ΣΤΩΪΚΟΙ ΚΑΙ ΣΤΩΪΚΙΣΜΟΣ: ΑΡΘΡΑ - Παρατηρήσεις σχετικά με τους Στωικούς

1

Ο Τομ Πάλβεν αποφάσισε να διαβάσει κλασική φιλοσοφία. Μετά από λίγες ώρες, σήκωσε τα χέρια του ψηλά και παραπονέθηκε, "Είναι δύσκολο για μένα να εκφράσω αυτό που θεωρώ ότι είναι αυτό". Συμφωνώ ότι οι εικασίες σχετικά με το πώς γνωρίζουμε, τι είναι πραγματικό κ.λπ. Η μόνη αξία που έχουν είναι να επισημαίνουν τα λάθη άλλων στοχαστές. Αλλά υπάρχουν περισσότερα στην κλασική φιλοσοφία από τις αβάσιμες διακηρύξεις για το "πραγματικό" ή το "form" ή το pneuma. Μερικοί από τους κλασικούς φιλοσόφους επεκτάθηκαν σε τομείς που θα αποκαλούσαμε ψυχολογία και θρησκεία. Παρόλο που δεν βλέπω καμία αξία στη φιλοσοφία που βασίζεται στις συνταγές τους, δεν υπάρχει λόγος να αγνοήσουμε την ψυχολογική ή θρησκευτική τους σκέψη. Πρόσφατα δώσαμε στην ψυχολογία μια ψευδοεπιστημονική πατίνα, αλλά δεν έχουμε δει μετρήσιμη αύξηση της ανθρώπινης ευτυχίας. Ίσως οι Στωικοί έχουν κάτι πολύτιμο να μας πουν.

Περισσότεροι από δύο αιώνες θρησκευτικής ελευθερίας στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποφέρει ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Μεγάλος αριθμός ανθρώπων έχει συστήματα πεποιθήσεων που ήταν άγνωστα στην αρχή του έθνους. Αυτή η ελεύθερη αγορά σκέψης μας έδωσε το ίδιο είδος επιλογής που παράγουν οι οικονομικές ελεύθερες αγορές. Μπορούμε να διαλέξουμε και να επιλέξουμε τις θρησκείες μας όσο ποτέ πριν. Οι λαϊκές ηθικότητες και οι θρησκείες των σχεδιαστών πολλαπλασιάζονται. Οι περισσότεροι άνθρωποι (και συμπεριλαμβάνω τον εαυτό μου) προσκολλώνται σε ένα είδος αόριστης πεποίθησης ότι υπάρχει Θεός, αλλά είναι καχύποπτοι για οποιαδήποτε σκληρή και γρήγορη περιγραφή αυτής της θεότητας ή των απαιτήσεών της. Ένα ορισμένο ποσοστό του πληθυσμού έχει πολύ ισχυρές πεποιθήσεις. Μερικοί πιστεύουν σε θεμελιώδεις ερμηνείες των μεγάλων θρησκειών. Μερικοί, όπως τα μέλη της Πύλης των Ουρανών, πιστεύουν ακράδαντα στις νεοσυσταθείσες θρησκείες. Πολλοί έχουν γυρίσει πίσω στο παρελθόν και πιστεύουν στη Wicca, τον Οντινισμό και άλλες μορφές παγανισμού. Ένα φιλοσοφικό και θρησκευτικό σύστημα που έχει αγνοηθεί εντελώς είναι ο στωικισμός. Τι το κακό έχουν οι Στωικοί;

Για να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση, θα έχω αναμειγνύει σε λίγο από αυτό το φιλοσοφικό πέταλο που προκάλεσε στον Τομ Πάλβεν τέτοιο πόνο. Θα προσπαθήσω να το κάνω γρήγορα και στην πορεία πιθανότατα θα σας δώσω μια ανακριβή και ελλιπή εικόνα. Φυσικά, μπορείτε πάντα να κάνετε κάποια από τη δική σας έρευνα. Οι Στωικοί πίστευαν ότι ολόκληρο το σύμπαν κινήθηκε από ένα καλοκάγαθο πνεύμα. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να ονομάσουμε αυτό το πνεύμα Θεό. Έχουν μια πολύ απλή απάντηση στο ερώτημα γιατί υπάρχει κακό στον κόσμο: Δεν είμαστε αρκετά σοφοί για να κατανοήσουμε το σύμπαν. Ο Επίκτος προτείνει μια βαθύτερη απάντηση: «Τι νομίζεις ότι θα ήταν ο Ηρακλής αν δεν υπήρχε τέτοιο λιοντάρι, και η Ύδρα, και το ελάφι, και ο αγριόχοιρος, και ορισμένοι άδικοι και κτηνώδεις άνδρες, τους οποίους ο Ηρακλής συνήθιζε να διώχνει και να καθαρίζει;» Ο Επίκτος μας λέει ότι ο Ηρακλής θα είχε τυλίξει τον εαυτό του και θα ονειρευόταν τη ζωή του με ευκολία. Στη συνέχεια ρωτάει ποιος θα ήταν ο σκοπός του Ηρακλή.

Δεν είμαστε όλοι Ηρακλής. Και έτσι ρωτάμε τους Στωικούς ποιος είναι ο σκοπός μας. Μας λένε ότι έχουμε λόγο, κάτι που είναι πιο σημαντικό από τους απλούς μύες. Σκοπός μας είναι να ζούμε σύμφωνα με την πραγματικότητα και τον Θεό. Η λογική μας λέει ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον φυσικό κόσμο. Αν αναζητήσουμε ευχαρίστηση ή πλούτη ή δύναμη, μπορεί να αναταθούν. Αλλά η θέλησή μας και οι πράξεις μας είναι εντελώς υπό τον έλεγχό μας. Στη συνέχεια, η λογική υπαγορεύει ότι πρέπει να επικεντρωθούμε στην τελειοποίηση της θέλησης και των πράξεών μας. Οι Στωικοί λένε ότι ένα θέλημα σύμφωνα με την πραγματικότητα και τον Θεό είναι απαραίτητο για την ευτυχία. ισχυρίζονται επίσης ότι είναι επαρκής. Ο Στωικός φιλόσοφος θα είναι απαραίτητα ευτυχισμένος.

Ο Μάρκος Αουρέλιος μας δίνει πολλά ανώτατα όρια που απεικονίζουν αυτές τις ιδέες. Όσον αφορά την αναζήτηση επιτευγμάτων εκτός από την τελειοποίηση των δικών μας διατάσεων λέει: «Το να επιδιώκουμε το ανέφικτο είναι παραφροσύνη, αλλά οι απερίσκεπτοι δεν μπορούν ποτέ να αποφύγουν να το κάνουν». Αν η τελειοποίηση της διαθήκης μας είναι το μόνο που χρειαζόμαστε για την ευτυχία, δεν πρέπει να δίνουμε βάρος στην κοσμική ατυχία. Ο Μάρκος Αουρέλιος μας καθοδηγεί: «Έτσι, εδώ είναι ένας κανόνας που πρέπει να θυμόμαστε στο μέλλον, όταν οτιδήποτε σας βάζει σε πειρασμό να αισθανθείτε πικρία: όχι «Αυτό είναι μια ατυχία», αλλά «Το να το αντέξεις αυτό είναι μια άχρηστη τύχη».

Η λέξη στωική στα σύγχρονα αγγλικά σημαίνει αδιαφορία για τα σκαμπανεβάστες της μοίρας. Το να πάρεις κάτι φιλοσοφικά δείχνει μια στάση αποστασιοποίησης ασυνήθιστη μεταξύ του γενικού πληθυσμού. Οι Στωικοί χάρηκαν που αφηγήθηκαν ιστορίες ανθρώπων που δεν έδωσαν βάρος σε γήινες ανταμοιβές ή λογοπαίγνια. Ο Επικέτους λέει πώς ο Βεσπασιάν απείλησε τον Πίσκο με θάνατο επειδή εκτέλεσε τα γερουσιαστικά του καθήκοντα. Ο Πίσκος απάντησε, "Όταν τότε, σου είπα ότι ήμουν αθάνατος; Θα κάνεις το κομμάτι σου κι εγώ το δικό μου: είναι ο ρόλος σου να σκοτώνεις. είναι δικό μου να πεθάνω, αλλά όχι από φόβο: ο ρόλος σας είναι να με εξορίσετε· ο ρόλος μου είναι να φύγω χωρίς θλίψη."

Ο εγωιστής Μαξ Στέρνερ μας δίνει την ιδέα ενός κατασκόπου. Το ψάδι ενός ατόμου είναι η αξία ή η ιδέα που τοποθετεί πάνω από το δικό του συμφέρον. Λέει ότι ένα άτομο συχνά προτιμά τα συμφέροντα του Θεού, του κράτους, της ανθρωπότητας, της ηθικής ή κάποιας άλλης εξωτερικής οντότητας από το δικό του καλό. Σε ψυχολογικό επίπεδο, θα λέγαμε ότι ο Στωικός τρομάζει τον χαρακτήρα του. Στο "Spooks, Spocks, και Χίλαρι Κλίντον", επιχειρηματολογώ ότι το άτομο ενεργεί πάντα εγωιστικά. Κάνει το ψάκτη του δική του ψυχική ιδιοκτησία και έτσι ενεργεί για τον εαυτό του με έναν κυκλικό τρόπο. Οι Στωικοί εκπαιδεύονται για να αντλήσουν την ευτυχία τους από αυτό που έχει τον απόλυτο έλεγχό τους: τις ελεύθερες διαθήκες τους. Αυτός ο δρόμος προς την ευτυχία είναι ίσως ο πιο λογικός, αλλά είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί η φιλοσοφία τους δεν έχει υποστηρικτές στη σύγχρονη εποχή. Ο Επικέτους διακηρύσσει ότι «ο κλέφτης της ελεύθερης θέλησής μου – δεν υπάρχει». Η κυβέρνηση, η ψυχολογία, η ψυχαγωγία, ακόμα και ορισμένες θρησκείες συμφωνούν σε ένα σημείο: "Δεν φταίω εγώ". Τα σύγχρονα άτομα δεν είναι εξοπλισμένα για να ακούσουν τους Στωικούς. Μπορεί να τεντωθούν για να ακούσουν τι λένε τα δελφίνια μεταξύ τους. αλλά απορρίπτουν τον Στωικισμό ως ασυναρτησίες.

2

Δεν είμαι λόγιος. Έχω διαβάσει τα έργα μόνο δύο Στωικών: του Επίκτητου και του Μάρκου Αουρέλιου. Δεν θεωρώ τα έργα τους γραφικά τεχνουργήματα του παρελθόντος. Παίρνω στα σοβαρά αυτά που λένε. Οι Αμερικανοί ζουν στην πιο κοσμοπολίτικη χώρα και εποχή όλων των εποχών, αλλά είναι έντονα μονότονοι. Είναι φυσικό η πλειοψηφία των ανθρώπων απλά να αποδέχεται τις αξίες και τις ιδέες του χρόνου και του τόπου τους ως αυτονόητες. Αλλά οι περισσότεροι από τους μορφωμένους ανθρώπους μας δεν βλέπουν καμία αξία στις σκέψεις οποιουδήποτε δεν αποδέχεται την τυπική φιλελεύθερη γραμμή του τέλους του 20ου αιώνα. Αυτό που κάνει αυτό το γεγονός πιο ειρωνικό είναι ότι μία από τις μεγάλες φιλελεύθερες αξίες είναι η "ποικιλομορφία". Ο σύγχρονος φιλελεύθερος ανέχεται τη διαφορετικότητα μόνο αν μπορεί να την κυβερνήσει. Όταν ένας Moslem, μαύρος ριζοσπάστης ή φονταμενταλιστής Χριστιανός φιλοδοξεί να κάνει τους κανόνες, γίνεται αμέσως επικίνδυνος ριζοσπάστης.

Στα χέρια των σύγχρονων Αμερικανών, η βιογραφία έχει γίνει ένα μέσο για να αγνοηθούν τα διανοητικά επιτεύγματα των θεμάτων της. Το βασικό θέμα πολλών βιογράφων είναι «Αυτό το άτομο σκέφτηκε όπως έκανε λόγω των συνθηκών της ζωής του». Καλούμαστε να μην δώσουμε βάρος σε οποιαδήποτε σκέψη που παράγεται από ένα άτομο που έζησε υπό διαφορετικές συνθήκες από ό, τι εμείς, εκτός αν οι σκέψεις του αντιστοιχούν στις δικές μας. Στην πραγματικότητα διαβάζοντας αυτό που είπε ένα άτομο έχει γίνει η επαρχία των ειδικών, οι οποίοι πιθανώς δεν θα διαφθείρονται από κάποια δύστροπη εξωγήινη σκέψη.

Ωστόσο, θα δώσω σύντομα σκίτσα για τις ζωές των Στωικών που ανέφερα. Οι ζωές τους ήταν πραγματικά αρκετά ενδιαφέρουσες. Ο Επίκτητος (περίπου 60-138) ήταν ένας ελληνόφωνος Ρωμαίος σκλάβος που άκουγε στωικές διαλέξεις στα νιάτα του και μετατράπηκε σε αυτή τη φιλοσοφία. Το όνομά του σημαίνει "αποκτήθηκε". Ήταν το αντικείμενο μιας από εκείνες τις ιστορίες στωικής αδιαφορίας για τον υλικό κόσμο στο ρόλο του ως σκλάβου. Ο Όριγκεν λέει ότι ο αφέντης του Επίκτητου τον βασάνισε με το να του στρίψουν το πόδι. Ο Επίκτητος χαμογέλασε ήρεμα και προειδοποίησε, "Θα το σπάσεις". Όταν τελικά έσπασε το πόδι, απλά είπε, "Στο είπα". Απέκτησε την ελευθερία του σε ηλικία περίπου 30 ετών και άρχισε να κάνει διαλέξεις για τον Στωικισμό. Λίγο αργότερα, εκδιώχθηκε από τη Ρώμη μαζί με άλλους φιλοσόφους που ήταν ύποπτοι ότι ευνοούσαν μια δημοκρατία έναντι της αυτοκρατορικής μορφής διακυβέρνησης.

Μετακόμισε στην Ελλάδα, όπου συνέχισε τις διαλέξεις. Ισχυρίστηκε ότι του ανήκει μόνο η Γη, ο ουρανός και ένας μανδύας. Ο Επίκτητος δεν έγραψε ποτέ τα έργα του, αλλά οι διαλέξεις του αντιγράφηκαν προσεκτικά από τον Φλάβιο Αρριάν, ο οποίος αργότερα κατείχε μια σημαντική θέση υπό τον Αδριανό. Από τα οκτώ βιβλία της Epictetus απομένουν μόνο τέσσερα, αλλά αυτό πιθανότατα δεν είναι μια τεράστια απώλεια επειδή τείνει να είναι μάλλον ρετραχραχός. Ήταν πολύ σεβαστός. Ο Λούσιαν ισχυρίζεται ότι μετά το θάνατο του Επίκτητου, ένας θαυμαστής πλήρωσε 3.000 δραχμές για μια λάμπα από πήλινα σκεύη που είχε χρησιμοποιήσει.

