Το πείραμα των πιθήκων. Η λειτουργία των στερεοτύπων, των προκαταλήψεων και του στίγματος στις κοινωνίες.

Η επιστημονική ομάδα του Harlow τοποθέτησε πέντε πιθηκάκια σε ένα κλουβί, όπου στη μέση υπήρχε μία σκάλα και στην κορυφή μια μπανάνα.

Κάθε φορά που κάποιο πιθηκάκι επιχειρούσε να ανέβει τη σκάλα για να πιάσει τη μπανάνα, η ομάδα των ερευνητών έριχνε κρύο νερό στα ζώα. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα κανένα πιθηκάκι δεν επιχειρούσε να ανέβει στη σκάλα. 

Κατόπιν αντικαταστάθηκε ένα πιθηκάκι (από τα 5), από ένα νέο. Το νέο πιθηκάκι έτρεξε, από την πρώτη στιγμή, στη σκάλα για να πιάσει τη μπανάνα. 

 

Αυτή τη φορά οι ερευνητές δεν έριξαν κρύο νερό και τα υπόλοιπα πιθηκάκια έμειναν έκπληκτα με αυτήν την εξέλιξη. Η αντίδραση όμως, των υπόλοιπων ζώων ήταν επιθετική και βίαιη προς το νέο μέλος. Το νέο πιθηκάκι εγκατέλειψε γρήγορα τις προσπάθειες του, χωρίς να γνωρίζει τον λόγο της επίθεσης. 

Έπειτα εισήλθε στο κλουβί ένα δεύτερο νέο πιθηκάκι, το οποίο επιχείρησε να ανέβει στη σκάλα. 

Η αντίδραση των υπόλοιπων ζώων ήταν βίαιη και επιθετική. Σταδιακά αντικαταστάθηκαν όλα τα πιθηκάκια αλλά η βίαιη συμπεριφορά δεν αποχώρησε από τα νέα μέλη, παρόλο που δεν είχαν βιώσει την ψυχρολουσία.  

 

Αν μπορούσε κάποιος να ρωτήσει τους πιθήκους γιατί ξυλοκοπούσαν όποιον προσπαθούσε να ανέβει, θα απαντούσε:

 

“Δεν ξέρω .... αλλά έτσι γίνονται τα πράγματα εδώ”

 

Αποτελέσματα

Αρκετοί ερευνητές προσπάθησαν να γενικεύσουν τα αποτελέσματα αυτά και τόνισαν ότι οι άνθρωποι λειτουργούν με όμοιο τρόπο στην καθημερινότητα τους. 

 

Ας υποθέσουμε ότι το κλουβί συμβολίζει μια μικρή ανθρώπινη κοινωνία ή κοινότητα. Τα μέλη της τείνουν να δημιουργούν ένα πλαίσιο κανόνων και προτύπων. Όποιος δεν συμβιβάζεται με αυτά τείνει να τιμωρείται. Αυτά τα πρότυπα έχουν σαν χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι διατηρούνται ακόμα και μετά την αρχική αιτία γέννησης τους. 

 

Η παραπάνω υπόθεση δύναται να ερμηνεύσει τη λειτουργία των στερεοτύπων, των προκαταλήψεων και του στίγματος. Το πώς δηλαδή μια ομάδα ακολουθεί πιστά ένα μοτίβο συμπεριφορών, χωρίς να γνωρίζει το γιατί...