Είναι τόσο σκληρός ο αγώνας, αλλά τόσο γλυκός.
Είναι τόσο μεγάλη η ζωή όταν ζεις διαρκώς.
Δεν ξέρω γιατί πρέπει να γράψω αυτήν την ανάρτηση. Αυτό που θα προσπαθήσω να περιγράψω για εμένα φαντάζει αυτονόητο. Ίσως λοιπόν και στο μυαλό όλων των ανθρώπων. Όμως δεν το βλέπω γύρω μου. Ίσως ενώ το γνωρίζουμε να εθελοτυφλούμε, εξαιτίας της τεμπελιάς μας. Σίγουρα πάντως φταίει αυτή η απαίσια διαφήμιση που βρίσκεται παντού γύρω μας. Τηλεόραση, εφημερίδες, περιοδικά, σε στάσεις λεωφορείων, σε πινακίδες στο δρόμο. Ακόμα και αν κλειστείς στο σπίτι σου, κάποιος θα βρεθεί να σε πάρει τηλέφωνο ή θα έρθει για να σου πουλήσει κάτι που θα "βελτιώσει" την ζωή σου. Απλά δεν μπορείς να ξεφύγεις, να δεθείς στο κατάρτι και να βουλώσεις τα αυτιά σου στις σύγχρονες σειρήνες. Αλλά στο θέμα μας για να καταλάβετε και τι εννοώ:
Το απλό και το εύκολο.
Πολλοί άνθρωποι συγχέουν αυτές τις δύο λέξεις. Τις περισσότερες φορές το εύκολο δεν είναι απλό, όπως επίσης το απλό δεν είναι εύκολο. Όλοι γύρω μας λένε να κάνουμε την ζωή μας πιο εύκολη. Πιο βολική. Και πράγματι αν σκεφτούμε σε τι συνθήκες ζούσε ο άνθρωπος πριν μερικές χιλιάδες χρόνια (για να μην ξεχνιόμαστε 1,5 στους 7 συνεχίζει να ζει έτσι) σίγουρα θα δώσουμε δίκιο σ' αυτούς τους ανθρώπους. Ηλεκτρισμός, πόσιμο νερό, αποχετευτικό σύστημα, φάρμακα, κάτω από μια γερή στέγη χωρίς να κινδυνεύουμε πλέον από άγρια θηρία μαζεύοντας την τροφή μας κ.ο.κ. ζούμε μια σχετικά εύκολη ζωή. Είναι όμως απλή; Που για να τα έχουμε όλα αυτά, έχουμε μαζευτεί σε πόλεις, ζούμε για να εργαζόμαστε ώστε να μπορούμε να πληρώσουμε λογαριασμούς, αρρωσταίνουμε συχνά, οι ψυχικές ασθένειες γίνονται όλο και περισσότερες, έχουμε αφανίσει την χλωρίδα μαζί με την πανίδα, ενώ το φαγητό μας γίνεται όλο και πιο άγευστο ποτισμένο με κάθε είδους χημικό. Ναι, είναι αλήθεια, ζούμε παραπάνω έστω και με τεχνητή υποστήριξη αλλά είναι κατά τη γνώμη μου η ποσότητα σε αντιδιαστολή με την ποιότητα...
Μια ζωή απλή σύμφωνα με τα παραπάνω όμως δεν θα ήταν και εύκολη. Θα έπρεπε να καλλιεργούμε μόνοι μας την τροφή μας, να επισκευάζουμε και να συντηρούμε μόνοι μας τα σπίτια μας, να ζούμε πιο μακρυά από γιατρούς και νοσοκομεία με κίνδυνο να αποχαιρετίσουμε τον μάταιο τούτο κόσμο πρόωρα, μερικές φορές να μας λείπουν πολλές ανέσεις, λεφτά κ.ο.κ. Αν τα σκεφτεί κανείς αυτά, αρχίζει και τα ζυγίζει. Αρχίζει η σύγκριση των υπέρ και των κατά. Η άνεση και η καταστροφή από την μια και η δυσκολία από την άλλη. Δύσκολα πράγματα, που αρχίζουν να στροβιλίζουν στο κεφάλι σου και σε τρώνε ζωντανό από μέσα. Τα αντίθετα (υπέρ-κατά, σωστό-λάθος, καλό-κακό, άσπρο-μαύρο) καταναλώνουν την ζωή σου χωρίς να μπορούν τελικά να σου δώσουν μια απάντηση...