Ο Μάρκος Αυρήλιος (121-180) γεννήθηκε σε μια πλούσια και ευγενή οικογένεια. Στα 17 του, υιοθετήθηκε από τον θείο του, Αυρήλιο Αντώνιο, τον αυτοκράτορα. Όταν ήταν 40, ο Μάρκους ήταν πολύ καλά προετοιμασμένος να αναλάβει την κυβέρνηση. Ήταν στενός σύντροφος και συνάδελφος του αυτοκράτορα Αντώνιου για 23 χρόνια. Παρ' όλα αυτά, επέλεξε να κάνει τον Λούσιους Βέρους συμπαίκτη του, τον πρώτο ρωμαίο αυτοκράτορα. Ο Λούσιους είχε επίσης υιοθετηθεί από τον αυτοκράτορα. Ο Μάρκους μάλλον αποφάσισε να μοιραστεί το θρόνο μαζί του επειδή δεν είχε τη στρατιωτική εκπαίδευση που είχε ο Λούσιους. Ο Λούσιους πέθανε μετά από 9 χρόνια κοινής διακυβέρνησης, αφήνοντας τον 49χρονο Μάρκο Αυρήλιο μοναδικό αυτοκράτορα. Ο Μάρκους πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης ζωής του με το ρωμαϊκό στρατό στα σύνορα της αυτοκρατορίας πολεμώντας τους βάρβαρους εισβολείς. Πέθανε από μια μολυσματική ασθένεια στο πεδίο σε ηλικία 59 ετών, αφήνοντας το γιο του, Κόμοδο, ως νέο αυτοκράτορα της Ρώμης.

Ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψε το περίφημο έργο του Οι Διαλογισμοί του Μάρκου Αυρήλιου σε ρωμαϊκά στρατόπεδα κατά τη διάρκεια των πολλών χρόνων μάχης του με τους βάρβαρους. Ποτέ δεν σκόπευε να το διαβάσει κανείς και θα ήταν πολύ έκπληκτος που δημοσιεύθηκε. Ήταν πραγματικά ένα ημερολόγιο και μια καλύτερη μετάφραση είναι "Σημειώσεις στον εαυτό του". Την πρώτη φορά που το διάβασα, λανθασμένα πίστευα ότι ήταν φιλοσοφικό έργο. Όχι, δεν είναι. Ο Μάρκος Αυρήλιος δεν ήταν φιλόσοφος με τη στωική έννοια. ήταν φοιτητής. Οι σημειώσεις του είναι μια προσπάθεια να πείσει τον εαυτό του για την ορθότητα μιας φιλοσοφίας ότι είχε μεγάλη δυσκολία στην άσκηση. Ο

Επίκτητος ήταν επαγγελματίας φιλόσοφος. Αντλούσε την ταυτότητα και την αίσθηση της αξίας του από την πρακτική του στωικισμού. Ο Μάρκος Αυρήλιος είχε πολύ πιο δύσκολο έργο. Προσπάθησε να ζήσει με στωικές πεποιθήσεις ενώ κρατούσε το αξίωμα του αυτοκράτορα. Σε ένα απόσπασμα γύρισε την ιδέα ότι οι φτωχοί άνθρωποι μπορούν να είναι ενάρετοι σχολιάζοντας ότι «ακόμη και σε ένα παλάτι μια σωστή ζωή είναι δυνατή». Αυτή η γραμμή ενέπνευσε τον ποιητή Matthew Arnold να γράψει σε ένα σονέτο, ""Ακόμη και σε ένα παλάτι η ζωή μπορεί να ζήσει καλά". Έτσι, σπάστε το αυτοκρατορικό φασκόμηλο, αγνότερο των ανθρώπων, Μάρκος Αυρήλιος."

Ενθυμούμενος τις δυσκολίες της ρωμαϊκής στρατιωτικής ζωής προσθέτει πυγμή στο σχόλιο του Μάρκους «Την ημέρα το πρώτο φως έχει σε ετοιμότητα, ενάντια στην απειθαρχία να φύγει από το κρεβάτι σας, η σκέψη, "Σηκώνομαι για το έργο του ανθρώπου."» Είναι προφανές από τη γραφή του ότι ο αυτοκράτορας δυσκολεύτηκε να συγκρατήσει αρκετές από τις φυσικές του επιθυμίες και φόβους. Υποβάθμιζε συνεχώς το φόβο του θανάτου, το μίσος των κολακευτικών και των πισώπλατα μαχαιριών, και την επιθυμία για δόξα στο παρόν και τη φήμη στο μέλλον. Προφανώς αυτά τα θέματα προβλημάτισαν τον Μάρκους και απέσπασαν την προσοχή του από τη στωική γαλήνη. Ειρωνικά, τα προσωπικά του γραπτά που επιτίθενται στην επιθυμία του για ένα όνομα στους απογόνους του είναι ο μόνος λόγος που οι περισσότεροι άνθρωποι τον θυμούνται καθόλου.

3

Ο γείτονας της διπλανής πόρτας, ο Τζον Ράιτζ, έχει νόσο πάρκινσον. Μου είπε ότι κάποτε έπρεπε να σταματήσει το αμάξι του γιατί η οδήγηση έγινε υπερβολική γι' αυτόν. Αυτό μου φάνηκε ακόμα πιο παράξενο γιατί ο Τζον οδηγεί 18 καροτσάκια για τα προς το ζην. Προφανώς, το Πάρκινσον καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα και αυτά τα κύτταρα είναι απαραίτητα για την οδήγηση, όχι για να πάρουν πληροφορίες, αλλά για να φιλτράρουν τις ξάνθη πληροφορίες. Είναι ενδιαφέρον (αν όχι σχετικό με αυτό το δοκίμιο) ότι ο Jon, και άλλοι πάσχοντες του Πάρκινσον όπως η Janet Reno και ο Michael J. Fox, έχουν διατηρήσει την ψυχική τους οξύτητα ακόμη και με αυτή την καταστροφή των εγκεφαλικών κυττάρων. Το θέμα, όμως, είναι ότι η αγνόηση των πληροφοριών είναι μια θετική διαδικασία του εγκεφάλου μας.

Πιστεύω ότι το μυαλό μας περνάει από μια παρόμοια διαδικασία για να διαπιστώσει τι είναι ψυχολογικά και πνευματικά σημαντικό. Θυμάμαι που είδα ένα ιαπωνικό περιοδικό κάποτε. Έψαξα τις σελίδες (σε λάθος κατεύθυνση) και είδα φωτογραφίες διάσημων ανθρώπων. Ίσως ήταν ένα περιοδικό θαυμαστών. Σκέφτηκα ότι δεν είχα ξανακούσει αυτούς τους επιφανή ανθρώπους και πιθανότατα δεν θα τους ξανάβλεπα ποτέ. Οι άνθρωποι έχουν σχηματιστεί σε ομάδες και αγνοούν χιλιάδες άλλες ομάδες και τις αξίες τους. Οι περισσότεροι ποδοσφαιριστές του NFL δεν έχουν ακούσει ποτέ για το παιχνίδι του go. και όμως πάει είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό παιχνίδι στην Ιαπωνία. Ίσως ένας επαγγελματίας παίκτης μπαίνει στον πειρασμό να διαπράξει hari kari αν πέσει από την 5η στην Ιαπωνία στην 8η. Ο ίδιος άνθρωπος δεν μπορούσε να διακρίνει μεταξύ της νικήτριας ομάδας του Super Bowl και της κολεγιακής ομάδας του Ντάρτμουθ. Όλοι έχουμε αυτό το όραμα της σήραγγας. Το χρειαζόμαστε για να συνεχίσουμε να λειτουργούμε στα δικά μας πολύ εξειδικευμένα περιβάλλοντα. Αλλά είναι προφανές ότι οι αξίες που αγαπάμε είναι εντελώς ασήμαντες για το 99% των ανθρώπων στον κόσμο. Προφανώς ζούμε σε κόσμους που είναι αόρατοι για την υπόλοιπη ανθρωπότητα.

Πολλοί άνθρωποι επιτίθενται στις αξίες άλλων ομάδων ως άσχετες ή μη ρεαλιστικές. Ίσως υποτιμούν τους άλλους για να διαβεβαιώσουν τον εαυτό τους ότι ζουν στον «σωστό» αόρατο κόσμο. Κάποιοι μας λένε να ζήσουμε στον "πραγματικό κόσμο". Τι είναι αυτός ο πραγματικός κόσμος; Προφανώς, όσο πιο βίαιος και διεφθαρμένος είναι ένας κόσμος τόσο πιο "πραγματικός". Κάποιος μικροκλέφτης λέει στον τίμιο άνθρωπο ότι πρέπει να ζήσει στον πραγματικό κόσμο. Ένας γκάνγκστερ γελάει με την αφέλεια του μικροκλέφτη; Οι κόσμοι γίνονται όλο και πιο πραγματικοί μέχρι να φτάσουμε στον κόσμο της κυβέρνησης, τη μεγαλύτερη συμμορία από όλες. Δεδομένου ότι όλα όσα κάνει η κυβέρνηση εξαρτώνται από τα εκβιαστά φορολογικά χρήματα, πρέπει να είναι ο πραγματικός "πραγματικός" κόσμος. Οι άνθρωποι με ηθικά συστήματα ή θρησκευτικές πεποιθήσεις λέγεται ότι ζουν σε έναν «ονειρικό κόσμο» και δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα.

Μάλλον όλοι ζούμε στους δικούς μας "ονειρευόμαστε" κόσμους. Μου φαίνεται ότι ένα άτομο θα ήταν τρελό να πιστέψει πράγματα που τον κάνουν δυστυχισμένο. Μόνο αν η πλήρης δύναμη της φυσικής πραγματικότητας τον πείσει ότι οι ιδέες του είναι λάθος θα αλλάξει τις αξίες και τις πεποιθήσεις του. Εμείς οι σύγχρονοι άνθρωποι έχουμε εκτεθεί σε τόσες θρησκείες και ηθικά συστήματα που μπορούμε να επιλέξουμε και να επιλέξουμε εκείνες τις ιδέες που είναι πιο ευχάριστες για εμάς. Φυσικά, αυτό το λέμε αναζήτηση της "αλήθειας". Αυτή η αλήθεια, όμως, δεν μας ωθείται από το υλικό σύμπαν. Ξέρω ότι αυτό είναι έτσι επειδή οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές πεποιθήσεις. Αν ο υλικός κόσμος μας πρόσφερε πληροφορίες για την ψυχολογία, τη θρησκεία ή την ηθική, όλοι θα πιστεύαμε τα ίδια πράγματα. Ο Μόσλεμ θεωρεί ότι η πίστη στον Ιησού είναι ιεροσυλία. ο Χριστιανός θεωρεί τον Μόσλεμ παραπλανημένο ειδωλολάτρη, ίσως καταδικασμένο στην κόλαση. Το μέλος του σωματείου θεωρεί τη δουλειά του ιδιοκτησία του και βλέπει την ψώρα ως ένα είδος κλέφτη. Άλλοι μπορεί να θεωρήσουν τις προσπάθειές του να κρατήσει έξω έναν άλλο υπάλληλο ως εγκληματική.

Οι Στωικοί φαντάζονται τους εαυτούς τους να είναι επιστημονικοί. Ήταν επίσης υλιστές που πίστευαν ότι υπήρχαν μόνο υλικά πράγματα. Πίστευαν σε έναν θεό, αλλά πίστευαν ότι αυτός ο Θεός ήταν ένα υλικό ον που υπήρχε σε όλη την ύλη του σύμπαντος. Ο "πραγματικός" κόσμος για τους Στωικούς ήταν ό,τι κι αν τους παρουσίαζαν οι αισθήσεις τους. Συλλογίστηκαν ότι είχαν εξουσία πάνω στις δικές τους διαθήκες και πράξεις, αλλά όχι πάνω από τον υλικό κόσμο. Στη συνέχεια, υποστήριξαν ότι ένας φιλόσοφος πρέπει να αποδεχτεί τα πάντα ως αληθινά – και καλά αφού ήταν από τον Θεό. Όσο τρομερά κι αν φαίνονταν τα πράγματα, ο Θεός ήταν πίσω τους. Ο Επίκτητος γράφει: «Πρέπει να πάμε για να μας δώσουν οδηγίες, όχι ότι μπορούμε να αλλάξουμε το σύνταγμα των πραγμάτων –γιατί δεν έχουμε τη δύναμη να το κάνουμε, ούτε είναι καλύτερο να έχουμε τη δύναμη– αλλά για να είμαστε αυτό που είναι τα πράγματα γύρω μας και από τη φύση μας να υπάρχουμε, διατηρούμε το μυαλό μας σε αρμονία με τα πράγματα που συμβαίνουν».

Ο Επίκτητος μιλάει για την τιμωρία που αψήφηση της στωικής αποδοχής της πραγματικότητας (και του θέλημα του Θεού). "Ποια είναι, λοιπόν, η τιμωρία για όσους δεν δέχονται; Είναι να είναι αυτό που είναι." Ρωτάει αν ένας τέτοιος άνθρωπος πρέπει να μπει στη φυλακή και απαντάει, "Ποια φυλακή; Όπου είναι ήδη, γιατί είναι εκεί [νόημα στην πραγματικότητα] παρά τη θέλησή του. και όπου ένας άντρας είναι παρά τη θέλησή του, εκεί είναι στη φυλακή. Έτσι ο Σωκράτης δεν ήταν στη φυλακή, γιατί ήταν εκεί οικειοθελώς." Θυμάμαι όταν ο Άμλετ είπε ότι η Δανία ήταν φυλακή αν ήταν καλή και συνέχισε λέγοντας ότι θα μπορούσε να περιοριστεί με λίγα λόγια και να θεωρηθεί βασιλιάς του άπειρου διαστήματος – αν δεν ήταν τα κακά του όνειρα. Ο Επίκτητος αναφέρεται στη δική του κουτσότητα (υπενθυμίζοντάς μας ότι ο ρωμαϊκός κόσμος ήταν πιθανώς πολύ πιο «πραγματικός» από τον δικό μας), «Πρέπει το πόδι μου τότε να χτυπηθεί;». Άθλιος, τότε λόγω ενός φτωχού ποδιού βρίσκεις λάθος στον κόσμο?... Θα είστε εξοικειωμένοι και δυσαρεστημένοι με τα πράγματα που καθιέρωσε ο Δίας και οι Μοίρες;"

Οι Στωικοί έχουν μια πολύ διαφορετική στάση απέναντι στην πραγματικότητα από τους Χριστιανούς. Ο Χριστιανός λέει, "Το θέλημά Σου θα γίνει", και ενεργεί ως μέρος του Στωικού. Αλλά το απόσπασμα είναι εκτός πλαισίου, "Το βασίλειό Σου έρχεται, το θέλημά Σου θα γίνει στη Γη όπως είναι στον ουρανό." Ο Χριστιανός δεν πιστεύει ότι ο υλικός κόσμος αντικατοπτρίζει το θέλημα του Θεού. Ακούμε στην Εφεσίους 6:12, «Γιατί παλεύουμε όχι ενάντια στη σάρκα και το αίμα, αλλά ενάντια στις πριγκιπάτες, ενάντια στις δυνάμεις, ενάντια στους κυβερνήτες του σκότους αυτού του κόσμου, ενάντια στην πνευματική κακία σε υψηλές θέσεις». Ο υλικός κόσμος έχει δοθεί στις δυνάμεις του κακού. Το μήνυμα του Ιησού, που επαναλαμβάνεται ασταμάτητα, ήταν ότι η βασιλεία του Θεού ήταν στο χέρι. Με άλλα λόγια, ο κανόνας του Θεού θα ερχόταν σύντομα. Οι Στωικοί πίστευαν ότι ζούσαν ήδη στη βασιλεία του Θεού, αλλά μόνο ο Στωικός φιλόσοφος μπορούσε να το δει. Ο αόρατος κόσμος των Στωικών, λοιπόν, ήταν ο υλικός κόσμος που έγινε αντιληπτός σωστά.

