Η αραβική λέξη «Ισλάμ» (αραβικά: إسلام ) σημαίνει «υποταγή» και χρησιμοποιείται από τους μουσουλμάνους ως «υποταγή στον Θεό». Εκείνοι που αποδέχονται την θρησκεία του Ισλάμ (τη στάση υπακοής, εξάρτησης και αφοσίωσης στον Θεό) ονομάζονται «μουσλίμ» (muslim), που σημαίνει «υποταγμένος», δηλαδή «υποταγμένος στον Ύψιστο».Το Ισλάμ δεν έχει μόνο θρησκευτική αλλά και πολιτική υπόσταση, όπως άλλωστε και οι περισσότερες θρησκείες. Έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες ονομασίες για να το προσδιορίσουν, όπως «Ισλαμισμός», «Μουσουλμανισμός» και «Μωαμεθανισμός». Ο τελευταίος όρος (που δημιουργήθηκε κατ’ αντιστοιχία του «Χριστιανισμός») θεωρείται απορριπτέος από τους μουσουλμάνους μιας και θεωρούν εαυτούς όχι λάτρεις του Μωάμεθ αλλά απλώς ακόλουθους της διδασκαλίας του.
Η κύρια και ειδοποιός διαφορά της θρησκείας αυτής από τις άλλες μονοθεϊστικές, δεν είναι η πίστη και διδασκαλία περί μοναδικότητας του Θεού, αλλά στην προσήλωση ότι «ο Μωάμεθ είναι προφήτης αυτού» (αραβικά: لا إله إلا الله محمد رسول الله, La ilaha illa Allah, Mohammedun rasul Allah).
Η θρησκεία του Ισλάμ γεννήθηκε στις αραβικές ερήμους. Για πρώτη φορά οι Άραβες αναφέρονται σε ιστορικές πηγές τον 1ο π.χ. αιώνα. Πριν την έλευση του Ισλάμ, στην Αραβία υπήρχε ένας πολύμορφος πολιτισμός πολλών φυλών, που χαρακτηριζόταν από αντιθέσεις. Στον πολιτισμό αυτόν συνυπήρχε το κοσμοπολίτικο με το πρωτόγονο, και η ζωή της πόλης βρισκόταν πλάι με τον νομαδικό τρόπο ζωής. Ευρέως διαδεδομένη ήταν ήταν η λατρεία πνευμάτων που κατοικούσαν στα δέντρα και στις πηγές των οάσεων. Ανώτερος μεταξύ των θεοτήτων ήταν ο Αλλάχ, ο δημιουργός του κόσμου.
Κύρια θρησκευτικά αντικείμενα στην προϊσλαμική Αραβία ήταν οι πέτρες -κυρίως μαύροι βασαλτικοί λίθοι- οι οποίες θεωρούνταν κατοικίες θεών και ονομάζονταν «bet el», δηλαδή «οίκος του θεού». Εξ’ ου και οι βυζαντινοί του 5ου αιώνα ονόμαζαν «βαίτυλους» τις πέτρες που προέρχονταν από τους μετεωρίτες. Σημαντικό ιερός τόπος των διαφορετικών φυλών που συνδέονταν με κοινή θρησκεία, και στον οποίο γίνονταν ετήσια προσκυνήματα ήταν η Καάμπα στη Μέκκα, ένα μεγάλο οικοδόμημα κυβικού σχήματος, χτισμένο πάνω σε έναν από αυτούς τους ιερούς λίθους, το οποίο στέγαζε, επίσης, αγάλματα πολλών άλλων θεοτήτων. Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι κατά τους τελευταίους προϊσλαμικούς αιώνες αναπτύχθηκε κάποια μορφή αραβικού μονοθεϊσμού. H επικοινωνία με τους χριστιανούς και τους Εβραίους φαίνεται ότι δημιούργησε ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο εμφανίστηκαν οι μονοθεϊστές χανίφες (hanifes), οι οποίοι απέρριπταν την αρχαία λατρεία. Η λέξη «Ιλ» και «Ιλάχ», με την οποία δηλώνεται ο θεός στις σημιτικές γλώσσες, είναι πανταχού παρούσα. Χανίφες υπήρχαν και στο συγγενικό περιβάλλον του «προφήτη» Μωάμεθ.
Ένα στοιχείο που θα ενσωματωθεί στο Ισλάμ θα είναι η τελετουργική αποχή από κάποιες πράξεις καθώς και η νηστεία μια ορισμένη εποχή του χρόνου. Κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες στην Αραβική Χερσόνησο υπήρχαν δεκαπέντε χριστιανικές φυλές, καθώς και ομάδες ανάμικτων πληθυσμών χριστιανο-εβραϊκών πεποιθήσεων.
Το Ισλάμ έχει λάβει επιδράσεις από τρεις βασικές ρίζες: η προϊσλαμική αραβική θρησκεία, ο Ιουδαϊσμός και ο Χριστιανισμός. Από φιλοσοφικής πλευράς επηρεάστηκε τόσο από την Πλατωνική όσο και από την Αριστοτελική σκέψη. Σε νομικά θέματα, εκτός από την αραβική κληρονομιά, δέχθηκε επιδράσεις και από την ρωμαϊκή και βυζαντινή παράδοση.
Ο Ισλαμισμός είναι μια δογματική θρησκεία κατά το πρότυπο των άλλων δυο μεσογειακών θρησκειών του Χριστιανισμού και του Ιουδαϊσμού από τις οποίες εξάλλου δανείστηκε πολλά στοιχεία. Η θεολογία του Ισλαμισμού δεν διαφέρει και πολύ από εκείνη του Χριστιανισμού. Ο Θεός πιστεύεται ότι δημιούργησε ολόκληρο τον κόσμο και είναι ο οδηγός του σύμπαντος. Σε αντίθεση όμως με τον Χριστιανισμό, ο Ισλαμισμός δεν δέχεται την τριαδικότητα του Θεού αλλά προβάλλει την ενιαία και αδιάσπαστη οντότητα του. Κι εδώ συναντούμε τον Παράδεισο και την Κόλαση, την τιμωρία και την ανταμοιβή, την σωτηρία της ψυχής αλλά και τους αγγέλους που δημιούργησε ο ίδιος ο Θεός με εξέχουσες μορφές εκείνες του Μιχαήλ και του Γαβριήλ που μεταφέρουν τον λόγο του Θεού στον Μωάμεθ.
Ο Ισλαμισμός παρότι αποδέχεται τους προφήτες του Χριστιανισμού και του Ιουδαϊσμού όπως τον Αβραάμ, τον Μωυσή και τον Χριστό δεν αποδέχεται όμως αυτές τις ίδιες της θρησκείες, θεωρώντας πως η μια, μοναδική, αληθινή και αναλλοίωτη θρησκεία είναι αυτή του Ισλάμ. Στον Ισλαμισμό ο λόγος του θεού έχει την ιδιαιτερότητα ότι αποτελεί τον ένα και μοναδικό νόμο που πρέπει να διέπει την ανθρώπινη ύπαρξη και δραστηριότητα και που υπερβαίνει κάθε άλλο νόμο που προέρχεται από τον άνθρωπο.
Μωάμεθ – Ο πατέρας του Ισλαμισμού
Ο Μωάμεθ ή Μουχάμμαντ (Μοχάμαντ, Μοχάμεντ ή Μουχάμεντ, στην τουρκική Μουχάμμαιντ – Muhammed, στη λατινική Mahometus, στην αραβική محمد}, είναι ο διαμορφωτής της θρησκείας του Ισλάμ και θεμελιωτής της αραβικής αυτοκρατορίας. Θεωρείται από τους Μουσουλμάνους ότι υπήρξε ο τελευταίος προφήτης ο οποίος στάλθηκε για να καθοδηγήσει την ανθρωπότητα με το άγγελμα του Ισλάμ. Ο Μωάμεθ καθόρισε με το θρησκευτικό του μήνυμα και τις πολιτικές-κοινωνικές πρωτοβουλίες του την εξέλιξη του αραβικού κόσμου και επηρέασε την ανθρώπινη ιστορία. Σύμφωνα με το Ιερό Κοράνιο, ο Μωάμεθ είναι «Προφήτης» και «Απόστολος του Θεού», «ο τελευταίος αγγελιοφόρος» του Θεού ο οποίος στάλθηκε για να αποσαφηνίσει τις Γραφές στους πιστούς. (Κοράνιο 2: 101· 5: 13-19· 9: 32-33).
Σύμφωνα με τους παραδοσιακούς μουσουλμάνους βιογράφους, γεννήθηκε περίπου το έτος 570 Κ.Χ. στη Μέκκα (Μακκά) και πέθανε στις 8 Ιουνίου 632 Κ.Χ. στη Μεδίνα (Μαντίνα)· και οι δυο αυτές πόλεις βρίσκονται στην περιοχή Χετζάζ της σημερινής Σαουδικής Αραβίας.
Κατά γράμμα, Μωάμεθ σημαίνει «ιδιαίτερα αξιύμνητος» στην αραβική γλώσσα. Όταν οι μουσουλμάνοι αναφέρουν το όνομα του Μωάμεθ προσθέτουν στο τέλος την φράση «η ειρήνη και ευλογία του Θεού ας είναι μαζί του» (σαλαλλάχου αλάϊχι ουα σαλάμ). Υπάρχουν μουσουλμάνοι που γιορτάζουν την γέννηση του Μωάμεθ, αλλά ο εορτασμός αυτός αποτελεί καινοτομία αντίθετη με την διδασκαλία του.
Είναι απαγορευμένη στο Ισλάμ η οποιαδήποτε απεικόνιση του Μωάμεθ.
To πλήρες όνομα του Μωάμεθ, ήταν «Αμπού αλ Κασίμ Μουχάμαντ ιμπν Αμπντ Αλλάχ ιμπν Αμπντ αλ-Μουταλίμπ ιμπν Χασίμ». Για τη ζωή και το έργο του ασχολήθηκαν πολλοί ιστορικοί όλων των εποχών και θρησκειών αλλά πολλά σημεία της ζωής και του έργου του δεν είναι τελείως εξακριβωμένα, γιατί ανάλογα της προελεύσεως των ιστορικών είτε μεγαλοποιήθηκαν και περιεβλήθησαν με μεγάλη αίγλη αν ήταν Άραβες, είτε διαστρεβλώθηκαν αν ήταν χριστιανοί, λόγω θρησκευτικού φανατισμού.
Ο Μωάμεθ κατάγονταν, κατά τους Άραβες ιστορικούς, από την ένδοξη και ιστορική οικογένεια των Κορεϊσιτών, η οποία είχε αποκτήσει μεγάλη δύναμη και πλούτο, επειδή της είχε ανατεθεί η φύλαξη του ιερού προσκυνήματος της Καάβα στη Μέκκα.
Ο πατέρας του Μωάμεθ, Αμπνταλλά, πέθανε πριν τη γέννησή του αφήνοντάς του πέντε καμήλες και μία δούλη από την Αιθιοπία, την Μπαρακάτ, η οποία μετά τον θάνατο και της μητέρας του Αμινέ, ανέλαβε τη φροντίδα τού 6χρονου τότε Μωάμεθ, ως δεύτερη μητέρα μέχρι να τον παραδώσει στο παππού του, από τον πατέρα του, Αμπντέλ Μοτάλεμπ.
Μετά τον θάνατο του παππού του, ανέλαβε τη φροντίδα του ο θείος του, Αμπού Τάλεμπ, αδελφός του πατέρα του και συνδέθηκε με μεγάλη φιλία με τον γιο του Αλί, ο οποίος αργότερα θα είναι ένας από τους πρώτους και πλέον πιστούς οπαδούς του. Την εποχή εκείνη ο θείος του είχε αναλάβει τη φύλαξη της ιερής Καάβας. Ήταν τότε ο Μωάμεθ οκτώ ετών. Μαζί με τον θείο του, ακολουθούσε και ο Μωάμεθ τα καραβάνια, τα οποία έφερναν τα εμπορεύματα προς τη Γάζα ή τη Δαμασκό, τα τελευταία σημεία του δρόμου προς βορράν. Ο Μωάμεθ ήρθε στα πολλά εμπορικά ταξίδια του σε επαφή με τις μονοθεϊστικές διδασκαλίες των Ιουδαίων και των χριστιανών και άρχισε προοδευτικά να ασχολείται με θρησκευτικά θέματα. Σε ηλικία δώδεκα ετών η πνευματική του ανάπτυξη ήταν εξαίρετη, είχε ισχυρή μνήμη και τον χαρακτήριζε φιλομάθεια. Ανήσυχο πνεύμα όπως ήταν, απέκτησε ποικίλες γνώσεις από τις συζητήσεις με τους προσκυνητές της Καάβα και κυρίως από τους Πέρσες σοφούς της εποχής. Κατά τη μετάβασή του για εμπορικούς λόγους με το θείο του Αμπού στη Συρία απέσπασε το θαυμασμό νεστοριανού χριστιανού μοναχού, με τον οποίον είχε θρησκευτικές συζητήσεις επί της θέσεώς του εναντίον της ειδωλολατρίας με την οποίαν είχε ανατραφεί. Αυτή ήταν και η πρώτη του επαφή με τη χριστιανική θρησκεία.
Σε ηλικία είκοσι πέντε ετών (595) παντρεύτηκε τη σαραντάχρονη πλούσια χήρα Χαντίτζα, στην υπηρεσία της οποίας είχε προσληφθεί ως φύλακας καραβανιών και διαχειριστής των εμπορικών της υποθέσεων. Ήταν μεγαλύτερη του κατά 15 χρόνια και με παιδιά από δύο προηγούμενους γάμους της. Μαζί της απέκτησε οικονομική ανεξαρτησία και πολύτιμο σύμβουλο τον ανηψιό της Ουάρακα, εβραϊκής καταγωγής, που είχε προσχωρήσει στον Χριστιανισμό με μεταφυσικά και αστρολογικά ενδιαφέροντα. Κατά τα αραβικά ήθη, τα μικρότερα παιδιά της οικογένειας δεν κληρονομούσαν, και κατά συνέπεια, ο Μωάμεθ δεν είχε μερίδιο στην περιουσία του πατέρα του ή του παππού του. Με τον γάμο που έκανε όμως, απέκτησε αρκετά χρήματα για να ασχοληθεί με τις εμπορικές δραστηριότητες, τομέας στον οποίο είχε αρκετές ικανότητες. Με τη Χαντίτζα έζησε είκοσι χρόνια αποκτώντας τέσσερις κόρες και δύο γιους. Οι γιοι πέθαναν μικροί ενώ από τις κόρες του η Φατιμά (παντρεύτηκε τον εξάδελφό του Αλί) είναι η πιο γνωστή και σεβαστή κυρίως από τους Σιίτες.
Μέχρι τον θάνατο της Χαντίτζα, ο Μωάμεθ, δεν παντρεύτηκε άλλη γυναίκα, πράγμα που έκανε έναν μήνα μετά το θάνατο της, όταν επέλεξε για σύζυγό του την πολύ ωραία κορασίδα Αϊσά (ιερό σήμερα πρόσωπο του Ισλάμ), κόρη του πιστού οπαδού του Αμπού Μπέκερ, ηλικίας μόνο επτά ετών, την οποία παντρεύτηκε δύο χρόνια αργότερα, σύνηθες φαινόμενο για την εποχή εκείνη. Ο Μωάμεθ αγάπησε την Αϊσά με πάθος, όσο δεν αγάπησε άλλη σύζυγο σε όλη του τη ζωή (απέκτησε δεκαέξι συνολικά συζύγους). Η Αϊσά θα διαδραματίσει αργότερα σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της διαδοχής του Μωάμεθ (χαλίφηδες).
Άπαξ και η Αϊσά έγινε μέρος του νοικοκυριού του Μωάμεθ, έγινε και η προτιμώμενη σύζυγος, ακόμα και μετά από τους γάμους του με αρκετές άλλες γυναίκες. Μάλιστα, οι άλλες σύζυγοι του Μωάμεθ έπρεπε να τον εκλιπαρούν, για να τις περιποιείται το ίδιο με την Αϊσά (το Κοράνι διατάζει τους συζύγους να φέρονται ισότιμα σε όλες τις συζύγους τους, διαταγή που ο Μωάμεθ παραβίαζε ολοφάνερα. Φυσικά, το ίδιο εδάφιο απαγορεύει στους άνδρες να νυμφεύονται περισσότερες από τέσσερις γυναίκες, αλλά ο Μωάμεθ έλαβε μια «θεϊκή αποκάλυψη» που τον εξαιρούσε από αυτόν τον νόμο: «Μην με πληγώνετε, σε ό,τι αφορά την Αϊσά, αφού η Θεϊκή Αποκάλυψη δεν μου το υπέδειξε σε κανένα άλλο κρεβάτι, παρά μόνο σε εκείνο της Αϊσά»).
Ανήσυχη θρησκευτική φύση ο Μωάμεθ, φιλοσοφούσε πάνω σε προβλήματα της ζωής, της κοινωνίας, της αδικίας, της τελικής παγκόσμιας κρίσης και συχνά αποζητούσε τη μοναξιά των πολλών σπηλαίων στα όρη κοντά στην πόλη του, όπου καθόταν βυθισμένος σε περισυλλογή. Στο σπήλαιο του Χίρα, ο Μωάμεθ, σε ηλικία 40 ετών (610 μ.Χ.), οραματίσθηκε τον άγγελο Γαβριήλ, που τον βεβαίωσε ότι θα ήταν «ο απεσταλμένος του Θεού». Στη συνέχεια, τον διέταζε να «απαγγείλει» κι έτσι άρχισε σταδιακά η αποκάλυψη του Κορανίου. Το όραμα αυτό, το ανακοίνωσε ο Μωάμεθ στον περίγυρό του. Οι αποκαλυπτικές εμπειρίες του Μωάμεθ καταγράφηκαν από συγγενικά του άτομα στο Κοράνι. Αρχικά πίστεψαν πολύ λίγοι στη διδασκαλία του Μωάμεθ. Συγχωρούσε την πολυγαμία σε μία κοινωνία όπου οι άντρες πέθαιναν νέοι και οι γυναίκες χρειάζονταν προστασία, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζονταν περιουσιακά δικαιώματα σε γυναίκες. Στους πλούσιους όριζε ως σκοπό της ζωής τους το να μοιραστούν τα πλούτη τους με τους φτωχούς.
Το περιεχόμενο των κηρυγμάτων του, ενόχλησε ορισμένους και ο Μωάμεθ αναγκάστηκε το 622 μ.Χ. να εγκαταλείψει τη Μέκκα, μετά από προειδοποίηση για μία συνωμοσία που θα έθετε σε κίνδυνο τη ζωή του. Με τους οπαδούς του πήγε στη Μεδίνα και αυτή η φυγή του έγινε θρύλος: το έτος της φυγής του ονομάστηκε Εγίρα και ορίστηκε ως το πρώτο έτος του ισλαμικού ημερολογίου ενώ το ταξίδι ονομάστηκε Χίτζρα (Hijrah=Εγίρα), δηλαδή μετανάστευση.
Στην Μεδίνα ο Μωάμεθ παρέμεινε για 8 χρόνια. Αντίθετα με τη Μέκκα, στη Μεδίνα απέκτησε ο Μωάμεθ θρησκευτικό και πολιτικό κύρος και δημιούργησε μεγάλο αριθμό οπαδών, με τη βοήθεια των οποίων άρχισε να διαδίδει στην Αραβική Χερσόνησο τη θρησκεία του Ισλάμ που διαμόρφωσε ο ίδιος, προσαρμόζοντας παλιές τελετουργικές συνήθειες των Αράβων. Η Γιαθρίμπ ή Μεδίνα έγινε «Μαντινάτ αλ Ναμπί», η «Πόλη του Προφήτη», όπου ίδρυσε το πρώτο ισλαμικό κράτος και καθορίζοντας παράλληλα τους νόμους της κοινότητάς του.
Το 630 επέστρεψε στη Μέκκα και μετά από μερικές αποτυχημένες προσπάθειες την κατέλαβε με τη βοήθεια των οπαδών του, και την ανακήρυξε σε ιερή πόλη, αφού εξαφάνισε τα είδωλα από την Κάαμπα, δείχνοντας παραδειγματική επιείκεια στους ηττημένους. Από εκείνη τη στιγμή ο Μωάμεθ έγινε γενικά αποδεκτός ως το τελευταίος Προφήτης του Αλλάχ και τα κηρύγματα του απομνημονεύτηκαν και καταγράφηκαν σταδιακά, αποτελώντας το Κοράνι που ως γραπτό κείμενο πήρε την τελική του μορφή κατά την περίοδο του τρίτου χαλίφη Οθμάν, περίπου από το 644 ως το 650 μ.Χ..
Το έτος 632, ο Μωάμεθ τέλεσε για πρώτη και μοναδική φορά στη ζωή του το «προσκύνημα» (χατζ) στον ιερό, για τους μουσουλμάνους, χώρο της Μέκκας. Είχε βεβαίως ήδη συμμετάσχει δύο φορές στο «μικρό προσκύνημα» (Ούμρα), αλλά ποτέ στο χατζ (το οποίο λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο τον δωδέκατο ισλαμικό μήνα, Ντουλ-Χιτζά) καθώς, μολονότι το χατζ αποτελεί έναν από τους πέντε «στύλους» του Ισλάμ, έχει παγανιστική προέλευση και ήταν δύσκολο να εξισλαμιστεί. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή όμως -μόλις δέκα χρόνια ύστερα από την Εγίρα, δηλαδή τη μετανάστευση του Μωάμεθ από τη Μέκκα στη Μεδίνα το 622 και τη δημιουργία της ισλαμικής πολιτείας- ο Μωάμεθ είχε ήδη καταφέρει να ενώσει για πρώτη φορά στην ιστορία τους όλες τις νομαδικές φυλές της Αραβικής χερσονήσου κάτω από τη σημαία του Ισλάμ. Έτσι, σίγουρος πια για την επιτυχία της αποστολής του, αποφάσισε να τελέσει το «αποχαιρετιστήριο προσκύνημα», όπως είναι γνωστό στη μουσουλμανική παράδοση, ουσιαστικά θεσμοθετώντας τις τελετουργίες που ακολουθούνται ως σήμερα. Ως μέρος αυτού του προσκυνήματος ο Μωάμεθ εκφώνησε και τον παρακάτω διάσημο λόγο, γνωστό ως το «Τελευταίο κήρυγμα», σε ένα ακροατήριο αρκετών χιλιάδων, στην κοιλάδα Ουρανά του όρους Αραφάτ στη Μέκκα. Η ομιλία αυτή είναι αξιοπρόσεχτη για την αμεσότητα και καθαρότητα του μηνύματός της καθώς εμπεριέχει τόσο την ουσία του Ισλάμ ως νέας θρησκείας όσο και συμβουλές για το πώς πρέπει να πορευθεί η νεοσύστατη ισλαμική κοινότητα (Ούμα) μετά τον θάνατο του Μωάμεθ. Η ομιλία δίνει έμφαση στην αλληλεγγύη που πρέπει να επικρατεί στους κόλπους της κοινότητας των μουσουλμάνων: «Μάθετε ότι κάθε μουσουλμάνος είναι αδελφός κάθε άλλου μουσουλμάνου και ότι οι μουσουλμάνοι συνιστούν μια αδελφότητα». Ήταν αυτή ακριβώς η νέα αλληλεγγύη τής Ούμα (υπερέβαινε την αλληλεγγύη την οποία είχε κάθε ξεχωριστή αραβική φυλή) η οποία άνοιξε τον δρόμο για το πιο εντυπωσιακό ιστορικό επίτευγμα του Ισλάμ: τη δημιουργία, σε λιγότερο από 50 χρόνια, μιας τεράστιας αυτοκρατορίας η οποία εκτεινόταν από τα βάθη της Κεντρικής Ασίας ως τον Ατλαντικό ωκεανό.
