Το νέο θαύμα του ιστού της αράχνης

Από μετάξι, αλλά με τη δύναμη ατσαλιού και με θαυμαστή ελαστικότητα, ο ιστός της αράχνης θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα θαύματα της φύσης.
Τώρα, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ανακάλυψαν μία ακόμα εξαιρετική του ιδιότητα: την ύπαρξη μιας ηλεκτρικά φορτισμένης κόλλας στην επιφάνειά του, χάρη στην οποία ο ιστός εκτινάσσεται προς οτιδήποτε βρεθεί στον δρόμο του και το παγιδεύει.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι ηλεκτρικές ιδιότητες της συγκεκριμένης κόλλας κάνουν τον ιστό να αρπάζει από τον αέρα αιωρούμενα σωματίδια, έντομα και γύρη.
Ο ιστός κινείται προς το μέρος κάθε ιπτάμενου αντικειμένου, ανεξάρτητα από το αν είναι θετικά ή αρνητικά φορτισμένο. Αυτό εξηγεί το πώς ο ιστός μπορεί να κινηθεί προς το θήραμά του και πώς συλλέγει μικρά αιωρούμενα σωματίδια τόσο αποτελεσματικά.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο ιστός της αράχνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για περιβαλλοντικούς ελέγχους, καθώς φιλτράρει με μεγάλη ακρίβεια αυτά τα ρυπογόνα σωματίδια, όπως ακριβώς και οι ακριβοί βιομηχανικοί αισθητήρες.
«Η ηλεκτρική έλξη τραβάει τα ρυπογόνα αιωρούμενα σωματίδια, όπως για παράδειγμα από σπρέι και μικροβιοκτόνα, στον ιστό της αράχνης κι έτσι θα μπορούσαμε να συλλέξουμε και να ελέγξουμε τους ιστούς για να καταγράψουμε τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να δούμε αν στην περιοχή χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα, που εξολοθρεύουν τον πληθυσμό των μελισσών», εξηγεί ο καθηγητής Φριτζ Βόλραθ από το Τμήμα Ζωολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης κι επικεφαλής της έρευνας.
«Το εντυπωσιακό επίσης είναι ότι μπορείς να δεις αν υπάρχουν κάποια ρυπογόνα σωματίδια στην ατμόσφαιρα, απλά κοιτώντας το σχήμα του ιστού. Πολλές αράχνες τρώνε τα σωματίδια για να καθαρίσουν τον ιστό τους», προσθέτει ο ίδιος.
Όπως έχει αποδειχθεί σε περασμένες έρευνες, οι αράχνες υφαίνουν διαφορετικής ποιότητας ιστό ανάλογα με το τι ουσίες έχουν καταναλώσει. Για παράδειγμα, σε τεστ, αράχνες που έχουν πάρει LSD, υφαίνουν καταπληκτικούς και πανέμορφους ιστούς, αναφέρει ο καθηγητής.
Αντίθετα, αν έχουν πάρει καφεΐνη, υφαίνουν χάλια ιστούς. «Ως αποτέλεσμα, από μόνο του το σχήμα του ιστού μπορεί να μας πει ποια αιωρούμενα σωματίδια ασκούν ψυχολογική επίδραση στις αράχνες και πώς αλλάζουν τις επιδόσεις τους», λέει ο Βόλραθ.
Ένα άλλο στοιχείο που ανακάλυψαν οι επιστήμονες είναι ότι ο ιστός της αράχνης προκαλεί αλλαγές τοπικά στο ηλεκτρικό πεδίο της Γης καθώς συμπεριφέρεται ως αγώγιμος δίσκος.
Πολλά έντομα μπορούν να ανιχνεύσουν μικρές ηλεκτρικές διαταραχές, όπως π.χ. οι μέλισσες «βλέπουν» το ηλεκτρικό πεδίο διαφορετικών λουλουδιών και άλλων μελισσών.
Οι ηλεκτρικές διαταραχές που προκαλούνται από τον ιστό της αράχνης είναι απειροελάχιστες και οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ακόμα αν τα έντομα μπορούν να τις καταλάβουν πριν τους... ορμήσει ο ιστός.
«Ο ιστός εκμεταλλεύεται το ηλεκτροστατικό φορτίο που αναπτύσσεται όταν κινούνται τα έντομα για να τα αιχμαλωτίσει», προσθέτει ο ίδιος.
Σε προηγούμενη έρευνα, ειδικοί έριξαν φορτισμένα έντομα μπροστά από έναν ιστό και οι κάμερες έδειξαν ότι ορισμένες ίνες μεταξιού - οι λεπτότερες ίνες που σχηματίζουν τις σπείρες του ιστού - τεντώνονταν προς τη μεριά των εντόμων με ταχύτητα έως και δύο μέτρων ανά δευτερόλεπτο (7,2 χιλιόμετρα την ώρα).
Οι πρόσφατες ανακαλύψεις αναμένεται να βοηθήσουν στην εφαρμογή του ιστού της αράχνης στη βιομηχανία. Οι ερευνητές θέλουν να μιμηθούν τις ιδιότητες, τη δομή και τα χαρακτηριστικά του σε πολλά προϊόντα, ανάμεσά τους αλεξίσφαιρα γιλέκα και τεχνητούς τένοντες.