Ο Επίκτητος δεν αναγνωρίζει καθόλου το κακό στον κόσμο. "Ως εκ τούτου, όταν μια δυσκολία πέφτει πάνω σας, θυμηθείτε ότι ο Θεός, όπως ένας εκπαιδευτής παλαιστών, σας έχει ταιριάξει με έναν τραχύ νεαρό άνδρα. "Για ποιο σκοπό;" μπορείτε να πείτε. Γιατί, ότι μπορεί να γίνεις ολυμπιακός κατακτητής. αλλά δεν επιτυγχάνεται χωρίς ιδρώτα." Τα κακά στον κόσμο, όσο σοβαρά κι αν είναι, είναι απλά τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ο Θεός για να σε τελειοποιήσει. Μέρος αυτής της σκέψης έχει διαχυθεί στον Χριστιανισμό, αλλά δεν είναι εγγενές σε αυτό. Ο Χριστιανός βλέπει την πείνα, την αρρώστια και τη φτώχεια ως κακά και προσεύχεται, «Το βασίλειό Σου έρχεται». Ο Επίκτητος μιλάει για έναν μαθητή που έχει μάθει λογικούς συλλαβισμούς. Όταν του δίνεται ένας εύκολος συλλαβισμός για ανάλυση, παραπονιέται ότι είναι πολύ απλό και ζητά κάτι πιο περίπλοκο ώστε να μπορεί να αποδείξει τη μάταιή του. Το άτομο που θα ήταν αληθινός φιλόσοφος καλωσορίζει αυτό που λέμε κακά για να τελειοποιήσει την κατανόησή του για τον κόσμο.

Η στωική θεωρία είναι αρκετά εύκολη για να εκφραστεί. ίσως δεν είναι τόσο εύκολο να εξασκηθείς. Όταν στραφούμε στον Μάρκο Αυρήλιος, διαβάζουμε τα λόγια ενός πραγματικού ανθρώπου που παλεύει με αυτή τη φιλοσοφία. Αφού ευχαριστεί τους διάφορους ανθρώπους που επηρέασαν τη ζωή του, ο Μάρκος Αυρήλιος λέει: «Ξεκινήστε κάθε μέρα λέγοντας στον εαυτό σας: Σήμερα θα συναντώ παρεμβολές, αχαριστία, αυθάδεια, απιστία, κακή θέληση και εγωισμό – όλα αυτά λόγω της άγνοιας των δραστών για το τι είναι καλό και κακό». Ο Χριστιανός λέει, "Αυτός ο παλιός κόσμος δεν είναι το σπίτι μου". τραγουδάει, "Είμαι ένας φτωχός ξένος." Δεν χρειάζεται να στραβώσει και να τεντώσει για να δει τους σκοπούς του Θεού στα κακά του κόσμου. Περιμένει τον αόρατο κόσμο να τον συναντήσει και καταδικάζει τις συνθήκες γύρω του. Ο Μάρκος Αυρήλιος οδηγείται να βρει το θέλημα του Θεού στην υλική πραγματικότητα, μια πνευματική άσκηση που γίνεται ακόμα πιο δύσκολη από το γεγονός ότι ο ίδιος, ως αυτοκράτορας της Ρώμης, ήταν ο σημαντικότερος δημιουργός αυτής της υλικής πραγματικότητας.

4

Ένα από τα πιο σημαντικά δόγματα του στωικισμού είναι ότι δεν υπάρχει κακό στον κόσμο. Στην πραγματικότητα, οι Στωικοί πίστευαν ότι όλες οι εμπειρίες ήταν θετικές και επωφελείς. Αυτή η πεποίθηση ίσχυε ακόμα και για τον κόσμο των ανθρώπων. Φυσικά, οι Στωικοί δεν ήταν τυφλοί στη συμπεριφορά των σύγχρονων τους, και ο λαός της αρχαίας Ρώμης δεν ήταν πιο ενάρετος από τους ανθρώπους του 20ου αιώνα. Οι Στωικοί εξίσωσαν το κακό τους με την άγνοια.

Ο Επίκτητος ρωτάει, "Δεν θα έπρεπε τότε αυτός ο μοιχός και αυτός ο ληστής να καταστραφούν;" Απαντά όχι και εξηγεί ότι ο άνθρωπος είναι απλά τυφλός, όχι με την έννοια της όρασης αλλά στο πιο σημαντικό θέμα της κρίσης. Ρωτάει σαρκαστικά, "Δεν πρέπει να καταστρέψουμε αυτόν τον τυφλό και κουφό;" Αλλά αν το μεγαλύτερο κακό είναι η ιδιωτικοποίηση των μεγαλύτερων πραγμάτων, και το μεγαλύτερο πράγμα σε κάθε άνθρωπο είναι η θέληση ή η επιλογή όπως θα έπρεπε να είναι,... γιατί είσαι κι εσύ θυμωμένη μαζί του?... Λυπήσου τον μάλλον: Παράτα αυτή την ετοιμότητα να προσβληθείς και να μισήσεις."

Αυτή η στάση απέναντι στο κακό είναι το κλειδί για την κατανόηση της αποτυχίας των Στωικών να αιχμαλωτίσουν τις καρδιές των ανθρώπων. Υπάρχουν δύο δυναμικές θρησκείες στον κόσμο σήμερα: ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ. Πιστεύεται με πάθος και μισούσε εξίσου παθιασμένα, αυτές οι θρησκείες κερί και φθίνουν, κατακτούν και υποχωρούν, και εισβάλλουν στους υπολογισμούς όλων όσων θα κυβερνούσαν τον κόσμο της ανθρωπότητας. Ο Χριστιανισμός έχει κατακλύσει την Ευρώπη και την Αμερική. Το Ισλάμ κυριαρχεί στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. συνεχίζει να σπρώχνει στην Κεντρική και Νότια Ασία. Αυτές οι θρησκείες βρίσκονται σε πόλεμο στην υποσαχάρια Αφρική και το λάφυρο που αναζητούν είναι οι ψυχές των κατοίκων. Ο

στωικισμός είναι επίσης μια μονοθεϊστική θρησκεία που κηρύττει την αδελφότητα των ανθρώπων. Ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ διαφέρουν από τον Στωικισμό, επιβεβαιώνοντας δυναμικά την ύπαρξη του κακού. Πιστεύουν ότι το κακό επηρεάζει τη δραστηριότητα των ανθρώπων στη Γη. Στην πραγματικότητα, η ύπαρξη μιας μεγάλης διαβολικής δύναμης είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της πραγματικότητας. Μια θεμελιώδης πεποίθηση του Χριστιανισμού είναι ότι έρχεται η κρίση, η κρίση του Θεού ενάντια σε έναν κακό κόσμο.

Όταν ο Ιησούς μιλούσε για τη βασιλεία του Θεού, συνήθως προσέθετε ότι θα υπήρχε θρήνος και σκίτσο των δοντιών όταν ερχόταν. Είπε στους οπαδούς του ότι "όποιος δεν θα σε δεχτεί, ούτε θα σε ακούσει, όταν φύγεις από εκεί, θα σου τινάξει τη σκόνη κάτω από τα πόδια σου για μια μαρτυρία εναντίον τους. Ο 27χρονος επιθετικός έχει 11 γκολ και 1 αήττητη σε 17 10 10 10 10 1. Ο Rush Limbaugh, ο συντηρητικός παρουσιαστής ραδιοφωνικών εκπομπών, ισχυρίζεται ότι υπάρχει μια διαφορά χρηματοδότησης μεταξύ της πολιτικής δεξιάς και της αριστεράς: Οι συντηρητικοί θεωρούν τους αντιπάλους τους λάθος, ίσως ακόμη και ανόητους. οι φιλελεύθεροι πιστεύουν ότι οι αντίπαλοί τους είναι κακοί.

Αυτή η έννοια του κακού έχει τη δύναμη να αποσαφηνίσει τον κόσμο για εμάς, όχι μόνο την αφηρημένη ιδέα της πραγματικότητας αλλά και τις δικές μας προσωπικές αποτυχίες. Το πιο σημαντικό, η πίστη μας στις κακές δυνάμεις μας επιτρέπει να ενδώσουμε στην επιθυμία μας για εκδίκηση και δικαιολογεί τις βίαιες παρορμήσεις μας. Οι δημιουργοί των σύγχρονων ταινιών δράσης γνωρίζουν τη φόρμουλα. Για 80 λεπτά μας δείχνουν ένα όραμα του κακού, έναν Ναζί, έναν έμπορο ναρκωτικών, έναν ακροδεξιό εξτρεμιστή, έναν άνθρωπο χωρίς συνείδηση ή οίκτο. Στη συνέχεια, περνούν 20 λεπτά καταστρέφοντας αυτόν τον δαίμονα με τον πιο βίαιο και οδυνηρό τρόπο. Εμείς, το κοινό, καλούμαστε να νιώθουμε σαν τους ενάρετους στις Αποκαλύψεις που κλαίνε «με δυνατή φωνή, λέγοντας, Πόσο καιρό, Κύριε, άγιοι και αληθινοί, μην κρίνεις και εκδικείσαι το αίμα μας πάνω τους που κατοικεί στη γη;»

Ένα από τα αγαπημένα μου αποσπάσματα από τη Βίβλο είναι ένα όραμα που είδε ο Ιωάννης. Είναι αιματηρό και απόκοσμο και παίζει σε όλα τα αρνητικά μου συναισθήματα: «Και είδα έναν άγγελο να στέκεται στον ήλιο. και έκλαψε με δυνατή φωνή, λέγοντας σε όλα τα πουλιά που πετούν στη μέση του ουρανού, ελάτε και συγκεντρωθείτε στο δείπνο του μεγάλου Θεού. Ότι μπορείτε να φάτε τη σάρκα των βασιλέων, και τη σάρκα των καπεταναίων, και τη σάρκα των ισχυρών ανθρώπων, και τη σάρκα των αλόγων, και αυτών που κάθονται πάνω τους, και τη σάρκα όλων των ανθρώπων, τόσο ελεύθερων όσο και δεσμών, μικρών και μεγάλων.» Όταν ο Πέτρος ρώτησε τον Ιησού αν έπρεπε να συγχωρήσει τον εχθρό του επτά φορές ο Ιησούς απάντησε: «Λέω όχι σε σας, μέχρι επτά φορές: αλλά, μέχρι εβδομήντα επτά». Πίσω από αυτή τη χριστιανική ιδέα της συγχώρεσης βρίσκεται η δίψα για εκδίκηση. Ο Χριστιανός μπορεί να συγχωρήσει γιατί ξέρει ότι οι κακοί τελικά θα πληρώσουν. Συγχωρεί και χαμογελάει.

Καλείστε να συνεχίσετε να συμμετέχετε σε μεγαλύτερες και ισχυρότερες συμμορίες. Τέλος, η κυβέρνηση σας λέει ότι θα σας φροντίσει και θα εκδικηθεί τα λάθη που σας έχουν γίνει. Και όμως εξακολουθείς να κάθεσαι στη σκόνη και να κλαις, "Κύριε, πόσο καιρό θα είναι οι κακοί, πόσο καιρό θα θριαμβεύουν οι κακοί;" Τέλος, στρέφεσαι στη μεγαλύτερη και πιο ισχυρή συμμορία απ' όλες. Ο Δημιουργός του σύμπαντος, ο ίδιος, θα είναι ο ήρωας στη δική σας ταινία προσωπικής δράσης. Αρχίζει να γίνεται λίγο ανόητο. Μια μέρα η Σούζαν είχε μια αποκάλυψη. Μου είπε ότι όσο κακό κι αν είχε κάνει ένας άνθρωπος στη Γη, η αιώνια τιμωρία δεν θα ήταν δίκαιη. Ας πούμε ότι το 10χρονο παιδί σου έσπασε απρόσεκτα ένα ποτήρι. Θα ήταν δίκαιο να τον στείλουμε στην ηλεκτρική καρέκλα; Φυσικά και όχι. Η ιδέα της αιώνιας τιμωρίας είναι ακόμα πιο παράλογη. Πάρτε όλο το κακό που έχει γίνει στη γη και ισορροπήστε το με την αιωνιότητα. Όλο αυτό το κακό ζυγίζει λιγότερο από έναν ψύλλο ενάντια σε έναν ελέφαντα. Και όμως, πολλοί Χριστιανοί αποδέχονται την κόλαση ως δίκαιη. Γιατί? Επειδή οι καρδιές τους είναι αιμοδιψής και βίαιες.