Όλη η δόξα ανήκει στον Αλλάχ, για αυτό Τον δοξάζουμε και ζητούμε τη συγχώρεσή Του και προσβλέπουμε σε Αυτόν. Ζητούμε καταφύγιο στον Αλλάχ από τον κακό εαυτό μας και τις κακές συνέπειες των πράξεών μας. Εκείνον τον οποίο οδηγεί ορθώς ο Αλλάχ δεν υπάρχει κανένας να τον οδηγήσει σε σφάλμα.
Μαρτυρώ ότι δεν υπάρχει θεός παρά ο Αλλάχ, ο Ένας, ο Μοναδικός. Δική Του είναι η απόλυτη εξουσία και σε Αυτόν ανήκει όλη η δόξα. Αυτός δωρίζει τη ζωή και προκαλεί τον θάνατο και είναι κυρίαρχος των πάντων.
Μαρτυρώ ότι δεν υπάρχει θεός παρά ο Αλλάχ, ο Ένας. Εκπλήρωσε την υπόσχεσή Του και δώρισε τη νίκη στον δούλο Του και Αυτός μόνος κατατρόπωσε τους εχθρούς του Ισλάμ.
Ω Άνθρωποι! Ακούστε με προσεκτικά αφού δεν ξέρω αν θα είμαι ξανά μαζί σας ύστερα από αυτόν τον χρόνο. Για αυτό ακούστε προσεκτικά ό,τι λέω και μεταφέρετε αυτά τα λόγια σε αυτούς που δεν μπόρεσαν να είναι παρόντες εδώ σήμερα.
Ω Άνθρωποι! Όπως ακριβώς θεωρείτε αυτόν τον μήνα, αυτή την ημέρα, αυτή την πόλη ιερή, έτσι να θεωρείτε και τη ζωή και την περιουσία κάθε μουσουλμάνου ιερό αγαθό. Επιστρέψτε τα αγαθά που σας έχουν εμπιστευθεί στους νόμιμους κατόχους τους. Μη βλάπτετε κανέναν για να μη σας βλάψει κανένας. Να θυμάστε ότι πράγματι θα συναντήσετε τον Κύριό σας και ότι πράγματι Αυτός θα κρίνει τις πράξεις σας.
Ο Αλλάχ σάς έχει απαγορέψει να παίρνετε τόκο, επομένως καταργούνται εφεξής όλες οι χρηματικές υποχρεώσεις που σχετίζονται με τόκους. Το κεφάλαιό σας μπορείτε να το κρατήσετε. Δεν θα προκαλέσετε ούτε θα υποφέρετε οποιαδήποτε αδικία. Ο Αλλάχ έχει αποφασίσει ότι δεν θα υπάρχει τόκος και ότι όλος ο οφειλόμενος τόκος στον Αμπάς ιμπν Αμπντ αλ-Μουτάλιμπ (σ.σ.: θείος του Μωάμεθ) θα καταργηθεί.
Ο Μωάμεθ έζησε στη Μέκκα καθοδηγώντας την κοινότητά του πνευματικά αλλά και σε επίγεια ζητήματα μέχρι το τέλος της ζωής του, έως ότου πέθανε στην αγκαλιά τής Αϊσά…
Κάθε δικαίωμα που πηγάζει από ανθρωποκτονία στις προϊσλαμικές μέρες καταργείται εφεξής και το πρώτο τέτοιο δικαίωμα που καταργώ είναι αυτό που πηγάζει από τον φόνο του Ραμπιά ιμπν αλ-Χαριθία.
Ω Άνθρωποι! Οι άπιστοι μπερδεύουν το ημερολόγιο έτσι ώστε να καταστήσουν επιτρεπτό αυτό που ο Θεός απαγόρεψε και να απαγορέψουν αυτό που ο Θεός κατέστησε επιτρεπτό. Με τον Θεό οι μήνες είναι δώδεκα τον αριθμό. Τέσσερις από αυτούς είναι άγιοι, από τους οποίους τρεις είναι συνεχόμενοι και ένας βρίσκεται μόνος του μεταξύ των μηνών Τζουμάντα και Σαμπάν (σ.σ.: αντίστοιχα ο έκτος και ο όγδοος ισλαμικός μήνας).
Προφυλαχθείτε από τον Σατανά για την ασφάλεια της θρησκείας σας. Εχει χάσει κάθε ελπίδα ότι θα μπορέσει να σας οδηγήσει σε σφάλμα σε μεγάλα πράγματα, για αυτό προφυλαχθείτε από το να τον ακολουθήσετε σε μικρά πράγματα.
Ω Άνθρωποι! Είναι αλήθεια ότι έχετε κάποια δικαιώματα σχετικά με τις γυναίκες σας αλλά εξίσου και αυτές έχουν δικαιώματα πάνω σας. Να θυμάστε ότι τις έχετε πάρει ως γυναίκες σας με την εμπιστοσύνη και την άδεια του Αλλάχ. Αν συμμορφώνονται με το δικαίωμά σας, τότε σε αυτές ανήκει το δικαίωμα της τροφής και του ρουχισμού. Να φέρεστε στις γυναίκες σας καλά και να είστε ευγενικοί μαζί τους διότι είναι οι σύντροφοί σας και οι αφοσιωμένες βοηθοί σας. Και είναι δικαίωμά σας να μη γίνονται φίλες με όποιους δεν εγκρίνετε, όπως και να μην είναι ποτέ άσεμνες.
Ω Άνθρωποι! Ακούστε με με θέρμη, να λατρεύετε τον Θεό, να λέτε τις πέντε καθημερινές σας προσευχές, να νηστεύετε κατά τη διάρκεια του μηνός του Ραμαζανιού (σ.σ.: ο ένατος ισλαμικός μήνας) και να δίνετε τον πλούτο σας σε Ζακάτ (σ.σ.: νομικώς καθορισμένη «ελεημοσύνη» για τις ανάγκες των φτωχών της ισλαμικής κοινότητας, ένας από τους πέντε «στύλους» του Ισλάμ). Να κάνετε το Χατζ αν έχετε την οικονομική δυνατότητα.
Όλη η ανθρωπότητα είναι από τον Αδάμ και την Εύα, ένας Άραβας δεν είναι ανώτερος από έναν μη Άραβα ούτε ένας μη Άραβας είναι ανώτερος από έναν Άραβα. Επίσης ένας λευκός δεν είναι ανώτερος από έναν μαύρο ούτε ένας μαύρος είναι ανώτερος από έναν λευκό, παρά μόνο λόγω ευσέβειας και καλών πράξεων. Μάθετε ότι κάθε μουσουλμάνος είναι αδελφός κάθε άλλου μουσουλμάνου και ότι οι μουσουλμάνοι συνιστούν μια αδελφότητα. Τίποτε το οποίο ανήκει σε έναν μουσουλμάνο δεν θα είναι νόμιμο για κάποιον άλλον μουσουλμάνο εκτός αν έχει δοθεί ελεύθερα και πρόθυμα.
Επομένως μην αδικείτε τον εαυτό σας. Θυμηθείτε ότι μια μέρα θα συναντήσετε τον Αλλάχ και θα λογοδοτήσετε για τις πράξεις σας. Για αυτό προσέξτε να μη βγείτε από τον ενάρετο δρόμο αφότου έχω φύγει.
Ω Άνθρωποι! Κανένας Προφήτης ή Απόστολος δεν θα έρθει ύστερα από μένα και καμία καινούργια θρησκεία δεν θα γεννηθεί. Ω Άνθρωποι! Συνεπώς κρίνετε καλά και κατανοήστε τα λόγια που σας μεταφέρω. Αφήνω πίσω μου δύο πράγματα, το Κοράνι και τη Σούνα μου (σ.σ.: παράδοση των όσων είπαν και έπραξαν ο Μωάμεθ και τα μέλη της πρώτης ισλαμικής κοινότητας), και αν τα ακολουθήσετε αυτά δεν θα σφάλετε ποτέ.
Όλοι αυτοί που με ακούνε θα μεταβιβάσουν τα λόγια μου σε άλλους και αυτοί πάλι σε άλλους· και είθε οι τελευταίοι να καταλάβουν τα λόγια μου καλύτερα από εκείνους που με ακούνε κατευθείαν.
Ω Αλλάχ, ας είσαι μάρτυς μου ότι μετέφερα το μήνυμά Σου στον λαό Σου. Ω Αλλάχ, ας είσαι μάρτυς μου ότι μετέφερα το μήνυμά Σου στον λαό Σου. Ω Αλλάχ, ας είσαι μάρτυς μου ότι μετέφερα το μήνυμά Σου στον λαό Σου.
Το ιερό Κοράνιο
Το Κοράνιο είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται το Ισλάμ και είναι το αντίγραφο ενός ουράνιου πρωτότυπου. Στους ανθρώπους κυκλοφορεί απλά ένα αντίγραφό του. Το πρωτότυπο αυτό βρίσκεται πάντοτε μπροστά στον Θεό. Έχει την ίδια θέση που έχει στον Χριστιανισμό ο Ιησούς ως προαιώνιος Λόγος του Θεού.
Είναι βιβλίο που διαιρείται σε 114 κεφάλαια. Κάθε κεφάλαιο ονομάζεται «σούρα» και αποτελείται από 3 έως 286 στίχους και κάθε στίχος μπορεί να αποτελείται από 2 έως 10.000 λέξεις. Στο αραβικό πρωτότυπο οι σούρες, είναι γνωστές με τα ονόματα που φέρουν π.χ. αλ-Φατίχα (Η Έναρξη), αλ-Μπάκαρα (Η Aγελάδα), κλπ. αλλά στην εποχή μας επικρατεί ο αριθμητικός προσδιορισμός των κεφαλαίων.
Η γλώσσα και το αλφάβητο του Κορανίου, θεωρούνται επίσης ιερά και θεόπνευστα. Η «σαχάντα» (shahadah) αποτελεί το μουσουλμανικό σύμβολο της πίστης: «Δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από τον Αλλάχ και ο Μωάμεθ είναι ο προφήτης του». Η διδασκαλία του Μωάμεθ θεωρείται ως η απόλυτη ολοκλήρωση. Ο σεϊχης Χαϊρί που αφοσιώθηκε στη διάδοση του Ισλάμ στη Δύση γράφει: «Δεν θα υπάρξει αλλαγή μετά τον Μωάμεθ, επειδή δεν μπορεί να υπάρξει περαιτέρω βελτίωση των όσων του αποκαλύφθηκαν, γιατί έχουν εφαρμογή και μπορούν να χρησιμοποιηθούν πάντοτε, από όλους και σε κάθε περίσταση».
Τα Χαντίθ είναι η παράδοση γύρω από την συμπεριφορά και τη σοφία του Μωάμεθ, που καθορίστηκαν μεταδιδόμενα από στόμα σε στόμα από αυτόπτες μάρτυρες κυρίως της πρώτης αλλά και της δεύτερης και της τρίτης Ισλαμικής γενιάς.
Δεν θεωρούνται όλα τα Χαντίθ έγκυρα από τους θεολόγους-νομοδιδάσκαλους του Ισλάμ. Υπάρχουν πολλές συλλογές Χαντίθ και έχει αναπτυχθεί ολόκληρη επιστήμη ώστε να εξακριβωθεί ποια Χαντιθ θεωρούνται αυθεντικά. Οι δύο κλασικές συλλογές είναι οι «Σαχίχ» του al-Bukhari και του Muslim. Οι συλλογές αυτές ονομάζονται «οι δυο γνήσιες» (al-sahihan) και περιέχουν αφηγήσεις δογματικού, ηθικού και ιστορικού ενδιαφέροντος . Οι Σιίτες έχουν τα δικά τους Χαντίθ τά οποία αποδίδουν στην οικογένεια του Αλή.
Ενώ το Κοράνιο είναι ο λόγος του Θεού, τα Χαντίθ θεωρούνται «ο λόγος του Μωάμεθ».
Η εξάπλωση του Ισλάμ
Μετά τον θάνατο του Μωάμεθ, το 632 μ.Χ., προέκυψε πρόβλημα στην καθοδήγηση των πιστών του Μωάμεθ. Αρσενικό διάδοχο δεν άφησε διότι οι γιοι του πέθαναν μικροί σε ηλικία. Έτσι, η τρίτη σύζυγός του, η Αϊσά, έχρισε διάδοχο τον πατέρα της Αμπού Μπακρ, ο οποίος είναι και ο πρώτος χαλίφης του Ισλαμισμού. Ο δεύτερος χαλίφης ήταν ο πατέρας τής συζύγου του Χάφσα, Ομάρ. Μετά από αυτόν, τη διοίκηση ανέλαβε ο Οσμάν, ο τρίτος χαλίφης, που ήταν γαμπρός του Μωάμεθ καθώς είχε νυμφευθεί δύο κόρες του. Η Αϊσά συγκρούστηκε πολλές φορές με τους συγγενείς του Προφήτη. Στο στόχαστρό της βρισκόταν σχεδόν πάντα ο Αλί, ο πρώτος εξάδελφος του Μωάμεθ και σύζυγος της πρώτης του κόρης, της Φατιμά, με τον οποίο συγκρούστηκε πολλές φορές και ορισμένες ακόμη και ενόπλως. Μια από τις πλέον γνωστές και ιστορικές μάχες ήταν αυτή της Καρμπάλα. Οι μάχες δεν ήταν τυχαίες διότι τα παιδιά του Αλί ήταν γνήσιοι απόγονοι του Μωάμεθ και ο ίδιος ήταν ο εκλεκτός του Προφήτη. Όλη η διάδοση του Ισλάμ στηρίζεται σ’ αυτή την οικογένεια με τα δεκάδες παιδιά, εγγόνια, εξαδέλφια και πεθερικά.
Ο Ισλαμισμός εξέφρασε παράλληλα και τον πρώιμο αραβικό εθνικισμό. Η κοινωνική ανάγκη ενοποίησης των αραβικών φυλών σε έναν κράτος διευκόλυνε αποφασιστικά την επικράτηση του Ισλάμ. Ο Μπέρναρντ Λιούις στην εξαιρετική μελέτη του για την ιστορία των Αράβων γράφει: «Ο Μωάμεθ αφύπνισε και επανακατηύθυνε τις υπολανθάνουσες δυνάμεις της αραβικής εθνικής αναβίωσης και επέκτασης».
Η ανάπτυξη του Ισλάμ υπήρξε ραγδαία. Το πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο που προϋπήρχε είχε ως κύρια χαρακτηριστικά τη χριστιανική βυζαντινή παρουσία, κυρίως ελληνόφωνη, και τη ζωροαστρική περσική. Στην ισλαμική θρησκεία, ειδικά στην ορθόδοξη σουνιτική εκδοχή του, ο ανώτατος λειτουργός είναι ο χαλίφης. Οι χαλίφηδες, οι πολεμιστές της νέας θρησκείας, κατάκτησαν ταχύτατα τη Συρία, τη Μεσοποταμία (το σημερινό Ιράκ) και την Αίγυπτο. Η πλειονότητα του χριστιανικού πληθυσμού που μιλούσε διάφορες ντόπιες γλώσσες (σημιτικές διαλέκτους και αιγυπτιακά) ή ελληνικά, εξισλαμίστηκε και εξαραβίστηκε. Η Ιερουσαλήμ κατακτήθηκε από τους Άραβες το 638 μ.χ. Μέχρι τότε ήταν μια κλασική χριστιανική πολιτεία, που κατοικούνταν κυρίως από Έλληνες και Σύριους (Μελχίτες). Ο κατακτητής χαλίφης Ουμάρ υπήρξε ανεκτικός και δίκαιος, με αποτέλεσμα η πόλη να διατηρήσει τον πολυεθνοτικό και πολυθρησκευτικό της χαρακτήρα. Κατά το διάστημα 634-646 μ.χ. όλα τα ελληνιστικά κέντρα της Μέσης Ανατολής είχαν καταληφθεί (Δαμασκός, Αντιόχεια, Έδεσσα [Ούρφα], Γάζα, Ιερουσαλήμ, Αλεξάνδρεια). Το Ισλάμ κατέλαβε πολλές περιοχές της Νότιας Ευρώπης, όπως την Κρήτη, τη Μάλτα, τη Σαρδηνία, και τη Σικελία.
Διακόσια χρόνια μετά το θάνατο του Μωάμεθ, το Ισλάμ είχε κατακτήσει μια τεράστια περιοχή που εκτεινόταν από την Ισπανία μέχρι τη βόρεια Ινδία. Η κατάκτηση της Ισπανίας άρχισε το 711 μ.χ. Η συνεργασία Αράβων και Βερβερίνων -οι οποίοι είχαν εξισλαμιστεί ομαδικά και είχαν αποδεχτεί την αραβική ανωτερότητα- βοήθησε αποφασιστικά για να επιτευχθεί η ισλαμική κυριαρχία στην Ισπανία. Το 732 ο μουσουλμανικός αραβικός στρατός πέρασε τα Πυρηναία. Στο Πουατιέ σταμάτησε η προέλασή τους, νικημένοι σε μια αποφασιστική μάχη από τον Κάρολο Μαρτέλ. Για επτακόσια χρόνια, οι Άραβες θα έχουν υπό την κυριαρχία τους την Ισπανία. Το 1492, οι χριστιανικές δυνάμεις κατέλαβαν την Γρανάδα. Οι τελευταίοι Μουσουλμάνοι εκδιώχθηκαν από την Ισπανία την περίοδο 1639-41.
Η μουσουλμανική επέκταση θα περιλάβει πολλές περιοχές στην Ανατολή. Έφτασε μέχρι τη Σουμάτρα και την Ιάβα, τη Χερσόνησσο της Μαλαισίας και τμήματα των Φιλιππίνων. Συμπεριέλαβε επίσης περιοχές, όπως η Κεντρική Ασία και η Δυτική Κίνα (το σημερινό Ξιάν γκιγκ). Η προσχώρηση των Περσών στο νέο θρησκευτικό δόγμα έδωσε μεγάλη ώθηση στο ισλαμικό ρεύμα, σπάζοντας το αραβικό μονοπώλιο. Οι ειδωλολάτρες Πέρσες υπέστησαν μεγάλες διώξεις από το Ισλάμ. Πιθανότατα, η βίαιη αντιμετώπιση να ώθησε τους Πέρσες στο μαζικό εξισλαμισμό τους.
Με την επέκταση του Ισλάμ, οι χαλίφες υιοθέτησαν πολλές από τις νοοτροπίες και τις δομές διακυβέρνησης των βυζαντινών. Το χαλιφάτο καταργήθηκε οριστικά από τον Μουσταφά Κεμάλ Πασά (τον επονομασθέντα Ατατούρκ) στις 3 Μαρτίου 1924. Η σύγκρουση με το Ισλάμ υπήρξε στρατηγική επιλογή του τουρκικού εθνικισμού.
Σήμερα, το Ισλάμ έχει επικρατήσει σε ολόκληρη τη ζώνη που εκτείνεται από τον Βόλγα προς βορά, μέχρι τη Μαδαγασκάρη προς νότο, και από το Καράτσι του Πακιστάν ανατολικά, μέχρι το Ντακάρ της Σενεγάλης δυτικά. Ανατολικότερα, αποτελεί κύρια θρησκεία στο Μπανγκλαντές, στη Μαλαισία και την Ινδονησία. Σήμερα, το Ισλάμ έχει περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο πιστούς και είναι η πιο γρήγορα αυξανόμενη πίστη στον κόσμο.
Ο Χριστός στο Κοράνι
Ο Χριστιανισμός και ο Χριστός αναφέρονται σε 15 κεφάλαια του Κορανίου. Στόχος των αναφορών είναι ο τονισμός της διαφοράς της νέας θρησκείας με τη χριστιανοσύνη της Αραβικής Χερσονήσου. Ο Χριστός -ο οποίος αποκαλείται Ισά Ιμπν Μαριάμ (Ιησούς γιος της Μαρίας)- θεωρείται θνητός προφήτης (4: 169, 5: 19, 9: 30), πρόδρομος του Μωάμεθ, «απεσταλμένος που περιμένει τον απεσταλμένο», που ήρθε στον κόσμο με τρόπο υπερφυσικό από την «παρθένο Μαρία», ως δούλος του Αλλάχ (19: 30), προφήτεψε από την βρεφική ηλικία (19: 31-34) και έκανε πολλά θαύματα (3: 43, 5: 109-115). Βασικό στοιχείο της κορανικής αντιχριστιανικής προσέγγισης είναι η σφοδρή κριτική του δόγματος της Αγίας Τριάδας. Σύμφωνα με το Ισλάμ, ο Ιησούς δεν σταυρώθηκε και δεν αναστήθηκε, αλλά οι αντίπαλοί του σκότωσαν κάποιον που του έμοιαζε ενώ ο Ιησούς επέστρεψε στον Θεό. Το Κοράνιο αναφέρεται με σεβασμό στην Μαρία (21: 91, 5: 99, 3: 37). Δεν την δέχονται όμως ως Θεοτόκο, αλλά ως μητέρα του Μεσσία. Την προσφωνούν «Δέσποινά μας, κυρία μας Μαριάμ».
Τα θεμέλια της πίστης
1. Απόλυτη μοναδικότητα, υπερβατικότητα και απρόσωπο του Αλλάχ. Στην ισλαμική θεολογία χρησιμοποιούνται για τον Θεό 99 ονόματα, τα οποία εκφράζουν διάφορες όψεις του μεγαλείου της υπάρξεώς του. Για παράδειγμα, αποκαλείται ο Άγιος, ο Πρώτος, ο Έσχατος, ο Δημιουργός, ο Ακούων, ο Βλέπων, ο Ισχυρός, ο Πλούσιος, ο Σοφός, ο Ελεήμων, ο Συγχωρών, ο Αγαπητός, η Δικαιοσύνη, η Αλήθεια κ.λ.π. Η γνώση για τον Θεό δεν μπορεί να είναι ποτέ πλήρης και έτσι το εκατοστό θείο όνομα του Θεού το αγνοούμε. Το Κοράνιο επιμένει με πάθος στη μοναδικότητα του Αλλάχ, την παντοδυναμία του και την παντοκρατορία του. «Είς εστίν ο Θεός ημών και ουδείς έτερος υπάρχει. Είναι οικτίρμων και ελεήμων» (2:158). Αυτός δημιούργησε τον κόσμο (2:27, 41:9-12) και προνοεί συνεχώς για το σύμπαν. Έπλασε τον άνθρωπο, εμφύσησε στον Αδάμ το πνεύμα του (32:9) και τον δίδαξε με τα ονόματα των ζώων και των πραγμάτων (32:13,29).
