Αλήθεια και Σύμβολα

Η Αλήθεια, σαν Βίωση της Πραγματικότητας, σαν Συμβάν, σαν Γεγονός, είναι πέραν όλων των περιγραφών, πέραν όλων των συμβόλων, όλων των λέξεων. Στην πραγματικότητα υπάρχει (καθιερώνεται κι αναγνωρίζεται και γίνεται αποδεκτή) μια τελείως αυθαίρετη σχέση ανάμεσα στην Εμπειρία της Πραγματικότητας και ένα εξωτερικό σύμβολο, μια εξωτερική δραστηριότητα, ή λόγο, ή πράξη. Οι πραγματικά πνευματικοί άνθρωποι Βιώνουν την Πραγματικότητα και Κατανοούν ότι η Αλήθεια (σαν Εμπειρία που είναι, σαν Γεγονός) δεν μεταδίδεται. Ό,τι κι αν πουν δε θα είναι η Αλήθεια αλλά μόνο η περιγραφή της Αλήθειας, δηλαδή μια δραστηριότητα σε ένα τελείως διαφορετικό αντιληπτικό επίπεδο, αυτό της διανόησης. Από την άλλη μεριά οι άνθρωποι που δεν Βιώνουν την Πραγματικότητα αλλά έχουν θεωρίες για την Αλήθεια (φιλοσοφίες, θεολογίες, θρησκευτικές δραστηριότητες, κλπ.) θεωρούν Αλήθεια όχι την Πραγματική Αλήθεια αλλά την περιγραφή της. Παραμένοντας όμως στο σχετικό επίπεδο της δυαδικότητας, του διαχωρισμού, της μονομερούς αντίληψης μέσα από το εγώ, μιας «θέσης», ό,τι κι αν υποστηρίξουν θα είναι μια θέση ανάμεσα σε άλλες παρόμοιες και διαφορετικές. Όσο κι αν αγωνίζονται να αναγάγουν μια σχετική διανοητική θέση σε απόλυτη αλήθεια απλά αποδεικνύουν την άγνοια και την εμμονή τους.

Το ότι η αλήθεια Είναι πέραν όλων των περιγραφών και όλων των συμβόλων ή συμβολικών πράξεων μπορεί να αποδειχτεί. Αλλά βέβαια οι αμαθείς θα εξακολουθούν να θεωρούν μια διανοητική αλήθεια σαν αλήθεια και να χρησιμοποιούν τα (αυθαίρετα) σύμβολα και τις συμβολικές πράξεις σαν να έχουν πραγματικό περιεχόμενο.

Για να το εξηγήσουμε και να το κατανοήσουμε αυτό θα πάρουμε δυο παραδείγματα από την Παγκόσμια Θρησκευτική Παράδοση. Το ένα αφορά τον Βούδα, τον Φωτισμένο. Το άλλο αφορά τον Ιησού, τον «Υιό του Θεού»

Λένε, διηγούνται στα Κείμενα και στην βουδιστική παράδοση, ότι κάποτε ο Βούδας καθόταν μαζί με τους μαθητές του κι όλοι περίμεναν (και σε κάθε ευκαιρία το περίμεναν) να τους αποκαλύψει την Υπέρτατη αλήθεια, για το Ασαμσκρίτα, δηλαδή την Αδημιούργητη Πραγματικότητα, το Νιρβάνα, την Φώτιση, την Τελείωση. Λένε πως ο Βούδας απλά σήκωσε ένα λουλούδι. Αυτή ήταν η Διδασκαλία του. Στην βουδιστική τέχνη έχουν αναπαραστήσει χιλιάδες φορές τον Βούδα να σηκώνει ένα λουλούδι. Αυτή ήταν η διδασκαλία; Τί ήθελε να πει; Λένε ότι μόνο ο Κασυάπα κατάλαβε. Αλλά τι κατάλαβε ο Κασυάπα; Το τι καταλαβαίνει κάποιος εξαρτάται από την πνευματική του εξέλιξη και την διανοητική του κατάσταση. Κι ο Κασυάπα θα μπορούσε να καταλάβει πολλά, ανάλογα με το πνευματικό του επίπεδο. Λένε ότι κατάλαβε την Αλήθεια. Αλλά ποια είναι η Αλήθεια; Λένε ότι ο Βούδας μετέδωσε κάτι, κάποιο μήνυμα κι ότι μόνο ο Κασυάπα κατάλαβε. Αλλά το Μήνυμα που μετέδωσε ο Βούδας σηκώνοντας το λουλούδι, η Αλήθεια που Κατανόησε ο Κασυάπα, έχουν καμιά σχέση με το σήκωμα του λουλουδιού; Συνδέονται πραγματικά ή η σχέση τους είναι τελείως αυθαίρετη και στην ουσία δεν έχουν καμία σχέση; Στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς αυτό το τελευταίο.