Όμως κατά την άποψη μου δεν χρειάζεται καμία σκέψη. Είναι δυνατόν να θέλεις να ζυγίσεις το μόνο αληθινό μας σπίτι, όπου έζησε, ζει και θα ζει όλη η ανθρωπότητα; Είναι δυνατόν να θεωρείς ότι η ζωή πρέπει να είναι "κάτι εύκολο"; "κάτι" που γεμίζει με ανέσεις ή στο οποίο πρέπει να βρεις ένα τρόπο να βολευτείς; Για πόσο ακόμα θα βάζεις το προσωπικό συμφέρον πάνω από το συλλογικό; Τι σε κάνει να νομίζεις ότι είσαι ανώτερος ή πιο σημαντικός από τους άλλους; Αν σκέφτεσαι έτσι το μόνο που καταφέρεις είναι να κάνεις την ζωή δυσκολότερη σε σένα και στους άλλους για να έχεις απλώς μια ψευδαίσθηση ότι ζεις. Ναι, γιατί δεν συνεισφέρεις στη ζωή, η ζωή σου είναι ψεύτικη. Είσαι νεκρός και δεν το ξέρεις... Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ζωή δεν είναι κάτι "εύκολο", κάτι που γεμίζει με ανέσεις. Δεν έχεις ολοκληρωμένη ζωή αν έχεις ακίνητα, κινητά, γυναίκες και λεφτά. Δεν νομίζεις ότι οι εμπειρίες, η φιλία, η δημιουργία, η μάθηση και φυσικά ο ελεύθερος χρόνος για να τα κάνεις όλα αυτά γεμίζουν την ζωή περισσότερο;
Η ζωή είναι ένα ταξίδι και το ταξίδι είναι ταυτόχρονα απλό και δύσκολο πράγμα. Όχι ένα ταξίδι προσχεδιασμένο σαν από ταξιδιωτικό γραφείο. Με εισιτήρια στο χέρι, προορισμό γνωστό, ξενοδοχεία και διατροφή πληρωμένα. Και όμως όλοι μας έτσι σκεφτόμαστε στη ζωή. Σχεδιάζουμε ή καλύτερα κάνουμε εικασίες και αν αυτές επιβεβαιωθούν το λέμε καλή τύχη, αν τα πράγματα έρθουν αλλιώς το λέμε κακή τύχη και γκρινιάζουμε, κατηγορούμε θυμώνουμε, βρίζουμε. Το ταξίδι της ζωής όμως είναι ένα ταξίδι ανοικτό σε όλες τις πιθανότητες, και περιέχει μέσα του χαρές και λύπες. Δεν είναι ούτε θέμα τύχης, ούτε οργάνωσης. Όταν οργανώνεις κάτι, κλείνεις πολλές πόρτες που σου στερούν ευκαιρίες που δεν έχεις την δυνατότητα να γνωρίζεις εκ των προτέρων...
Μόνο ένα ταξίδι στο άγνωστο μπορείς να το ευχαριστηθείς πραγματικά. Ευχαριστιέσαι την δημιουργία, την ανακάλυψη, την ανταμοιβή των κόπων σου, την κάθε στιγμή. Με λίγα λόγια νιώθεις χαρά να ζεις.
