ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ - Τῶν ἑπτὰ σοφῶν συμπόσιον (Ἠθικὰ 152e-153a)

[8] Γελάσας οὖν ὁ Περίανδρος, «ἔχομεν,» εἶπεν, «Αἴσωπε, τὴν δίκην προσηκόντως ἅτε, πρὶν ἢ τοὺς Ἀμάσιδος οὓς προειλόμεθα πάντας εἰσαγαγεῖν λόγους, εἰς ἑτέρους ἐμπεσόντες. ὅρα δή, Νειλόξενε, τὰ λοιπὰ τῆς ἐπιστολῆς, καὶ χρῶ παροῦσιν ἐν ταὐτῷ τοῖς ἀνδράσιν.»
«Ἀλλὰ μήν,» ὁ Νειλόξενος ἔφη, «τὴν μὲν τοῦ Αἰθίοπος ἐπίταξιν οὐδὲν ἄν τις ἄλλο πλὴν “ἀχνυμένην σκυτάλην” προσείποι κατ᾽ Ἀρχίλοχον,

[152f] ὁ δὲ σὸς ξένος Ἄμασις ἡμερώτερος ἐν τοῖς τοιούτοις προβλήμασι καὶ μουσικώτερος γέγονεν· ἐκέλευσε γὰρ αὐτὸν εἰπεῖν τὸ πρεσβύτατον καὶ τὸ κάλλιστον καὶ τὸ μέγιστον καὶ τὸ σοφώτατον καὶ τὸ κοινότατον, καὶ ναὶ μὰ Δία πρὸς τούτοις τὸ ὠφελιμώτατον, καὶ τὸ βλαβερώτατον καὶ τὸ ἰσχυρότατον καὶ τὸ ῥᾷστον εἰπεῖν.»
«Ἆρ᾽ οὖν ἀπεκρίνατο καὶ διέλυσε τούτων ἕκαστον;»
«Οὕτως,» ὁ Νειλόξενος ἔφη· «κρίνετε δ᾽ ὑμεῖς ἀκούσαντες. περὶ πολλοῦ γὰρ ὁ βασιλεὺς

[153a] ποιεῖται μήτε συκοφαντῶν ἁλῶναι τὰς ἀποκρίσεις, εἴ τέ τι σφάλλεται κατὰ ταύτας ὁ ἀποκρινάμενος, τοῦτο μὴ διαφυγεῖν ἀνεξέλεγκτον. ἀναγνώσομαι δ᾽ ὑμῖν ὥσπερ ἀπεκρίνατο·

“Τί πρεσβύτατον;” “χρόνος.”
“Τί μέγιστον;” “κόσμος.”
“Τί σοφώτατον;” “ἀλήθεια.”
“Τί κάλλιστον;” “φῶς.”
“Τί κοινότατον;” “θάνατος.”
“Τί ὠφελιμώτατον;” “θεός.”
“Τί βλαβερώτατον;” “δαίμων.”
“Τί ῥωμαλεώτατον;” “τύχη.”
“Τί ῥᾷστον;” “ἡδύ.”»

***
[8] Γέλασε τότε ο Περίανδρος και είπε: «Έχουμε, Αίσωπε, την τιμωρία που μας άξιζε, αφού, αντίθετα με την επιλογή μας, αφεθήκαμε να παρασυρθούμε σε άλλα, πριν παρουσιάσουμε όλα όσα περιέχονται στην επιστολή του Άμαση. Δες λοιπόν Νειλόξενε, τί άλλο γράφει η επιστολή και εκμεταλλεύσου την παρουσία εδώ όλων μαζί αυτών των ανδρών».
Και ο Νειλόξενος είπε: «Την απαίτηση του Αιθίοπα δεν θα μπορούσε, στην πραγματικότητα, να τη χαρακτηρίσει κανείς διαφορετικά παρά μόνο ως μια “στενόχωρη, μια καταθλιπτική σκυτάλη”, όπως είπε και ο Αρχίλοχος,

[152f] ο φίλος σου όμως ο Άμασης υπήρξε πιο καλλιεργημένος και πιο πολιτισμένος από εκείνον σ᾽ αυτού του είδους τα ερωτήματα. Του ζήτησε, πράγματι, να του πει το πιο παλιό, το πιο ωραίο, το πιο μεγάλο, το πιο σοφό, και το πιο κοινό, και δίπλα σ᾽ αυτά —μάρτυράς μου ο θεός— το πιο ωφέλιμο, το πιο βλαβερό, το πιο δυνατό και το πιο εύκολο πράγμα».
«Απάντησε λοιπόν ο βασιλιάς της Αιθιοπίας και έδωσε μια λύση στο καθένα από αυτά τα ερωτήματα;»
«Ναι, απάντησε με τον εξής τρόπο — ακούστε τις απαντήσεις του και κρίνετέ τες εσείς. Γιατί ο βασιλιάς μου δίνει μεγάλη σημασία

[153a] και στο να μη φανεί ότι διαστρέφει τις απαντήσεις, αλλά και αν ο αποκρινόμενος κάνει κάποιο σφάλμα στις απαντήσεις του, αυτό να μην περάσει ανεξέλεγκτο. Θα σας διαβάσω λοιπόν τις απαντήσεις όπως τις έδωσε ο Αιθίοπας:

“Ποιό είναι το πιο παλιό πράγμα; ” “Ο χρόνος. ”
“Ποιό είναι το πιο μεγάλο πράγμα;” “Το σύμπαν.”
“Ποιό είναι το πιο σοφό πράγμα; ” “Η αλήθεια.”
“Ποιό είναι το πιο ωραίο πράγμα;” “Το φως.”
“Ποιό είναι το πιο κοινό σε όλους πράγμα;” “Ο θάνατος.”
“Ποιό είναι το πιο ωφέλιμο πράγμα;” “Ο θεός.”
“Ποιό είναι το πιο βλαβερό πράγμα;” “Ο δαίμονας.”
“Ποιό είναι το πιο δυνατό πράγμα;” “Η τύχη.”
“Ποιό είναι το πιο εύκολο πράγμα;” “Το ευχάριστο”».