2. Η πίστη στη ύπαρξη των αγγέλων. Αυτοί δημιουργήθηκαν από το φως και είναι εκτελεστές των διαταγών του Θεού. Με θεϊκή εντολή, ο άγγελος Γαβριήλ μετέφερε από τον ουρανό στη γη το Κοράνιο και το υπαγόρευσε στον Μωάμεθ. Στο Ισλάμ υπάρχει έντονη η παρουσία και η δράση του Διαβόλου. Ονομάζεται Ιμπλίς (Iblıs) ή Σαϊτάν (Shaıtan) και σκοπός του είναι η ακύρωση του λόγου του Θεού. Στην κατηγορία των πνευμάτων ανήκουν και τα Τζίν (Jinn). Υπάρχουν τα καλά τζιν, που πιστεύουν στο Κοράνιο αλλά υπάρχουν και τα κακά Τζιν, «που έκλεψαν τα μυστικά του ουρανού γι αυτό λιθοβολήθηκαν με θραύσματα αστέρων και κύλησαν στην άβυσσο».
3. Η πίστη στα βιβλία που αποκάλυψε ο Θεός στην ανθρωπότητα, ορισμένα από τα οποία είναι ο Νόμος, ή αλλιώς Τορά, οι Ψαλμοί και τα Ευαγγέλια. Τελευταίο βιβλίο που αποκαλύφθηκε είναι το Ιερό Κοράνιο. Γενικά οι μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι τα αρχικά βιβλία που αποκάλυψε ο Θεός αλλοιώθηκαν με την πάροδο των χρόνων. Μόνο το Κοράνιο έμεινε αναλλοίωτο.
4. Η πίστη στους προφήτες. Στο Κοράνιο αναφέρονται 26 ονόματα προφητών. Στη Χαντίθ αναφέρεται ότι ο αριθμός των προφητών είναι περίπου 124.000. Σαν προφήτες αναφέρονται ο Νώε, ο Αβραάμ που σημαίνει «φίλος του Θεού», ο Μωυσής, ο Μεσσίας Ιησούς, «απόστολος του Θεού και λόγος αυτού (4:169) και τέλος ο Μωάμεθ, «απόστολος του Θεού και η σφραγίς πάντων των προφητών» (33:40). Σαν προφήτης επίσης θεωρείται από ορισμένους και ο Δούλ Καρνέιν (στο Κοράνιο δεν γίνεται ξεκάθαρη αναφορά αν πρόκειται για προφήτη), ο οποίος κατά την επικρατέστερη άποψη είναι ο Μέγας Αλέξανδρος (18:82).
5. Τα βιβλία των προφητών. Ανάμεσα στα βιβλία των προφητών αναγνωρίζονται η Πεντάτευχος η οποία αποκαλύφθηκε στον Μωυσή, οι Ψαλμοί στον Δαυίδ και τα Ευαγγέλια στον Ιησού (5:50). Η Αγία Γραφή θεωρείται αλλοιωμένη.
6. Η πίστη στην ανάσταση των νεκρών. Είναι η τελική, η έσχατη κρίση, όπου οι δίκαιοι θα κριθούν και θα ανταμειφθούν με τον αιώνιο παράδεισο και οι άδικοι θα σταλούν στην κόλαση.
7. Η πίστη στο πεπρωμένο (qadar), το οποίο μόνο ο Θεός γνωρίζει.
Οι θρησκευτικές υποχρεώσεις των μουσουλμάνων
Κάθε μουσουλμάνος έχει 5 υποχρεώσεις στην ζωή του: τους «Πέντε Στύλους της Τήρησης». Αυτοί είναι οι εξής, όπως περιγράφονται στο Κοράνιο:
1. Η ομολογία της πίστης, «σαχάντα», ότι δηλαδή «Δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από τον Θεό (αραβικά Αλλάχ)· ο Μωάμεθ είναι ο προφήτης (ή αγγελιοφόρος) του Θεού» (Σούρα 33:40).
2. Η προσευχή, «σαλάτ» (ή σαλάχ), η οποία πρέπει να γίνεται πέντε φορές την ημέρα κατά προτίμηση στο τζαμί κοιτάζοντας προς τη Μέκκα (κίμπλα) (η δεύτερη προσευχή της Παρασκευής πρέπει να γίνεται στο τζαμί) (Σούρα 2:144). Επαναλαμβάνεται πέντε φορές την ημέρα με τρόπο τελετουργικό. Το πρωί μεταξύ χαραυγής και ανατολής του ήλιου, το μεσημέρι, γύρω στις 3 το απόγευμα, μετά την δύση του ήλιου, και το βράδυ όταν είναι σκοτάδι. Το Κοράνιο αναφέρει μόνο τρεις υποχρεωτικές προσευχές τονίζοντας κυρίως την μεσημβρινή προσευχή. Στη Χαντίθ όμως ξεκαθαρίζεται ο αριθμός των προσευχών και η χρονική στιγμή που πραγματοποιούνται.
3. Η ελεημοσύνη, «ζακάτ», υποχρέωση δηλαδή να δίνει κανείς ένα ποσοστό του εισοδήματός του και της αξίας κάποιας ιδιοκτησίας. Δίνοντάς το, συμβάλλει στον εξαγνισμό της υπόλοιπης περιουσίας του (Σούρα 24:56).
4. Η νηστεία, «σάουμ». Kατά τη διάρκεια του Ραμαντάν (Ραμαζανιού), του 9ου μήνα του ισλαμικού ημερολογίου, απαγορεύεται το φαγητό, το ποτό και το κάπνισμα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας (Σούρα 2:180-182).
5. Η ιερή αποδημία ή προσκύνημα, «χατζ», στη Μέκκα. Κάθε πιστός τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του θα πρέπει να επισκεφθεί τους ιερούς τόπους του Ισλάμ «αν μπορεί να αντεπεξέλθει στα έξοδα», τον 12ο μήνα του ισλαμικού ημερολογίου και αν μπορεί να εξασφαλίσει την διαβίωση της οικογένειάς του κατά την απουσία του (Σούρα 3:87).
«Τζιχάντ» και βασικές θεωρήσεις του Ισλαμισμού
Στους πέντε αυτούς πυλώνες οι χαριζίτες μουσουλμάνοι πρόσθεσαν έναν ακόμα, την «τζιχάντ». Η τζιχάντ είναι από τους πιο παρεξηγημένους όρους του Ισλάμ. Στο δυτικό κόσμο έχει επικρατήσει να τον αποδίδουμε ως «ιερό πόλεμο», και πιστεύουμε ότι έτσι επιβεβαιώνεται η (υποτιθέμενη) μισαλλοδοξία των μουσουλμάνων. Το εξωθρησκευτικό ωστόσο νόημα της λέξης είναι «πάλη» και «προσπάθεια». Υπάρχουν άλλες λέξεις που σημαίνουν τον πόλεμο. Θα ήταν λοιπόν ακριβέστερο να μιλάμε για «ιερή πάλη».
Τζιχάντ είναι η συνεχής προσπάθεια που πρέπει να καταβάλλει ο πιστός προς όφελος της κοινότητάς του αλλά και για την προστασία της πίστης του απέναντι σε οποιονδήποτε εχθρό, υλικό ή άυλο, εξωτερικό ή εσωτερικό. Η τζιχάντ, η οποία υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να εκφραστεί και ως πραγματικός πόλεμος (στην περίπτωση άμυνας των πιστών απέναντι σε κάποιον εισβολέα, ας πούμε), επιτρέπει και τη χρήση βίας αλλά με πολύ συγκεκριμένους και αυστηρούς περιορισμούς: απαγορεύεται στον πιστό να βλάψει αθώους και επιβάλλεται η αποδοχή οποιασδήποτε ειρηνευτικής χειρονομίας από την πλευρά του «εχθρού».
Τζιχάντ χαρακτηρίστηκε η άμυνα των μουσουλμάνων κατά των Ευρωπαίων την εποχή των Σταυροφοριών, εξ ου και η ταύτιση του όρου με την πολεμική του εκδοχή. Οι πόλεμοι τους οποίους ήταν αναγκασμένος να διεξαγάγει ο Μωάμεθ ήταν αμυντικοί και ξεκινούσαν πάντα από τους αντιπάλους.
Στο Ισλάμ ακόμα κι ο πόλεμος διέπεται από ηθικούς κανόνες και δεσμεύσεις. Έτσι, ο Μωάμεθ κατά την είσοδο του στη Μέκκα έδωσε εντολή στους μουσουλμάνους να μην αρχίζουν ποτέ πόλεμο, αν δεν προκληθούν πρώτοι, να μην σκοτώνουν γυναικόπαιδα, γέρους, μοναχούς, φελάχους, εμπόρους, να μην γίνονται λεηλασίες (σπίτια, δέντρα κλπ.), να μην σκοτώνουν τραυματίες, να μην καταδιώκουν λιποτάκτες, να μην σκοτώνουν ομήρους και να θεωρούν απαραβίαστες τις κλειστές πόρτες των σπιτιών: «Να πολεμάτε για χάρη του όσους σας πολεμούν, αλλά μην επιτίθεστε ποτέ πρώτοι. Ο Αλλάχ δεν αγαπά τους άδικους» (Σούρατ ελ Μπάκαρα «Η Αγελάδα» 190).
Το Κοράνι αναγνωρίζει τέσσερις τρόπους τζιχάντ: με την καρδιά, τη γλώσσα, το χέρι και το σπαθί. Από αυτούς ο τέταρτος είναι ο σπανιότερος και ο πρώτος ο πιο δύσκολος. Τα ιερά κείμενα του Ισλάμ αναφέρουν ότι όταν ο Μωάμεθ επέστρεψε από μια μάχη είπε: «Γυρίσαμε σήμερα από τη μικρή τζιχάντ. Πρέπει τώρα να στραφούμε στη μεγάλη τζιχάντ». Με αυτό εννοούσε ότι από τον πόλεμο κατά των εχθρών, που είναι εύκολος, οι πιστοί θα πρέπει τώρα στραφούν στη δύσκολη πάλη για τη βελτίωση του εαυτού τους.
Στην περίπτωση ένοπλου αγώνα εναντίον οποιουδήποτε εχθρού, οι μόνοι που μπορούν να τον χαρακτηρίσουν τζιχάντ είναι οι θρησκευτικοί ηγέτες. Αυτοί θα κρίνουν αν βρίσκονται σε πραγματικό κίνδυνο η θρησκεία και ο λαός, και αν είναι απαραίτητη η χρήση βίας για την προστασία τους. Πολλές φορές, ωστόσο, έχει γίνει κατάχρηση του όρου από ομάδες που τον χρησιμοποιούν για να προσδώσουν θρησκευτικό περιεχόμενο στο σκοπό τους, ο οποίος μπορεί, ενίοτε, να μην έχει σχέση με θέματα πίστης ή προστασίας της. Η τρομοκρατία στο όνομα του ισλάμ, για παράδειγμα, ανήκει σε αυτές τις περιπτώσεις.
Αρκετοί είναι οι στίχοι του Κορανίου και των παραδόσεων του Ισλάμ σύμφωνα με τους οποίους ο Παράδεισος προσφέρεται σε όσους χάνουν τη ζωή του σε τζιχάντ. Πολλές ισλαμικές οργανώσεις έχουν επιλέξει ως τίτλο τη λέξη τζιχάντ. Γνωστότερες είναι το Κίνημα της Ισλαμικής Τζιχάντ στην Παλαιστίνη, η Αιγυπτιακή Ισλαμική Τζιχάντ, η Αλ Τζιχάντ της Υεμένης, η Αλ Τζιχάντ του Μπαγκλαντές και η Χαρακάτουλ Τζιχάντ του Πακιστάν.
Ο πόλεμος πάντως, για την επικράτηση του Ισλάμ επιζητείται μέσα από τις σελίδες του Κορανίου:
«Μην επιδιώκεται την ειρήνη, για να είστε οι κερδισμένοι» (47: 35). Παρομοίως, στο «Ταμπαρί» διαβάζουμε: «Οι Άραβες ήταν οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Προφήτη. Είμαστε οι βοηθοί του Αλλάχ και οι βεζύρηδες του Αγγελιοφόρου του. Πολεμούμε τον κόσμο μέχρι που να πιστέψουν στον Αλλάχ. Όποιος πιστέψει στον Αλλάχ και στον Αγγελιοφόρο του έχει εξασφαλίσει τη ζωή του και τα υπάρχοντά του από μας. Όσο για κείνον που δεν πιστεύει, θα τον πολεμήσουμε για πάντα για τον σκοπό του Αλλάχ. Ο φόνος του είναι μικρό πράγμα για μας» (9: 69).
Οι προτροπές για βία είναι συνήθεις στο Κοράνι:
– «Φονεύετε τους απίστους όπου και αν τους βρίσκετε» (2: 190-193).
– «Θυμηθείτε ότι ο Κύριός σας ενέπνευσε τους αγγέλους (με το μήνυμα): “Είμαι μαζί σας δώστε αντοχή στους Πιστούς. Θα σπείρω τον τρόμο στις καρδιές των απίστων. Τσακίστε τους λαιμούς τους, και σακατέψτε τα ακροδάχτυλά τους”» (8: 12).
– «Όταν συναντάτε τους απίστους (στη μάχη), τσακίστε τούς λαιμούς τους· αργότερα, όταν θα τους έχετε πλήρως καθυποτάξει, δέστε τους γερά» (47: 4).
– «Πολεμήστε εκείνους που δεν πιστεύουν στον Αλλάχ, ούτε στην Ημέρα της Κρίσεως, ούτε θεωρούν απαγορευμένο εκείνο που έχει απαγορεύσει ο Αλλάχ και ο Αγγελιοφόρος του, ούτε παραδέχονται τη θρησκεία της Αλήθειας, (ακόμη κι αν είναι) απ’ τους ανθρώπους του Βιβλίου (χριστιανοί και Εβραίοι) μέχρις ότου πληρώσουν το φόρο υποταγής, κι αισθάνονται καθυποταγμένοι» (9: 29).
Τα παρακάτω ενδεικτικά εδάφια από τα ιερά ισλαμικά κείμενα έχουν επίσης ενδιαφέρον:
Μπουχαρί:
– «Ο Προφήτης είπε: “Αν ένας μουσουλμάνος απαρνηθεί τη θρησκεία του, σκοτώστε τον”» (Τ4, Β52, Α260).
– «Ο Προφήτης είπε: “Ποιος είναι ικανός να σκοτώσει τον Ασράφ; (σ.σ.: ο Ασράφ ήταν ένας Εβραίος ποιητής που έγραψε κάποια πράγματα εναντίον του Μωάμεθ). Είπε πράγματα προσβλητικά εναντίον του Αλλάχ και του Αποστόλου του.” Ο Μασλάμα σηκώθηκε λέγοντας: “Ω Απόστολε του Αλλάχ! Θα ήθελες να τον σκοτώσω εγώ;”. Ο Προφήτης απάντησε: “Ναι”. Ο Μασλάμα είπε: “Τότε επίτρεψέ μου να πω ότι θέλω (δηλ. ένα ψέμα)”. Ο Μωάμεθ είπε: “Σου επιτρέπω”» (Τ4, Β52, Α270-271).
Ταμπαρί:
– «Ο Ασράφ δεν υποψιάστηκε τίποτα το κακό, όταν ο Μασλάμα φώναξε: “Χτυπήστε τον εχθρό του Αλλάχ!” Έτσι τον χτύπησαν, και τα σπαθιά τους έπεσαν πάνω του. Ο Μασλάμα είπε: “Θυμήθηκα το μαχαίρι μου και το άδραξα. Το έμπηξα στο κάτω μέρος του σώματός του. Τον τρύπησα προς τα κάτω μέχρι που έφτασα στα γεννητικά του όργανα. Ο εχθρός του Αλλάχ έπεσε στο έδαφος”» (7: 94).
– «Ο Προφήτης έδωσε εντολή στον Ζουμπάιρ σχετικά με τον Κινανάχ, λέγοντας, “Βασάνισέ τον μέχρι να ξερριζώσεις και να εξάγεις ότι κατέχει”. Έτσι ο Ζουμπάιρ άναψε μια φωτιά στο στήθος του Κινανάχ, αναδεύοντάς τη με τη μασιά του μέχρι που ο Κινανάχ ήταν σχεδόν ετοιμοθάνατος. Τότε ο Αγγελιοφόρος τον παρέδωσε στο Μασλάμα, που τον αποκεφάλισε» (8: 122).
Ισχάκ:
– «Φέραμε το κεφάλι του στον Μωάμεθ τη νύχτα, χαιρετήσαμε τον Προφήτη καθώς προσευχόταν, και ρίξαμε το κεφάλι του Ασράφ μπροστά στα πόδια του. Ο Προφήτης δόξασε τον Αλλάχ που ο ποιητής είχε σκοτωθεί, και μας συνεχάρη για την καλή δουλειά που κάναμε για τον σκοπό του Αλλάχ. Η επίθεσή μας εναντίον του εχθρού του Αλλάχ έσπειρε τον τρόμο μεταξύ των Εβραίων, και δεν υπήρχε Εβραίος στη Μεδίνα που να μη φοβόταν για τη ζωή του» (368).
– Επεξηγηματική σημείωση: η Ασμά Mπιντ Μαρουάν ήταν συγγραφέας και ποιήτρια. Έγραψε κριτικές εναντίον του Μωάμεθ, ζητώντας από τη φυλή της να φυλάγεται από κείνον, ως εξής: «Υπακούτε έναν ξένο που σας παρακινεί να δολοφονείτε για να πάρετε λάφυρα. Είστε άπληστοι. Δεν υπάρχει κανένας με αντρική τιμή ανάμεσά σας;». Ακούγοντας αυτές τις γραμμές ο Μωάμεθ είπε: «Δεν θα με απαλλάξει κανείς απ’ αυτήν τη γυναίκα;». Ο Ουμαΐρ, ένας ένθερμος μουσουλμάνος, αποφάσισε να εκπληρώσει την επιθυμία του Προφήτη. Την ίδια εκείνη νύχτα γλίστρησε μέσα στο σπίτι της συγγραφέως καθώς εκείνη κοιμόταν περιτριγυρισμένη από τα μικρά παιδιά της. Υπήρχε ένα πάνω στο στήθος της. Ο Ουμαΐρ απομάκρυνε το μωρό που θήλαζε, και τότε έμπηξε το σπαθί του στην ποιήτρια. Το επόμενο πρωί στο τέμενος, ο Μωάμεθ, που ήταν ενήμερος του φόνου, είπε: «Βοήθησες τον Αλλάχ και τον Απόστολό του». Ο Ουμαΐρ είπε: «Είχε πέντε γιους· μήπως θα έπρεπε να αισθανθώ τύψεις;». «Όχι», απάντησε ο Προφήτης. «Ο φόνος της είχε τόση σημασία όση δυο κατσίκια που κουτουλάνε τα κεφάλια τους» (676).
Με βάση τις μουσουλμανικές αντιλήψεις ο κόσμος χωρίζεται σε τρεις ζώνες: τη ζώνη του Ισλάμ (dar al-Islam), τη ζώνη της ειρήνης (dar as-soulh) και την εμπόλεμη ζώνη (dar al-harb). H πίστη ότι όλοι οι μουσουλμάνοι ανήκουν στην ίδια κοινότητα οδήγησε στη διαμόρφωση ενός ισλαμικού εξισωτισμού, όπου ευνοούνταν η κυριαρχία των πιστών εις βάρος των οπαδών των άλλων θρησκειών. Σύμφωνα με το κήρυγμα του Μωάμεθ, οι «άπιστοι» που μένουν απαθείς στην «αποκάλυψή» του στιγματίζονται ως άνθρωποι που δεν σκέφτονται και παραλληλίζονται με τα κτήνη. Οι χριστιανοί και οι Εβραίοι, παρότι αναγνωρίζονταν ως «λαοί της Βίβλου» (ahl al-kitab), ήταν υποχρεωμένοι να πληρώνουν έναν κατά κεφαλήν φόρο, τον επονομαζόμενο τζιζιά (jizyah): «Πολεμήστε όσους δεν πιστεύουν… ακόμα και αν είναι λαοί της Βίβλου, μέχρι να αναγκαστούν να πληρώσουν κεφαλικό φόρο σαν αναγνώριση της υποταγής τους» (Κοράνι 9: 29).
Το Ισλάμ απαιτεί από τους πιστούς του την πλήρη υποταγή: «Ο Αλλάχ αγόρασε από τους πιστούς του τη ζωή τους και τα πλούτη τους. Και τους έδωσε για αντάλλαγμα τους Κήπους του Παραδείσου. Θα πολεμήσουν, θα σκοτώσουν και θα σκοτωθούν». (Κοράνι 5) Το κίνητρο που προσφέρει για το θάνατο είναι ιδιατέρως επιθυμητό. Στο κεφάλαιο (σούρα) 56 με τίτλο «Αυτό που έρχεται» ο Παράδεισος είναι ένας θαυμάσιος κήπος, όπου οι εκλεκτοί θα δοξάζουν εν ειρήνη τον Αλλάχ, τρώγοντας θεσπέσια τροφή, ξαπλωμένοι σε μεταξωτά στρωσίδια παρέα με πανέμορφες γυναίκες, μαυρομάτες, άριστης αγνότητας και καθαρότητας. Το Κοράνι (κεφ. 37) αναφέρει: «Οι πιστοί δούλοι του θεού θα έχουν πολύτιμες ανταμοιβές. Θα έχουν γλυκούς καρπούς και θα είναι τιμημένοι στους κήπους των απολαύσεων, αναπαυόμενοι σε πολυθρόνες κι αντικρύζοντας ο ένας τον άλλον. Θα περνά από χέρι σε χέρι ένα κύπελλο με τρεχούμενο νερό, που θα είναι δροσερό και γλυκό για όσους πίνουν, και δε θα τους ερεθίζει και δε θα τους μεθά, και θα έχουν δίπλα τους παρθένες γυναίκες με μεγάλα λαμπερά μάτια, που θα μοιάζουν με μικρά καλοφυλαγμένα αυγά».
Ο Μωάμεθ υπόσχεται στους πιστούς του ότι όλες τους οι επίγειες γυναίκες θα έχουν ξαναπάρει την ομορφιά τους, αλλά τον τόνο στη ζωή τους θα δίνουν οι γαλανομάτες, τα ουρί: «Αυτές τις εταίρες που δεν τις έχει αγγίξει κανένας προηγουμένως, ούτε άνθρωπος, ούτε άγγελος, θα είναι μαζί τους μέσα σε όμορφες σκηνές». (Κοράνι, Ο φιλάνθρωπος, 55, 54.) Η μεταγενέστερη μουσουλμανική παράδοση προβλέπει ότι ο πιστός στον Παράδεισο θα έχει εβδομήντα, ειδικώς πλασμένες γι’ αυτόν, εταίρες, πάντα όμορφες με ανανεούμενη συνεχώς την παρθενικότητά τους. Επίσης, ο πιστός θα βρίσκεται στην κατάσταση της νεότητάς του, θα έχει το ύψος του Αδάμ, τη δύναμη εκατό ανδρών και η ερωτική του διάθεση θα αυξάνει συνεχώς. Όπως μας πληροφορεί ο ιστορικός της Άλωσης, Σφρατζής, ο Μωάμεθ ο Β’ ο Πορθητής στο λόγο που εκφώνησε προς τους στρατιώτες του, λίγο πριν την τελική έφοδο κατά της Κωνστατινούπολης, ανέφερε τα εξής: «Και εάν και εξ ημών τινές αποκτανθώσιν… καλώς οίδατε δια του ημετέρου κοράν τι φησίν ο προφήτης, ότι ο αποθανών εν καιρώ τοιούτω ολόσωμος εν τω παραδείσω μετά του Μωάμεθ αριστήσει και πιεί, και μετά παίδων και μετά γυναικών ωραίων και παρθένων εν τόπω χλοερώ και μεμυρισμένον άνθεσιν αναπαυθή, και εν λκουτροίς ωραιοτάτης λουσθή και εν εκείνω τω τόπω εκ θεού έξει ταύτα». (Γεωργίου Ζώρα, «Αι τελευταίαι προ της Αλώσεως δημηγορίαι Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου και Μωάμεθ του Πορθητού», Αθήνα, εκδ. Σπουδαστήριον Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, 1959).
