Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: ΗΣΙΟΔΟΣ - Θεογονία (404-452)

Φοίβη δ᾽ αὖ Κοίου πολυήρατον ἦλθεν ἐς εὐνήν·
405 κυσαμένη δἤπειτα θεὰ θεοῦ ἐν φιλότητι
Λητὼ κυανόπεπλον ἐγείνατο, μείλιχον αἰεί,
ἤπιον ἀνθρώποισι καὶ ἀθανάτοισι θεοῖσι,
μείλιχον ἐξ ἀρχῆς, ἀγανώτατον ἐντὸς Ὀλύμπου.
γείνατο δ᾽ Ἀστερίην εὐώνυμον, ἥν ποτε Πέρσης
410 ἠγάγετ᾽ ἐς μέγα δῶμα φίλην κεκλῆσθαι ἄκοιτιν.
ἡ δ᾽ ὑποκυσαμένη Ἑκάτην τέκε, τὴν περὶ πάντων
Ζεὺς Κρονίδης τίμησε· πόρεν δέ οἱ ἀγλαὰ δῶρα,
μοῖραν ἔχειν γαίης τε καὶ ἀτρυγέτοιο θαλάσσης.
ἡ δὲ καὶ ἀστερόεντος ἀπ᾽ οὐρανοῦ ἔμμορε τιμῆς,
415 ἀθανάτοις τε θεοῖσι τετιμένη ἐστὶ μάλιστα.
καὶ γὰρ νῦν, ὅτε πού τις ἐπιχθονίων ἀνθρώπων
ἔρδων ἱερὰ καλὰ κατὰ νόμον ἱλάσκηται,
κικλήσκει Ἑκάτην· πολλή τέ οἱ ἔσπετο τιμὴ
ῥεῖα μάλ᾽, ᾧ πρόφρων γε θεὰ ὑποδέξεται εὐχάς,
420 καί τέ οἱ ὄλβον ὀπάζει, ἐπεὶ δύναμίς γε πάρεστιν.
ὅσσοι γὰρ Γαίης τε καὶ Οὐρανοῦ ἐξεγένοντο
καὶ τιμὴν ἔλαχον, τούτων ἔχει αἶσαν ἁπάντων·
οὐδέ τί μιν Κρονίδης ἐβιήσατο οὐδέ τ᾽ ἀπηύρα,
ὅσσ᾽ ἔλαχεν Τιτῆσι μέτα προτέροισι θεοῖσιν,
425 ἀλλ᾽ ἔχει, ὡς τὸ πρῶτον ἀπ᾽ ἀρχῆς ἔπλετο δασμός.
οὐδ᾽, ὅτι μουνογενής, ἧσσον θεὰ ἔμμορε τιμῆς
καὶ γεράων γαίῃ τε καὶ οὐρανῷ ἠδὲ θαλάσσῃ,
ἀλλ᾽ ἔτι καὶ πολὺ μᾶλλον, ἐπεὶ Ζεὺς τίεται αὐτήν.
429 ᾧ δ᾽ ἐθέλῃ, μεγάλως παραγίνεται ἠδ᾽ ὀνίνησιν·
434 ἔν τε δίκῃ βασιλεῦσι παρ᾽ αἰδοίοισι καθίζει,
430 ἔν τ᾽ ἀγορῇ λαοῖσι μεταπρέπει, ὅν κ᾽ ἐθέλῃσιν·
ἠδ᾽ ὁπότ᾽ ἐς πόλεμον φθισήνορα θωρήσσωνται
ἀνέρες, ἔνθα θεὰ παραγίνεται, οἷς κ᾽ ἐθέλῃσι
433 νίκην προφρονέως ὀπάσαι καὶ κῦδος ὀρέξαι.
439 ἐσθλὴ δ᾽ ἱππήεσσι παρεστάμεν, οἷς κ᾽ ἐθέλῃσιν·
435 ἐσθλὴ δ᾽ αὖθ᾽ ὁπότ᾽ ἄνδρες ἀεθλεύωσ᾽ ἐν ἀγῶνι·
ἔνθα θεὰ καὶ τοῖς παραγίνεται ἠδ᾽ ὀνίνησι·
νικήσας δὲ βίῃ καὶ κάρτει, καλὸν ἄεθλον
438 ῥεῖα φέρει χαίρων τε, τοκεῦσι δὲ κῦδος ὀπάζει.
440 καὶ τοῖς, οἳ γλαυκὴν δυσπέμφελον ἐργάζονται,
εὔχονται δ᾽ Ἑκάτῃ καὶ ἐρικτύπῳ Ἐννοσιγαίῳ,
ῥηιδίως ἄγρην κυδρὴ θεὸς ὤπασε πολλήν,
ῥεῖα δ᾽ ἀφείλετο φαινομένην, ἐθέλουσά γε θυμῷ.
ἐσθλὴ δ᾽ ἐν σταθμοῖσι σὺν Ἑρμῇ ληίδ᾽ ἀέξειν·
445 βουκολίας δὲ βοῶν τε καὶ αἰπόλια πλατέ᾽ αἰγῶν
ποίμνας τ᾽ εἰροπόκων ὀίων, θυμῷ γ᾽ ἐθέλουσα,
ἐξ ὀλίγων βριάει κἀκ πολλῶν μείονα θῆκεν.