Η ζωή χωρίς τον θάνατο δεν υπάρχει. Η ζωή χωρίς τον κίνδυνο γενικά δεν υπάρχει. Όπως δεν υπάρχει και ευχαρίστηση χωρίς κόπο. Όμως η ζωή θέλει και να διαθέτεις και χρόνο για να μπορείς να την ευχαριστηθείς. Ποιο το νόημα να στερήσαι το ταξίδι για να αποκτήσεις τα μέσα ώστε να το οργανώσεις χωρίς εκπλήξεις; και χωρίς μάλιστα να γνωρίζεις αν θα σου δοθεί τελικά ο χρόνος για να το κάνεις! Αν ανήκετε σ' αυτήν την κατηγορία των ανθρώπων που προσπαθούν να ζήσουν το κάθε λεπτό που τους χαρίστηκε, κατανοώντας ότι ο φόβος για τους κινδύνους που εγκυμονούν σε κάθε γωνιά, είναι φυσιολογικός και συνδεδεμένος με την ζωή τότε έχετε ήδη σταματήσει να φοβάστε. Τότε και μόνο τότε γευόμαστε τους καρπούς της ζωής που μπορούμε να τους ανακαλύψουμε και να τους χαρούμε κάτω από οποιαδήποτε συνθήκες όσο δύσκολες κι αν είναι αυτές. Γιατί μέσα από τον κίνδυνο μπορείς να εκτιμήσεις τα άπειρα δώρα που σου προσφέρει η ζωή απλόχερα, αλλιώς όλα θα είναι άγευστα, και σύντομα θα τα βαριέσαι όλα.
Αυτό είναι και το νόημα της παρακάτω παραβολής που αποδίδεται στο Βούδα, τουλάχιστον όπως την καταλαβαίνω εγώ:
Ένας άνθρωπος που ταξίδευε σε ένα χωράφι αντίκρισε μια τίγρη. Έτρεξε να ξεφύγει αλλά η τίγρη ήταν πεινασμένη και τον ακολούθησε. Φτάνοντας σ' ένα γκρεμό, πιάστηκε από τις ρίζες μιας άγριας αμπέλου και κρεμάστηκε από στην άκρη του. Η τίγρη στάθηκε από πάνω του και τον μύριζε. Τρέμοντας κοίταξε προς τα κάτω όπου άλλη μια τίγρης περίμενε να τον φάει. Μόνο η άμπελος τον κρατούσε στην ζωή.
Δύο ποντίκια, ένα λευκό και ένα μαύρο άρχισαν να ροκανίζουν την άμπελο. Ο άνθρωπος είδε μια φορτωμένη φραουλιά κοντά του. Κρατώντας με το ένα χέρι την άμπελο, άπλωσε το άλλο και έκοψε μια φράουλα. Τι νόστιμη που ήταν!
Είναι τόσο μεγάλη η ζωή όταν ζεις διαρκώς.
Δεν ξέρω γιατί πρέπει να γράψω αυτήν την ανάρτηση. Αυτό που θα προσπαθήσω να περιγράψω για εμένα φαντάζει αυτονόητο. Ίσως λοιπόν και στο μυαλό όλων των ανθρώπων. Όμως δεν το βλέπω γύρω μου. Ίσως ενώ το γνωρίζουμε να εθελοτυφλούμε, εξαιτίας της τεμπελιάς μας. Σίγουρα πάντως φταίει αυτή η απαίσια διαφήμιση που βρίσκεται παντού γύρω μας. Τηλεόραση, εφημερίδες, περιοδικά, σε στάσεις λεωφορείων, σε πινακίδες στο δρόμο. Ακόμα και αν κλειστείς στο σπίτι σου, κάποιος θα βρεθεί να σε πάρει τηλέφωνο ή θα έρθει για να σου πουλήσει κάτι που θα "βελτιώσει" την ζωή σου. Απλά δεν μπορείς να ξεφύγεις, να δεθείς στο κατάρτι και να βουλώσεις τα αυτιά σου στις σύγχρονες σειρήνες. Αλλά στο θέμα μας για να καταλάβετε και τι εννοώ:
Το απλό και το εύκολο.
