Όταν ο Καίσαρ είχε την κακοτυχία να τον απατήσει η σύζυγός του Πομπηία

Μην χάνεις τον καιρό σου, άμα σε βρει η κακοτυχία, να την πολεμάς με μαγικής εμπνεύσεως φίλτρα και δράσεις. Ούτε να μένεις αδρανής αφήνοντάς την, έτσι, να σε φθείρει μέχρι να σε εξαφανίσει. Δέξου την με γενναιότητα και κοίταξε πώς, με ορθολογικό τρόπο, μπορείς να την μετατρέψεις σε πλεονέκτημα της ζωής σου – όπως ο Καίσαρ, που, όταν είχε την κακοτυχία να τον απατήσει η σύζυγός του Πομπηία, συμπεριφέρθηκε με επιδέξιο τρόπο. Όχι μόνο δεν θύμωσε, αλλά δεν έδειξε καν να ενοχλήθηκε, ούτε και έδωσε το δικαίωμα να τον οικτίρουν.

Σύμφωνα με το έθος της αρχαίας Ρώμης, στις οργιαστικές τελετές προς τιμήν της θεάς Αγαθής επιτρεπόταν να μετέχουν μόνο γυναίκες. Ο νεαρός Πόπλιος Κλώδιος, όμως, ενώ η γιορτή της θεάς ήταν σε εξέλιξη, πήγε μεταμφιεσμένος σε γυναίκα στο σπίτι της Πομπηίας, με την οποία είχα συνάψει ερωτική σχέση.

Όταν αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο, ο Καίσαρ την μεν σύζυγό του την έδιωξε, στην δίκη δε, που ακολούθησε, κάλυψε τον Κλώδιο καταθέτοντας ότι δεν γνωρίζει τίποτε για την υπόθεση. “Τότε γιατί έδιωξες την γυναίκα σου;” τον ρώτησε ο δικαστής. “Διότι”, είπε ο Καίσαρ, “είχα την απαίτηση από την γυναίκα μου να μην πλανάται επάνω της ούτε υποψία”.

Από την απάντηση αυτή του Καίσαρα προέρχεται η εμβληματική πλέον φράση: “η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί να είναι τίμια, αλλά πρέπει και να φαίνεται τίμια”, την οποία μεταχειριζόμαστε, για να υποστηρίξομε ότι δεν φτάνει να είναι κανείς ηθικά ανεπίληπτος, αλλά είναι αναγκαίο η συμπεριφορά του να συνάδει προς την ακεραιότητα του χαρακτήρα του.

Ο Καίσαρ είχε την κακοτυχία να γεννηθεί με επιληψία, που, αντί να τρέχει σε μάγισσες και εξορκιστές να του την θεραπεύσουν ή να την δει σαν πρόφαση για μαλθακή ζωή, την εξέλαβε σαν ευκαιρία έτσι, ώστε, πολεμώντας την, να ξεφύγει από τα συνήθη όρια αντοχής των ανθρώπων. Με τις επίπονες εκστρατείες του, την μόνιμη παραμονή του στην ύπαιθρο, τις εξαντλητικές ταλαιπωρίες στις οποίες αυτοβούλως υπέβαλλε τον εαυτό του μετέτρεψε το ασθενικό σώμα του σε ακατάβλητο.

Το ίδιο ακμαίο έκανε και το μυαλό του. Μπορούσε να απευθύνεται ταυτοχρόνως σε δυο και τρεις και παραπάνω γραφείς ή να υπαγορεύει πάνω από το άλογό του την ώρα δράσης του επιστολές. Και όποτε αισθάνθηκε την ανάγκη να καλύψει άστοχες ενέργειές του, δεν δίσταζε να ανασύρει την επιληψία του για να τις δικαιολογήσει, όπως, όταν κάποτε τον κατηγόρησαν που δεν σηκώθηκε από την θέση να υποδεχθεί τους ύπατους, τους στρατηγούς και τους βουλευτές, οι οποίοι παρουσιάστηκαν ενώπιόν του, προφασίστηκε την ασθένειά του για την ανοίκεια συμπεριφορά του.