Τι μπορούν να προσφέρουν οι Στωικοί που είναι τόσο ευχάριστο όσο η ιδέα του κακού; Όχι πολύ. Ο Μάρκος Αυρήλιος, μιλώντας για τον κακό, παρηγορεί τον εαυτό του, «τίποτα από αυτά δεν μπορεί να με τραυματίσει, γιατί κανείς δεν μπορεί να με εμπλέξει σε αυτό που είναι ταπεινωτικό». Πιστεύει ότι μόνο αυτός μπορεί να υποβαθμίσει τον εαυτό του και μόνο με μια λανθασμένη άποψη της πραγματικότητας. "Ούτε μπορώ να θυμώσω με τον αδερφό μου ή να τον κακομαθητώ. γιατί αυτός κι εγώ γεννηθήκαμε για να δουλεύουμε μαζί, σαν τα δύο χέρια ενός άντρα... Το να παρεμποδίζετε ο ένας τον άλλον είναι ενάντια στο νόμο της Φύσης – και τι είναι ο ερεθισμός ή η αποστροφή, αλλά μια μορφή παρεμπόδισης;»

Οι Χριστιανοί και οι Μόσλεμ βλέπουν τον εαυτό τους με το μέρος του καλού ενάντια στο κακό. Ο Στωικός δεν επιτρέπεται μια τέτοια εξυψωμένη άποψη του εαυτού του. Με έναν κυκλικό τρόπο, όμως, έχει τη δική του υπερηφάνεια. Καλλιεργώντας το θέλημά του, ταυτίζεται με τον Θεό ενώ ο αδαής άνθρωπος ταυτίζεται με τα ζώα. Ο Στωικός φιλόσοφος είναι περισσότερο παιδί του Θεού παρά αδαής γύρω του. Μια τέτοια άποψη είναι συναισθηματικά ικανοποιητική. Όταν θυμόμαστε πώς ο Στωικισμός έχει εξαφανιστεί από τη Γη, όμως, πρέπει να συμπεράνουμε ότι δεν είναι αρκετά ικανοποιητικό. Ο στωικισμός απέτυχε να κερδίσει τις καρδιές των ανθρώπων. αλλά μπορεί να θυμόμαστε τα λόγια του Τζερεμάια. "Η καρδιά είναι δόλιο πάνω απ' όλα, και είναι απελπιστικά κακιά: Ποιος μπορεί να την ξέρει;"

5

Το να συζητάμε για το κακό πριν συζητήσουμε για τον Θεό είναι η φυσική αλληλουχία, τουλάχιστον ψυχολογικά. Οι άνθρωποι τείνουν περισσότερο να σκέφτονται το κακό στη ζωή τους παρά να σκέφτονται τον Θεό. Υποθέτω ότι μερικοί άνθρωποι ξυπνούν το πρωί και ρωτάνε, "Τι μπορώ να κάνω για να ευχαριστήσω τον Θεό σήμερα;" Αυτοί που ξέρω είναι πιο πιθανό να ξυπνήσουν και να επανεξετάσουν τις δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπίσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σκεφτείτε έναν πλούσιο άνθρωπο, με καλή υγεία, με μια στοργική οικογένεια. Δες πόσο ικανοποιημένος περπατάει στο δρόμο. Τώρα βάλτε ένα βότσαλο στο παπούτσι του – ένα βότσαλο μικρότερο από έναν πορτοκαλί σπόρο. Το μυαλό του θα ξεχάσει όλη τη θαυματουργή καλή του τύχη και θα προσκολληθεί εξ ολοκλήρου στον ασήμαντο ερεθισμό του ποδιού του. Ξέρω ότι αυτό ισχύει από προσωπική εμπειρία.

Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν σε κάποιο είδος Θεού. Ακόμη και οι άθεοι συχνά πιστεύουν σε μια μεγάλη αρχή της πραγματικότητας. Μερικοί λίγοι (όπως ο Μαξ Στέρνερ) κάνουν τον εαυτό τους δικό τους θεό. Μόνο ο σπανιότερος άνθρωπος θεωρεί τον κόσμο και τον εαυτό του ανούσιους, χαοτικούς και άδειους. Η πίστη των περισσότερων ανθρώπων στο Θεό είναι ασαφής και διαλείπουσα. Ο πιο δημοφιλής θεός είναι αυτό που αποκαλώ ο θεός του ζελέ λεμονιού. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι ο Θεός είναι ένα είδος δύναμης που υπάρχει παντού, αλλά δεν έχει καμία αξίωση ή δύναμη στις δραστηριότητες του πιστού. Με άλλα λόγια, ο Θεός είναι σαν πανταχού παρόν ζελέ λεμονιού, μόνο λεπτότερο. Εκείνοι που έχουν μια συγκεκριμένη ιδέα για τον Θεό και ενεργούν αναλόγως είναι μειονότητα.

Πιστεύω στο Θεό, αλλά οι δικές μου ιδέες δεν είναι πιο σαφείς από αυτές της Εκκλησίας του Λεμονόχορτου. Παρ' όλα αυτά, πιστεύω ότι ο δημιουργός του σύμπαντος πρέπει να είναι πολύ πιο πραγματικός και ξεχωριστός από την ίδια τη δημιουργία. Οι Χριστιανοί λένε ότι ο Θεός υπάρχει σε τρία πρόσωπα: τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Δεν είναι ανόητο; Αλλά μετά θυμάμαι να βλέπω τη Νύχτα της Ιγκουάνα. Ο αιδεσιμότατος Τ. Λόρενς Σάνον (τον οποίο υποδύεται ο Ρίτσαρντ Μπάρτον) βρίσκεται στο τέλος του σχοινιού του. Ποντίφικας, «Υπάρχουμε σε δύο επίπεδα... το πραγματικό επίπεδο και το φανταστικό επίπεδο." Η Χάνα Τζέλκες, η γεροντοκόρη της Νέας Αγγλίας, ακούει με συμπάθεια. Μεταξύ της ρητορικής δήλωσης και της πομπώδους απάντησης, εισάγει την ανατρεπτική ερώτηση "Μόνο δύο;" Όταν ο Χριστιανός μας λέει ότι ο Θεός υπάρχει σε τρία πρόσωπα, εμείς οι σύγχρονοι άνθρωποι σκεφτόμαστε, "Δεν είναι πολυθεϊστικές ανοησίες;" Ίσως θα έπρεπε να σκεφτούμε, "Μόνο τρεις;"

Οι Στωικοί και οι Χριστιανοί μοιράζονται την πίστη σε έναν παγκόσμιο Θεό που είναι ο πατέρας όλων των ανθρώπων. Και οι δύο θρησκείες υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν τις ίδιες σχέσεις μεταξύ τους με τα μέλη της οικογένειας. Οι Χριστιανοί ισχυρίζονται ότι αυτές οι ιδέες είναι σαφώς ιουδαιο-χριστιανικές, αλλά αυτός ο ισχυρισμός μπορεί να μην είναι ακριβής. Η λέξη Δίας προέρχεται από την ελληνική λέξη Θεός, Θεέ μου. Το ρωμαϊκό ισοδύναμο είναι ο Δίας, δηλαδή ο Δίας-πάτερ ή ο Θεϊκός πατέρας.

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι Χριστιανοί κηρύττουν: «Κάντε στους άλλους όπως θα θέλατε να σας κάνουν». Οι Στωικοί έχουν παράλληλη κατανόηση του τι σημαίνει η πατρότητα του Θεού για την ανθρωπότητα. Η δήλωση του Μάρκου Αυρήλιου είναι αρκετά ευσεβής: «Οι άνδρες υπάρχουν ο ένας για τον άλλον. Στη συνέχεια, είτε να τα βελτιώσετε είτε να τα ανεχτείτε." Το επίκεντρο δίνει το παράδειγμα ενός ανθρώπου που έχει έναν ανίκανο σκλάβο, ο οποίος ρωτάει με οργισμένη απογοήτευση, "Πώς θα αντέξει ένας άνθρωπος τέτοια άτομα όπως αυτός ο σκλάβος;" Στη συνέχεια, ο Επίκτητος ψαχνίζει, "Σκλάβε τον εαυτό σου, δεν θα ανεχτείς τον ίδιο σου τον αδερφό, ο οποίος έχει τον Δία για τον απόγονο του και είναι σαν γιος από τους ίδιους σπόρους και με την ίδια καταγωγή από ψηλά;" Ίσως ο αφέντης παραπονιέται, "Αλλά τα αγόρασα, και δεν με αγόρασαν." Ο Επίκτητος απαντά: «Δεν βλέπετε προς ποια κατεύθυνση κοιτάτε, προς τη γη, προς τον λάκκο, δηλαδή προς αυτούς τους άθλιους νόμους των νεκρών; Αλλά προς τους νόμους των θεών δεν κοιτάς."

Τείνω να συμφωνώ με τους Στωικούς και τους Χριστιανούς σε αυτά τα σημεία. Αν υπάρχει ένας δημιουργός Θεός, πιθανότατα θα προσβληθεί αν τα πλάσματά του κακοποιηθούν. Φυσικά, ούτε οι Χριστιανοί ούτε οι Στωικοί, ούτε καν εγώ, μπορούν να αφήσουν τα πράγματα τόσο ξεκάθαρα και απλά. Η κουνιάδα μου, η Σάλι, μου είπε ότι προτιμά τις Ευχαριστίες από τα Χριστούγεννα επειδή όλοι έχουν μια "θεωρία" για τα Χριστούγεννα. θα μπορούσε να πει ότι ο καθένας έχει τις δικές του Χριστουγεννιάτικες "κατευθυντήριες γραμμές". Όλοι έχουμε μια θεωρία για τον Θεό που συμπληρώνει τα κενά που άφησε η σιωπή Του. Στο "Babykillers", επιτέθηκα στην ιδέα της ηθικής. Αν ο Θεός αντιτίθεται στο θέλημά του στο θέλημά μου, τότε είναι εχθρός μου. Μπορεί να είναι δυνατότερος, εξυπνότερος και μεγαλύτερος από εγώ, αλλά είμαστε ίσοι στο να θέλουμε τον δικό μας τρόπο. Ο μόνος τρόπος για να απαλλαγώ από αυτό το πρόβλημα ήταν να φανταστώ ότι το θέλημα του Θεού και το θέλημά μου δεν ήταν ποτέ σε διαφωνία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να θέλω αυτό που θέλει ο Θεός. Σημαίνει επίσης ότι ο Θεός πρέπει να θέλει αυτό που θέλω εγώ.

Οι Χριστιανοί έχουν μια θεωρία για τον Θεό. Πιστεύουν ότι ο Θεός, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, είναι ο σωτήρας της ανθρωπότητας. Αυτή η θεωρία εγείρει το ερώτημα από τι πρέπει να σωθούμε. Για άλλη μια φορά, ο Χριστιανός αναφέρει την ύπαρξη του κακού. Κάθε άτομο είναι εγγενώς κακό από τη γέννησή του. αυτό είναι το δόγμα της αρχικής αμαρτίας. Θα μπορούσαμε δικαίως να παραπονεθούμε ότι ο Θεός θα μπορούσε να μας δημιουργήσει καλό εξ αρχής. αλλά ίσως είμαστε πολύ λογικοί. Η θρησκεία ασχολείται με τα συναισθήματα και τα συναισθήματα κυβερνούν το μυαλό. Είναι επίσης αλήθεια ότι όλες οι θρησκείες και οι φιλοσοφίες ξεκινούν με την ιδέα ότι κάτι δεν πάει καλά με εσάς. Αν σου έλεγα ότι είσαι τέλεια όπως είσαι και ότι ήσουν σε πλήρη συμφωνία με το σύμπαν, δεν θα με χρειαζόσουν πια. (Ίσως είσαι τέλειος. Δεν ξέρω, δεν ξέρω.) Ο Χριστιανός λέει ότι είσαι εγγενώς κακός και ότι πρέπει να καταστραφείς. Μπορείτε να επιτύχετε αυτή την καταστροφή ανώδυνα ταυτίζοντας με τη σταύρωση του Ιησού. Οι Χριστιανοί είναι διχασμένοι για το πώς μπορείτε να εισέλθετε σε αυτή τη μυστικιστική ένωση, αλλά συμφωνούν για το αποτέλεσμα. Ο Παύλος μας λέει: «Επομένως, αν κάποιος άνθρωπος είναι εν Χριστώ, είναι ένα νέο πλάσμα: τα παλιά πράγματα απεβίωσε. Ιδού, όλα τα πράγματα γίνονται νέα."

Οι Στωικοί έχουν διαφορετική άποψη για τον Θεό. Πιστεύουν ότι δεν υπάρχει κακό στον κόσμο, μόνο άγνοια. Αλλά τι πρέπει να ξέρεις; Πρέπει να μάθεις ότι τίποτα δεν έχει πραγματική αξία εκτός από τη θέλησή σου και τον χαρακτήρα σου. Όλα τα άλλα είναι "αδιάφορα". Μπορεί να προτιμάτε τον πλούτο από τη φτώχεια ή την υγεία από την ασθένεια, αλλά ο πλούτος και η υγεία δεν κάνουν τίποτα για να σας κάνουν πραγματικά ευτυχισμένους. Οι Στωικοί καταλήγουν σε αυτό το συμπέρασμα μέσω της δικής τους λογικής. Ο Μάρκος Αυρήλιος μας λέει ότι «ολόκληρη η θεϊκή οικονομία διαπερνάται από την Πρόνοια». Ο Θεός κανονίζει τον κόσμο όπως θα έπρεπε. Ο Επίκτητος εξηγεί ότι «το μόνο πράγμα που οι θεοί έχουν τοποθετήσει στη δύναμή μας (είναι) η σωστή χρήση των εμφανίσεων. αλλά όλα τα άλλα πράγματα που δεν έχουν τοποθετήσει στη δύναμή μας." Εξηγεί ότι ο Θεός έχει δώσει σε κάθε άτομο «ένα μικρό μέρος (των θεών), τη δύναμη να επιδιώκει ένα αντικείμενο ή να το αποφεύγει, και τη σχολή της επιθυμίας και της αποστροφής». Αν αναζητάτε χρυσό ή φίλους ή παρηγοριά, μπορεί να ανατραπείτε, αλλά ποτέ δεν θα απογοητευτείτε αν επιθυμείτε να γίνει το θέλημα του Θεού επειδή το θέλημα του Θεού γίνεται πάντα. Ένας άνδρας παραπονέθηκε στον Επίκτητο ότι δεν μπορούσε να «κατανοήσει όλα τα πράγματα ταυτόχρονα». Ο Επίκτητος απάντησε με μυστικιστικό τρόπο ότι έχουμε μέσα μας ότι καταλαβαίνει την αλήθεια και ότι πρέπει να εκτιμήσουμε αυτή τη σχολή πάνω από όλα.

Οι Στωικοί πίστευαν ότι η δυστυχία είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας να ελέγξουν αυτό που δεν μπορεί να ελεγχθεί: τον εξωτερικό κόσμο. Η ευτυχία παράγεται ελέγχοντας τι μπορεί να ελεγχθεί, τη θέλησή μας και τις πράξεις μας. Φανταστείτε ένα καθαρό μπουκάλι γεμάτο έντονο κόκκινο δηλητήριο. Πες το "Ανάρμοστη Επιθυμία". Ένα 5χρονο κλαίει και γκρινιάζει για να το πιει. Του εξηγείς ότι είναι δηλητήριο και θα αρρωστήσει και ίσως τον σκοτώσει. Δεν το θέλει πια. Ο Μάρκος Αυρήλιος το ονόμασε αυτό "βελτίωση των ανθρώπων". Τώρα ας υποθέσουμε ότι ένα 2χρονο ξεσπάει για να πιει το δηλητήριο. Κανένας λόγος δεν μπορεί να τον αποτρέψει και έτσι απλά κρατάς το μπουκάλι μακριά του και περιμένεις. Ο Μάρκος Αυρήλιος το ονόμασε "ανέχεται τους άντρες".