Ο Βούδας ήθελε να πει πως η Αλήθεια Είναι τελείως πέρα από όλες τις εξωτερικές δραστηριότητες και πρέπει να την Δούμε Άμεσα, εμείς οι ίδιοι μέσα μας. Δεν μεταδίδεται με εξωτερικές πράξεις και σύμβολα. Θα μπορούσε, αντί να σηκώσει το λουλούδι, να σηκωθεί να φύγει, ή να κάνει οτιδήποτε άλλο, ή να πει «γιατί είστε ανόητοι»; Η Πραγματικότητα Είναι τελείως έξω από όλα αυτά και η σχέση που εγκαθιδρύεται ανάμεσα στην Υπόδειξη της Πραγματικότητας και την εξωτερική πράξη είναι τελείως αυθαίρετη. Δεν πρέπει να μένουμε στην πράξη. Τι σημαίνει λοιπόν το σήκωμα του λουλουδιού; Απολύτως τίποτα, Μετέδωσε κάτι; Όχι. Τι ήταν λοιπόν το σήκωμα του λουλουδιού; Ήταν μια απλή ανθρώπινη εξωτερική πράξη, το σήκωμα του λουλουδιού, τίποτα περισσότερο. Απλά οι άνθρωποι πρέπει να Δουν Αλλού. Κι αυτό που μετέδωσε ο Βούδας ήταν ακριβώς η προτροπή να Κοιτάξουν οι μαθητές Αλλού. Αλλά μόνο ο Κασυάπα το έκανε και για τον Κασυάπα το σήκωμα του λουλουδιού ήταν απλά το σήκωμα ενός λουλουδιού, δεν βρισκόταν εκεί το Μήνυμα. Όμως κάποιοι άλλοι έμειναν στην εξωτερική πράξη και προσπάθησαν να δουν τι σημαίνει αυτό. Ακόμα μέχρι σήμερα υπάρχουν κάποιοι που νομίζουν ότι τ σήκωμα του λουλουδιού μετέδωσε κάτι.