Πολλοί άνθρωποι συγχέουν αυτές τις δύο λέξεις. Τις περισσότερες φορές το εύκολο δεν είναι απλό, όπως επίσης το απλό δεν είναι εύκολο. Όλοι γύρω μας λένε να κάνουμε την ζωή μας πιο εύκολη. Πιο βολική. Και πράγματι αν σκεφτούμε σε τι συνθήκες ζούσε ο άνθρωπος πριν μερικές χιλιάδες χρόνια (για να μην ξεχνιόμαστε 1,5 στους 7 συνεχίζει να ζει έτσι) σίγουρα θα δώσουμε δίκιο σ' αυτούς τους ανθρώπους. Ηλεκτρισμός, πόσιμο νερό, αποχετευτικό σύστημα, φάρμακα, κάτω από μια γερή στέγη χωρίς να κινδυνεύουμε πλέον από άγρια θηρία μαζεύοντας την τροφή μας κ.ο.κ. ζούμε μια σχετικά εύκολη ζωή. Είναι όμως απλή; Που για να τα έχουμε όλα αυτά, έχουμε μαζευτεί σε πόλεις, ζούμε για να εργαζόμαστε ώστε να μπορούμε να πληρώσουμε λογαριασμούς, αρρωσταίνουμε συχνά, οι ψυχικές ασθένειες γίνονται όλο και περισσότερες, έχουμε αφανίσει την χλωρίδα μαζί με την πανίδα, ενώ το φαγητό μας γίνεται όλο και πιο άγευστο ποτισμένο με κάθε είδους χημικό. Ναι, είναι αλήθεια, ζούμε παραπάνω έστω και με τεχνητή υποστήριξη αλλά είναι κατά τη γνώμη μου η ποσότητα σε αντιδιαστολή με την ποιότητα...
Μια ζωή απλή σύμφωνα με τα παραπάνω όμως δεν θα ήταν και εύκολη. Θα έπρεπε να καλλιεργούμε μόνοι μας την τροφή μας, να επισκευάζουμε και να συντηρούμε μόνοι μας τα σπίτια μας, να ζούμε πιο μακρυά από γιατρούς και νοσοκομεία με κίνδυνο να αποχαιρετίσουμε τον μάταιο τούτο κόσμο πρόωρα, μερικές φορές να μας λείπουν πολλές ανέσεις, λεφτά κ.ο.κ. Αν τα σκεφτεί κανείς αυτά, αρχίζει και τα ζυγίζει. Αρχίζει η σύγκριση των υπέρ και των κατά. Η άνεση και η καταστροφή από την μια και η δυσκολία από την άλλη. Δύσκολα πράγματα, που αρχίζουν να στροβιλίζουν στο κεφάλι σου και σε τρώνε ζωντανό από μέσα. Τα αντίθετα (υπέρ-κατά, σωστό-λάθος, καλό-κακό, άσπρο-μαύρο) καταναλώνουν την ζωή σου χωρίς να μπορούν τελικά να σου δώσουν μια απάντηση...
Όμως κατά την άποψη μου δεν χρειάζεται καμία σκέψη. Είναι δυνατόν να θέλεις να ζυγίσεις το μόνο αληθινό μας σπίτι, όπου έζησε, ζει και θα ζει όλη η ανθρωπότητα; Είναι δυνατόν να θεωρείς ότι η ζωή πρέπει να είναι "κάτι εύκολο"; "κάτι" που γεμίζει με ανέσεις ή στο οποίο πρέπει να βρεις ένα τρόπο να βολευτείς; Για πόσο ακόμα θα βάζεις το προσωπικό συμφέρον πάνω από το συλλογικό; Τι σε κάνει να νομίζεις ότι είσαι ανώτερος ή πιο σημαντικός από τους άλλους; Αν σκέφτεσαι έτσι το μόνο που καταφέρεις είναι να κάνεις την ζωή δυσκολότερη σε σένα και στους άλλους για να έχεις απλώς μια ψευδαίσθηση ότι ζεις. Ναι, γιατί δεν συνεισφέρεις στη ζωή, η ζωή σου είναι ψεύτικη. Είσαι νεκρός και δεν το ξέρεις... Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ζωή δεν είναι κάτι "εύκολο", κάτι που γεμίζει με ανέσεις. Δεν έχεις ολοκληρωμένη ζωή αν έχεις ακίνητα, κινητά, γυναίκες και λεφτά. Δεν νομίζεις ότι οι εμπειρίες, η φιλία, η δημιουργία, η μάθηση και φυσικά ο ελεύθερος χρόνος για να τα κάνεις όλα αυτά γεμίζουν την ζωή περισσότερο;
Η ζωή είναι ένα ταξίδι και το ταξίδι είναι ταυτόχρονα απλό και δύσκολο πράγμα. Όχι ένα ταξίδι προσχεδιασμένο σαν από ταξιδιωτικό γραφείο. Με εισιτήρια στο χέρι, προορισμό γνωστό, ξενοδοχεία και διατροφή πληρωμένα. Και όμως όλοι μας έτσι σκεφτόμαστε στη ζωή. Σχεδιάζουμε ή καλύτερα κάνουμε εικασίες και αν αυτές επιβεβαιωθούν το λέμε καλή τύχη, αν τα πράγματα έρθουν αλλιώς το λέμε κακή τύχη και γκρινιάζουμε, κατηγορούμε θυμώνουμε, βρίζουμε. Το ταξίδι της ζωής όμως είναι ένα ταξίδι ανοικτό σε όλες τις πιθανότητες, και περιέχει μέσα του χαρές και λύπες. Δεν είναι ούτε θέμα τύχης, ούτε οργάνωσης. Όταν οργανώνεις κάτι, κλείνεις πολλές πόρτες που σου στερούν ευκαιρίες που δεν έχεις την δυνατότητα να γνωρίζεις εκ των προτέρων...