Η αίσθηση της συμμετοχής στην ίδια κοινότητα χαρακτηρίζει το σύνολο της μουσουλμανικής κοινωνίας. Το συναίσθημα της ανωτερότητας των μουσουλμάνων αποτελεί θεμελιώδες χαρακτηριστικό της θρησκείας αυτής. Το Ισλάμ θεωρεί ότι οι μη μουσουλμάνοι συγκροτούν κατώτερες κοινωνίες: «Θα φτάσει σύντομα η μέρα που οι άπιστοι θα εύχονται να ήταν μουσουλμάνοι» (Κοράνι, κεφ. 15).
Οι πνευματικές και υλικές πλευρές της ζωής αντιμετωπίζονται με ενιαίο τρόπο. Στο Κοράνι δεν διαχωρίζονται οι ηθικές επιταγές από τις νομικές διατάξεις. Έτσι ρυθμίζονται, εκτός από τις σχέσεις του ανθρώπου με το θείο, και οι καθημερινές, κοινωνικές σχέσεις. Το Ισλαμικό Δίκαιο, είναι γνωστό με το όνομα Σαρία (Shariah). Κατά συνέπεια, το Ισλάμ δεν αποτελεί μόνο θρησκευτική αντίληψη αλλά και κρατική επέμβαση στις σχέσεις των ανθρώπων. Αυτή είναι και η θεμελιώδης διαφορά του από τον Χριστιανισμό. Η Σαρία δηλαδή οι κανόνες ζωής και ο ηθικός νόμος του Ισλάμ δεν αναφέρεται πουθενά μέσα στο Κοράνι. Η Σαρία δημιουργήθηκε πολύ αργότερα από την εμφάνιση του Ισλάμ και πρόκειται ουσιαστικά για μια ερμηνεία του Κορανίου που διαμορφώθηκε από του λεγόμενους ουλαμά, τους θρησκευτικούς ηγέτες των μουσουλμάνων. Η Σαρία μεταξύ άλλων κανόνων κοινωνικής συμπεριφοράς επιβάλλει έναν τρόπο διακυβέρνησης σύμφωνα με την θεία καθοδήγηση.
Ο διαχωρισμός του θρησκευτικού από το κοσμικό στις μουσουλμανικές κοινωνίες δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί. Για παράδειγμα, στην Τουρκία ο διαχωρισμός που έγινε από τον Κεμάλ Ατατούρκ, ήταν αποτέλεσμα μιας ανώμαλης κοινωνικής και ιδεολογικής κατάστασης με αξεπέραστες έως σήμερα συνέπειες. Συγκεκριμένα, οι εθνικιστές, οι οποίοι είχαν εξοντώσει με γενοκτονίες τους χριστιανικούς λαούς, επεχείρησαν -αυτονομούμενοι από το ισλαμικό ιερατείο- να ενδυθούν, βιαίως και παραμορφωμένα, το αστικό ένδυμα των θυμάτων τους.
Oι αντιλήψεις αυτές, συνδυασμένες με την κοινωνική καταπίεση των μη μουσουλμάνων, οδήγησαν σε ραγδαία επικράτηση της νέας θρησκείας. Έναν μόλις αιώνα μετά το θάνατο του «προφήτη», ο ισλαμικός κόσμος απλωνόταν από την Ισπανία μέχρι την Κεντρική Ασία και την Ινδία.
Σουνίτες, Σιίτες, Χαριζίτες και Αχμαντίγια
Οι Σουνίτες είναι οι ορθόδοξοι μουσουλμάνοι, οι οποίοι δίνουν έμφαση στην «σούνα» (παράδοση) του προφήτη Μωάμεθ.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Σουνιτών είναι η επιμονή στην πιστή τήρηση των γραφών του Κορανίου, που θεωρείται θεμέλιο του Ισλάμ, και της ισλαμικής παράδοσης, απ’ όπου προέρχεται και η ονομασία τους. Οι αποφάσεις παίρνονται με βάση την ομοφωνία της κοινότητας. Τα δυο αυτά σημεία προσφέρουν στερεότητα και συνοχή στο δόγμα. Επίσης, θεωρούν ότι η διαδοχή του Μωάμεθ δεν χρειάζεται να είναι κληρονομική, γεγονός που αποτελεί την κύρια αιτία τριβών και συγκρούσεων με τους Σιίτες Μουσουλμάνους.
Χαρακτηριστικά οι Σουνίτες αναγνωρίζουν ως νόμιμους διαδόχους του Μωάμεθ τους τρεις πρώτους μετά από εκείνον χαλίφηδες δηλαδή τον Αμπού Μπεκρ, τον Ομάρ και τον Οσμάν. Σήμερα οι Σουνίτες διακρίνονται σε 4 επιμέρους θρησκευτικούς κλάδους τους Χονεφίτες, τους Μαλικίτες, τους Σαφείτες και τους Χανμπαλίτες.
Τα ονόματα αυτών των κλάδων λήφθηκαν από τα ονόματα που έφεραν οι ισάριθμοι ιμάμηδες που διαδέχθηκαν τους παραπάνω αντίστοιχα χαλίφηδες, δηλαδή τον Χανίφα της Κούφας, τον Μαλίκ της Μεδίνας, τον Σάφι του Καΐρου και τον Χανμπάλ της Βαγδάτης.
Οι Σουνίτες θεωρούν ότι παραμένουν πιστοί στην παράδοση (σούνα), η οποία κατ’ αυτούς αποτελείται από τις έξι Χαντίθ («Αναφορές») που συντάχθηκαν τον 3ο αιώνα μετά το Μωάμεθ (τον 9ο μ.Χ.). Αντίθετα οι Σιίτες αποδέχονται τη δική τους Χαντίθ.
Oι Σιίτες, θεωρούν τον Αλί Ιμπν Αμπί Ταλίμπ, τον γαμπρό του Προφήτη Μωάμεθ (ο Αλί ήταν εξάδελφος του Μωάμεθ και είχε παντρευτεί την κόρη εκείνου, τη Φατιμά), ως διάδοχό του στην ηγεσία της μουσουλμανικής κοινότητας. Ο Σιιτισμός είναι ένας από τους δυο κύριους κλάδους του Ισλάμ. Η λέξη προέρχεται από το αραβικό σι’α που σημαίνει «μερίδιο». Η Σι’ατ Αλί (αραβικά: شيعة علي , που σημαίνει «μερίδιο του Αλί») είναι μια από τις τρεις παλαιότερες υποδιαιρέσεις του Ισλάμ.
Μετά τον θάνατο του Μωάμεθ οι μουσουλμάνοι διχάστηκαν εξ αιτίας του ζητήματος της διαδοχής του. Η βασική αντίρρηση προήλθε από όσους πίστευαν ότι χαλίφης μπορεί να γίνει μόνο κάποιος άνθρωπος που κατάγεται από την οικογένεια του προφήτη. Οι υποστηριχτές αυτής της άποψης ονομάστηκαν σιίτες.
Οι Σιίτες έχουν ως αγίους μεγαλομάρτυρες, τον Αλί και τον γιο του Χουσεΐν, οι οποίοι δολοφονήθηκαν από τον Μωαβία, τον ιδρυτή της δυναστείας των Ομεϊαδών Χαλίφων. Μια φορά το χρόνο οι πιστοί του Σιισμού, σε ανάμνηση των μαρτυρίων του Χουσεΐν, αυτομαστιγώνονται και αυτόβασανίζονται σε λατρευτικές εκδηλώσεις που κρατούν 10 μέρες.
Ως κύριος κλάδος του Ισλάμ, ο Σιιτισμός υποδιαιρείται στα ακόλουθα ρεύματα:
* Ιμαμίτες (Δωδεκατίτες), οι οποίοι αποτελούν το μεγαλύτερο ρεύμα των Σιιτών (περ. το 80%) και ζουν σήμερα κυρίως στο Ιράν, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και στο Λίβανο.
* Ισμαηλίτες (Ισμαϊλί), οι οποίοι αποτελούν τον δεύτερο σε μέγεθος σιιτικό κλάδο, ζουν στη Συρία, στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν και στην Ινδία.
* Ζαϊντίτες, οι οποίοι ζουν κυρίως στη βόρεια Υεμένη και αποτελούν το 40-45 του πληθυσμού της.
* Αλεβήδες (στην τουρκική γλώσσα Alevi), οι οποίοι είναι θρησκευτική και πολιτιστική κοινότητα στην Τουρκία, με δεκάδες εκατομμύρια μέλη. Ο Αλεβισμός θεωρείται ένας από τους κύριους κλάδους του Σιιτισμού. Η ονομασία των Αλεβήδων προέρχεται από το όνομα του γαμπρού του Μωάμεθ, Αλί Ιμπν Αμπού Ταλίμπ, ο οποίος όπως προαναφέρθηκε, είχε παντρευτεί την πιο αγαπημένη από τις τέσσερις κόρες του Μωάμεθ, την Φατιμά. Σήμερα οι Αλεβήδες υποστηρίζουν το λαϊκό κράτος, όπως το εισήγαγε ο Κεμάλ Ατατούρκ. Βασικά χαρακτηριστικά του Αλεβισμού είναι:
1. Αγάπη και σεβασμός για όλους τους ανθρώπους («Το σημαντικό δεν είναι η θρησκεία, αλλά το να είσαι ανθρώπινο ον»).
2. Ανεκτικότητα απέναντι σε άλλες θρησκείες κι εθνικές ομάδες («αν πληγώσεις κάποιον, οι τελετουργικές προσευχές που έχεις κάνει δεν αξίζουν τίποτα»).
3. Σεβασμός για τους εργαζόμενους («η υψηλότερη πράξη λατρείας είναι να εργάζεσαι»).
4. Ισότητα ανδρών και γυναικών. Τα δυο φύλα προσεύχονται δίπλα-δίπλα και ασκείται μονογαμία.
Οι Χαριζίτες μουσουλμάνοι (ή κα’αριτζίτες, από το ρήμα κρτζ, «αποχωρώ») αρνήθηκαν να αποδεχτούν την καθιέρωση των δυναστειών και ισχυρίστηκαν ότι το αξίωμα του χαλίφη θα έπρεπε να περιέρχεται στον πιο ευσεβή μουσουλμάνο, ακόμα και σε έναν Αιθίοπα σκλάβο, όπως χαρακτηριστικά είπαν. Κοινότητες Χαριζιτών υπάρχουν σήμερα στην Αλγερία, το Ομάν και τη Ζανζιβάρη.
Οι Αχμαντίγια είναι τα μέλη μιας νεότερης και πιο δραστήριας μουσουλμανικής θρησκευτικής ομάδας (αίρεσης), τα μέλη της οποίας ακολουθούν τη διδασκαλία του Ινδού μουσουλμάνου Μιρζά Γκουλάμ Αχμάντ ο οποίος ισχυρίστηκε ότι είναι προφήτης και υιοθέτησε κάποιες από τις απόψεις του Ινδού μουσουλμάνου νεωτεριστή Σαγίντ Αχμάντ Χαν. Ο Γκουλάμ Αχμάντ έζησε στα τέλη του 19ου αιώνα.
Οι Αχμαντίγια δραστηριοποιούνται μέσω της προπαγάνδας και των μεταφράσεων του Κορανίου σε ευρωπαϊκές γλώσσες. Ο Γκουλάμ Αχμάντ προσπάθησε να συνθέσει όλες τις θρησκείες του κόσμου υπό το Ισλάμ. Ισχυρίστηκε ότι ο ίδιος αποτελούσε σύγχρονη έκφανση του Μωάμεθ, του Ιησού στη Δευτέρα Παρουσία του και του Κρίσνα των Ινδουιστών.
Υπάρχουν και πολλά άλλα μικρότερα ισλαμικά ρεύματα (αιρέσεις), όπως οι Δρούζοι του Λιβάνου, οι Φατιμίτες που θεωρούν πνευματική κεφαλή την κόρη του Μωάμεθ και σύζυγο τού Αλί, Φατιμά (άσπιλο) και υπάρχουν στο Μαρόκο και στην Τύνιδα, οι Δερβίσηδες κ.ά.
Ταλιμπάν
Με τον όρο Ταλιμπάν, (παστού طالبان μεταγλωττ. ṭālibān), δηλαδή σπουδαστές του κινήματος της ισλαμικής γνώσης, εννοείται το πολιτικό-θρησκευτικό κίνημα που κυβέρνησε το Αφγανιστάν από το 1996 έως το 2001. Οι Ταλιμπάν ανήλθαν στη εξουσία μετά από έναν μακρύ εμφύλιο πόλεμο και κατείχαν το 90% του συνόλου των εδαφών. To θεοκρατικό καθεστώς τους κατηγορείται από την οπτική γωνία της δυτικής σκέψης ως βάναυσο σε ό,τι αφορά στα δικαιώματα των γυναικών.
Οι Ταλιμπάν εφαρμόζουν με τον πιο αυστηρό τρόπο τη σαρία, προσπαθώντας να δημιουργήσουν το γνήσιο ισλαμικό κράτος, επιβάλλοντας σε άνδρες και πολύ αυστηρότερα σε γυναίκες περιορισμούς στην καθημερινότητα και την ατομική εξέλιξη. Απαγορεύτηκε στις γυναίκες να σπουδάζουν και να εργάζονται σε οποιονδήποτε παραγωγικό τομέα, εκτός των υπηρεσιών υγείας, μόνο και μόνο για να εξετάζουν γυναίκες ασθενείς. Οι άνδρες υποχρεώθηκαν να συμμορφωθούν ενδυματολογικά σύμφωνα με τις ισλαμικές παραδόσεις. Σε πολιτισμικό επίπεδο απαγορεύτηκε η μουσική, η τηλεόραση και το βίντεο, όπως και ό,τι μη εγκεκριμένο από τους θρησκευτικούς ηγέτες. Ταυτόχρονα απαξιώθηκε δραστικά η μη ισλαμική κληρονομιά του Αφγανιστάν.
Τον Μάρτιο του 2001 οι Ταλιμπάν, αγνοώντας εκκλήσεις και αντιδράσεις από όλα τα μέρη του κόσμου, κατεδάφισαν με άρματα μάχης και ρουκέτες, δύο από τα μεγαλύτερα αγάλματα που αναπαριστούσαν τον Βούδα, με την αιτιολογία ότι είναι είδωλα και συνεπώς αντίθετα προς τον νόμο του Ισλάμ. Τα αγάλματα είχαν σμιλευτεί στους βράχους της περιοχής Μπαμιγιάν από τον 5ο αιώνα. Μάλιστα, το ένα -ύψους 53 μέτρων- ήταν το ψηλότερο στον κόσμο άγαλμα του Βούδα σε όρθια στάση.
Όταν λίγες ημέρες μετά την καταστροφή των αγαλμάτων έβρεξε στο μαστιζόμενο από την ξηρασία Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν εξήγησαν το γεγονός πολύ λογικά: «Καταρρίψαμε τα είδωλα και ο Αλλάχ μάς έστειλε βροχές».
Σε μια άλλη κίνηση-απάντηση στις ερωτήσεις φιλελεύθερων μουσουλμανικών κύκλων γιατί το καθεστώς δεν κατέστρεψε τα αγάλματα όταν ήλθε στην εξουσία το 1996, οι Ταλιμπάν έσφαξαν 100 αγελάδες, προκειμένου να εξιλεωθούν για την καθυστέρηση…
Η καταστροφική μανία των Ταλιμπάν δεν σταμάτησε εδώ. Λίγο καιρό μετά έγινε γνωστό ότι την ίδια περίοδο, δύο υπουργοί τής κυβέρνησης, με τη βοήθεια ισλαμιστών μαχητών, κατέστρεψαν με ρόπαλα και τσεκούρια θησαυρούς τού Εθνικού Μουσείου της Καμπούλ. Συνολικά διέλυσαν 2.750 έργα τέχνης, γιατί προσέβαλαν, όπως ισχυρίστηκαν, την πίστη τους στον Θεό.
Ο θρησκευτικός φανατισμός και ο σκοταδισμός των Ταλιμπάν, οδήγησε και στην γέννηση τού ανάλογου όρου «ταλιμπανισμός».
Ιερατείο και «ιεροσύνη» στο Ισλάμ
Με την πάροδο του χρόνου στον μουσουλμανικό κόσμο δημιουργήθηκε μια συγκεκριμένη ιεραρχία, την οποία συνιστούν ο χαλίφης, ο ιμάμης, ο μουεζίνης, ο χατίπης, ο μουφτής και ο καδής.
Από αυτούς, ο χαλίφης, πολιτικοθρησκευτικός ηγέτης, δεν υπάρχει σήμερα.
Ο ιμάμης των Σουνιτών είναι ο προϊστάμενος και οδηγός στην προσευχή και ιδιαίτερα τη μεσημβρινή της Παρασκευής στο κεντρικό τέμενος της κοινότητας ενώ στους Σιίτες, λόγω των διωγμών που υπέστησαν από την πλειοψηφούσα παράταξη των Σουνιτών, ο τελευταίος τους ιμάμης εξαφανίστηκε και έπαψε η κληρονομική διαδοχή. Επειδή όμως χωρίς ιμάμη δεν μπορεί να υπάρξει σιιτική κοινότητα, οι Σιίτες δέχθηκαν ότι ο ιμάμης δεν πέθανε αλλά με το θέλημα του Θεού κρύφθηκε μυστηριωδώς και παραμένει έκτοτε κρυμμένος, παρακολουθώντας και ενισχύοντας από τον κρυφό τόπο την πορεία της κοινότητάς του. Σήμερα πάντως στον σιιτικό κόσμο παρατηρείται μια έντονη διεκδίκηση της θρησκευτικής και κοσμικής εξουσίας από τους ουλεμάδες ή μουλάδες (νομοδιδάσκαλους) οι οποίοι τονίζουν την παρουσία του κρυμμένου Ιμάμη στο πρόσωπό τους και ηγούνται ενός μαχόμενου ισλαμισμού.
Ο μουεζίνης είναι εκείνος που ανεβαίνει στον μιναρέ και καλεί τους πιστούς στην προσευχή, ενώ ο χατίπης είναι ο αναγνώστης και κήρυκας του Κορανίου.
Ο καδής είναι ο μουσουλμάνος ιεροδικαστής, ο οποίος δικάζει με βάση τους κανόνες της Σούνα, δηλαδή της ισλαμικής νομοθεσίας.
Ο μουφτής απολαμβάνει μεγάλο σεβασμό, είναι ο κατεξοχήν νομοδιδάσκαλος, ο οποίος έχει ως καθήκον όχι να ερμηνεύει τον ιερό νόμο ή να αναπτύσσει νέες διατάξεις αλλά να ανατρέχει στις κωδικοποιημένες ήδη από το δέκατο αιώνα διατάξεις των σχολών του ισλαμικού νόμου και να βγάζει γνωματεύσεις (φετφάδες) με βάση τις οποίες θα κρίνει ο καδής την εκδικαζόμενη υπόθεση. Επίσης, ο μουφτής αποφαίνεται για περιπτώσεις οικογενειακού δικαίου δηλαδή γάμων, κληρονομιών, διαζυγίων, διατροφής, κ.λπ.
Ισλάμ και γυναίκα
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι ισλαμικές απόψεις για τις γυναίκες. Το Κοράνι, δεν είναι ιδιαίτερα σκληρό με τις γυναίκες. Προσφέρει σ’ αυτές προστασία, όπως στα ορφανά παιδιά και στα διανοητικά καθυστερημένα άτομα. Δικαιώματα και ελευθερίες όμως, που θεωρούνται δεδομένα για τις γυναίκες του δυτικού κόσμου, στην Σαουδική Αραβία, στο Πακιστάν, στο Ιράκ, στο Ιράν, στον Λίβανο και αλλού, θεωρούνται αδιανόητα. Η γυναίκα στο Ισλάμ αντιμετωπίζεται σαν ένα «ευτελές» αντικείμενο χωρίς αξία. Οι μουσουλμάνοι ερμηνευτές του Κορανίου, θεωρούν ότι η κατάσταση της γυναίκας πριν το Ισλάμ ήταν πολύ δύσκολη, και οι κοινωνικές ανισότητες δεν της άφηναν πολλά περιθώρια για συμμετοχή στην δημόσια ζωή. Το Κοράνι λοιπόν, κατ’ αυτούς, καταπολέμησε αυτήν την διάκριση και την καταδίκασε επανειλημμένα.
Σαφώς όμως τις θεωρεί υποδεέστερες από τους άντρες: «Οι άντρες είναι υπεύθυνοι για τις γυναίκες επειδή ο Αλλάχ έφτιαξε τον άντρα να υπερέχει από τη γυναίκα και επειδή οι άντρες ξοδεύουν την περιουσία τους για να υποστηρίξουν τις γυναίκες. Οι καλές γυναίκες έτσι είναι υπάκουες και δεν αποκαλύπτουν τα απόκρυφα σημεία τους. Εκείνες που δε θα πειθαρχήσουν, προειδοποιείστε τις, βάλτε τις σε χωριστά κρεβάτια και χτυπήστε τις. Αν μετά σας υπακούσουν, συγχωρήστε τις. Ο Αλλάχ είναι Μεγάλος, Ύψιστος» (Κοράνι 4: 34). Στην κατηγορία «απόκρυφα σημεία» περιλαμβάνονται το κεφάλι, οι αστράγαλοι και τα χέρια. Το Κοράνι επιβάλλει την abaya (καλύπτρα), πιο γνωστή σήμερα ως «τσαντόρ» ή «μπούργκα», ως απόδειξη σεμνότητας και πίστεως: «Ω! Εσύ ο Προφήτης! Να πεις στις συζύγους σου, στις θυγατέρες σου και στις γυναίκες των πιστών, ότι πρέπει να ρίχνουν πάνω τους (όταν κυκλοφορούν) τα (εξωτερικά τους ρούχα) γκαλαμπίες, (που καλύπτουν από το κεφάλι μέχρι τα πόδια), τούτο είναι πιο κατάλληλο για να αναγνωρίζονται (ως αγνές πιστές) (όσο) και να μην ενοχλούνται. Ο Αλλάχ είναι Πολυεύσπλαχνος, Πανοικτίρμονας» (33: 59).