Δείτε τώρα την παγίδα, πως η Γνήσια Εμπειρία του Βούδα, η Γνήσια Διδασκαλία του που λίγοι Κατανοούν, μπορεί να παρεξηγηθεί. Στην Ιστορία του Τσαν (Ζεν στην Ιαπωνία) υπήρξαν πολλοί φωτισμένοι άνθρωποι. Υπήρχαν άνθρωποι που είχαν Γνήσια Εμπειρία κι άνθρωποι που συνελάμβαναν διανοητικά την Αλήθεια. Θυμηθείτε το παράδειγμα του Χούι-Νεγκ και του ανταγωνιστή του στο Μοναστήρι, με την σύνταξη των ποιημάτων για την Αλήθεια (και τον Νου). Όταν ρωτούσαν ένα Δάσκαλο τι είναι Αλήθεια, τι είναι Βούδας, τι είναι Ντάρμα, αν ήταν γνήσιος δάσκαλος μπορούσε να βγάλει τον μαθητή από την διανοητική διαδικασία. Υπήρχαν όμως κι άνθρωποι που πίστευαν πως φωτίστηκαν απλά μιμούμενοι τον Βούδα, κάνοντας κάποια χειρονομία ή κάποια πράξη. Οι άνθρωποι αυτοί δεν Βίωναν την Πραγματικότητα κι έκαναν μια σχετιζόμενη αυθαίρετη πράξη, έκαναν απλά μια αυθαίρετη πράξη νομίζοντας ότι αυτό είναι η Αλήθεια, αυτό είναι η Διδασκαλία, αυτός είναι ο ορθός τρόπος μετάδοσης της Αλήθειας. Ασφαλώς δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα από μια εξωτερική πράξη που έτσι κι αλλιώς είναι μια εξωτερική πράξη. Αλλά αυτοί οι άνθρωποι που δεν Βιώνουν την Αλήθεια και δεν Κατανοούν βοηθούν κανένα; Οι γνήσιοι δάσκαλοι ξεχωρίζουν από την αποτελεσματικότητά τους, όχι από το όνομα, την φήμη, τους μαθητές. Οι γνήσιοι δάσκαλοι δεν έχουν μαθητές γιατί καθένας είναι δάσκαλος του εαυτού του. Κι οι γνήσιοι δάσκαλοι αυτό αποκαλύπτουν στους μαθητές τους που γρήγορα παίρνουν τον δικό τους δρόμο.

Ας δούμε τώρα την Ιστορία του Ιησού. Εκείνη την Νύχτα λοιπόν, την ώρα του Δείπνου, κάποια στιγμή ο Ιησούς πήρε το ψωμί, το έκοψε και το μοίρασε σε όλους λέγοντας «Αυτό είναι το Σώμα μου, φάτε από αυτό όλοι». Και μετά πήρε το Ποτήρι το κρασί κι είπε «Αυτό είναι το Αίμα μου, πιείτε από αυτό όλοι». Και το ερώτημα είναι: Τι νόημα έχουν όλα αυτά; Η πράξη, τα λόγια κι ο επίλογος «να το κάνετε αυτό σε ανάμνησή μου»; Όντως το ψωμί έγινε Σώμα Θεού; Όντως το κρασί έγινε Αίμα Θεού; Κι ο Ιησούς καθιέρωσε ένα Ιερό Μυστήριο που επαναλαμβάνεται από τότε κάθε Κυριακή στις χριστιανικές εκκλησίες όπου Μυστηριωδώς, με την Βοήθεια του Αγίου Πνεύματος, ο άρτος και ο οίνος γίνεται Σώμα και Αίμα Χριστού κι όποιος μεταλαμβάνει σώζεται; Τίποτα από όλα αυτά δεν συμβαίνει. Ο Ιησούς Ήταν (Είναι) Θεός, Πνεύμα Θεού, Ενότητα των Πάντων, Μια Άλλη Υπαρξιακή Κατάσταση, διαφορετική από την Δημιουργία και τον εξωτερικό κόσμο και όσα συμβαίνουν στον εξωτερικό κόσμο. Αυτό που Υπέδειξε ήταν να Συμμετέχουν οι άνθρωποι σε Αυτήν Ακριβώς την Θεία Κατάσταση, να Έχουν Αληθινή Πνευματική Κοινωνία με τον Θεό, Ζωντανή Άμεση Επαφή με την Θεία Πραγματικότητα. Αυτό Είναι το Αληθινό Σώμα, το Αληθινό Αίμα του Θεού, που Δίνει Αιώνια Ζωή. Οι άνθρωποι πρέπει να Έχουν Εμπειρία της Θείας Ουσίας, Άμεση Πραγματική Επαφή, όπως ακριβώς με τον άρτο και τον οίνο. Η εξωτερική πράξη της κατανάλωσης του άρτου και του οίνου ήταν τελείως αυθαίρετη κι άσχετη από την Εσωτερική Πραγματικότητα. Υπήρχε απλά μια συμβολική αντιστοιχία. Ο Ιησούς Αναφερόταν στην Αληθινή Θεία Κοινωνία κι απλά έδινε ένα αντίστοιχο παράδειγμα στο εξωτερικό επίπεδο. Έτυχε να το πει στο Δείπνο και χρησιμοποίησε σαν σύμβολα αυτά που ήταν μπροστά του. Αν ήταν στους Ελαιώνες ή στην Ακρολιμνιά ή στο Βουνό ίσως έκανε κάτι άλλο. Άλλωστε συχνά ο Ιησούς παρομοίαζε την Θεία Ουσία ή την Βασιλεία των Ουρανών με διάφορα πράγματα ή πράξεις. Κι από εκεί θα μπορούσε να δικαιολογηθεί η Ίδρυση Μυστηρίων. Ο πραγματικός λόγος που καθιερώθηκε η «θεία μετάληψη» δεν είχε σχέση ούτε με τον Ιησού, ούτε με το Δείπνο. Άλλωστε η «θεία μετάληψη» είναι γνωστή πρακτική και σε άλλες θρησκείες και πηγαίνει πολλές χιλιάδες χρόνια πίσω.