Μόνο ένα ταξίδι στο άγνωστο μπορείς να το ευχαριστηθείς πραγματικά. Ευχαριστιέσαι την δημιουργία, την ανακάλυψη, την ανταμοιβή των κόπων σου, την κάθε στιγμή. Με λίγα λόγια νιώθεις χαρά να ζεις.
Η ζωή χωρίς τον θάνατο δεν υπάρχει. Η ζωή χωρίς τον κίνδυνο γενικά δεν υπάρχει. Όπως δεν υπάρχει και ευχαρίστηση χωρίς κόπο. Όμως η ζωή θέλει και να διαθέτεις και χρόνο για να μπορείς να την ευχαριστηθείς. Ποιο το νόημα να στερήσαι το ταξίδι για να αποκτήσεις τα μέσα ώστε να το οργανώσεις χωρίς εκπλήξεις; και χωρίς μάλιστα να γνωρίζεις αν θα σου δοθεί τελικά ο χρόνος για να το κάνεις! Αν ανήκετε σ' αυτήν την κατηγορία των ανθρώπων που προσπαθούν να ζήσουν το κάθε λεπτό που τους χαρίστηκε, κατανοώντας ότι ο φόβος για τους κινδύνους που εγκυμονούν σε κάθε γωνιά, είναι φυσιολογικός και συνδεδεμένος με την ζωή τότε έχετε ήδη σταματήσει να φοβάστε. Τότε και μόνο τότε γευόμαστε τους καρπούς της ζωής που μπορούμε να τους ανακαλύψουμε και να τους χαρούμε κάτω από οποιαδήποτε συνθήκες όσο δύσκολες κι αν είναι αυτές. Γιατί μέσα από τον κίνδυνο μπορείς να εκτιμήσεις τα άπειρα δώρα που σου προσφέρει η ζωή απλόχερα, αλλιώς όλα θα είναι άγευστα, και σύντομα θα τα βαριέσαι όλα.
Αυτό είναι και το νόημα της παρακάτω παραβολής που αποδίδεται στο Βούδα, τουλάχιστον όπως την καταλαβαίνω εγώ:
Ένας άνθρωπος που ταξίδευε σε ένα χωράφι αντίκρισε μια τίγρη. Έτρεξε να ξεφύγει αλλά η τίγρη ήταν πεινασμένη και τον ακολούθησε. Φτάνοντας σ' ένα γκρεμό, πιάστηκε από τις ρίζες μιας άγριας αμπέλου και κρεμάστηκε από στην άκρη του. Η τίγρη στάθηκε από πάνω του και τον μύριζε. Τρέμοντας κοίταξε προς τα κάτω όπου άλλη μια τίγρης περίμενε να τον φάει. Μόνο η άμπελος τον κρατούσε στην ζωή.
Δύο ποντίκια, ένα λευκό και ένα μαύρο άρχισαν να ροκανίζουν την άμπελο. Ο άνθρωπος είδε μια φορτωμένη φραουλιά κοντά του. Κρατώντας με το ένα χέρι την άμπελο, άπλωσε το άλλο και έκοψε μια φράουλα. Τι νόστιμη που ήταν!