Οι διακρίσεις που αναφέρει το Κοράνι εφαρμόζονται με υπερβάλλοντα ζήλο στις περισσότερες μουσουλμανικές χώρες, γεγονός που εξηγεί το ότι οι γυναίκες θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η υποχρεωτική, σε πολλές μουσουλμανικές χώρες, κάλυψη του προσώπου και του σώματος όταν η γυναίκα βγαίνει από το σπίτι. Έτσι ακριβώς συμβολίζει την διαφορετικότητα της γυναίκας από τον άντρα, την ανελευθερία και τους περιορισμούς που έχουν στην οικογένεια, στην κοινωνική και επαγγελματική τους ζωή. Στο Κοράνι ορίζεται επίσης ότι τα αρσενικά παιδιά λαμβάνουν διπλάσιο μερίδιο κληρονομιάς από τα κορίτσια.
Σε άλλο εδάφιο του Κορανίου, η γυναίκα παρομοιάζεται σαν ένα κομμάτι γης που τελεί υπό ανδρική ιδιοκτησία: «Οι γυναίκες σας είναι σαν ένα κομμάτι καλλιεργημένης γης για σας· έτσι, πλησιάστε τη γη σας όποτε και όπως θέλετε» (Κοράνι 2: 223).
Το Κοράνι καταδικάζει τη μοιχεία με ποινή εκατό μαστιγώματα, παρουσία μαρτύρων, για καθέναν απ’ τους μοιχούς και χωρίς κανέναν οίκτο (24: 2). Στην περίπτωση που αυτή διαπράττεται από την γυναίκα, συμβουλεύει τον απατημένο σύζυγο να κλείσει την άπιστη στο σπίτι ως τον θάνατό της (εκτός κι αν ο Αλλάχ αποφασίσει…«διαφορετικά») (4: 15). Οι μοιχοί, βάσει του Κορανίου, απαγορεύεται να πραγματοποιήσουν άλλον γάμο με πιστό μουσουλμάνο (επιτρέπεται μόνο με άλλον μοιχό ή «άπιστο»). Εάν μια υπόθεση μοιχείας κατορθώσει και φτάσει μέχρι το δικαστήριο, τότε ο απατημένος σύζυγος (ή η απατημένη σύζυγος) αρκεί να φέρει τέσσερις μάρτυρες που να πιστοποιούν το παράπτωμα, έτσι ώστε να καταδικαστεί ο μοιχός ή η μοιχαλίδα. Αν δεν υπάρχουν μάρτυρες, αρκεί να ορκιστεί ο απατημένος (ή η απατημένη) τέσσερις φορές στον Αλλάχ και μία πέμπτη στην οποία επικαλείται την κατάρα τού Αλλάχ εάν ψεύδεται. Κάπου εδώ, το Κοράνι εγκαταλείπει την «ισονομία» ανδρών-γυναικών και αναφέρεται μόνο στην περίπτωση της μοιχαλίδας, η οποία ομοίως με την σειρά της έχει τον τελευταίο λόγο, με το δικαίωμα των…πέντε όρκων (ότι ο κατήγορος ψεύδεται) (24: 8-9). Σε αρκετές μουσουλμανικές χώρες πάντως, η ποινή του μαστιγώματος των μοιχών αντικαθίσταται από τον δημόσιο λιθοβολισμό τους μέχρι θανάτου.
Χαρακτηριστική είναι η γνώμη ενός σημαντικού σοφού του Ισλάμ, του Αλ Γκαζάλι, για τις γυναίκες:
(Ο ρόλος της μουσουλμάνας γυναίκας είναι να) «μένει στο σπίτι και να ασχολείται με το ράψιμό της. Δεν πρέπει να βγαίνει έξω συχνά, δεν πρέπει να είναι καλά πληροφορημένη, ούτε πρέπει να συνεννοείται με τους γείτονές της και μόνο να τους επισκέπτεται όταν είναι απολύτως απαραίτητο· πρέπει να περιποιείται τον άντρα της… και να ζητεί να τον ικανοποιεί σε όλα… Η μόνη της ανησυχία πρέπει να είναι η αρετή της… Πρέπει να είναι καθαρή, και έτοιμη να ικανοποιήσει τις ερωτικές ανάγκες του άντρα της ανά πάσα στιγμή…» (απόσπασμα από τον Ίμπν Ουαράκ).
Η 9 ετών σύζυγος του Μωάμεθ, Αϊσά, περιγράφει πώς ο Μωάμεθ την χτύπησε στο στήθος της -που όπως λέει «με έκανε να πονέσω»– επειδή τον ακολούθησε έξω από το σπίτι χωρίς την άδειά του (Μουσλίμ 4: 2127).
Η απώλεια της παρθενιάς είναι θανάσιμο αδίκημα. Βασικό χαρακτηριστικό της ανδροκρατούμενης μουσουλμανικής κοινωνίας είναι η ζήλια και η καχυποψία για το γυναικείο φύλο. Ακραίο αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης και προσπάθειας ελέγχου της γυναικείας σεξουαλικότητας είναι ο ευνουχισμός των κοριτσιών με την κλειτοριδεκτομή. Η μέθοδος αυτή επιβιώνει κυρίως μουσουλμανικές χώρες της Αφρικής.
Σε εδάφια του Κορανίου και άλλων ιερών μουσουλμανικών κειμένων, δίνεται έμφαση στην κατωτερότητα των γυναικών έναντι των ανδρών, με την εξίσωση: 2 γυναίκες=1 άνδρας:
– «Πάρτε δύο μάρτυρες, ανάμεσα από τους δικούς σας άνδρες, και αν δεν υπάρχουν δυο άνδρες, τότε έναν άνδρα και δυο γυναίκες της επιλογής σας, για μάρτυρες, έτσι ώστε αν μια τους κάνει λάθος, να τη διορθώνει η άλλη» (Κοράνι 2: 282).
– «Ο Μωάμεθ είπε: “Ω γυναίκες! Να δίνετε ελεημοσύνη, γιατί έχω δει ότι η πλειοψηφία των κατοίκων της Φωτιάς της Κολάσεως ήσασταν εσείς (οι γυναίκες)”. Εκείνες ρώτησαν: “Πώς έτσι, ω Απόστολε του Αλλάχ;”. Και τους απάντησε: “Βρίζετε συχνά και είστε αγνώμονες στους συζύγους σας. Δεν έχω δει κανέναν που να υπολείπεται σε νοημοσύνη και θρησκεία περισσότερο από σας. Ένας προσεκτικός, λογικός άντρας μπορεί να παρασυρθεί από κάποιες από σας”. Οι γυναίκες ρώτησαν: “Ω Απόστολε του Αλλάχ! Γιατί υπολειπόμαστε σε νοημοσύνη και θρησκεία;”. Εκείνος είπε: “Δεν είναι η μαρτυρία δύο γυναικών ίση με τη μαρτυρία ενός άντρα;” . Απάντησαν καταφατικά. Είπε τότε: “Αυτό είναι το ελάττωμα στη νοημοσύνη σας. Δεν είναι αλήθεια ότι μια γυναίκα δεν μπορεί ούτε να προσευχηθεί ούτε να νηστέψει κατά τις ημέρες της έμμηνου ρύσης της;”. Οι γυναίκες απάντησαν καταφατικά. Εκείνος είπε: “Αυτό είναι το ελάττωμα στη θρησκεία σας”» (Μπουχαρί:Τ1 Β6 Α301).
Όπως και στην Παλαιά Διαθήκη, έτσι και στο Κοράνι, η γυναίκα κατά την διάρκεια της έμμηνου ρήσης (περίοδος), θεωρείται μιαρή και βρόμικη: «Είπε ο προφήτης: Είναι βλαβερή μόλυνση (η περίοδος των γυναικών). Γι’ αυτό μην κάνετε συζυγικές σχέσεις με γυναίκες που έχουν την περίοδό τους και μην συνουσιαστείτε μ’ αυτές, μέχρις ότου γίνουν καθαρές. Όταν όμως εξαγνιστούν, μπορείτε να τις πλησιάσετε, όπως σας διέταξε ο Αλλάχ. Γιατί ο Αλλάχ αγαπά εκείνους που μετανοούν, καθώς αγαπά τους καθαρούς και αγνούς» (Κοράνι 2: 222).
Η διαδικασία διαζυγίου στο Ισλάμ, είναι σχετικά απλοποιημένη: Ο άνδρας (τις περισσότερες φορές, όχι πάντα) ανακοινώνει το διαζύγιο λέγοντας «σε χωρίζω». Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει η περίοδος αναμονής. Αυτή τυπικά διαρκεί όσο τρεις έμμηνοι κύκλοι για να είναι βέβαιο ότι η γυναίκα δεν είναι έγκυος. Το διάστημα αυτό επιτρέπει στο ζευγάρι να σκεφτεί γι’ αυτό που κάνουν και αν πράγματι είναι αυτό που θέλουν. Δεν υπάρχουν δικηγόροι να ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε μία τόσο ευαίσθητη κατάσταση. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η γυναίκα είναι έγκυος, η περίοδος αναμονής κρατά καθ’ όλο το διάστημα της εγκυμοσύνης. Κατά το πρώτο διάστημα αναμονής ο άνδρας είναι υποχρεωμένος να παρέχει τροφή, ένδυση και στέγη όπως έκανε πριν το διαζύγιο. Εάν το ζευγάρι κρατά το διαζύγιο μέχρι τη γέννηση του παιδιού και η γυναίκα θηλάσει το παιδί, ο άνδρας είναι υποχρεωμένος να παρέχει τροφή ένδυση και στέγη στην πρώην γυναίκα του μέχρι να απογαλακτιστεί το παιδί (το ανώτατο είναι δύο έτη). Μετά από αυτό, το παιδί θα είναι στην οικονομική υποχρέωση του πατέρα μέχρι αυτό να μη χρειαστεί βοήθεια (Κοράνι 2: 226-233).
Οι γυναίκες έρχονται πολύ συχνά αντιμέτωπες με τη βία, ιδιαίτερα στα πλαίσια του γάμου τους. Ο ξυλοδαρμός τής συζύγου σπάνια επιφέρει κύρωση, και στην περίπτωση που μια γυναίκα αποφασίσει να ακολουθήσει τη δικαστική οδό βρίσκεται αντιμέτωπη με την πίεση που της ασκεί η οικογένειά της και η κοινωνία. Σε αρκετές μουσουλμανικές χώρες, ακόμη και οι γυναίκες που ζητούν τη βοήθεια της αστυνομίας, δεν καταφέρνουν συνήθως να ξεφύγουν από τους συζύγους τους. Η αστυνομία θεωρεί την ενδο-οικογενειακή βία, θέμα καθαρά προσωπικό, με αποτέλεσμα να μην παίρνει θέση και να οδηγεί τις κακοποιημένες γυναίκες πίσω στην οικογένειά τους. Ακόμη, όμως, και αν εκδικαστεί η υπόθεση το δικαστήριο σπάνια αποφασίζει υπέρ της γυναίκας.
Άλλη μια μορφή βίας, με την οποία συχνά βρίσκονται αντιμέτωπες οι γυναίκες στις ισλαμικές χώρες, είναι ο βιασμός. Αν και οι κυρώσεις που προβλέπει συνήθως ο νόμος για τους βιαστές, είναι εξαιρετικά αυστηρές, μέχρι και θάνατος, σπάνια εκδικάζονται υποθέσεις βιασμού, καθώς οι βιαστές είναι τις περισσότερες φορές μεγαλογαιοκτήμονες ή αρχηγοί του υποκόσμου. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα θύματα πιέζονται να μην κάνουν μήνυση, γιατί αν δεν μπορέσουν να αποδείξουν ότι δεν είχαν δώσει τη συγκατάθεσή τους, θα κατηγορηθούν ότι παραβίασαν τους σχετικούς με τη μοιχεία και τη σεξουαλική επαφή κανονισμούς. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις, όπου οι κατηγορούμενοι για βιασμό έχουν αθωωθεί, ενώ τα θύματά τους έχουν φυλακιστεί κατηγορούμενα για μοιχεία. Σε μερικές μουσουλμανικές χώρες, όπως το Πακιστάν, η Αίγυπτος και η Ιορδανία, ο βιασμός εντός του γάμου δε θεωρείται έγκλημα και δε διώκεται ποινικά.
Και στον τομέα των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων γίνονται διακρίσεις εις βάρος των γυναικών. Για πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα βεβαία, ούτε λόγος να γίνεται! Η εκπαίδευση είναι ένας άλλος τομέας στον οποίο οι μουσουλμάνες έχουνε μείνει πίσω. Οι περισσότερες μένουν αναλφάβητες αφού και ο τομέας της εκπαίδευσης είναι απαγορευμένος. Εκτός αυτού όμως, σημαντικότατο ρόλο παίζει και η ευρύτατα διαδεδομένη στον μουσουλμανικό κόσμο, πρακτική του γάμου μεταξύ ανήλικων παιδιών. Οι γάμοι ανήλικων κοριτσιών στο όνομα κατ’ εφαρμογή της Σαρία και με επίκληση τη Σούννα, στερεί αυτά τα παιδιά από το δικαίωμα στη μόρφωση, στην απόκτηση αυτοσυνειδησίας ως προς τη θέση τους στον κόσμο και συνιστά μια ακόμη βάναυση μεταχείριση σε βάρος της γυναίκας. Σύμφωνα με στατιστικές του ΟΗΕ, στο 2005 πάνω από 75 εκατομμύρια γυναίκες σε ένα σημαντικό τμήμα του μουσουλμανικού κόσμου, την Μέση Ανατολή και την Βόρειο Αφρική, δεν ήξεραν να γράψουν ή να διαβάσουν. Kι αν σε κάποια αραβικά κράτη τούς επιτρέπεται να σπουδάσουν, κάποιοι κλάδοι όπως η δημοσιογραφία, η μηχανική και η αρχιτεκτονική είναι γι’ αυτές «άβατα» πεδία.
Τέλος, ιδιαίτερα διαδεδομένη είναι η πρακτική των «εγκλημάτων τιμής», στο Πακιστάν, την Τουρκία, το Ιράν, την Ιορδανία και αλλού. Συχνά γυναίκες δολοφονούνται από τους συζύγους τους ή στενούς συγγενείς γιατί έφεραν ντροπή στην οικογένειά τους. Το πιο τραγικό είναι ότι πολλές γυναίκες δολοφονούνται από τους συζυγούς για θέματα «τιμής» (ίσως γιατί το νερό που τους έπλεναν τα πόδια ήταν πολύ κρύο ή ζεστό) και φυσικά κανένα δικαστήριο δεν είναι «πρόθυμο» να τιμωρήσει τον «ντροπιασμένο» σύζυγο.
Στην Τουρκία, όπου οι φόνοι τιμής δε δικαιολογούνται από το κράτος, συνήθως δράστης είναι κάποιο ανήλικο μέλος της οικογένειας, το οποίο με αυτό τον τρόπο αποφεύγει την τιμωρία. Στο Ιράν, από την άλλη, αναγνωρίζεται στον πατέρα ή τον αδελφό το δικαίωμα να δολοφονήσει ένα κορίτσι που ενέδωσε στις προγαμιαίες σχέσεις. Η ποινή σε αυτή την περίπτωση είναι το πολύ 6 μήνες φυλάκισης, ενώ στην περίπτωση που ο σύζυγος δολοφονήσει την άπιστη γυναίκα του δεν υπάρχει τιμωρία. Στην Ιορδανία αν και τα εγκλήματα τιμής δεν είναι νομικά αποδεκτά, τα δικαστήρια είναι ιδιαίτερα απρόθυμα να επιβάλουν κυρώσεις.
Ο γάμος κι ο θεσμός της οικογένειας στο Ισλάμ
Η πολυγαμία, έστω και υπό προϋποθέσεις, ουσιαστικά είναι θεσμοθετημένη στο Ισλάμ: «Αν φοβάστε ότι δεν θα μπορέσετε να τα καταφέρετε δίκαια με τα ορφανά, παντρευτείτε γυναίκες της επιλογής σας, δύο, ή τρεις, ή τέσσερις· αλλά αν φοβάστε ότι δεν θα μπορέσετε να είστε δίκαιος (μ’ εκείνες), τότε μόνο μία, ή (μια αιχμάλωτη) που είναι του δεξιού χεριού σας, που θα είναι πιο κατάλληλη, ώστε να εμποδιστείτε από το να κάνετε αδικία» (Κοράνι 4: 3).
Εκτός από τις τέσσερις νόμιμες συζύγους ο μουσουλμάνος, όπως διαφαίνεται στο παραπάνω εδάφιο, μπορεί να έχει απεριόριστο αριθμό παλλακίδων, στις οποίες μπορούν να συμπεριλαμβάνονται αιχμάλωτες πολέμου και δούλες. Αντίθετα η μουσουλμάνα δεν έχει δικαίωμα να έχει ούτε πολλούς συζύγους ούτε χαρέμι. Ένας μουσουλμάνος μπορεί να παντρευτεί μια εβραία ή μια χριστιανή, χωρίς αυτή να πρέπει να ασπαστεί τον Ισλαμισμό, ενώ μια μουσουλμάνα όχι.
Στον μουσουλμανικό κόσμο οι γονείς λειτουργούν ως προξενητές. Οι κοπέλες δεν επιτρέπεται να βγαίνουν έξω προς αναζήτηση συζύγου, παρ’ όλο που μπορούν να δηλώσουν την προτίμηση ή την άρνησή τους. Αν ευοδωθεί ο αρραβώνας, το ζευγάρι δεν επιτρέπεται να μείνει ποτέ μόνο του. Ως γνωστόν, ο ισλαμικός νόμος είναι πολύ αυστηρός όσον αφορά τις διαφυλικές σχέσεις. Η έννοια του mahram αναφέρεται στους βαθμούς της εξ αίματος συγγένειας και ως εκ τούτου στο ποιοι μπορούν ή δεν μπορούν να παντρευτούν μεταξύ τους. Η ίδια αντίληψη είναι που διαμορφώνει με πολύ αυστηρό τρόπο τις κοινωνικές συναναστροφές των γυναικών στο Ισλάμ (για παράδειγμα, με ποιον μπορούν να μείνουν μόνες ή με ποιον μπορούν να συναντηθούν δημοσίως).
Σύμφωνα με τον μεγάλο νομικό του Μουσουλμανικού Δικαίου Y. Linant Bellefondso («Traite΄de Droit Musulman Compare» – «Le Marriage», Παρίσι 1973), ο γάμος είναι σύμφωνα με το μουσουλμανικό δίκαιο ένα πολιτικό, ιδιωτικού δικαίου συμβόλαιο. Με αυτό ο σύζυγος υποχρεούται να δώσει προίκα στη γυναίκα και να της εξασφαλίσει διατροφή ως αντιπαροχή για το δικαίωμα του να έχει με αυτή συζυγικές σχέσεις, οι οποίες απαγορεύονται εκτός γάμου. Δεν πρόκειται για θρησκευτικό συμβόλαιο όπως αρχικά στον Ιουδαϊσμό ή για μυστήριο όπως στον Χριστιανισμό. Ο γάμος όμως συνάπτεται σε θρησκευτική τελετή με την επίκληση του Αλλάχ και την ανάγνωση κορανικών στίχων. Στο συμβόλαιο του γάμου η νύφη αντιπροσωπεύεται πάντα από τον κηδεμόνα της και ο γαμπρός υποχρεώνεται να καταβάλλει προίκα. Ποιος όμως έχει προτεραιότητα για την κηδεμονία; O πατέρας της νύφης, ο παππούς της ή ο αδελφός του πατέρα της (ο θείος της) ή ο αδελφός του παππού θεωρούνται τα πιο κατάλληλα πρόσωπα. Η πρόταση γάμου γίνεται κυρίως από τον άνδρα και σπάνια από τον κηδεμόνα της γυναίκας. «Σε έχω νυμφευθεί», λέει ο άνδρας, και ο κηδεμόνας της γυναίκας απαντά: «Είμαι σύμφωνη».
Τι είναι όμως η προίκα;
Κατά το μουσουλμανικό δίκαιο η προίκα (mahr) δίδεται από τον άνδρα στη γυναίκα και όχι αντίστροφα. Το ποσό συμφωνείται πριν από τη σύναψη του γάμου και μέρος καταβάλλεται στη γυναίκα ήδη πριν ή κατά την τελετή του γάμου. Είναι ανάλογο με την κοινωνική θέση της γυναίκας. Το υπόλοιπο δίδεται σε περίπτωση λύσης του γάμου ή θανάτου του άνδρα, επειδή οι διατάξεις του Μουσουλμανικού Δικαίου δεν προβλέπουν υποχρέωση του συζύγου για διατροφή της γυναίκας πριν την εκπνοής της «ασφαλιστικής περιόδου». Κατώτατο ποσό προίκας θεωρείται η αξία των δύο γραμμαρίων χρυσού. Ο καθορισμός ενός αρκετά σεβαστού ποσού έχει σκοπό τον περιορισμό της αυθαίρετης εξάσκησης του δικαιώματος του συζύγου για αποπομπή της γυναίκας. Εάν ο σύζυγος δεν πληρώσει το συμφωνηθέν μέρος της προίκας, η γυναίκα δικαιούται να αρνηθεί τις συζυγικές σχέσεις μέχρι την καταβολή του ποσού.
Η ισλαμική οικογένεια είναι παραδοσιακή και πατριαρχική. Πρώτα γευματίζουν τα άρρενα μέλη και μετά οι γυναίκες. Όταν ένα ζευγάρι βαδίζει στο δρόμο, η γυναίκα παραχωρεί το προβάδισμα στον άνδρα. Όταν επισκέπτονται το τζαμί, συγκεντρώνονται σε χωριστούς χώρους. Όταν επίσης τα παιδιά είναι μικρά, αγόρια και κορίτσια έχουν σχεδόν την ίδια μεταχείριση. Μετά τον τέταρτο χρόνο τα κορίτσια μαθαίνουν τους γυναικείους ρόλους με τη μίμηση κυρίως των ρόλων της καλής κόρης και νύφης. Μεταξύ της μάνας και της κόρης αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη στενή σχέση που δεν συναντάται στους δυτικούς πολιτισμούς. Πολύ σημαντική αυτή η σχέση για την αφομοίωση του αυτονόητου των δύο κόσμων, των ανδρών και των γυναικών.
Ισλάμ και θρησκευτικές μειονότητες
Όσον αφορά τις μειονότητες -που πολλές φορές ήταν πλειονότητα του κατακτημένου πληθυσμού- το Ισλάμ τις αντιμετωπίζει ως υποδεέστερες κοινωνικές ομάδες. Το παιδομάζωμα, υπήρξε μια συστηματική τακτική του αραβικού και του τουρκικού Ισλάμ κατά των χριστιανών και των Εβραίων, σχεδόν μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Αρκετοί ερευνητές θεωρούν ότι η περιβόητη μουσουλμανική ανοχή ήταν «ένα κωδικοποιημένο σύστημα νόμιμης τυραννίας», η οποία δημιουργούσε για τις μειονότητες «μια φυλακή από την οποία έβγαινε κανείς μόνο αν είχε φτερά ή αλλαξοπιστούσε». Το νομικό σύστημα των υποτελών δημιουργήθηκε από τον χαλίφη Ομάρ Β’. Σύμφωνα με αυτό οι ανήκοντες στις μειονότητες όφειλαν να πληρώνουν τον κεφαλικό φόρο, ως ένδειξη υποταγής στο Ισλάμ. Επίσης, η ιδιοκτησία της γης τους πέρασε στη μουσουλμανική κοινότητα. Για να την καλλιεργούν έπρεπε να πληρώνουν ειδικό φόρο.
