιον που αθλείται σε επίπεδο πρωταθλητισμού;

Η πρώτη έρευνα για αθλητές πραγματοποιήθηκε από τον Norman Tripplet (1899), o οποίος συμπέρανε ότι ένας ποδηλάτης αποδίδει καλύτερα όταν έχει κάποιον να ανταγωνιστεί. Αργότερα, ο Coleman Griffith (1920) ανέπτυξε το πρώτο εργαστήριο Αθλητικής Ψυχολογίας όπου τα ερευνητικά του δεδομένα βρήκαν εφαρμογή σε πραγματικές αθλητικές συνθήκες με σκοπό την βελτίωση της επίδοσης των αθλητών. Και καθώς το ερευνητικό ενδιαφέρον των επιστημόνων αναπτυσσόταν, παράλληλα κάποιοι από αυτούς επιχείρησαν να εξετάσουν κατά πόσο όλα αυτά τα δεδομένα έχουν εφαρμογή στον 'αληθινό' αθλητικό κόσμο. Και κάπως έτσι, φτάσαμε στο σήμερα όπου η Αθλητική Ψυχολογία είναι ένας κλάδος των αθλητικών επιστημών με τεράστια απήχηση στις Η.Π.Α και λιγότερο αλλά εξίσου σημαντική στην Ευρώπη αλλά και την Αυστραλία.

Η αθλητική ψυχολογία (όπως ορίζεται από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία) πρόκειται για την επιστήμη που ασχολείται με τη «μελέτη των ψυχολογικών και πνευματικών χαρακτηριστικών τα οποία επηρεάζουν και επηρεάζονται από τη συμμετοχή στον αθλητισμό, την άσκηση και τη σωματική δραστηριότητα καθώς και η εφαρμογή αυτής της γνώσης που αποκτάται μέσα από αυτή την μελέτη σε καθημερινά περιβάλλοντα».

Γιατί όμως ένας αθλητής να χρειαστεί παρέμβαση αθλητικού ψυχολόγου; Πρέπει να έχει κάποιο 'πρόβλημα'; Η λανθασμένη εντύπωση πολλών για την ύπαρξη και παρέμβαση των ψυχολόγων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη ακόμα και σήμερα με τους όρους 'τρέλα' και ψυχικά νοσήματα. Παρόλη την ραγδαία εξέλιξη σε πολλά θέματα ακόμα οι περισσότεροι λειτουργούν επιφυλακτικά απέναντι στον κλάδο της ψυχικής υγείας. Δεν θα έπρεπε όμως –και δεν το λέω για να υπερασπιστώ τον κλάδο μου. Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να επεκταθώ στο τι ακριβώς κάνει ένας ψυχολόγος, εφόσον δεν είναι αυτός και ο σκοπός του συγκεκριμένου άρθρου.

Αθλητικός ψυχολόγος λοιπόν; γιατί να απευθυνθώ σε έναν τέτοιο ειδικό; Ο αθλητικός ψυχολόγος συνεργάζεται με έναν αθλητή ή/και μία ομάδα με σκοπό κατ' αρχήν την διατήρηση της ευεξία των συμμετεχόντων καθώς και την επίτευξη βελτίωσης της απόδοσης τους. Και όταν λέμε βελτίωση απόδοσης δεν εννοούμε να του δώσει τη 'μαγική συνταγή' για να το πετύχει. Με την επίμονη προσπάθεια και συνεργασία ενός αθλητή, ένας αθλητικός ψυχολόγος μπορεί να του διδάξει συγκεκριμένες τεχνικές οι οποίες μπορούν να τον βοηθήσουν και εφόσον δηλώσει αφοσίωση να διατηρηθούν τα αποτελέσματα και σε βάθος χρόνου.

Πέραν αυτού, μπορεί επίσης να τον βοηθήσει να ξεπεράσει δυσκολίες που πολλοί αν όχι όλοι οι αθλητές έχουν βιώσει κάποια στιγμή στην αθλητική τους πορεία, πχ. τραυματισμοί, αγωνιστικό στρες, έλλειψη κινήτρου, έλλειψη αυτοπεποίθησης, αυτοσυγκέντρωση κλπ.

Πολλοί γνωστοί αθλητές του εξωτερικού συμβουλεύονται αθλητικούς ψυχολόγους είτε ατομικά, είτε μέσω της ομάδας στην οποία ανήκουν και θεωρούν την βοήθειά τους σημαντική. Πρόσφατα ο ποδοσφαιριστής της Ισπανικής ομάδας Betis Ruben Castro, με το που άνοιξε το σκορ με την Malaga έτρεξε να αγκαλιάσει την αθλητική ψυχολόγο της ομάδας. Παρόμοια πριν λίγο καιρό ο τερματοφύλακας Δημήτρης Ελευθερόπουλος αναφέρθηκε σε πρόσφατη συνέντευξή του σε τηλεοπτική εκπομπή για την αναγκαιότητα συνεργασίας των αθλητών και των ομάδων με αθλητικούς ψυχολόγους.

Ο δρόμος ενός αθλητή είναι δύσκολος, με εμπόδια, με θυσίες και συνεχές προκλήσεις. Τις τελευταίες δεκαετίες μάλιστα, καθώς αυξάνονται οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες για τους αθλητές που ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό ή το κάνουν σε επαγγελματικό επίπεδο, αυξάνονται παράλληλα και οι σωματικές αλλά και ψυχολογικές προκλήσεις. Φυσικά ένας αθλητής έχει την ικανότητα να αντιμετωπίσει τυχόν δυσκολίες που βρεθούν στο δρόμο του, αλλά η παρέμβαση ενός αθλητικού ψυχολόγου μπορεί ίσως να τον βοηθήσει να μην 'καεί' τόσο γρήγορα και εύκολα ή και να βάλει σε μια σειρά τη σκέψη του ώστε να τις αντιμετωπίσει και να πετύχει τους στόχους του. Πρόκειται λοιπόν για κάτι καινούριο που έφερε η μόδα του εξωτερικού ή μήπως είναι όντως μία επιστήμη που μπορεί να βοηθήσει επί της ουσίας έναν αθλητή; Ο χρόνος θα δείξει...