Η θεωρία ενός ατόμου για τον Θεό μπορεί να φαίνεται να είναι ένα τεχνικό θέμα που δεν είναι σημαντικό στην πραγματική ζωή, αλλά η θεωρία του καθορίζει τις πράξεις του. Ο Χριστιανός και ο Στωικός θέλουν να είναι καλοί με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό το καλό δεν είναι η κοινή ιδέα του καλού. Αν κάποιος θέλει να μου κάνει κάτι καλό, θα του έλεγα να μου δώσει κάποια χρήματα. Ο Χριστιανός μου λέει ότι η σωτηρία μου είναι πολύ πιο σημαντική. "Γιατί ένας άνθρωπος επωφελείται, αν κερδίσει ολόκληρο τον κόσμο, και χάσει την ίδια του την ψυχή;" Η θεωρία του για τον Θεό τον ενθαρρύνει να οδηγήσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους στον Ιησού. Έχει συμπάθεια για τους φτωχούς και τους αρρώστους, αλλά επιφυλάσσει τη μεγαλύτερη προσπάθειά του για να σώσει ψυχές. Η υλική ευημερία μπορεί ακόμη και να εμποδίσει ένα άτομο να βρει τον Ιησού. Ένας αναγεννημένος φίλος της γυναίκας μου και της δικής μου μας έστειλε αυτόν τον χριστουγεννιάτικο χαιρετισμό «Είθε η καρδιά σου να μην γνωρίσει ποτέ την ειρήνη μέχρι να δεχτείς τον Ιησού ως προσωπικό σωτήρα σου». Μερικοί Χριστιανοί έχουν πάει το καλό στα άκρα. Έχουν αποκτήσει πολιτική εξουσία, έχουν μετατρέψει πληθυσμούς με το σπαθί, ακόμη και βασανισμένα σώματα για να σώσουν ψυχές.

Δεδομένου ότι οι Στωικοί πίστευαν ότι ο κόσμος δεν είχε κακό σε αυτό, δεν ένιωθαν την ανάγκη να αλλάξουν τίποτα άλλο εκτός από το μυαλό των ανθρώπων. Ένας συγκεκριμένος άνδρας ήθελε να αποκτήσει μια ιεροσύνη έτσι ώστε το όνομά του να θυμόμαστε και να μπορεί να φοράει ένα στέμμα από χρυσό. "Γράψτε το όνομά σας σε μια πέτρα και θα παραμείνει", συμβούλευσε η Epictetus. "Φορέστε ένα στέμμα τριαντάφυλλα, γιατί θα είναι πιο κομψό στην εμφάνιση." Ωστόσο, ο κόσμος θα ήταν ένα καλύτερο μέρος αν οι άνθρωποι καταλάβαιναν σωστά. Η Πάρις έκρινε λανθασμένα όταν παρέσυρε την Ελένη της Τροίας και η Ελένη έκρινε λάθος όταν τον ακολούθησε. Τέλος, ο Επίκτητος ρώτησε τι θα είχε συμβεί αν ο Μενέλεους είχε δει την τύχη να χάσει μια τέτοια σύζυγο και απάντησε ότι θα χάναμε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Ένα άτομο ρώτησε, "Σε ένα τόσο μικρό θέμα τότε εξαρτώνταν τόσο σπουδαία πράγματα;" Ο Επίκτους τον ρωτάει, "Αλλά τι εννοείς τόσο σπουδαία πράγματα; Πόλεμοι και εμφύλιες αναταραχές και καταστροφή πολλών ανδρών και πόλεων;" Συγκρίνει αυτές τις τραγωδίες με το σπάσιμο της φωλιάς των πελαργών. Ο πελαργός χάνει το σπίτι του. οι Τρώες χάνουν την πόλη τους. Οι Τρώες, όμως, ήταν ανθρώπινα όντα και η μόνη βλάβη που μπορεί να υποστεί ένας άνθρωπος είναι το αποτέλεσμα της άγνοιάς του για τη φύση της πραγματικότητας.

‎Οι Στωικοί κατηγορούνται ότι δεν έχουν συμπάθεια. αλλά πίστευαν ότι η ευτυχία και η δυστυχία είναι ανεξάρτητες από τον υλικό κόσμο. Ο Μάρκος Αυρήλιος, τσιρίζοντας τον εαυτό του, λέει: «Σου έχει συμβεί κάτι; Καλό. Ήταν το μερίδιό σου από την παγκόσμια παρτίδα, που σου ανατέθηκε όταν άρχισε ο χρόνος. ένα σκέλος υφασμένο στο συγκεκριμένο ιστό σας.... Στη συνέχεια, αρπάξτε το κέρδος σας από την ώρα που περνά, με υπακοή στη λογική και απλά διαπραγμάτευση." Το καλό που θέλουν να μου κάνουν οι Στωικοί είναι να με κάνουν ανίκητο. Ο Επίκτητος ανέφερε τον Σωκράτη με την έγκριση: «Ο Αιώτος και ο Μελέτος μπορούν να με σκοτώσουν, αλλά δεν μπορούν να με βλάψουν». Εκπαιδεύονται ασταμάτητα και ίσως σωστά. Οι Χριστιανοί με προτρέπουν να βρω τον Ιησού. Προσωπικά, μακάρι να μου έδιναν μερικά δηνάρια. Τα λεφτά είναι ένα καλό που ακόμα και εγώ μπορώ να καταλάβω. ‎

6

Τα στωικά πόδια που το ανθρώπινο σώμα και οι απαιτήσεις του είναι σε χαμηλότερο επίπεδο από το μυαλό. Ο Επίκτητος συγκρίνει συνεχώς το μυαλό με τον Θεό και το σώμα με τα ζώα. Δεν καταλαβαίνω πλήρως τι εννοεί με διάφορες λέξεις όπως σώμα, ψυχή, μυαλό και πνεύμα. Ίσως αν διάβαζα τη δουλειά του στα λατινικά το θέμα θα ήταν σαφέστερο για μένα. ίσως οι ιδέες του να ήταν τόσο ασαφείς όσο και στα αγγλικά. Οι ιδέες μου επί του θέματος δεν είναι πολύ ακριβείς. Πιστεύω ότι ένας άνθρωπος έχει ένα μη σωματικό συστατικό. Υποστήριξα αυτό το σημείο από υποκειμενική άποψη στο "Πρώτο Παράδοξο".

Οι χριστιανοί στοχαστές τείνουν να χωρίζουν ένα άτομο σε μυαλό, σώμα και ψυχή.

Ο Φρόιντ δημιούργησε τις κατηγορίες της ταυτότητας, του υπερεγώ και του εγώ. Αυτές οι διαιρέσεις είναι τακτοποιημένες και ακριβείς, αλλά δεν μπορώ να τις δεχτώ ως πραγματικές. Πολλοί σύγχρονοι στοχαστές είναι υλιστές και έχουν μια πολύ απλούστερη ιδέα. Πιστεύουν ότι τίποτα δεν υπάρχει παρά μόνο ύλη. επομένως ο νους είναι ο εγκέφαλος. Υπάρχει ένα προφανές πρόβλημα με αυτή τη θεωρία. Αν είναι αλήθεια, ό,τι σκεφτόμαστε και λέμε δεν είναι τίποτα περισσότερο από την κίνηση των ατόμων και των μορίων. Το άτομο που λέει ότι δεν είμαστε τίποτα παρά ύλη το λέει λόγω ορισμένων κινήσεων υλικού στο σώμα του. Αν δεχτούμε ή αρνηθούμε αυτά που λέει, το κάνουμε λόγω της κίνησης του υλικού στο σώμα μας. Οι σκέψεις και οι ιδέες δεν διαφέρουν από τα βράχια ή τα ραβδιά σε αυτόν, και οι βράχοι ή τα ραβδιά δεν μπορούν να είναι αληθινά ή ψευδή. Απλά είναι. Στους υλιστές αρέσει να συγκρίνουν το ανθρώπινο μυαλό με έναν υπολογιστή. Δεν καταλαβαίνουν τι είναι το μυαλό. Δεν καταλαβαίνουν τον ηλεκτρισμό. Δεν καταλαβαίνουν τους υπολογιστές. και έτσι τυλίξουν την άγνοιά τους σε μια μεγάλη μπάλα και την λένε μυαλό.

Ακόμα κι αν οι υλιστές έχουν δίκιο, μας οδηγούν σε αδιέξοδο. Τι θα κάνουμε με την αλήθεια τους; Μας λένε ότι η μελέτη της ανθρωπότητας μπορεί να είναι μια επιστήμη, όπως η εντομολογία. Αυτός ο ισχυρισμός δεν έχει περισσότερο νόημα για μένα από τους ισχυρισμούς ενός μέντιουμ. Σας εγγυώμαι ότι κανένα μέντιουμ δεν μπορεί να πει αν σκέφτομαι ένα φτυάρι, καρδιά, διαμάντι ή κλαμπ. Το ίδιο ισχύει και για ψυχολόγους, ψυχιάτρους κλπ. Ίσως οι υλιστές μπορούν να πουν τι θα κάνουν οι άνθρωποι σε ομάδες. Ακόμα και αυτός ο ισχυρισμός είναι ανόητος. Αν μπορούσαν να προβλέψουν τη συμπεριφορά της ομάδας, θα διάλεγαν μετοχές στο χρηματιστήριο και θα γίνονταν πλούσιοι.

Αν ο νους είναι φυσικός, το μυαλό του υλιστή είναι επίσης φυσικό και απλώς αντιδρά στις φυσικές δυνάμεις. Ο καυγάς που έχω με τους υλιστές είναι ότι ενεργούν σαν το μυαλό τους να μπορεί να λογικευθεί και να αποφασίσει πότε θα αρνηθεί αυτές τις ικανότητες σε όλους τους άλλους. Συνεχίζουν να ανθρωπομορφοποιούνται. Ο Αρχιμήδης εφηύρε μια σύνθετη τροχαλία και δήλωσε: «Δώστε μου ένα μέρος να σταθώ και θα μετακινήσω τον κόσμο». Το λάθος του υλιστή είναι ότι βάζει τον εαυτό του έξω από τον υλικό κόσμο για να κάνει τις δηλώσεις του. Υποθέτει ότι στέκεται πάνω από τον κόσμο της ύλης παρόλο που αρνείται ότι υπάρχει τέτοιο μέρος.

Στη δική μου υποκειμενική φιλοσοφία, υποθέτω ότι η αλήθεια είναι αδύνατο για μένα να ξέρω, αλλά μπορώ να ανακαλύψω τι είναι χρήσιμο για μένα. Η χρησιμότητα, για μένα, είναι ανάλογη με την αλήθεια. Ο υλισμός δεν μου είναι χρήσιμος γιατί με οδηγεί σε αδιέξοδο. Δυστυχώς, δεν ξέρω τι είναι το μυαλό, ή η θέληση, ή η ψυχή. Οι αναμνήσεις μπορεί να είναι φυσικές και οι σκέψεις μπορεί να μην είναι. Απλά δεν ξέρω. Ενεργώ σαν ένα μέρος μου να υπάρχει ως μη υλικό που ελέγχει ένα υλικό σώμα και ενεργώ σαν να παίρνω αποφάσεις. Όπως και οι Πλατωνιστές, οι Στωικοί τόνισαν τα μη υλικά μέρη ενός ανθρώπου εις βάρος των φυσικών μερών.

Ο Επίκτητος λέει, "Το καλό του ανθρώπου είναι στη θέληση, και το κακό επίσης, και όλα τα άλλα δεν μας αφορούν." Ο Μάρκος Αυρήλιος περιγράφει τον εαυτό του ως «μια μικρή σάρκα, μια μικρή ανάσα και έναν λόγο για να κυβερνήσει όλους». Ιστορικά, οι Στωικοί πίστευαν ότι ήταν υλιστές και συλλογίζονταν ότι ο Θεός και το θέλημα και η λογική ήταν υλικά. Προφανώς δεν εκτίμησαν τους περιορισμούς των υλικών αντικειμένων και αντιμετώπισαν το μυαλό σαν να είχαν την υπερφυσική δύναμη να παίρνουν αποφάσεις. Από την πλευρά μας, πίστευαν σε μη υλικά αντικείμενα ή τουλάχιστον σε υλικά αντικείμενα που είχαν μη υλικά χαρακτηριστικά.

Οι Στωικοί μας λένε συνεχώς ότι δεν έχουμε καμία δύναμη πάνω στον φυσικό κόσμο και ότι θα είμαστε δυστυχισμένοι αν προσπαθήσουμε να τον ελέγξουμε. Στην πραγματικότητα, μπορούμε συχνά να ελέγξουμε ή τουλάχιστον να επηρεάσουμε τα γεγονότα στη ζωή μας. Αν θέλω ένα χάμπουργκερ για μεσημεριανό, συνήθως μπορώ να πάρω ένα. Σπάνια πρέπει να φάω ψάρι. Είναι επίσης αλήθεια ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε πλήρως τα συναισθήματά μας ή ακόμα και τις σκέψεις μας. Οι Στωικοί μας λένε ότι αυτό που συμβαίνει στον φυσικό κόσμο δεν θα επηρεάσει καθόλου την ευτυχία μας, και όμως η υλική πραγματικότητα μπορεί σίγουρα να συμβάλει στην ευτυχία ή τη δυστυχία.

Αν και ο Επίκτητος μας καθοδηγεί πώς να υπερβώ τις υλικές ανησυχίες και ο Μάρκος Αυρήλιος προσπαθεί πάντα να πείσει τον εαυτό του να σκεφτεί σωστά, παραδέχονται σιωπηρά ότι ο φυσικός κόσμος μπορεί να είναι σημαντικός. Το Epictetus λαχτάρα για τους μαθητές που καταλαβαίνουν τον στωικισμό αρκετά καλά για να πουν, "Δεν μπορούμε πλέον να υπομένουμε να είμαστε δεμένοι με αυτό το φτωχό σώμα, και να το ταΐζουμε και να το δίνουμε ποτό, και να ξεκουράζουμε, και να το καθαρίζουμε, και για χάρη του σώματος να συμμορφώνεται με τις επιθυμίες αυτών και αυτών. Δεν είναι αυτά τα πράγματα αδιάφορα και τίποτα για εμάς, και δεν είναι θάνατος κανένα κακό. . . . Επιτρέψτε μας να απελευθερωθούν από αυτούς τους δεσμούς (το σώμα). . . Μας επιτρέπει να τους δείξουμε ότι δεν έχουν καμία εξουσία πάνω σε κανέναν άνθρωπο." Αν και ο Επίκτητος βρήκε την αυτοκτονία αποδεκτή και σωστή κατά καιρούς, έλεγε σε τέτοιους μαθητές: «Φίλοι, περιμένετε τον Θεό... αλλά προς το παρόν υπομένουν να κατοικούν σε αυτό το μέρος όπου σας έχει βάλει." Συνεχίζει λέγοντας ότι τα κακά του φυσικού κόσμου μπορούν να βαρύνουν τους δυνατούς. Ωστόσο, ένας Στωικός μπορεί να αυτοκτονήσει "όταν θα δώσει το σήμα". Προφανώς, υπάρχει ένα όριο σε αυτό που αναμένεται να αντέξει ένας Στωικός.