Ο Τζον Λαφίν, ένας από τους γνωστούς συγγραφείς που ασχολήθηκαν με τη Μέση Ανατολή, γράφει: «Απαγορευόταν η ανέγερση νέων εκκλησιών, η αναστήλωση των παλιών και η χρησιμοποίηση θρησκευτικών συμβόλων, όπως ο σταυρός. Οι ντχιμίς (τα προστατευμένα άτομα) έπρεπε να ζουν σε απομονωμένη περιοχή και σε φτωχόσπιτα. Γάμος, ερωτική επαφή με μουσουλμάνα και βλασφημία κατά του Ισλάμ, επέσυραν την ποινή του θανάτου. Οι μουσουλμάνοι δεν έπρεπε να συναναστρέφονται με του ντχιμίς, στους οποίους δεν επιτρεπόταν να καταθέτουν στο δικαστήριο κατά μουσουλμάνου και δεν είχαν καμιά εξουσία πάνω του. Δεν επιτρεπόταν στους υποτελείς να φέρουν όπλα, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ζωή τους, ενώ διάφορα μέτρα ρύθμιζαν το χρώμα και το στιλ των φορεμάτων τους, επιβάλλοντας κακόγουστα και γελοία ενδύματα. Στους δρόμους ξεχώριζαν εύκολα και προκαλούσαν το χλευασμό. Για να διακρίνονται στα δημόσια λουτρά τους υποχρέωναν να φορούν ένα μικρό κουδούνι στο λαιμό. Μόνο οι μουσουλμάνοι μπορούσαν να έχουν άλογα ή καμήλες. Οι ντχιμίς είχαν μόνο γαϊδούρια… Δεν έπρεπε να κάνουν κάτι που θα ενοχλούσε τους μουσουλμάνους, έτσι εκτελούσαν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα σιωπηλά και δε μπορούσαν να θρηνήσουν δημόσια έναν προσφιλή τους εχθρό… Έπρεπε να σηκωθούν και να παραμείνουν όρθιοι μπροστά σε μουσουλμάνο, να του μιλούν με σεβασμό, να παραμερίζουν για να περάσει πρώτος και να βαδίζουν στο αριστερό του πλευρό -η ακάθαρτη πλευρά για τους μουσουλμάνους».
Η αρνητική αντιμετώπιση των θρησκευτικών κοινοτήτων και η θεώρησή τους ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας επιβιώνει μέχρι σήμερα στις χώρες που προήλθαν από τον παλιό μουσουλμανικό κόσμο. Αρκετές αρνητικές διακρίσεις διατηρήθηκαν από τα εθνικιστικά κινήματα που προσπάθησαν να κρατήσουν κάποια απόσταση από το Ισλάμ, όπως οι Νεότουρκοι και οι κεμαλικοί στην Τουρκία, και οι μπααθιστές στον αραβικό κόσμο. Η μουσουλμανική υπεροψία χρησιμοποιήθηκε από τους Τούρκους εθνικιστές για την ολική εξόντωση των χριστιανικών κοινοτήτων με πρωτοφανείς γενοκτονίες στις αρχές του 20ου αιώνα. Την ίδια μουσουλμανική υπεροψία χρησιμοποίησαν και οι μπααθικοί για την εδραίωση τις κυριαρχίας τους. Χαρακτηριστικός είναι ό λόγος που εκφώνησε ο πρόεδρος της Αιγύπτου Σαντάτ το 1972, κατά τον εορτασμό της επετείου γέννησης του Μωάμεθ: «Πιστεύουμε, όπως μας διέταξε ο Αλλάχ, ότι είμαστε έθνος εκλεγμένο πάνω απ’ όλα τα έθνη… Ο Αλλάχ μας διόρισε εκτελεστές της υψηλότερης των αποστολών».
Τα θετικά του Ισλάμ
Το Ισλάμ, αξιοποίησε την πολιτιστική παράδοση, την οποία βρήκε στους κατακτηθέντες λαούς, από την Ανατολή μέχρι την Ισπανία (Ανδαλουσία, την οποία διεκδικεί και αναφέρει στα μηνύματά του ο Μπίν Λάντεν ), όπου είχαν από αιώνες ανθήσει έξοχοι πολιτισμοί (Περσικός, Ελληνικός, Ρωμαϊκός) καθώς και τη ζωτικότητα και δημιουργικότητα των λαών που προσηλύτισε, γέννησε μεγαλοπρεπή πολιτισμό με υψηλής στάθμης επιτεύγματα τόσο στον τομέα της τέχνης, όσο και της επιστήμης και διανόησης εν γένει.
Η ισλαμική αρχιτεκτονική έδωσε σπουδαία δείγματα, όπως το Μαυσωλείο του Ταμερλάνου στη Σαμαρκάνδη, το Γαλάζιο Τέμενος στην Ιερουσαλήμ, το Τατζ Μαχάλ στην Ινδία, το ανάκτορο στην Αλάμπρα της Γρανάδας κ.ά.
Οι Άραβες μουσουλμάνοι μετέφεραν στην Ισπανία την τεχνογνωσία της Ανατολής. Η υδρολογική τεχνολογία (οι τεχνόμυλοι) ήρθε από τη Συρία και η δημιουργία αρδευτικών καναλιών από το Ιράν.
Ο εξισλαμισμός των Περσών δημιούργησε τις βάσεις για την εμφάνιση μιας σημαντικής περσικής λογοτεχνίας, βασισμένης σε μια περσοαραβική γλώσσα.
Γύρω στον 8ο μ.χ. αιώνα, αφού το αραβικό Ισλάμ ξεπέρασε την αρχική πρωτόγονη ορμή και την αναζήτηση λείας, με κέντρο την Αλεξάνδρεια συνέβη μια αραβική Αναγέννηση. Κατά την περίοδο των Αββασιδών χαλιφών αξιοποιήθηκε η παλιότερη ελληνική σκέψη. Τα αρχαία ελληνικά έργα άρχισαν να μεταφράζονται στην αραβική γλώσσα. Έργα των μεγάλων Ελλήνων μηχανικών όπως ο Κτησίβιος, ο Φίλων και ο Ήρων μελετώνται συστηματικά. Το ίδιο συμβαίνει και με τα έργα των Ελλήνων μαθηματικών και φιλοσόφων. Γνωμικά και απόψεις των Ελλήνων φιλοσόφων εντάχθηκαν στη μουσουλμανική παράδοση μέσω των Χαντίθ, δηλαδή των γραπτών ή προφορικών παραδόσεων που αφορούν λόγια και έργα των Μωάμεθ και των συντρόφων του.
Τον 4ον αιώνα από Εγίρας -(9ος αιώνας μ.Χ.)-, ο χαλίφης της Βαγδάτης Μανσούρ αλ Χακίμ Μπι’αμριλλάχ είχε ιδρύσει το «Νταρ αλ Χικμά», δηλαδή τον Οίκο της Σοφίας. Επρόκειτο για μια Ακαδημία του Πνεύματος και του Πολιτισμού, με περισσότερα από ένα εκατομμύριο χειρόγραφα στη βιβλιοθήκη του και με ένα επιτελείο μεταφραστών, οι οποίοι διέσωζαν στην αραβική γλώσσα την κλασική ελληνική και ελληνιστική γραμματεία, σανσκριτικά και περσικά κείμενα, βουδιστική γραμματεία στη γλώσσα πάλι και ιερά κείμενα του Μαχαβίρα. Μάλιστα, όταν στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο), σκοτισμένοι χριστιανοί κατέστρεφαν στην πυρά έργα αρχαίων Ελλήνων, που έκριναν πώς τάχα ήταν βλάσφημα ή επικίνδυνα, οι μεταφραστές του Νταρ αλ Χικμά τα είχαν θησαυρίσει στις μεταφράσεις τους στην αραβική γλώσσα κι έτσι δεν χάθηκαν….
Η πνευματική παραγωγή του Ισλάμ, που βασίστηκε στην ελληνική κληρονομιά, τροφοδότησε την ακόμα καθυστερημένη καθολική Δύση με μια απαραίτητη γνώση. Έτσι, το αραβόφωνο Ισλάμ και οι ελληνόφωνοι Βυζαντινοί λόγιοι, που συνέχιζαν την ελληνική παράδοση, θα αποτελέσουν τις δύο βάσεις για τη μεγάλη Αναγέννηση της Δύσης.
ΔΕΣ:
Η απομυθοποίηση των θρησκειών: Ισλαμισμός
Η γυναίκα στο Κοράνι
Η μισαλλοδοξία στο Κοράνι
Ο Ιησούς του Κορανίου
Ο Σατανάς του Κορανίου
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α. Το ιερό Κοράνιο
Το Κοράνιο είναι ένα από τα πρώτα κείμενα που γράφτηκαν σε μια πρώιμη μορφή της αραβικής γλώσσας, τη λεγόμενη «κορανική» που είναι η καθαρότερη (καθαρεύουσα) γλώσσα της Χετζάζης (σημερινής Σαουδικής Αραβίας). Το όνομά του (στα αραβικά: أَلْقُرآن, αλ Κουράν, στα αγγλικά Qur’an, Koran) σημαίνει κυριολεκτικά «Απαγγελία» και ονομάζεται συχνά «αλ Κουράν αλ Καρίμ», δηλαδή το «Ευγενές Ανάγνωσμα». Οι μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι το Κοράνιο είναι ο λόγος του Θεού, η καταγραφή της αποκάλυψής του στο ανθρώπινο γένος, έτσι όπως μεταδόθηκε στον προφήτη Μωάμεθ σε μια περίοδο 23 ετών από τον άγγελο Τζιμπριήλ (Γαβριήλ). Ο Μωάμεθ δεν ήξερε να διαβάζει ή να γράφει. Απλώς απήγγειλε ό,τι του αποκαλυπτόταν, προκειμένου να το αποστηθίσουν και να το καταγράψουν οι σύντροφοί του.Το Κοράνι ως έργο θεϊκό και όχι ανθρώπινο, δεν επιδέχεται αλλαγών. Ο ίδιος ο Μωάμεθ ήταν προφήτης, αγγελιοφόρος του Θεού, ο τελευταίος σε μια σειρά προφητών που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τον Αδάμ και τον Νώε της εβραϊκής παράδοσης και τον Ιησού των χριστιανών. Στο Κοράνι αναφέρονται 26 ονόματα προφητών, αλλά κάποιες μουσουλμανικές παραδόσεις ανεβάζουν τον αριθμό αυτό σε 124.000.
Οι μουσουλμάνοι λατρεύουν έναν και μοναδικό Θεό, τον Αλλάχ. Η λέξη Αλλάχ δεν είναι παρά η αραβική λέξη για τον Θεό. Ο Θεός των μουσουλμάνων είναι ο ίδιος με το Θεό των Εβραίων και των χριστιανών. Ο Αλλάχ έχει «κληρονομήσει» όλες ή τις περισσότερες από τις ιδιότητες που του αποδίδονταν από εκείνους, με κάποιες ρητές διαφορές, όπως είναι η αντίκρουση της χριστιανικής διδασκαλίας για την Αγία Τριάδα. Στην ισλαμική θεολογία χρησιμοποιούνται 99 ονόματα-χαρακτηρισμοί για τον Θεό, τα οποία εκφράζουν διάφορες όψεις του μεγαλείου του: Άγιος, Δημιουργός, Ισχυρός, Σοφός, Ελεήμων, Συγχωρών κ.λπ. Το 100ό όνομα του Θεού το αγνοούμε, γεγονός που υποδηλώνει ότι η γνώση μας γι’ αυτόν δεν μπορεί ποτέ να είναι πλήρης. Το Κοράνι επικυρώνει και κατά τους μουσουλμάνους υπερβαίνει το Τοράχ των Εβραίων και τα Ευαγγέλια των χριστιανών.
Το Κοράνιο συντίθεται από 114 σούρας (σουράτ=κεφάλαια) που αναπτύσσονται σε ένα σύνολο 6.236 αγιάτ (στίχους). Κάθε σούρα περιλαμβάνει από 3 μέχρι 286 στίχους. Οι πρώτες σούρες είναι οι πλέον σύντομες που χαρακτηρίζονται από ποιητικό λόγο σε ρυθμική μορφή. Οι επόμενες δεν παρουσιάζουν παρόμοια χαρακτηριστικά πλην όμως έχουν έκδηλες επιδράσεις από τον Ιουδαϊσμό και τον Χριστιανισμό με πολλές επαναλήψεις, όπως παρατηρείται ομοίως και στα λεγόμενα εξ αποκαλύψεως βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης π.χ. στους Ψαλμούς.
Ο ακριβής αριθμός των στίχων του Κορανίου, αποτελεί θέμα συζήτησης, καθώς υφίστανται διαφορετικές μέθοδοι αρίθμησης. Για παράδειγμα η σέκτα που ιδρύθηκε από τον χαλίφη Ρασάντ ισχυρίζεται ότι ο ακριβής αριθμός των στίχων είναι 6.346. Οι μουσουλμάνοι συνήθως αναφέρονται στα σούρα όχι με τον αριθμό τους, αλλά με την επικεφαλίδα τους. Η διάταξη των σούρα δεν είναι χρονολογική —σύμφωνα δηλαδή με την περίοδο που αποκαλύφθηκαν κατά τους μουσουλμάνους λογίους— αλλά σύμφωνα με το πως μεταδόθηκε στον προφήτη Μωάμεθ από τον άγγελο Τζιμπριήλ (Γαβριήλ). Μετά από μια σύντομη εισαγωγή ακολουθεί το μεγαλύτερο κεφάλαιο και το Κοράνιο κλείνει με τα μικρότερα σε έκταση. Σύμφωνα με τις παραδόσεις τα σούρα του Κορανίου άρχισαν να καταγράφονται πριν το θάνατο του Προφήτη, το 632. Στη Μεδίνα λέγεται ότι είχε στη διάθεσή του 65 συντρόφους του, τους οποίους καλούσε τακτικά για να καταγράψουν τις αποκαλύψεις του. Πιστεύεται ότι οι αποκαλύψεις δόθηκαν σε μια περίοδο 20 με 23 χρόνων περίπου, από το 610. ως το θάνατό του το 632.
Οι μουσουλμάνοι ισχυρίζονται ότι το Κοράνιο διαθέτει τα χαρακτηριστικά της πνευματικής ποίησης και χάρης και είναι η ίδια η λογοτεχνική του τελειότητα μια απόδειξη της θείας προέλευσής του. Εφόσον αυτή η τελειότητα είναι εμφανής μόνον σε εκείνους που μιλούν Αραβικά, μόνον το αρχικό κείμενο θεωρείται το πραγματικό Κοράνιο. Όλες οι άλλες μεταφράσεις έχουν απλά σχολιαστικό χαρακτήρα. Σύμφωνα μάλιστα με την παράδοση στη μετάφρασή του το ιερό βιβλίο δεν πρέπει ποτέ να λέγεται απλά Κοράνιο, για να μη συγχέεται με άλλες «απαγγελίες» και πρέπει να συνοδεύεται από επιθετικούς προσδιορισμούς όπως «το Ένδοξο», «το Ευγενές» κ.α.
Ένας μουσουλμάνος λόγιος θα πρέπει να είναι ικανός να διαβάσει και να καταλάβει το Κοράνιο στην αρχική του μορφή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αρκετοί πιστοί που δε γνωρίζουν την Αραβική αποστηθίζουν το αρχικό κείμενο, θεωρώντας ότι με αυτή την πράξη τους πλησιάζουν περισσότερο τον Θεό. Για τους κοσμικούς λόγιους το Κοράνιο παραμένει ένα έργο στο οποίο ενσωματώνονται αρκετά στοιχεία από ιουδαιοχριστιανικά κείμενα, γεγονός που έρχεται σε πλήρη αντίφαση με τον ισχυρισμό της ισλαμικής διδασκαλίας που θέλει αυτά τα κείμενα σε μεγάλο βαθμό διεφθαρμένα.
Το Κοράνιο έχει μεταφραστεί σήμερα σε όλες σχεδόν τις γλώσσες του κόσμου όπως και στην ελληνική…
Η επίσημη μετάφραση της Σαουδικής Αραβίας ΕΔΩ: http://qurango.com/download/greek.pdf
Η μισαλλοδοξία στο Κοράνι
Όπως και στην Αγία Γραφή, έτσι και στο «ιερό» βιβλίο των μουσουλμάνων, το Κοράνι, η μισαλλοδοξία είναι διάχυτη και εμφανέστατη. Η ισλαμική εκδοχή του ιουδαιοχριστιανικού θεού Γιαχβέ, ο Αλλάχ, προτρέπει μέσω του «αληθινού» προφήτη» του, Μωάμεθ, σε πόλεμο εναντίων των αλλόπιστων, ενώ το έλεος υπάρχει μόνο γι’ αυτούς που θα μετανοήσουν -κι αυτό υπό προϋποθέσεις.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι μουσουλμάνοι καλούνται να αποφεύγουν τις φιλικές σχέσεις με τους «άπιστους», ενώ ειδική θέση στο «ιερό» αυτό βιβλίο κατέχουν οι Εβραίοι και οι χριστιανοί -δηλαδή οι πιστοί των δύο άλλων βιβλικών θρησκειών- στους οποίους ο μεταλλαγμένος Γιαχβέ υπόσχεται μια δυσάρεστη διαμονή στην Κόλαση.
Μέσα στο Κοράνι οι προτροπές μίσους και βίας -ή στην καλύτερη περίπτωση, διατήρηση αποστάσεων ασφαλείας- προς τους μη-μουσουλμάνους επαναλαμβάνονται μονότονα, σχεδόν σε κάθε «σούρα».