Τελικά όμως τι κατάλαβαν οι άνθρωποι; Τι καθιέρωσαν; Και τι διδάσκουν χρόνια τώρα; Τι μαθαίνουν στα παιδιά τους; Λένε, αν όντως πιστεύεις κι αν όντως δέχεσαι σαν αλήθεια ότι η θεία μετάληψη είναι Θεία Κοινωνία, Ένωση με τον Θεό, τότε συμβαίνει. Έτσι όμως δεν λειτουργεί η Πραγματικότητα αλλά η παιδιάστικη μαγική σκέψη. Παρόλο που καταναλώθηκαν εκατομμύρια τόνοι άρτου και οίνου οι χριστιανοί δεν έγιναν καλύτεροι, δεν Ενώθηκαν με τον Θεό και δεν κέρδισαν την Σωτηρία. Συνεχίζουν την εξωτερική υλική ζωή τους, κάνουν πολέμους, αδικούν, αντιμάχονται και η κοινωνία τους πηγαίνει συνεχώς στο χειρότερο. Αλλά ας πούμε ότι αυτοί δεν είναι γνήσιοι χριστιανοί. Που είναι λοιπόν οι γνήσιοι χριστιανοί; Είναι αυτοί που συχνάζουν στις εκκλησίες; Οι ιερείς; Οι μοναχοί; Όλοι αυτοί Ανυψώθηκαν στον Θεό; Ενώθηκαν με τον Θεό; Έφτασαν στην Θέωση; Ξεπέρασαν το εγώ; Την απάντηση την γνωρίζουμε όλοι. Καθώς λέει ο Σαίξπηρ, «Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανίας». Τι το συζητάμε;

Τελικά βλέπουμε πως η Αλήθεια Είναι Άλλος Διαφορετικός Υπαρξιακός Χώρος που δεν έχει σχέση με την διανόηση, την περιγραφή, τις εξωτερικές πράξεις, τα σύμβολα. Τι είναι λοιπόν ο Αληθινός Βουδισμός; Βουδισμός Είναι Νιρβάνα, Βίωση της Πραγματικότητας, εξάλειψη της προσωπικής ύπαρξης. Δεν είναι θεωρίες, σχολές, διαφωνίες κι όλα αυτά που κάνουν οι άνθρωποι μέσα στην ιστορία. Τι είναι Αληθινός Χριστιανισμός; Είναι Ένωση με τον Θεό, Θέωση, Συμβάν. Όλα τα άλλα, θεολογίες, ορθοδοξίες καθολικισμοί, προτεσταντισμοί, όλα είναι ανθρώπινες κακοδοξίες.

Αλλά, είπαμε και στην αρχή, τι κι αν εμείς τα λέμε; Και ποιος μας δίνει σημασία; Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να ψάχνουν την αλήθεια έξω, με εξωτερικά μέσα. Δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι η Αλήθεια Είναι Αυτοί οι Ίδιοι, η Αληθινή Φύση που είναι θαμμένη μέσα τους, κάτω από σκέψεις και γνώσεις κι εμπειρίες και δραστηριότητες και πράξεις. Κάποτε θα ξυπνήσουν.