Θα νόμιζες ότι ο Στωικισμός απευθυνόταν στους καταπιεσμένων, στους σκλάβους και στους φτωχούς. Το αντίθετο είναι αλήθεια. Ο ίδιος ο Επίκτητος ήταν πρώην σκλάβος, αλλά ήταν η εξαίρεση. Ο στωικισμός απευθυνόταν στους πλούσιους, τους ευγενείς και τους μορφωμένους. Ο Χριστιανισμός, που υποσχέθηκε ένα λαμπρό μέλλον, ήταν η θρησκεία των καταπιεσμένων. Να πώς καταλαβαίνω αυτό το παράδοξο. Εκείνοι που έχουν βιώσει υλική ευημερία είναι πιο πιθανό να κηρύξουν εναντίον του. Μετά από όλα, η σωματική άνεση και τα πλούτη δεν τους έδωσαν τέλεια ευτυχία, επομένως δεν πρέπει να έχουν καμία αξία. Αυτό φαίνεται να είναι μια υπερβολική αντίδραση για μένα.

Στωικοί και πλατωνιστές χάραξαν μια σαφή γραμμή μεταξύ του μυαλού και του σώματος. Ας υποθέσουμε, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι σύγχρονοι άνθρωποι, ότι αυτή η γραμμή είναι πολύ πιο ασαφής. Γιατί οι Στωικοί επέμεναν ότι υπήρχε ένα "μεγάλο χάσμα σταθερό" μεταξύ σώματος και μυαλού; Πιστεύω ότι η κοσμοθεωρία τους επηρεάστηκε από τις ψυχολογικές τους επιθυμίες. Μιλούν σαν οι ψυχολογικές τους συνταγές να προέρχονται από προφανή αλήθεια. αλλά είναι πιο πιθανό ότι η προφανής αλήθεια τους είχε τις ρίζες της στις ψυχολογικές τους τάσεις. Οι πλούσιοι, οι άνετοι και οι ισχυροί γνωρίζουν έντονα ότι ο υλικός πλούτος δεν οδηγεί σε πλήρη ευτυχία. Οι Στωικοί τους κράτησαν μια ελπίδα: δύναμη πάνω στα συναισθήματά τους. Αυτή θα ήταν η πιο φανταστική δύναμη απ' όλες. Φανταστείτε ότι θα μπορούσατε να είστε ευτυχισμένοι απλά με την προθυμία σας. Ζούμε σε έναν κόσμο φανταστικού υλικού πλούτου, αλλά δεν τολμούμε να φανταστούμε ότι θα μπορούσαμε να έχουμε τη δύναμη να ελέγχουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Ποιος επιχείρησε αυτό το κατόρθωμα; Αυτοί που στρέφονται στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Προσπαθούν να διατηρήσουν μια συνεχή αίσθηση ευτυχίας. Αν κάποιος από αυτούς τα κατάφερε, δεν έχω ακούσει γι' αυτόν.

Η Epictetus συνειδητοποίησε πόσο δύσκολο θα ήταν ένα δύσκολο έργο άσκησης πλήρους αυτοελέγχου. Αυτός και ο Μάρκος Αυρήλιος συνέκριναν συνεχώς τον επίδοξο Στωικό με έναν αθλητή στην προπόνηση ή έναν στρατιώτη στη μάχη. Ήξεραν ότι το έργο δεν ήταν εύκολο. Η φιλοσοφία τους τους έλεγε ότι δεν μπορούσαν να ελέγξουν τον φυσικό κόσμο. Παραδέχθηκαν ότι δεν μπορούσαν να ελέγξουν πλήρως τα συναισθήματά τους, αλλά διατήρησαν την ελπίδα ότι θα μπορούσαν να κυριαρχήσουν τις δικές τους επιθυμίες και ίσως να επηρεάσουν τις επιθυμίες τους. Ας υποθέσουμε ότι θα μπορούσατε πραγματικά να αποφασίσετε τι θέλετε, ποιες θα ήταν οι επιθυμίες σας. Ξέρεις ότι δεν μπορείς πάντα να έχεις αυτό που θέλεις εκτός από μια περίπτωση. Ας πούμε ότι ήθελες ό,τι επρόκειτο να συμβεί, ότι ήθελες αυτό που θα ήταν. Τότε κάθε στιγμή θα ήταν σαν παραμονή Χριστουγέννων.

Το όνειρο των Στωικών είναι να απολαύσουν αυτό που είναι και να επιθυμούν αυτό που θα είναι. Ο Επίκτητος μιλάει για αυτή την κατάσταση του μυαλού ως ελευθερία. "Γιατί είναι ελεύθερος σε ποιον συμβαίνουν όλα σύμφωνα με τη θέλησή του." Ο Στωικός προσπαθεί πάντα να κάνει τη θέλησή του να συμφωνήσει με την πραγματικότητα. Μιλάει για τον Θεό, το σώμα, το μυαλό, το πνεύμα κ.λπ., αλλά βλέπω τέτοιες συζητήσεις ως τα εργαλεία που χρησιμοποιεί για να επιτύχει τον απώτερο στόχο του: τον έλεγχο των επιθυμιών του.

7

Ένα μωρό έχει απλές επιθυμίες και έναν απλό τρόπο να τις χειριστεί. Θέλει να είναι ζεστό, ξηρό, καλά τροφοδοτημένο και αγαπημένο. Αν δεν πάρει αυτό που θέλει, κλαίει. Καθώς μεγαλώνουμε, οι επιθυμίες μας και τα μέσα που χρησιμοποιούμε για να τις συνειδητοποιήσουμε γίνονται πιο περίπλοκες. Συχνά βλέπουμε αυτή την πολυπλοκότητα ως πρόβλημα και μακρά για απλούστερους χρόνους. Η αυξημένη νοημοσύνη μας, ωστόσο, θα μπορούσε να είναι μια νέα πηγή ευτυχίας. Φαντάσου έναν άντρα να απολαμβάνει να τρώει μπριζόλα. Η ευχαρίστηση δεν περιορίζεται στην κυριολεκτική γευσιγνωσία και το μάσημα του κρέατος. Ο άνθρωπος απολαμβάνει τη θέα της μπριζόλας καθώς την κόβει. Αισθάνεται μια ορισμένη ευτυχία στο μαγείρεμα και ακόμη και στην αγορά του. Αν είχε μια εντελώς θετική στάση, θα ευχαριστιόταν να ξυπνήσει σε μια κρύα, θλιβερή μέρα για να περάσει το χρόνο του σε μια βαρετή δουλειά για να κερδίσει τα χρήματα για να αγοράσει την μπριζόλα.

Ο ανθρώπινος νους πρέπει πάντα να είναι γεμάτος ευτυχία. Όχι μόνο συνήθως έχουμε τη δύναμη να επιτύχουμε απλές επιθυμίες, αλλά μπορούμε να κάνουμε τα δικά μας σχέδια μεγάλης εμβέλειας. Όλες οι ενέργειές μας, όσο δυσάρεστες και αν είναι να αποδώσουμε εκείνη την εποχή, μπορούν να θεωρηθούν ως βήματα για την υλοποίηση των μελλοντικών μας επιθυμιών. Αν το μυαλό μας ήταν θετικό, θα περπατούσαμε από την ευτυχία στην ευτυχία, ενώ χίλιες μικρές απολαύσεις θα μας ευχαριστούσαν στο δρόμο. Δεν έχω παρατηρήσει ότι αυτή είναι η κοινή κατάσταση της ανθρωπότητας. Ο Ρόμπερτ Μπερνς περιγράφει το αρνητικό μυαλό στο "To a Mousie". Αφού κατά λάθος κατέστρεψε τη φωλιά ενός ποντικιού, ο Μπερνς φιλοσοφεί για την τραγωδία για λίγο και στη συνέχεια καταλήγει,

Παρ' όλα αυτά, χτύπησέ μου, με συνδυάζεις!

Το παρόν μόνο σε συγκινεί:

Αλλά Och! Ρίχνω το e'e μου,

στις προοπτικές drear!

An' προς τα εμπρός, tho ' δεν μπορώ να δω,

υποθέτω και φόβος.

Οι Στωικοί ενδιαφέρονται περισσότερο να ξεπεράσουν αυτή την αρνητικότητα παρά να επιτύχουν μια κατάσταση θετικής χαράς. Στόχος τους είναι να επιτύχουν ένα κράτος που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ικανοποίηση, ελευθερία ή γαλήνη. Ίσως πίστευαν ότι ένα άτομο δεν θα μπορούσε να έχει περισσότερα. Ο Επίκτητος μας ενθαρρύνει «να μελετήσουμε πώς ένας άνθρωπος μπορεί να απαλλάξει τη ζωή του από θρήνο και βογγητό, και να πει, "Αλίμονο σε μένα", και "άθλιος που είμαι", και να την απαλλάξουμε επίσης από ατυχία και απογοήτευση, και να μάθουμε τι είναι ο θάνατος, και η εξορία, η φυλακή και το δηλητήριο». Φαίνεται να έχει μια μάλλον ζοφερή άποψη της ύπαρξης. Ο Χριστιανός δεν είναι ικανοποιημένος με το να υπομείνει απλώς τις προκλήσεις της ζωής. Ο Ιησούς διακηρύσσει: «Έρχομαι να έχουν ζωή και να την έχουν πιο άφθονα». Ισχυρίστηκε ότι η αποστολή του ήταν να «κηρύξει το ευαγγέλιο στους φτωχούς... για να θεραπεύσει τους διαλυμένους, να κηρύξει την απελευθέρωση στους αιχμαλώτους, και να ανακτήσει την όραση στους τυφλούς, να τους θέσει σε ελευθερία που είναι μελανιασμένοι."

Οι Στωικοί μας λένε ότι μπορούμε να επιτύχουμε τους περιορισμένους στόχους τους μόνο με μια συνεχή εφαρμογή της λογικής. Ο Επίκτητος ισχυρίζεται ότι ο σκοπός ενός ανθρώπου είναι «η περισυλλογή και η κατανόηση, και με έναν τρόπο ζωής σύμφωνο με τη φύση». Φυσικά, καταλαβαίνει ότι η φύση είναι θεϊκή φύση, όχι η φύση των φυτών και των τεράτων. Μας λέει να "προσέχουμε τότε να μην πεθάνουμε χωρίς να είμαστε θεατές αυτών των πραγμάτων". Κατά μία έννοια, γεννιόμαστε για να είμαστε προσκυνητές ή τουρίστες, και κάνει την αναλογία πιο σαφή. "Κάνεις ένα ταξίδι στην Ολυμπία για να δεις το έργο της Φειδίας, και το μόνο που νομίζεις είναι ατυχία να πεθάνεις χωρίς να έχεις δει τέτοια πράγματα." Ακόμα και ο τουρίστας πρέπει να υπομείνει δυσάρεστα πράγματα. "Δεν έχεις καεί; Δεν σε πιέζει το πλήθος; Δεν είσαι χωρίς άνετα μέσα κολύμβησης; Δεν βρέχεσαι όταν βρέχει; Δεν έχετε αφθονία θορύβου, κραυγής και άλλων δυσάρεστων πραγμάτων;" Ανεχόμαστε αυτές τις ενοχλήσεις μόνο και μόνο για να δούμε τα έργα του ανθρώπου, και έτσι θα πρέπει να θεωρούμε τους εαυτούς μας τουρίστες που επισκέπτονται το έργο του Θεού και να υπολογίζουμε την ασθένεια, τον πόνο και τη φτώχεια ως το απαραίτητο τίμημα.

Το έργο του Μάρκου Αυρήλιου είναι μια μακρά συζήτηση, αλλά έχουμε την αίσθηση ότι δεν είναι πάντα επιτυχής να τον πείσουμε ότι ο στωικισμός του είναι σωστός. Πρέπει να ενθαρρύνει τον εαυτό του να μην υποχωρήσει σε αυτό που θα αποκαλούσαμε φυσικό τρόπο σκέψης. "Θα τείνει να αποτρέψει τον εφησυχασμό εάν θυμάστε ότι οποιοσδήποτε ισχυρισμός ότι έχετε ζήσει ως φιλόσοφος όλη σας τη ζωή, ή ακόμα και από τότε που φτάζετε στον ανδρισμό, αποκλείεται τώρα. Πράγματι, είναι προφανές . . . ότι ακόμα και σήμερα η φιλοσοφία είναι ακόμα πολύ πέρα από σένα." Θυμάται ότι η περίφραξη της λογικής, του πλούτου, της διασημότητας και των κοσμικών απολαύσεων δεν τον οδήγησαν σε μια καλή ζωή. Λέει στον εαυτό του ότι ο μόνος τρόπος για να μπορέσει αυτός ο στόχος είναι «υιοθετώντας αυστηρές αρχές για τη ρύθμιση της παρόρμησης και της δράσης».

Μου φαίνεται αρκετά προφανές ότι ένα άτομο δεν μπορεί να αλλάξει ολόκληρο τον τρόπο που κοιτάζει τον κόσμο χωρίς πνευματική προσπάθεια και πρακτική. Οι Χριστιανοί, ωστόσο, μας λένε ότι αν απλώς δεχτούμε τον Ιησού στις καρδιές μας, θα γίνουμε νέα πλάσματα με μια νέα προοπτική. Οι αναγεννημένοι ιεροκήρυκες, ειδικότερα, θέλουν να επισημάνουν τις μετατροπές των τοξικομανών, των ιερόδουλων και των βίαιων εγκληματιών ως απόδειξη της θαυματουργής δύναμης του Ιησού να αλλάζει τις ζωές των ανθρώπων. Φυσικά, αυτοί είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που αναζητούν οποιαδήποτε διέξοδο από τις ζωές που έχουν κάνει για τον εαυτό τους. Οι χριστιανοί δυσκολεύονται πολύ περισσότερο να μετατρέψουν ενάρετους ανθρώπους που έχουν σκεφτεί κάποια θρησκευτικά ζητήματα.