Ακολουθούν μερικά ενδεικτικά εδάφια, από την πληθώρα που υπάρχουν…
Μόνο ο θεός των μουσουλμάνων δείχνει τον σωστό δρόμο…
Καθοδήγησέ μας στον ορθό δρόμο. Τον δρόμο εκείνων, που τους χάρισες την Ευλογία Σου, όχι εκείνων που περιέπεσαν στην Οργή Σου και που παραστράτησαν.(Σούρα ελ-Φάτιχα, 1: 6-7)
Μην αναλώνετε τον χρόνο σας με τους άπιστους για να τους φέρετε στον ίσιο δρόμο· είναι μάταιο. Το μόνο που μπορούν να περιμένουν, είναι η τιμωρία…
Όσο για τους άπιστους, είναι το ίδιο γι’ αυτούς, είτε τους προειδοποιείς, είτε όχι. Δεν θα πιστέψουν. Ο ΑΛΛΑΧ σφράγισε, τις καρδιές τους και την ακοή τους, και στα μάτια τους υπάρχει πέπλο. Μεγάλη θα είναι η τιμωρία (που θα υποστούν).(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 6-7)
Οι αλλόδοξοι είναι καταδικασμένοι από τον Αλλάχ…
Μοιάζουν (οι άπιστοι) μ’ εκείνον που άναψε φωτιά, κι άμα έφεξε ολόγυρά του, πήρε ο ΑΛΛΑΧ το φως τους και τους άφησε σε βαθύ σκοτάδι. Έτσι που να μην μπορούν να βλέπουν. Κουφοί, βουβοί και τυφλοί (στην πίστη) δεν θα επανέλθουν (στο θείο μονοπάτι).(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 17-18)
Όσοι αρνούνται το Ισλάμ, τους περιμένει η Κόλαση…
Κι όσοι αρνούνται την Πίστη και διαψεύδουν τα Σύμβολά Μας, θα γίνουν σύντροφοι της Φωτιάς, όπου για πάντα θα παραμείνουν.(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 39)
Οι Εβραίοι, ακόμη κι αν μπορούσαν να ζουν για χίλια χρόνια, δεν θα αποφύγουν την τιμωρία που τους πρέπει…
Αλλά θα τους βρεις πράγματι ν’ αγαπούν τη ζωή περισσότερο κι απ’ τους ειδωλολάτρες. Καθ’ ένας απ’ αυτούς θα επιθυμούσε να ζούσε για χίλια χρόνια· όμως η μακροβιότητά του δεν θα τον γλιτώσει απ’ την (οφειλόμενη) ποινή, γιατί ο ΑΛΛΑΧ βλέπει καλά εκείνο, που κάνουν.(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 96)
Όποιος δεν είναι με τον Αλλάχ, είναι εναντίον του…
Όποιος είναι εχθρός του ΑΛΛΑΧ, των αγγέλων Του και των αποστόλων Του, του Γαβριήλ και του Μιχαήλ, τότε κι ο ΑΛΛΑΧ είναι εχθρός σ’ όσους αρνούνται την Πίστη.(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 98)
Οι Εβραίοι και οι χριστιανοί, αναγνωρίζουν ότι την Αλήθεια την κατέχουν οι μουσουλμάνοι και εύχονται να απομακρυνθούν (οι μουσουλμάνοι) από την πίστη τους…
Μεγάλος αριθμός οπαδών του Βιβλίου, μετά που είδαν να λάμπει η Αλήθεια, εύχονταν από ζηλοφθονία, (μέσα στον εαυτό τους), να σας επαναφέρουν από την πίστη στην απιστία. Συγχωρείτε όμως και παραβλέπετε, μέχρις ότου ο ΑΛΛΑΧ εκπληρώσει το σκοπό Του, γιατί ο ΑΛΛΑΧ είναι Παντοδύναμος.(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 109)
Οι άπιστοι χαίρονται την επίγεια ζωή. Η επουράνια όμως ανήκει στους πιστούς τού Αλλάχ…
Η Ζωή ο’ αυτό τον κόσμο είναι δελεαστική για τους άπιστους, που κοροϊδεύουν εκείνους που πιστεύουν. Οι ευσεβείς όμως θα είναι ψηλότερα απ’ αυτούς την ημέρα της Ανάστασης. Γιατί ο ΑΛΛΑΧ χορηγεί τα πλούτη Του, χωρίς μέτρο ο’ όποιον θέλει.(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 212)
Ο Αλλάχ έχει ορίσει ως πεπρωμένο των πιστών του τον πόλεμο…
Είναι γραμμένος ο πόλεμος για σας. Εσείς όμως τον αποστρέφεστε. Αλλά μπορεί όμως ν’ αποστρέφεστε κάτι που είναι καλό για σας, και μπορεί ν’ αγαπάτεκάτι, που είναι κακό για σας. Ο ΑΛΛΑΧ όμως γνωρίζει κι εσείς δεν γνωρίζετε.(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 216)
Όσοι αλλαξοπιστήσουν, θα έχουν κακά ξεμπερδέματα με τον Αλλάχ…
[…] Όποιοι όμως από σας αρνηθούν την πίστη τους, και πεθαίνουν άπιστοι, τότε τα έργα τους δεν πρόκειται να ωφελήσουν ούτε σ’ αυτή τη ζωή, αλλ’ ούτε και στη μέλλουσα. Θα γίνουν σύντροφοι της Φωτιάς και θα παραμείνουν εκεί για πάντα.(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 217)
Οι γάμοι με αλλόδοξους/ες, αποτελούν διαβατήριο για την Κόλαση…
Και μην παντρεύεστε άπιστες γυναίκες (ειδωλολάτρισσες) μέχρις ότου πιστέψουν. Μια σκλάβα που πιστεύει, είναι καλύτερη από μια άπιστη, ακόμα κι αν σας γοητέψει. Ούτε να παντρεύετε τις κόρες σας με άπιστους, μέχρις ότου πιστέψουν. Ένας σκλάβος που πιστεύει είναι καλύτερος από έναν άπιστο, ακόμα κι αν σας γοητέψει. Γιατί οι άπιστοι σας καλούν στη Φωτιά, ενώ ο ΑΛΛΑΧ σας γνέφει με τις διαταγές Του προς τον Παράδεισο και στη συγγνώμη, κι εξηγεί καθαρά τα Σημεία Του στους ανθρώπους, ώστε να μνημονεύουν τη Δόξα Του.(Σούρα ελ-Μπάκαρα, 2: 221)
Ένας μουσουλμάνος δεν θα πρέπει να δημιουργεί φιλίες με αλλόπιστους…
Ω! Σεις που πιοτεύσατε! Μην έχετε οικειότητα με όσους είναι έξω απ’ τις θέσεις σας. Δεν θα παραλείψουν να σας διαφθείρουν. Μόνο την καταστροφή σας επιθυμούν. Ακόμα και στα χείλη τους φάνηκε το μίσος της τάξης τους. Ό,τι κρύβουν στην καρδιά τους είναι πολύ χειρότερο. Έτσι σας παρουσιάσαμε ξεκάθαρα τις εντολές, και αν είστε συνετοί, (τις έχετε κατανοήσει).(Σούρα Άλ Ιμράν, 3: 118)
Ω! Σεις που πιστέψατε! Μη κάνετε τους Εβραίους και τους Χριστιανούς, φίλους και προστάτες σας! Δεν είναι παρά μονάχα μεταξύ τους φίλοι και προστάτες. Κι εκείνος ανάμεσά σας που πιάνει (φιλίες) μ’ αυτούς είναι ένας απ’ αυτούς. Ο ΑΛΛΑΧ δεν καθοδηγεί τον άδικο και παράνομο λαό.(Σούρα ελ-Μάιντε, 5: 51)
Ο Αλλάχ δεν δείχνει κανένα έλεος, ακόμη και για τους μετανοημένους…
Δεν είναι δεκτή η μετάνοια σ’ εκείνους που επανειλημμένα κάνουν αμαρτίες, ακόμα κι όταν πλησιάζει ο θάνατος, σε κανένα απ’ αυτούς λέει: «Τώρα έχω πραγματικά μετανοιώσει». Ούτε είναι δεκτή απ’ εκείνους που πεθαίνουν άπιστοι. Γι’ αυτούς έχουμε προετοιμάσει οδυνηρά βάσανα.(Σούρα ελ-Νισά, 4: 18)
Η θεολογική τεκμηρίωση των επιθέσεων αυτοκτονίας: Όσοι πολεμούν για τον Αλλάχ, θα ανταμοιφθούν με γερό «μπαξίσι»…
Ας πολεμούν υπέρ του ΑΛΛΑΧ. Αυτοί που θυσιάζουν τη ζωή του κόσμου αυτού για χάρη της Μέλλουσας Ζωής, κι όποιος πολεμά υπέρ του ΑΛΛΑΧ είτε σκοτωθεί είτε νικήσει, θα του δώσουμε αμέσως πλούσια αμοιβή.(Σούρα ελ-Νισά, 4: 74)
Οι άπιστοι είναι άνθρωποι του Σατανά. Ένας πιστός μουσουλμάνος έχει χρέος να τους πολεμήσει…
Εκείνοι που πίστευσαν, πολεμούν υπέρ του ΑΛΛΑΧ ενώ εκείνοι που αρνήθηκαν την πίστη, πολεμούν για χάρη του Ταγούτ (Σατανά). Πολεμήστε ενάντια των φίλων του σατανά. Αδύνατη -πράγματι- είναι η πανουργία του Σατανά.(Σούρα ελ-Νισά, 4: 76)
Σκοτώστε τους άπιστους, όπου κι αν βρίσκεστε. Αφήστε τους να ζήσουν μόνο αν υποταχθούν…
Θα επιθυμούσαν να μην πιστέψετε όπως κι εκείνοι (έμειναν άπιστοι), να είστε δηλ. μ’ αυτούς. Μην τους παίρνετε ως φίλους απ’ τις γραμμές τους, ώσπου να εγκαταλειφθεί η απιστία τους. Αν όμως επιστρέψουν στην απιστία, τότε συλλάβετέ τους και σκοτώστε τους, όπου κι αν βρίσκετε. Και μην παίρνετε απ’ αυτούς ούτε φίλους ούτε βοηθούς, εκτός απ’ εκείνους που καταφεύγουν σ’ ομάδα με την οποία έχετε συνθήκη ειρήνης, ή εκτός απ’ εκείνους που σας πλησιάζουν βρισκόμενοι σ’ απορία ή να σας πολεμήσουν ή να πολεμήσουν την ομάδα τους. Αν ο ΑΛΛΑΧ ήθελε θα τους υποκινούσε εναντίον σας. Έτσι, αν αποσυρθούν από σας, και δεν σας σκοτώσουν και συνάμα σας στείλουν εγγυήσεις για ειρήνη, τότε ο ΑΛΛΑΧ δεν θα σας ανοίξει το δρόμο, για να τους πολεμήσετε.(Σούρα ελ-Νισά, 4: 89-90)
Πολεμάτε αυτούς που δεν πιστεύουν στον ΑΛΛΑΧ, κι ούτε στην Έσχατη Ημέρα, και δεν απαγορεύουν αυτό που απαγόρευσε ο ΑΛΛΑΧ κι ο Απόστολος Του (Μουχάμμεντ), κι ούτε αναγνωρίζουν την αληθινή θρησκεία (ακόμη κι αν είναι) απ’ το Λαό που του δόθηκε η Βίβλος μέχρις ότου δώσουν το φόρο υποτέλειας (τζίζγια) με εκούσια υποταγή, κι (αισθανθούν) τον εαυτό τους ταπεινωμένο.(Σούρα ελ-Τέβμπε, 9: 29)
Οι αλλόπιστοι είναι εχθροί των πιστών του Αλλάχ…
Όταν ταξιδεύετε στη γη δεν σας καταλογίζεται φταίξιμο αν συντομεύετε τις προσευχές σας επειδή φοβάστε μήπως οι Απιστοι σας επιτεθούν. Γιατί οι άπιστοι ήταν για σας φανεροί εχθροί.(Σούρα ελ-Νισά, 4: 101)
Ο Αλλάχ είναι βοηθός στον πόλεμο εναντίον των απίστων…
Αν πονάτε από τον πόλεμο μη χαλαρώσετε την καταδίωξη του εχθρού, γιατί κι αυτοί πονάνε απ’ τις ίδιες όπως και σεις. KL ενώ εσείς έχετε ελπίδα για βοήθεια και ανταμοιβή απ’ τον ΑΛΛΑΧ εκείνοι δεν την έχουν. Kι ο ΑΛΛΑΧ είναι Πανγνώστης (και) Σοφός.(Σούρα ελ-Νισά, 4: 104)
Όσους πολεμούν τον Αλλάχ και τον Μωάμεθ, τους περιμένουν άσχημες συνέπειες. Εκτός κι αν μετανοήσουν…
Η τιμωρία εκείνων οι οποίοι πολεμούν τον ΑΛΛΑΧ και τον Απόστολό Του, και διαβιούν στη γη άσχημα, είναι να εκτελούνται ή να σταυρώνονται ή να κόβονται τα χέρια και τα πόδια αντίπλευρα, ή να εξορίζονται απ’ αυτή τη γη. Αυτοί έχουν την ατίμωση, στον κόσμο αυτό, και τους περιμένει στον άλλο Κόσμο μεγάλος παιδεμός, εκτός απ’ εκείνους που μετάνιωσαν, και προτού τους κατακρίνετε, μάθετε ότι ο ΑΛΛΑΧ είναι Πολυεπιεικής (και) Φιλεύσπλαχνος.(Σούρα ελ-Μάιντε, 5: 33-34)
Η πίστη των χριστιανών στον τριαδικό Θεό, τους εξασφαλίζει σίγουρα ένα εισιτήριο για την Κόλαση…
Βλαστημούν βέβαια όποιοι λένε ότι: «Ο ΑΛΛΑΧ είν’ ο Χριστός ο γιος της Μαριάμ». Ο Χριστός είπε: «Ω! Παιδιά του Ισραήλ! Λατρεύετε τον ΑΛΛΑΧ, τον Κύριό Μου και Κύριό σας». Και σίγουρα όποιος συνδυάζει άλλους θεούς με τον ΑΛΛΑΧ, τότε ο ΑΛΛΑΧ θα τους απαγορεύσει γι’ αυτόν, τον Παράδεισο και σπίτι του θα είναι η Φωτιά. Κι εκεί δεν θα υπάρχει κανείς για να βοηθήσει τους κακοποιούς.(Σούρα ελ-Μάιντε, 5: 72)
Ο Αλλάχ προτρέπει τον Μωάμεθ σε πόλεμο εναντίον των απίστων…
Ω! Προφήτη! Παρότρυνε τους πιστούς στο πόλεμο. Αν υπάρχουν είκοσι από σας που υπομονετικά επιμένουν, θα νικήσουν διακόσιους, κι αν από σας είναι εκατό θα νικήσουν χίλιους απ’ τους άπιστους, γιατί αυτοί είναι ένας λαός χωρίς κατανόηση.(Σούρα ελ-Ενφάλ, 8: 65)
Σκοτώστε τους ειδωλολάτρες οπουδήποτε κι αν τους βρείτε…
Κι όταν οι απαγορευμένοι μήνες έχουν περάσει, τότε (πολεμάτε και) σκοτώνετε τους ειδωλολάτρες, οπουδήποτε κι αν τους βρείτε, και συλλάβετε τους και πολιορκείστε τους και στήστε τους παγίδες με κάθε (πολεμικό) στρατήγημα. Αν όμως μετανιώσουν και διατηρήσουν την τακτική προσευχή κι εφαρμόσουν (τακτική) ελεημοσύνη, τότε αφήστε τους ελεύθερους. Γιατί ο ΑΛΛΑΧ είναι Πολυεύσπλαχνος, Πολυεπιεικής.(Σούρα ελ-Τέβμπε, 9: 5)
Β. Η θέση του Προφήτη Αβραάμ στο Ισλάμ και η ιστορία του
Άχμαντ Ελντίν
بـسـم الله والحـمـد لله والـصلاة والـسـلام عــلى رسـول الله، وبـعـدEid Mubarak σε όλα τα αδέλφια μου και τις αδελφές μου. Ο ΑΛΛΑΧ ο ύψιστος να δεχτεί τις καλές μας πράξεις. Με αφορμή την Ισλαμική μας εορτή (Ίντ αλ Άντχα) θέλω να παρουσιάσω την θέση του Προφήτη Αβραάμ στο Ισλάμ.
Ο Προφήτης Αβραάμ (ειρήνη σε αυτόν) θεωρείτε στο Ισλάμ ότι είναι ο πατέρας των προφητών, ο πατριάρχης μας, αυτός που δίδαξε στην ουσία τον Μονοθεϊσμό, στην αγνή και πραγματική του μορφή. Παρακάτω θα δούμε αναλυτικά τι λέει το Κοράνι για αυτόν τον σπουδαίο Προφήτη.
Ο Θεός στέλνει τον Αβραάμ (ε.σ) σαν Προφήτη και του χαρίζει τον Ισαάκ και τον Ιακώβ (εγγονός του). Του υπόσχεται ότι θα είναι Προφήτες μετά από αυτόν και ότι θα δώσει στους απογόνους τους το «kitab» (βιβλίο) δηλαδή την ιερή αποκάλυψη.
«Και χαρίσαμε (στον Αβραάμ) τον Ισαάκ και τον Ιακώβ και κάναμε (δώρο) στους απογόνους του (το χάρισμα) τη Προφητείας, και το Βιβλίο (Τοράχ, Ευαγγέλιο), δώσαμε και στον ίδιο την αμοιβή του στον κόσμο αυτό. Κι οπωσδήποτε στη Μέλλουσα Ζωή θα είναι (με τη συντροφιά) των Δικαίων.» (Κοράνι 29:27)
Ο Θεός λέει στον Προφήτη Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) να αναφέρει στους δικούς του την ιστορία του Προφήτη Αβραάμ.
«Και να διηγηθείς (επίσης) στο Βιβλίο – το Κοράνιο – (Την Ιστορία) του Αβραάμ. Ήταν ένας (άνδρας) της Αλήθειας (και δίκαιος), ένας προφήτης.» (Κοράνι 19:41)
Ο Θεός καθοδήγησε τον Αβραάμ (ε.σ) και τον τίμησε με αρετές και αξιέπαινα χαρακτηριστικά:
«Ο Αβραάμ – πραγματικά -αντιστοιχούσε (ένα Έθνος πρότυπο), υπάκουος ήταν ευλαβικά στον ΑΛΛΑΧ (και) Αληθινός στην πίστη, που ποτέ δεν έκλινε προς άλλη θεότητα, και δεν ήταν από εκείνους που συνεταιρίζουν άλλους με τον ΑΛΛΑΧ.
Έδειχνε την ευγνωμοσύνη του για τις χάρες του ΑΛΛΑΧ, που τον είχε διαλέξει, και τον καθοδηγούσε στον Ίσιο Δρόμο.
«Και του δώσαμε – σ’ αυτό τον κόσμο – το καλό και στη Ζωή του Άλλου Κόσμου που βρίσκεται με την τάξη των Ενάρετων.» (Κοράνι 16:120-122)
Ο Αβραάμ (ε.σ) ήταν ο «πατέρας» των Προφητών, τόσο ως προς την ιδεολογία που όλοι μοιραζόντουσαν(το Ισλάμ) όσο και στην καταγωγή, μιας και οι περισσότεροι καταγόντουσαν από αυτόν γενεαλογικά. Είχε επίσης δυο υιούς όπου ο Θεός τους έχρησε με το Προφητικό χάρισμα. Τον Ισμαήλ(ειρήνη σε αυτόν), όπου «γέννησε» τους Άραβες και στους οποίους στάλθηκε ο Προφήτης Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν), και τον Ισαάκ όπου «γέννησε» τα παιδιά του Ισραήλ όπου και από αυτούς έχουμε μια σειρά από Προφήτες.
Το Κοράνι αναφέρει το γεγονός ότι ο Αβραάμ ήταν ο πατέρας των Προφητών λέγοντας:
«Και χαρίσαμε σ’ αυτόν, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ και (τους δυο) τους καθοδηγήσαμε. Και πριν απ’ αυτόν καθοδηγήσαμε το Νώε (Νωχ), κι απ’ τους απογόνους του, τον Δαβίδ, το Σολομώντα, τον Ιωβ (Εγιούμπ), τον Ιωσήφ, το Μωυσή και τον Ααρών, κι έτσι ανταμείβομε τους αγαθοεργούς.
Κι ο Ζαχαρίας (Ζακαρία), ο
Ιωάννης (Γιάχια), ο Ιησούς, κι ο Ηλίας.
Όλοι τους είναι απ’ την τάξη των
ενάρετων (όσιων).
Και τον Ισμαήλ και τον Ελισαίο και τον Ιωνά (Γιούνους) και τον Λωτ (Λουτ), κι όλους τους ξεχωρίσαμε πάνω απ’ όλους τους σύγχρονους τους.» (Κοράνι 6:84-86)
Ο Αβραάμ (ε.σ) στην Μεσοποτάμια κάλεσε τον λαό του να λατρέψει τον Θεό αποκλειστικά και να σταματήσουν να λατρεύουν είδωλα που δεν μπορούν να κάνουν τίποτα και είναι άχρηστα. Το Κοράνι λέει:
«Και (θυμήσου επίσης) τον Αβραάμ, όταν (μίλησε) στο λαό του, είπε: “Να υπηρετείτε τον ΑΛΛΑΧ και να εκπληρώσετε το καθήκον σας σ’ Αυτόν.
Αυτό είναι το καλύτερο για σας, αν (βέβαια θέλετε) να το καταλάβετε!
Εσείς όμως λατρεύετε είδωλα -αντί τον ΑΛΛΑΧ, και πλάθετε ψεύτικες (καταστάσεις). Αυτά που λατρεύετε – αντί τον ΑΛΛΑΧ – δεν έχουν τη δύναμη να σας συντηρήσουν (να ικανοποιήσουν τις ανάγκες σας). Γι’ αυτό αναζητείστε – τη συντήρηση – προς τη μεριά του ΑΛΛΑΧ, να Τον υπηρετείτε και να Του είστε ευγνώμονες! Σ’ Αυτόν θα επιστρέψετε.» (Κοράνι 29:16-17)
Ο Αβραάμ (ε.σ) ήθελε να ελευθερώσει τον λαό του από την ειδωλολατρία και να τους απαλλάξει από μύθους και θρύλους. Ρώτησε λοιπόν ορισμένους από αυτούς και τον πατέρα του σχετικά για αυτά τα είδωλα:
«Και διάβασε τους (απαγγέλλοντας κάτι) από την ιστορία του Αβραάμ.
Πρόσεξε τι είπε στον πατέρα του και το λαό του: “Τι είναι αυτό που λατρεύετε;”
Είπαν: “Λατρεύουμε είδωλα και παραμένουμε συνέχεια στην υπηρεσία τους.
Είπε: “Μήπως σας ακούνε όταν (τους) επικαλείστε
Ή μήπως σας ωφελούν ή σας βλάπτουν;”
Είπαν: “(Όχι) αλλά βρήκαμε τους πατέρες μας να κάνουν το ίδιο (που τώρα κάνουμε εμείς)”.» ( Κοράνι 26:69-74)
Έπειτα τους εξήγησε ότι δεν είναι πρέπον να ακολουθούν τυφλά παραδόσεις χωρίς να δίνουν σημασία για την εγκυρότητα τους. Τους εξήγησε την υπέρτατη αλήθεια λέγοντας τους ότι αυτός που αξίζει να λατρευτεί είναι αποκλειστικά και μόνο ο Δημιουργός όπου στα «χέρια» Του βρίσκεται η εξουσία των πάντων:
«Είπε: “Κοιτάζετε αυτά που λατρεύατε,
Εσείς και οι πατέρες σας (που έζησαν) πολύ πριν (από σας);
Αυτά (οι θεότητες) είναι εχθροί μου ενώ ο Κύριος του Σύμπαντος (είναι Κύριος μου),
που με έπλασε και είναι Εκείνος που με καθοδηγεί,
που με τρέφει και με ποτίζει,
κι όταν είμαι άρρωστος, Εκείνος που με γιατρεύει,
και με θανατώνει κι έπειτα με ξαναζωντανεύει,
και – που ελπίζω – να με συγχωρήσει την αμαρτία μου – κατά την ημέρα της Πίστης (της Κρίσης).» (Κοράνι 26:75-82)
Ο πατέρας του Αβραάμ ήταν πολυθεϊστής. Συνήθιζε να σκαλίζει τα είδωλα και να τα πουλούσε. Ο Αβραάμ είχε ενοχληθεί πολύ από την απιστία του πατέρα του και αποφάσισε να τον συμβουλέψει λέγοντας του:
«Πατέρα μου! Γιατί λατρεύεις κάτι που δεν ακούει, κι ούτε βλέπει, κι ούτε μπορεί να σε κάνει να κερδίσεις τίποτε;
“Ω! Πατέρα μου! Ήλθε –
πραγματικά- σε μένα ένα μέρος της
γνώσης, που δεν σου έφτασε. Γι’ αυτό
ακολούθησε με. Θα σε οδηγήσω σε ένα
Δρόμο που (η επιφάνεια του) είναι
επίπεδη (και είναι ίσιος).» (Κοράνι 19:42-43)
Ο πατέρας του όμως δεν του απάντησε αλλά τον απείλησε λέγοντας του ότι θα τον λιθοβολήσει και θα τον εγκαταλείψει:
«Είπε (ο πατέρας): “Μήπως εσύ -ω! Αβραάμ! – αποστρέφεσαι τους θεούς μου; Αν δεν μετανιώσεις θα σε πετροβολήσω, και τώρα φύγε από μένα, για ένα χρονικό διάστημα”!» (Κοράνι 19:46)
Ο Αβραάμ λοιπόν αφού δεν είχε καμία άλλη επιλογή έφυγε και του είπε:
«Είπε (ο Αβραάμ): “Η ειρήνη ας είναι πάνω σου. Θα προσεύχομαι, στον Κύριο μου για να σε συγχωρήσει. Γιατί είναι για μένα Ευεργέτης.» (Κοράνι 19:47)
Όταν ο λαός του Αβραάμ συνέχιζε με επιμονή να λατρεύει αυτά τα είδωλα, ο Αβραάμ (ε.σ) αποφάσισε να τους αποδείξει με πρακτικούς τρόπους ότι αυτά τα είδωλα δεν είναι σε θέση να τους ωφελήσουν η ακόμα και να τους βλάψουν, άρα δεν είναι άξια λατρείας. Αφού λοιπόν τα διδάγματα του δεν έπιασαν τόπο ο Αβραάμ επινόησε ένα τρόπο για να τους συνετίσει. Έκανε τον άρρωστο έτσι ώστε να βρεθεί στον Ναό με τα είδωλα:
«Κι έριξε μια ματιά στα άστρα (κατά το, τότε έθιμο τους σαν αστρονόμοι),και είπε: “Είμαι πραγματικά άρρωστος”!
Έτσι απομακρύνθηκαν απ’ αυτόν και τον εγκατέλειψαν.
Τότε έστρεψε κρυφά προς τις θεότητες τους (τα είδωλα) και είπε: “Γιατί δεν τρώτε (από τις προσφορές (θυσίες) που είναι μπροστά σας);..!
“Τι συμβαίνει σ’ εσάς, και δεν προφέρετε μια συλλαβή”;
Και προχώρησε κρυφά πάνω τους χτυπώντας (τα) με το δεξί του (χέρι)».(Κοράνι 37: 88-93)
Τα έσπασε όλα εκτός από το μεγαλύτερο είδωλο. Το άφησε επίτηδες με την ελπίδα να το ρωτήσουν (το είδωλο)για αυτήν την κατάσταση.
«Έτσι τα έκανε κομμάτια (όλα) εκτός από το μεγαλύτερο απ’ αυτό, ώστε ίσως επιστρέψουν σ’ αυτό.» (Κοράνι 21:58)
Όταν επέστρεψαν από την γιορτή τους είδαν τα σπασμένα είδωλα και κατηγόρησαν τον Αβραάμ. Ο Αβραάμ (ε.σ) είπε σε αυτούς:
«Είπε: “Όχι, αυτό έχει γίνει απ’ αυτόν τον μεγαλύτερο! Ρωτείστε τους, αν μπορούν να μιλήσουν!“.» (Κοράνι 21:63)
Ειρωνικά και σαρκαστικά κατηγόρησε το μεγάλο είδωλο, δείχνοντας τους την ανακολουθία και τον παραλογισμό στο να λατρεύουν αντικείμενα. Επειδή όμως γνώριζαν ότι αυτά τα αντικείμενα δεν μπορούν να μιλήσουν είπαν στον Αβραάμ:
«Κι έπειτα – έστριψαν κάτω πάνω τα κεφάλια τους (δηλ. έπαθαν σύγχυση) και ντροπιασμένοι (είπαν): Έσύ (Αβραάμ) γνωρίζεις πολύ καλά ότι αυτά (τα είδωλα) δεν έχουν λαλιά!”.» (Κοράνι 21:65)
Όταν παραδέχτηκαν την ανικανότητα των ειδώλων τους ο Αβραάμ είπε:
«Είπε (ο Αβραάμ): “Πώς – τότε -λατρεύετε, αντί τον ΑΛΛΑΧ, πράγματα που δεν σας ωφελούν σε τίποτε, κι ούτε σας βλάπτουν.