οὕτω τοι καὶ μουνογενὴς ἐκ μητρὸς ἐοῦσα
πᾶσι μετ᾽ ἀθανάτοισι τετίμηται γεράεσσι.
450 θῆκε δέ μιν Κρονίδης κουροτρόφον, οἳ μετ᾽ ἐκείνην
ὀφθαλμοῖσιν ἴδοντο φάος πολυδερκέος Ἠοῦς.
οὕτως ἐξ ἀρχῆς κουροτρόφος, αἳ δέ τε τιμαί.

***
Η Φοίβη πάλι στου Κοίου το πολυέραστο κρεβάτι ανέβηκε.
Κι έπειτα έμεινε έγκυος η θεά με του θεού τον έρωτα
και γέννησε τη Λητώ την κυανόπεπλη, πάντα μειλίχια,
ήπια στους ανθρώπους και τους αθάνατους θεούς,
μειλίχια εξαρχής, την πιο ευμενή μέσα στον Όλυμπο.
Γέννησε και την Αστερίη με το καλό το όνομα, που ο Πέρσης κάποτε
410 την έφερε στο μέγα δώμα του, για να την πουν γυναίκα του αγαπημένη.
Κι εκείνη μένοντας έγκυος γέννησε την Εκάτη που ο Δίας, του Κρόνου ο γιος,
πάνω απ᾽ όλους τίμησε. Δώρα τής έδωσε λαμπρά:
να ᾽χει μερίδιο απ᾽ τη γη μα κι απ᾽ το πέλαγος το ατρύγητο.
Όμως αυτή κι από τον έναστρο ουρανό μερίδιο έλαχε τιμής
και την τιμούν οι αθάνατοι θεοί απ᾽ όλους περισσότερο.
Γιατί και τώρα, όταν κανείς απ᾽ τους ανθρώπους που ζουν πάνω στη γη
κάνει θυσίες καλές κατά τα έθιμα και προσπαθεί τους θεούς να εξευμενίσει,
την Εκάτη επικαλείται. Τιμή πολλή πανεύκολα ακολουθεί αυτόν
που πρόθυμα η θεά τις προσευχές του δέχεται.
420 Και ευτυχία τού δίνει, αφού τη δύναμη αυτήν την έχει.
Γιατί απ᾽ όσους γέννησε ο Ουρανός κι η Γη
κι αξίωμα έλαχαν, απ᾽ όλους τούτους έχει μερίδιο στον κλήρο τους.
Κι ούτε ο γιος του Κρόνου σε τίποτα την πίεσε, ούτε και της αφαίρεσε
όσα της λάχανε μες στους Τιτάνες, τους προγενέστερους θεούς,
μα τα κατέχει αυτή όπως η μοιρασιά απαρχής πρωτόγινε.
Κι ούτ᾽ επειδή μοναχοκόρη ήταν έλαχε η θεά προνόμια και τιμή
κατώτερη στη γη, τον ουρανό, τη θάλασσα,
μα έλαχε πολύ ακόμη περισσότερα, γιατί την τιμάει ο Δίας.
Κι όποιον θελήσει, πολύ του παραστέκει και τον ωφελεί.
Στις δίκες κάθεται πλάι στους σεβαστούς τους βασιλείς.
430 Στις συναθροίσεις ξεχωρίζει μες στον κόσμο εκείνος που αυτή τυχόν θελήσει.
Κι όταν οι άντρες αρματώνονται για πόλεμο ανδροκτόνο,
τότε δίνει βοήθεια η θεά σ᾽ όποιους επιθυμεί
τη νίκη πρόθυμα να δώσει και δόξα να προσφέρει.
Είναι αγαθή βοηθός για τους ιππείς που θα θελήσει.
Είναι αγαθή κι όταν οι άντρες αμιλλώνται στους αγώνες:
τότε η θεά και σε τούτους παραστέκει και βοηθά.
Κι αφού κανείς νικήσει στη ρώμη και τη δύναμη, εύκολα το ωραίο βραβείο
το κατακτά και χαίρεται και στους γονείς του δόξα δίνει.
440 Και σ᾽ εκείνους που στη γλαυκή, τη θυελλώδη θάλασσα δουλεύουν
και στην Εκάτη και τον βαρύχτυπο προσεύχονται Εννοσίγαιο,
εύκολα η ένδοξη η θεά άφθονη την ψαριά τούς δίνει,
μα κι εύκολα, εάν το θέλει στην καρδιά της, την αφαιρεί, κι ας φαίνεται εμπρός τους.
Κι είναι αγαθή, μαζί με τον Ερμή, στις στάνες τα ποίμνια να πληθαίνει.
Και τα κοπάδια των βοδιών και τις πλατιές αγέλες των γιδιών
και των πυκνόμαλλων αρνιών τα ποίμνια, αν στην καρδιά το θέλει,
πλήθος τα κάνει από λίγα κι από πολλά τα λιγοστεύει.
Έτσι, αν και μοναχοκόρη είναι της μητέρας της,
μέσα στους αθανάτους έχει τιμηθεί με όλα τα προνόμια.
450 Κι ο γιος του Κρόνου την όρισε τροφό των νέων, όσων μετά απ᾽ αυτήν
είδανε με τα μάτια τους το φως της Αυγής που τα πάντα βλέπει.
Έτσι εξαρχής τροφός των νέων ήταν κι ήταν αυτά τα αξιώματά της.