Οι Στωικοί μας υπόσχονται μόνο γαλήνη με συνεχή προσπάθεια ως κόστος. Ίσως έχουν δίκιο να προσφέρουν τόσο λίγα. ίσως δεν μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα. Αλλά θέλουμε περισσότερα. Ο στωικισμός έχει εξαφανιστεί από τον πλανήτη, ενώ οι θρησκείες που μας υπόσχονται αιώνια ευδαιμονία έχουν ανθίσει. Ας υποθέσουμε ότι ο Στωικισμός θα μας δώσει όσα μπορούμε να πετύχουμε. Το Epictetus προτείνει γιατί οι άνθρωποι δεν ασπάζονται αυτή τη φιλοσοφία ακόμα και αν είναι σωστή. "Θεωρητικά είναι εύκολο να πείσεις ένα αδαές άτομο. Αλλά στις υποθέσεις της πραγματικής ζωής, κανείς δεν προσφέρεται να πειστεί και μισούμε τον άνθρωπο που μας έπεισε."

8

Ας υποθέσουμε ότι ήσουν το μόνο άτομο στο σύμπαν. Θα μπορούσες να υπάρχεις στον πιο τέλειο παράδεισο χωρίς να σκέφτεσαι την καλή σου τύχη. Θα μπορούσατε να υποφέρετε από πείνα, δίψα και πόνο και να μην παραπονιέστε για την "αδικία" της ύπαρξης. Οι έννοιες του καλού και του κακού, δίκαιες και άδικες, δεν μπορούν να υπάρξουν αν δεν υπάρχουν άλλοι άνθρωποι και άλλες ζωές. Όταν κρίνουμε αυτά τα θέματα, συνήθως δεν κοιτάμε πέρα από τους γείτονές μας. Οι Αμερικανοί αποκαλούν τους ανθρώπους φτωχούς των οποίων το βιοτικό επίπεδο θα θεωρούνταν αρκετά υψηλό στην Κίνα. Θεωρούν ως δεδομένες πολυτέλειες που ήταν αδιανόητες πριν από 200 χρόνια. Μπορεί να έρθει η στιγμή που οι απόγονοί μας θα θεωρήσουν τη ζωή μας φρικτά βάναυση και σύντομη, αλλά δεν παραπονιόμαστε τόσο όσο ζούμε τόσο καλά όσο εκείνοι που βλέπουμε συχνά ή γνωρίζουμε.

Θα ήταν απλό να καταλάβουμε την άποψη των Στωικών για την πραγματικότητα αν δεν είχαμε να κάνουμε με άλλους ανθρώπους. Αλλά οι άνθρωποι μπορούν να μας κλέψουν, να μας απαιτήσεις, να εξαρτώνται από εμάς και να αλληλεπιδρούν μαζί μας με χιλιάδες τρόπους. Το ζήτημα των σχέσεών μας με άλλους ανθρώπους είναι το πιο περίπλοκο σε οποιαδήποτε θρησκεία ή φιλοσοφία. Ο Επίκτητος εξηγεί πώς ένας Στωικός μπορεί να διατηρήσει την ηρεμία του απέναντι σε προφανώς αρπακτικούς ανθρώπους. Αναφέρει την περίπτωση ενός κλέφτη που κλέβει τα ρούχα σου. "Μην θαυμάζεις τα ρούχα σου και τότε δεν θα θυμώσεις με τον κλέφτη. Μην θαυμάζετε την ομορφιά της γυναίκας σας και δεν θα θυμώνετε με τον μοιχό." Εξηγεί ότι ο κλέφτης «δεν ξέρει πού είναι το καλό του ανθρώπου, αλλά πιστεύει ότι συνίσταται στο να έχει ωραία ρούχα, αυτό ακριβώς που επίσης σκέφτεστε». Ο Στωικός ξέρει ότι το καλό ενός ανθρώπου είναι στη θέληση και τον χαρακτήρα του και όχι σε κάτι εξωτερικό για αυτόν.

Η λογική του είναι ένα παράδειγμα μεγαλύτερης αλήθειας: η ανισότητα οδηγεί σε αρμονία. η ισότητα οδηγεί σε συγκρούσεις. Μας λένε συνεχώς ότι ισχύει το αντίθετο, αλλά πρέπει να εξετάσουμε τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Το εμπόριο και το εμπόριο εξαρτώνται από το γεγονός ότι τα άτομα τοποθετούν μια διαφορετική αξία στα χρήματα. Αν ο μπακάλης δεν εκτιμούσε την σακούλα με το αλεύρι λιγότερο από τον πελάτη, δεν θα το πουλούσε. Ας υποθέσουμε ότι η τσάντα άξιζε ένα δολάριο στον μπακάλη και ένα δολάριο στον πελάτη. τότε ο μπακάλης δεν θα είχε κίνητρο να το πουλήσει. Αλλά ο μπακάλης εκτιμά την τσάντα σε λιγότερο από ένα δολάριο και έτσι τόσο ο μπακάλης όσο και ο πελάτης μπορούν να αυξήσουν τον πλούτο τους κατά το εμπόριο ενός δολαρίου για μια σακούλα αλεύρι. Ή ας υποθέσουμε ότι ένας πλούσιος θέλει να προσλάβει ένα άτομο για μια δουλειά και δύο ειδικευμένοι αιτούντες υποβάλλουν αίτηση. Οι αιτούντες δεν έρχονται σε σύγκρουση με τον πλούσιο, αλλά μεταξύ τους. Ή ας υποθέσουμε ότι ένας άντρας είναι ερωτευμένος με μια όμορφη γυναίκα. Είναι σε αρμονία με άλλες γυναίκες και με ομοφυλόφιλους επειδή δεν εκτιμούν τη γυναίκα με τον τρόπο που το κάνει. Τα αισθήματά τους απέναντι της είναι εντελώς διαφορετικά από τα δικά του. Αισθάνεται το μεγαλύτερο μίσος και κακή θέληση προς έναν άλλο άντρα που αγαπά επίσης τη γυναίκα. Οι συγκρούσεις είναι σε άμεση αναλογία με την ισότητα. Φυσικά, η πολιτική γυρίζει τα πάντα στο κεφάλι της. Ομάδες παρόμοιων ανθρώπων με παρόμοιες αξίες συνδυάζονται για να ασκήσουν πίεση για την επίτευξη πολιτικών σκοπών. Αλλά ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, η ομάδα προσπαθεί απλώς να πάρει κάτι από την κυβέρνηση εις βάρος άλλων ομάδων που θέλουν το ίδιο πράγμα.

Δεδομένου ότι οι Στωικοί δεν έδωσαν καμία αξία σε οτιδήποτε εξωτερικό και το αποκάλεσαν αδιάφορο, μπορούσαν να πιστέψουν οτιδήποτε για τις ανθρώπινες σχέσεις που ήταν συνεπείς με την πατρότητα του Θεού και την αδελφότητα του ανθρώπου. Ο Επίκτητος φτάνει στο σημείο να χλευάζει τους ανθρώπους που ξυρίζουν τα γένια τους, λέγοντας ότι ο Θεός έδωσε στους ανθρώπους γενειάδα για ένα σκοπό. Εδώ είναι η γενική συνταγή του για διαπροσωπικές σχέσεις: «Δίπλα σε αυτό, αν είστε γερουσιαστής οποιασδήποτε πολιτείας, θυμηθείτε ότι είστε γερουσιαστής: αν είστε νέος, ότι είστε νέος: αν είστε γέρος, ότι είστε γέρος· για καθένα από αυτά τα ονόματα, εάν πρόκειται να εξεταστεί, επισημαίνει τα κατάλληλα καθήκοντα." Ο Επίκτητος φαίνεται να λέει ότι πρέπει να κοιτάξουμε αυτούς τους "άθλιους νόμους των νεκρών" για καθοδήγηση στη συμπεριφορά μας προς τον άλλον.

Ένας δικαστής επισκέφθηκε τον Επίκτητος και παραπονέθηκε ότι η οικογένειά του τον έκανε δυστυχισμένο. Νοιαζόταν τόσο πολύ για τη μικρή του κόρη που όταν «ήταν άρρωστη και υποτίθεται ότι κινδύνευε, δεν μπορούσα να αντέξω να μείνω μαζί της, αλλά έφυγα από το σπίτι μέχρι που ένα άτομο μου έστειλε τα νέα ότι είχε αναρρώσει». Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο Επίκτητος ρωτάει: «Θα θέλατε να αγαπηθείτε τόσο πολύ από τους δικούς σας που μέσω της υπερβολικής αγάπης τους θα μένετε πάντα μόνοι στην αρρώστια;» Αυτή η σαρκαστική ερώτηση έχει νόημα μόνο αν οι ομιλητές συμφωνούν με το ρητό: "Μην κάνετε στους άλλους αυτό που δεν θα θέλατε να σας κάνουν". Ο Επίκτητος πρέπει να πίστευε ότι οι ρόλοι του πατέρα, του γερουσιαστή, του γέρου, του νεαρού κ.λπ. Ποτέ δεν αμφισβητεί αν η ίδια η δομή της κοινωνίας του θα μπορούσε να παραβιάσει τον κανόνα και τις έννοιες της πατρότητας του Θεού και της αδελφότητας του ανθρώπου. Οι Αμερικανοί του 20ου αιώνα θα έγραφαν πολύ διαφορετικά συμπεράσματα από το Επίκτητο.

"Για κάθε ένα από αυτά τα ονόματα, εάν πρόκειται να εξεταστεί, επισημαίνει τα κατάλληλα καθήκοντα." Θέλει ο Επίκτητος να συμπεριλάβει τα ονόματα γυναίκας, σκλάβας και βάρβαρης; Ο Άγιος Παύλος κάνει ορισμένες αντιδραστικές δηλώσεις στα γράμματά του. Προτείνει ότι οι σκλάβοι πρέπει να παραμείνουν σκλάβοι και ότι «είναι κρίμα για τις γυναίκες να μιλούν στην εκκλησία». Αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι πίστευε ότι ο σημερινός κόσμος ήταν κακός (και έτοιμος να τελειώσει) και ότι έγραφε σε συγκεκριμένες εκκλησίες για συγκεκριμένα προβλήματα. Οι Στωικοί ισχυρίστηκαν ότι είχαν στην κατοχή τους την παγκόσμια αλήθεια. Ο Επίκτητος συχνά παρατηρεί για διαφορετικές εθνικότητες και συστήματα πεποιθήσεων: «Όσον αφορά τους Εβραίους και τους Σύριους και τους Αιγύπτιους και τους Ρωμαίους, είναι δυνατόν οι απόψεις όλων τους σχετικά με το φαγητό να είναι σωστές;» Απαντάει όχι και ψάχνει για καθολικές απαντήσεις. Αναμένουμε από ένα άτομο με τόσο κοσμοπολίτικη προοπτική να εξετάσει τα αξιώματα που υπερασπίζονται την κοινωνία του. αλλά φαίνεται ικανοποιημένος να δεχτεί τον ρωμαϊκό τρόπο ως σωστό.

Τα γραπτά του Μάρκου Αυρήλιου καθιστούν σαφές ότι πιστεύει ότι οι γυναίκες είναι ανίκανες για στωικότητα. Δεν το λέει ρητά, αλλά η χρήση της γλώσσας καθιστά σαφή τη στάση του. "Ώρα με την ώρα αποφασιστικότητα σταθερά, όπως ένας Ρωμαίος και ένας άνθρωπος, να κάνει ό, τι έρχεται στο χέρι με μια σωστή και φυσική αξιοπρέπεια." Καταδικάζει τις αμαρτίες της επιθυμίας ως επίδειξη «μιας πιο αυταρχικής και γυναικείας διάθεσης». Λέει στον εαυτό του ότι πρέπει να είναι «αρρενωπός και ώριμος, πολιτικός, Ρωμαίος και ηγεμόνας». Σε ένα ξέσπασμα που ο Μάρκος Αυρήλιος μπορεί να σκηνοθετεί ενάντια στον εαυτό του, παραληρεί: «Μια μαύρη καρδιά! Μια γυναίκα, ηθελούμενη καρδιά, η καρδιά ενός κτήνους, ένα θηρίο του πεδίου. παιδιάστικο, ηλίθιο και ψεύτικο. μια καρδιά άδεια, την καρδιά ενός τύραννου." Ομαδοποιεί επίσης ομοφυλόφιλους με τύραννους, και σε μια στιγμή στωικής διαύγειας, αναρωτιέται "Σε ποιες εξαιρετικές απολαύσεις βρίσκουν την απόλαυσή τους ληστές, διεστραμμένοι, τύραννοι!"

Γιατί ακριβώς μια γυναίκα δεν μπορεί να είναι Στωική; Τι εμποδίζει έναν ομοφυλόφιλο να κατανοήσει την παγκόσμια αλήθεια; Ο Επίκτητος επιτίθεται σε έναν μοιχό ως "λύκο ή πίθηκο", και προτείνει να τον ρίξουν "κάπου σε ένα σωρό κοπριάς, ως άχρηστο σκεύος και λίγη κοπριά". Μερικές φορές έχω την αίσθηση ότι οι Στωικοί είναι απολύτως αφοσιωμένοι στην προάσπιση της κοινωνικής δομής. Φαίνεται να βρίσκουν πολύ πιο εύκολο να συγχωρούν κλέφτες και δολοφόνους από τους άνδρες των οποίων η συμπεριφορά μπορεί να αμφισβητήσει τους αποδεκτούς κοινωνικούς κανόνες.

9

Δεδομένου ότι οι Στωικοί πίστευαν ότι τίποτα εξωτερικό στο μυαλό ενός ατόμου δεν επηρέασε την απόλυτη ευτυχία του, είχαν μεγάλο περιθώριο να αποφασίσουν τι είδους κυβέρνηση θα ήταν η καλύτερη. Η ίδια η κυβέρνηση ασχολείται με την υλική πραγματικότητα και το ίδιο και ένας «αδιάφορος» από την πλευρά τους. Παρόλα αυτά, υποθέτω ότι πολλοί Στωικοί πίστευαν στη στωικοκρατία.

Ο Επίκτητος εξετάζει γενικά την αρνητική δύναμη που μπορεί να ασκήσει η κυβέρνηση πάνω στο άτομο. Κάποια στιγμή, όμως, παραλληλίζει τη σκέψη μου στους Νόμους της Ζούγκλας. Έγραψα: "Και τι ακριβώς είναι αυτή η κυβέρνηση; Είναι μια ανθρωπογενής εφεύρεση. Δεν είναι κάποιο φυσικό φαινόμενο ή μια ιδιαίτερη δημιουργία του Θεού. Η κυβέρνηση είναι μια εφεύρεση, όπως η λάμπα ή το ραδιόφωνο." Ο Επίκτητος δημιουργεί έναν διάλογο στον οποίο ένας τύραννος διακηρύσσει: «Όλοι οι άνθρωποι με σέβονται». Η απάντησή του βάζει την κυβέρνηση στη σωστή της προοπτική. "Λοιπόν, επίσης σέβομαι την πιατέλα μου, και την πλένω και την σκουπίζω... Τότε, αυτά τα πράγματα είναι ανώτερα από μένα; Όχι, αλλά μου παρέχουν κάποιες από τις επιθυμίες μου, και γι' αυτό τις φροντίζω. Όταν ο ηγεμόνας διακηρύσσει ότι όλοι οι άνδρες τον υπηρετούν, ο Επίκτητος απαντά: «Λοιπόν, δεν με φροντίζει ο μου; Δεν πλένω τα πόδια του; Δεν θα τον καθαρίσω; Δεν ξέρετε (ο τύραννος) ότι κάθε άνθρωπος έχει σεβασμό για τον εαυτό του, και για εσάς ακριβώς το ίδιο με αυτόν σε σχέση με τον του;

Ο Επίκτητος τονίζει πάντα το αρνητικό στον υλικό κόσμο, και έτσι είναι με την κυβέρνηση. «Όταν ένας τύραννος λέει σε έναν άνθρωπο 'θα δέσω το πόδι σου', αυτός που εκτιμά το πόδι του λέει, "Μην το κάνεις; λυπηθείτε»: αλλά αυτός που εκτιμά τη θέλησή του λέει, «Αν σας φαίνεται πιο συμφέρουσα, αλυσοπρίονα».» Ενισχύει την παρατήρησή του: «Ο Δίας με ελευθέρωσε: πιστεύετε ότι σκόπευε να επιτρέψει στον ίδιο του τον γιο να υποδουλωθεί; Αλλά εσύ (ο τύραννος) είσαι ο αφέντης του κουφαριού μου: πάρτο."

Έχω πει στο παρελθόν ότι ο υλικός κόσμος έχει επίδραση στο μυαλό και τη θέληση, αλλά δεν εξήγησα. Φανταστείτε ένα άτομο που έχει εγκεφαλική βλάβη και δεν μπορεί να καταλάβει τι λένε οι Στωικοί. Τώρα ας υποθέσουμε ότι η σύγχρονη ιατρική είναι σε θέση να αποκαταστήσει τις διανοητικές ικανότητες του ατόμου. Ή πάρτε την περίπτωση ενός μωρού του οποίου η ανάπτυξη του εγκεφάλου θα ήταν εξασθενημένη χωρίς την κατάλληλη προγεννητική θεραπεία. Σε αυτές τις ακραίες περιπτώσεις, βλέπουμε ότι ο υλικός κόσμος έχει επίδραση στον εγκέφαλο. και ξέρουμε ότι, ό,τι κι αν είναι το μυαλό, δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά σε έναν σοβαρά κατεστραμμένο εγκέφαλο. Τώρα το μόνο ερώτημα είναι πού θα τραβήξουμε τη γραμμή. Σίγουρα συμφωνώ με την Epictetus ότι οι άνθρωποι στις πιο ακραίες συνθήκες μπορούν ακόμα να ασκήσουν τη θέλησή τους.

Ο Μάρκος Αυρήλιος θέτει το θέμα ξεκάθαρα: «Αλήθεια, άλλοι μπορεί να εμποδίσουν την εκτέλεση ορισμένων ενεργειών. αλλά δεν μπορούν να εμποδίσουν τη θέλησή μου, ούτε τη διάθεση του μυαλού μου." Αλλά μιλάει σαν κάποιος που έχει ήδη ανακαλύψει την αλήθεια.

Εκτός αν κάποιος έχει χρόνο, κλίση και κάποιο βαθμό άνεσης, δεν είναι πιθανό να αναζητήσει την δική του ή οποιαδήποτε άλλη αλήθεια. Πιστεύω ότι η υλική ευημερία έχει όντως επίδραση στην εσωτερική ευτυχία, έστω και μόνο έμμεση· και γι' αυτό το λόγο το ζήτημα της κυβέρνησης έχει σχέση με την ανθρώπινη ευτυχία. Φυσικά, η σκέψη μου είναι εντελώς διαφορετική από αυτή των Στωικών, "Το κράτος εφευρέθηκε για μένα, για να με κάνει πιο ευτυχισμένο, αλλά έχει συμβεί κάτι αστείο: Αν δεν θέλω αυτή την εφεύρεση, οι άνθρωποι είναι εξοργισμένοι. Κανείς δεν με αποκαλεί αντιπατριωτικό που αρνήθηκα να αγοράσω μια λάμπα. Αν δεν επιλέξω να ξοδέψω τα λεφτά μου σε ένα ραδιόφωνο, κανείς δεν λέει ότι είμαι ανήθικος. Γιατί η αναρχία να αναστατώνει τους πάντες;"

Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται ότι ο Μάρκος Αυρήλιος πίστευε ότι η κυβέρνηση ήταν απόλυτα επωφελής για την ανθρώπινη ευτυχία. Ενώ ο Επίκτητος πίστευε ότι ο άνθρωπος υπήρχε για να είναι θεατής των έργων του Θεού, ο Μάρκος Αυρήλιος τόνισε το καθήκον του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπό του: «Οι άνθρωποι υπάρχουν ο ένας για τον άλλον». Λέει, "Αυτό που δεν είναι καλό για την κυψέλη δεν είναι καλό για τη μέλισσα", προσκαλώντας μας σιωπηρά να σκεφτούμε τους ανθρώπους ως κοινωνικά έντομα. Ένα τέτοιο ρητό θα ήταν ένα καλό σύνθημα για ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Ο Μάρκος Αυρήλιος ενθαρρύνει συνεχώς τον εαυτό του να κάνει το καθήκον του. "Εάν κάνετε το σωστό, δεν πειράζει αν παγώνετε με κρύο ή δίπλα σε μια καλή φωτιά. βαριά μάτια ή ανανεωμένα από έναν υγιή ύπνο. αγανακτισμένοι ή χειροκροτημένοι· στην πράξη του θανάτου, ή για κάποια άλλη επιχείρηση." Θυμόμαστε ότι το καθήκον του ήταν να κυβερνήσει τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Μερικές φορές, όμως, ο Μάρκος Αυρήλιος υπαινίσσεται κάτι μεγαλύτερο από τη Ρώμη. Ένας ποιητής, άγνωστος πλέον, αναφέρεται στην Αθήνα ως «Αγαπητή πόλη του Κέκροπα!» (ο θρυλικός ιδρυτής της). Ο Μάρκος Αυρήλιος ρωτάει αν μπορούμε να μην αναφωνήσουμε, «Αγαπητή πόλη του Θεού!» Το "Civitas Dei" είναι η ίδια φράση που πήρε ο Άγιος Αυγουστίνος με τον τίτλο του έργου του. Ο Μάρκος Αυρήλιος μάλλον είδε τον εαυτό του και τη Ρώμη ως μεταφορά για τον άνθρωπο στο σύμπαν. Χωρίς αμφιβολία, θεωρούσε το καθήκον που εκτελούσε για τη Ρώμη καθήκον προς τον συνάνθρωπό του, αλλά ήταν επίσης συμβολικό του καθήκοντος που κάθε άτομο σε κάθε περίπτωση χρωστούσε στους γύρω του.

Αν διερευνούμε αυτή τη μεταφορά λίγο πιο βαθιά από ό,τι σκόπευε ο Μάρκος Αυρ'ηλιος, βλέπουμε ότι θεωρεί την ίδια την κυβέρνηση καλή και ωφέλιμη για τον άνθρωπο, τουλάχιστον σε υλικό επίπεδο. Ωθώντας τη μεταφορά στα άκρα, βρίσκουμε μια ψυχολογική βάση για τον στωικισμό. Οι Στωικοί έβαλαν τους εαυτούς τους πάνω από τους άλλους ανθρώπους. Είναι φυσικό για έναν Στωικό να συγκρίνει τον εαυτό του με έναν αυτοκράτορα του σύμπαντος. Ο Επίκτητος αναφερόταν στον εαυτό του ως γιο του Δία, ακριβώς το είδος της συζήτησης που έβαλε τον Ιησού σε τόσο μεγάλο πρόβλημα. Ο Μίλτον αναγνώρισε αυτό το χαρακτηριστικό των φιλοσόφων όταν έγραψε: «Οι Στωικοί, πρώτοι στη φιλοσοφική υπερηφάνεια».

Τελικά, οι Στωικοί πίστευαν ότι οι κυβερνήσεις ήταν «αδιάφορες» για την ανθρώπινη ευτυχία επειδή ασχολήθηκαν με τον υλικό κόσμο. Ο συντηρητισμός τους δεν ήταν σαν τους Χριστιανούς. Οι χριστιανοί συντηρητικοί ο λόγος ότι ο άνθρωπος είναι φυσικά κακός και πρέπει να βασιλεύει από το κράτος, ότι κάθε προσπάθεια βελτίωσης του κράτους θα καταδικαστεί από την κακή φύση του ανθρώπου. Οι Στωικοί θεωρούν το κράτος αντιπερισπασμό από την πραγματική επιχείρηση του ανθρώπου, βελτιώνοντας τη θέληση και τον χαρακτήρα του. 

10 

Ο Επίκτητος, ως επαγγελματίας Στωικός, ήταν αδιάφορος μέχρι θανάτου.

Στην πραγματικότητα, αισθάνθηκε την ανάγκη να κάνει επιχειρήματα κατά της αυτοκτονίας. Παραθέτει εγκωμιαστικά τον Σωκράτη, «αν ένας από τους διοικητές μας με έχει διορίσει σε μια συγκεκριμένη θέση, είναι καθήκον μου να την κρατήσω και να τη διατηρήσω και να λύσω να πεθάνω χίλιες φορές αντί να την εγκαταλείψω». Αλλά η αυτοκτονία είναι πάντα μια πιθανότητα γι' αυτόν. ή, όπως λέει αρκετές φορές, "η πόρτα είναι ανοιχτή". Βάζει την αξιοπρέπειά του πάνω από όλα και μας υπενθυμίζει ότι ο Ευριπίδης έγραψε: «Όχι ο θάνατος είναι κακός, αλλά ένας επαίσχυντη θάνατος».

Η άποψη του Μάρκου Αυρήλιου για το θάνατο ήταν συνδεδεμένη με την ιδέα της μεταλλάσσεται. "Επιπλέον, αυτό που κρατά ολόκληρο τον κόσμο σε ύπαρξη είναι η Αλλαγή: όχι μόνο η αλλαγή των βασικών στοιχείων, αλλά και η αλλαγή των μεγαλύτερων στοιχείων που συνθέτουν." Ωστόσο, όπως και σε άλλα θέματα, αισθάνεται την ανάγκη να πείσει τον εαυτό του ότι ο θάνατος δεν είναι κακό. "Επιβιβάζεσαι. κάνεις το ταξίδι. φτάνετε στο λιμάνι: βγείτε στην ξηρά, τότε. Σε μια άλλη ζωή; Υπάρχουν θεοί παντού. Στην τελική αναισθητότητα; Τότε θα είσαι έξω από τα χέρια των πόνων και των απολαύσεων, και δεν θα συντρίβεσαι πια σε αυτό το πήλινο δοχείο."

Σε αυτή την αβεβαιότητα, ο Μάρκος Αυρήλιος διαφέρει από άλλους Στωικούς. Συχνά δείχνει ένα είδος αγνωστικισμού που δεν κάνει ποτέ ο Επίκτητος. "Όσο για την αλήθεια, είναι τόσο καλυμμένο στην αφάνεια που πολλοί αξιόπιστοι φιλόσοφοι επιβεβαιώνουν την αδυναμία επίτευξης οποιασδήποτε συγκεκριμένης γνώσης. Ακόμα και οι Στωικοί παραδέχονται... ότι όλα τα διανοητικά μας συμπεράσματα είναι δυσβάστακτα."

Παρ' όλα αυτά θυμάται ότι όλα είναι θέλημα Θεού και έτσι πρέπει να είναι καλά: «Ό,τι συμβαίνει είναι τόσο φυσιολογικό και αναμενόμενο όσο το ανοιξιάτικο τριαντάφυλλο του καλοκαιρινού φρούτου. Αυτό ισχύει για την αρρώστια, το θάνατο, τη συστολή, το ενδιαφέρον, και όλα τα άλλα πράγματα που ευχαριστούν ή προβληματίζει τους ανόητους ανθρώπους." Ορίζει τον θάνατο απλά: «Θάνατος: μια απελευθέρωση από τις εντυπώσεις της αίσθησης, από συσπάσεις της όρεξης, από εκδρομές σκέψης, από την υπηρεσία στη σάρκα».

Για τους Στωικούς, η επιθυμία για ζωή είναι σαν άλλες υλικές επιθυμίες, ανάξιες ενός φιλοσόφου. Σε αυτό το σημείο, θυμίζουν βουδιστές, οι οποίοι εξισώνουν την επιθυμία με τον πόνο. Ο Μάρκος Αυρήλιος δηλώνει το θέμα διαφορετικά. Προτείνει ότι είμαστε σε ένα μεγάλο ποτάμι που ρέει με τα πάντα να αλλάζουν συνεχώς. Η επιθυμία για υλικά πράγματα απλά δεν έχει νόημα. "Θα ήταν σαν να βάζεις την αγάπη σε κάποιο σπουργίτι που πετάει, το οποίο στη στιγμή του αυτοσεβασμό χάνεται στην όραση."

Με την υποκειμενική μου άποψη, μου αρέσει ένα άλλο απόσπασμα που πιστεύω ότι προήλθε από έναν Στωικό, "Όπου είμαι, δεν υπάρχει θάνατος". Μόλις διευθετήσω το θέμα του τι είμαι, δεν έχει μεγάλη σημασία που βρίσκομαι. Νομίζω ότι υπάρχουν πολλά σε αυτά που λένε οι Στωικοί, ειδικά για όλα είναι το θέλημα του Θεού. Αν το σύμπαν είναι έργο του Θεού, δεν πρέπει να υπάρχει κακό σε αυτό. Αλλά τι γίνεται με τις δικές μας ανοησίες και άγνοια; Δεν είναι κι αυτό μέρος του σύμπαντος; Λέω ότι δεν είμαι κακός. Είμαι τόσο τέλειος σε αυτό το δευτερόλεπτο όσο και ο τέλειος κόσμος. Σε αυτή την περίπτωση, δεν θα ενοχλήσω τον εαυτό μου για το θέμα περαιτέρω. Και αν ερωτευτώ ένα σπουργίτι που είναι μακριά από τα μάτια μου πριν ανοιγοκλείσω τα μάτια μου, τότε, αυτό πρέπει να είναι καλό. Απλά δεν καταλαβαίνω γιατί.