Αλίμονο! (αγανακτώ) με σας και για τα αντικείμενα που λατρεύετε αντί τον ΑΛΛΑΧ! Μα δεν θα λογικευθείτε”;» (Κοράνι 21:66-67)
Αφού λοιπόν εξάντλησαν όλα τα επιχειρήματα τους έναντι του Αβραάμ και απέτυχαν, αποφάσισαν να κάνουν χρήση βίας.
«Είπαν: “Κάψτε τον, και προστατέψτε τις θεότητες σας, αν θέλετε να κάνετε κάτι”» (Κοράνι 21:68)
Μάζεψαν λοιπόν ξύλα και άναψαν μεγάλη φωτιά. Πέταξαν μέσα τον Αβραάμ καθώς έλεγε: «Hasbi Allaah wa ni’am al-wakeel» (δηλ. ο ΑΛΛΑΧ είναι αρκετός για μένα και είναι ο Καλύτερος στην τακτοποίηση των θεμάτων). Ο Θεός(ΑΛΛΑΧ) τον έσωσε και τον προστάτεψε όταν διέταξε την φλόγα να είναι δροσερή και ασφαλής για τον Αβραάμ. Επίσης τον προστάτεψε από όλες τις παγίδες των έχθρων του.
«Είπαμε: “Ω! Φωτιά! Να είσαι κρύα και με ασφάλεια στον Αβραάμ”!
Και θέλησαν να του στήσουν παγίδα. Αλλά κάναμε (αυτούς τους ίδιους) να χάσουν.»(Κοράνι 21:69-70)
Μετά που σώθηκε ο Αβραάμ (ε.σ) από τους εχθρούς του, ο Θεός τον πρόσταξε να φύγει από την Μεσοποτάμια και να μεταναστεύσει στην ιερή πόλη της Παλαιστίνης. Παντρεύτηκε την εξαδέλφη του, την Σάρα, και ξεκίνησε μαζί της και μαζί με τον ανιψιό του, τον Λωτ, προς την Συρία. Το Κοράνι λέει:
«Και σώσαμε αυτόν και (τον ανιψιό του) τον Λώτ (και τους οδηγήσαμε) στη γη, που την είχαμε ευλογήσει για (όλα) τα έθνη.»(21:71)
Έπειτα, έπεσε μεγάλη κακουχία στη Συρία και ο Αβραάμ (ε.σ) αναγκάστηκε να φύγει προς την Αίγυπτο με την γυναίκα του. Μετά κατευθύνθηκε ξανά προς την Παλαιστίνη. Η γυναίκα του είχε πάρει και μια δούλα, την Άγαρ την Αιγύπτια. Ο Αβραάμ είχε έντονη επιθυμία και λαχταρά να αποκτήσει παιδιά, η γυναίκα του όμως ήταν ηλικιωμένη και στείρα. Η Σάρα βλέποντας την λαχτάρα του Αβραάμ για παιδί, του παραχώρησε την δούλα της ως δεύτερη σύζυγο του. Ο Θεός ευλόγησε τον Αβραάμ και την Άγαρ με ένα παιδί, τον Προφήτη Ισμαήλ.
«”Κύριε μου! Χάρισε μου ένα ενάρετο (αγόρι)”!Έτσι του δώσαμε το ευχάριστο νέο για ένα επιεικές αγόρι (στην αυτοθυσία και την υπομονή).» (Κοράνι 37:100-101)
Μετά που η Άγαρ γέννησε τον Ισμαήλ η Σάρα άρχισε και ένιωθε ζήλια και ζήτησε από τον Αβραάμ να τους απομακρύνει από αυτούς. Ο Θεός αποκάλυψε στον Αβραάμ (ε.σ) ότι πρέπει να τους στείλει στην Μέκκα. Τους πήρε λοιπόν και τους έδειξε τον δρόμο αφήνοντας τους φαγητό και προμήθειες για το ταξίδι τους. Τους άφησε στην ερημιά, σε ένα απομονωμένο μέρος που δεν είχε νερό. Τους άφησε και γύρισε πίσω. Η Άγαρ του είπε «για ποιον μας αφήνεις σε αυτήν εδώ την ερημιά;» Ο Αβραάμ απομακρυνόταν όταν η Άγαρ τον ξαναρώτησε « μήπως ο Θεός σε διέταξε να μας το κάνεις αυτό»; «Ναι» είπε ο Αβραάμ. Απάντησε η Άγαρ «τότε ο Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει και δεν θα μας κάνει να χαθούμε».
Ο Αβραάμ (ε.σ) υποτάχτηκε στην διαταγή του Θεού και με υπομονή άντεξε αυτόν τον χωρισμό της γυναίκας του και του παιδιού του. Έπειτα στράφηκε προς την ιερή πόλη της Μέκκας όπου έστειλε την γυναίκα του και το παιδί του και προσευχήθηκε για αυτούς με τα εξής λόγια:
«Κύριε μας! Έχω κάνει μερικούς απ’ τους απογόνους μου να κατοικήσουν σε μια κοιλάδα χωρίς καλλιέργεια, στο Απαράβατο Οίκο Σου ώστε – Κύριε μας! – ίσως να εκτελούν τις προσευχές και να κάνεις ομάδες ανθρώπων να πάνε σ’ αυτούς με μεγάλη επιθυμία και να παρέχεις σ’ αυτούς τα καλά αγαθά ώστε να μπορούν να ευχαριστούν.» (Κοράνι 14:37)
Η Άγαρ έμεινε στην Μέκκα τρώγοντας και πίνοντας νερό από τις προμήθειες που της άφησε ο Αβραάμ για αυτήν και το παιδί τους. Όταν η προμήθειες τελείωσαν η Άγαρ και ο Ισμαήλ δίψασαν. Η Άγαρ έψαξε για νερό σκαρφαλώνοντας τον λόφο «al-Safaa» αλλά δεν βρήκε τίποτα. Μετά σκαρφάλωσε στο λόφο «al-Marwah» οπού επίσης δεν βρήκε τίποτα. Έκανε αυτή την διαδικασία 7 φορές(ακριβώς όπως κάνουν σήμερα την ιεροτελεστία του Χατζ οι Μουσουλμάνοι). Επέστρεψε μετά στον υιό της Ισμαήλ (ε.σ) οπού βρήκε κάτω από τα πόδια του νερό να αναβλύζει(μέχρι σήμερα υπάρχει η πηγή αυτή στην Σ. Αραβία). Η χαρά της ήταν μεγάλη όπου ήπιε και έδωσε και στον υιό της. Μετά μια φυλή της περιοχής (Jurham) πήγε στην Άγαρ και της ζήτησε άδεια να εγκατασταθούν δίπλα στην πηγή του νερού. Τους έδωσε την άδεια και εγκαταστάθηκαν δίπλα της. Όταν ο Ισμαήλ(ε.σ) μεγάλωσε, παντρεύτηκε μια από τις γυναίκες της φυλής και έμαθε την γλώσσα από αυτούς.
Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου ο Αβραάμ (ε.σ) συνήθιζε να κάνει επισκέψεις στον υιό του Ισμαήλ. Σε μια από αυτές τις επισκέψεις ο Αβραάμ είδε στο όνειρο του τον Θεό να τον προστάζει να θυσιάσει τον Ισμαήλ. Τα όνειρα των Προφητών είναι αληθινά και έτσι ο Αβραάμ υπάκουσε με πόνο και θλίψη την διαταγή του Κυρίου του και παρόλο που ήταν γέρος και ο Ισμαήλ ήταν ο μοναδικός του υιός μέχρι εκείνη την στιγμή.
«Έπειτα σαν έφτασε να έχει (την ηλικία) να βοηθήσει τον πατέρα του, (του) είπε: ” Ω! Γιε μου! είδα στον ύπνο μου ότι σε σφάζω. Κοίταξε τώρα εσύ τι βλέπεις! (ποια είναι η άποψη σου)!” Είπε (ο γιος): “Ω! Πατέρα μου! Κάνε ό,τι σου διατάζει (ο ΑΛΛΑΧ), θα με βρεις – αν το θέλει ο ΑΛΛΑΧ – να είμαι ένας από τους υπάκουους!”.
Αφού κι οι δύο υπόταξαν τη θέληση τους (στον ΑΛΛΑΧ), και τον είχε τοποθετήσει ξαπλωμένο με το μέτωπο του για να τον σφάξει, του φωνάξαμε: Ώ! Αβραάμ!
“Έχεις κιόλας επαληθεύσει το όνειρο”! Μ’ αυτό τον τρόπο ανταμείβουμε τους αγαθοεργούς, (που εκτελούν τις εντολές Μας).
Αυτό- βέβαια-ήταν μια φανερή δοκιμασία – Και τον απολυτρώσαμε (με άλλη) πιο σπουδαία (θυσία) σφαγή, (με ένα μεγάλο κριάρι).
Κι αφήσαμε – για τις μελλοντικές γενιές (να λένε) γι’ αυτόν (αυτό τον έπαινο)» (Κοράνι 37:102-108)
Ο Θεός έπειτα ανήγγειλε στον Αβραάμ (ε.σ) για δεύτερη φορά τα ευχάριστα νέα για τον ερχομό του δεύτερου υιού του, τον Ισαάκ (ε.σ).
«Και του αναγγείλαμε τα ευχάριστα νέα για τον Ισαάκ – έναν προφήτη – από τους Δίκαιους.» (Κοράνι 37:112)
Ο Ισαάκ γεννήθηκε από την πρώτη γυναίκα του Αβραάμ την Σάρα:
«Κι η γυναίκα του (του Αβραάμ) όρθια (εκεί) χαμογελούσε. Της αναγγείλαμε τα χαρούμενα Μηνύματα για την (γέννηση) του Ισαάκ, κι έπειτα απ’ τον Ισαάκ, τον γιο του Ιακώβ.» (Κοράνι 11:71)
Ο Αβραάμ (ε.σ) έμεινε λίγο στην Παλαιστίνη και έπειτα γύρισε πάλι στην Μέκκα για ένα σοβαρό λόγο. Ο Θεός τον διέταξε να φτιάξει στην Μέκκα, τον πρώτο οίκο για να λατρεύετε ο Ένας και Μοναδικός Αληθινός Θεός, ο ΑΛΛΑΧ. Έτσι λοιπόν ο Αβραάμ ανέλαβε αυτό το έργο όπου τον βοηθούσε και ο υιός του Ισμαήλ.
«Και κοίτα! Όταν ο Αβραάμ κι ο Ισμαήλ έστησαν τα θεμέλια του Οίκου (μ’ αυτή την προσευχή είπαν): “Κύριε μας! δέξου από μας. Γιατί, Εσύ είσαι ο Ακούων (που όλα τ’ ακούς), ο Παντογνώστης (κι όλα τα γνωρίζεις)» (Κοράνι 2:127)
Ο Θεός διέταξε τον Αβραάμ και τον Ισμαήλ(ειρήνη σε αυτούς) να είναι καθαρός αυτός ο οίκος από είδωλα και ακαθαρσίες έτσι ώστε να είναι καθαρό και αγνό για αυτούς που θα προσεύχονται εκεί και θα εκτελούν το προσκύνημα. Όταν ο Αβραάμ (ε.σ) ολοκλήρωσε το έργο αυτό ο Θεός τον διέταξε να καλέσει τον κόσμο να εκτελέσουν το «Χάτζ» ( το προσκύνημα)
«Και προκήρυξε προσκαλώντας τους ανθρώπους για το Χατζ, το Προσκύνημα (το Χατζηλίκι). θα σου φτάσουν πεζοί ή πάνω σε κάθε ισχνό ζώο (καμήλα) από το μεγάλο ταξίδι -από κάθε βαθύ κι απομακρυσμένο δρόμο.» (Κοράνι 22:27)
Έπειτα ο Αβραάμ έκανε την εκπληκτική ικεσία προς τον Θεό για την Μέκκα και για τους κατοίκους της λέγοντας:
«Και κοίτα! Όταν ο Αβραάμ είπε: “Κύριε μου! Κάνε τον τόπο αυτό, χώρα ειρήνης και θρέψε το λαό της με καρπούς, σ’ όποιον πίστεψε στον ΑΛΛΑΧ και στην τελευταία μέρα (Τη μέρα της κρίσεως) ο ΑΛΛΑΧ αποκρίθηκε: “(Ναι), και στους άπιστους θα κάνω τη χάρη να τους αφήσω να τ’ απολαύσουν για λίγο καιρό. Έπειτα όμως θα τους οδηγήσω στην κόλαση της Φωτιάς, Και είναι άθλιος ο προορισμός τους“» (Κοράνι 2:126)
Επίσης προσευχήθηκε για τον εαυτό του και για τους απογόνους του:
«”Κύριε μας! δέξου από μας. Γιατί, Εσύ είσαι ο Ακούων (που όλα τ’ ακούς), ο Παντογνώστης (κι όλα τα γνωρίζεις). “Κύριε μας! Κάνε μας Μουσουλμάνους, (αφιερωμένους) σε Σε.
Κι απ’ τους απογόνους μας κάνε ένα λαό μουσουλμανικό, (υποταγμένο) σε Σένα, και
δείξε μας τις τοποθεσίες για να τελούμε τις (οφειλόμενες) ιεροτελεστίες. Και μας
συγχωρείτε. Γιατί, εσύ είσαι ο Δεχόμενος την μετάνοια ο Πολυεύσπλαχνος.» (Κοράνι 2:127-128)
Προσευχήθηκε για τους ανθρώπους για τον τόπο της Μέκκας να τους στείλει ο Θεός έναν Απόστολο και Προφήτη καλώντας τους στον Μονοθεϊσμό και να λατρεύουν μόνο και αποκλειστικά τον Έναν και Μοναδικό Θεό:
«Κύριε μας! Στείλε ανάμεσα τους έναν απόστολο από δικό τους άνθρωπο που ν’ απαριθμεί σ’ αυτούς τα εδάφια του Βιβλίου Σου. Και να τους διδάσκει το Βιβλίο (το Κοράνιο) και τη φρόνηση και να τους εξαγνίσει. Γιατί Εσύ είσαι ο Παντοδύναμος, ο Σοφός.» (Κοράνι 2:129)
Ο Θεός εισάκουσε τις προσευχές του Προφήτη Αβραάμ (ε.σ). Έκανε την Μέκκα ένα ασφαλές μέρος. Ευλόγησε τους ανθρώπους της με πλούτο, και έστειλε σε αυτούς έναν Αγγελιοφόρο από τους ίδιους ο όποιος με την παρουσία του ήταν και η σφραγίδα των Προφητών. Ήταν ο Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία του Θεού να τον συνοδεύει)
Μετά τον Αβραάμ, η Προφητεία παρέμεινε αρκετά στα παιδιά του Ισραήλ μέχρι που ο Θεός έστειλε τον Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) στους απογόνους του Ισμαήλ(τους Άραβες) σαν Προφήτη και Αγγελιοφόρο προς όλη την ανθρωπότητα και σαν έλεος για όλη την κτίση! Ο Θεός διέταξε τον Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) να πει:
«Πες: “Ω! Άνθρωποι! Εγώ είμαι για σας όλους Απόστολος του ΑΛΛΑΧ,» (Κοράνι 7:157)
Ο Θεός τον διέταξε να ακολουθήσει την πίστη του Αβραάμ:
«(Ω! Μουχάμμεντ) Σου έχουμε εμπνεύσει (το Μήνυμα) “Να ακολουθείς τη θρησκεία του Αβραάμ που έχει στρέψει από την απιστία και δεν ήταν απ’ εκείνους που συνεταίριζαν άλλες θεότητες με τον ΑΛΛΑΧ.» (Κοράνι 16:123)
Η συμβουλή του ίδιου του Αβραάμ (ε.σ) προς τα παιδιά του ήταν να ακολουθούν το Ισλάμ(υποταγή στον Θεού):
«Αυτό ήταν το κληροδότημα που ο Αβραάμ άφησε στα παιδιά του. Το ίδιο έκαμε κι ο Ιακώβ. “Παιδιά μου! Ο ΑΛΛΑΧ διάλεξε για χάρη σας την θρησκεία. Να μη πεθάνετε παρά μόνο στην πίστη του Ισλάμ”.» (Κοράνι 2:132)
Αυτή είναι η ιστορία του Αβραάμ (ε.σ) κατά το Ιερό Κοράνι. Ενός άνδρα που κέρδισε τον τίτλο, σύμφωνα με το Ισλάμ, σαν ο φίλος του ΑΛΛΑΧ!
Ειρήνη και Ευλογία στον Προφήτη μας Αβραάμ, τον φίλο του Ένα και Μοναδικού Θεού.
وصلى الله وسلم وبارك على نبينا محمد
Γ. Σαμ Χάρις: Το πρόβλημα με το Ισλάμ
Όπως κάθε άλλη θρησκεία, το Ισλάμ έχει περάσει από διάφορες φάσεις. Μουσουλμάνοι διανοούμενοι ανακάλυψαν την Άλγεβρα, μετέφρασαν τα συγγράμματα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, και συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη αρκετών επιστημών, που βρίσκονταν στα πρώτα τους βήματα, σε μία περίοδο που οι χριστιανοί της Ευρώπης ζούσαν μέσα σε απόλυτη άγνοια. Μόνο μέσα από την κατάχτηση της Ισπανίας από τους μουσουλμάνους, έφθασαν τα ελληνικά κείμενα να μεταφρασθούν στα Λατινικά και έδωσαν το έναυσμα για την Αναγέννηση στη Δυτική Ευρώπη.
Άχμαντ Ελντίν
بـسـم الله والحـمـد لله والـصلاة والـسـلام عــلى رسـول الله، وبـعـدEid Mubarak σε όλα τα αδέλφια μου και τις αδελφές μου. Ο ΑΛΛΑΧ ο ύψιστος να δεχτεί τις καλές μας πράξεις. Με αφορμή την Ισλαμική μας εορτή (Ίντ αλ Άντχα) θέλω να παρουσιάσω την θέση του Προφήτη Αβραάμ στο Ισλάμ.
Ο Προφήτης Αβραάμ (ειρήνη σε αυτόν) θεωρείτε στο Ισλάμ ότι είναι ο πατέρας των προφητών, ο πατριάρχης μας, αυτός που δίδαξε στην ουσία τον Μονοθεϊσμό, στην αγνή και πραγματική του μορφή. Παρακάτω θα δούμε αναλυτικά τι λέει το Κοράνι για αυτόν τον σπουδαίο Προφήτη.
Ο Θεός στέλνει τον Αβραάμ (ε.σ) σαν Προφήτη και του χαρίζει τον Ισαάκ και τον Ιακώβ (εγγονός του). Του υπόσχεται ότι θα είναι Προφήτες μετά από αυτόν και ότι θα δώσει στους απογόνους τους το «kitab» (βιβλίο) δηλαδή την ιερή αποκάλυψη.
«Και χαρίσαμε (στον Αβραάμ) τον Ισαάκ και τον Ιακώβ και κάναμε (δώρο) στους απογόνους του (το χάρισμα) τη Προφητείας, και το Βιβλίο (Τοράχ, Ευαγγέλιο), δώσαμε και στον ίδιο την αμοιβή του στον κόσμο αυτό. Κι οπωσδήποτε στη Μέλλουσα Ζωή θα είναι (με τη συντροφιά) των Δικαίων.» (Κοράνι 29:27)
Ο Θεός λέει στον Προφήτη Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) να αναφέρει στους δικούς του την ιστορία του Προφήτη Αβραάμ.
«Και να διηγηθείς (επίσης) στο Βιβλίο – το Κοράνιο – (Την Ιστορία) του Αβραάμ. Ήταν ένας (άνδρας) της Αλήθειας (και δίκαιος), ένας προφήτης.» (Κοράνι 19:41)
Ο Θεός καθοδήγησε τον Αβραάμ (ε.σ) και τον τίμησε με αρετές και αξιέπαινα χαρακτηριστικά:
«Ο Αβραάμ – πραγματικά -αντιστοιχούσε (ένα Έθνος πρότυπο), υπάκουος ήταν ευλαβικά στον ΑΛΛΑΧ (και) Αληθινός στην πίστη, που ποτέ δεν έκλινε προς άλλη θεότητα, και δεν ήταν από εκείνους που συνεταιρίζουν άλλους με τον ΑΛΛΑΧ.
Έδειχνε την ευγνωμοσύνη του για τις χάρες του ΑΛΛΑΧ, που τον είχε διαλέξει, και τον καθοδηγούσε στον Ίσιο Δρόμο.
«Και του δώσαμε – σ’ αυτό τον κόσμο – το καλό και στη Ζωή του Άλλου Κόσμου που βρίσκεται με την τάξη των Ενάρετων.» (Κοράνι 16:120-122)
Ο Αβραάμ (ε.σ) ήταν ο «πατέρας» των Προφητών, τόσο ως προς την ιδεολογία που όλοι μοιραζόντουσαν(το Ισλάμ) όσο και στην καταγωγή, μιας και οι περισσότεροι καταγόντουσαν από αυτόν γενεαλογικά. Είχε επίσης δυο υιούς όπου ο Θεός τους έχρησε με το Προφητικό χάρισμα. Τον Ισμαήλ(ειρήνη σε αυτόν), όπου «γέννησε» τους Άραβες και στους οποίους στάλθηκε ο Προφήτης Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν), και τον Ισαάκ όπου «γέννησε» τα παιδιά του Ισραήλ όπου και από αυτούς έχουμε μια σειρά από Προφήτες.
Το Κοράνι αναφέρει το γεγονός ότι ο Αβραάμ ήταν ο πατέρας των Προφητών λέγοντας:
«Και χαρίσαμε σ’ αυτόν, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ και (τους δυο) τους καθοδηγήσαμε. Και πριν απ’ αυτόν καθοδηγήσαμε το Νώε (Νωχ), κι απ’ τους απογόνους του, τον Δαβίδ, το Σολομώντα, τον Ιωβ (Εγιούμπ), τον Ιωσήφ, το Μωυσή και τον Ααρών, κι έτσι ανταμείβομε τους αγαθοεργούς.
Κι ο Ζαχαρίας (Ζακαρία), ο
Ιωάννης (Γιάχια), ο Ιησούς, κι ο Ηλίας.
Όλοι τους είναι απ’ την τάξη των
ενάρετων (όσιων).
Και τον Ισμαήλ και τον Ελισαίο και τον Ιωνά (Γιούνους) και τον Λωτ (Λουτ), κι όλους τους ξεχωρίσαμε πάνω απ’ όλους τους σύγχρονους τους.» (Κοράνι 6:84-86)
Ο Αβραάμ (ε.σ) στην Μεσοποτάμια κάλεσε τον λαό του να λατρέψει τον Θεό αποκλειστικά και να σταματήσουν να λατρεύουν είδωλα που δεν μπορούν να κάνουν τίποτα και είναι άχρηστα. Το Κοράνι λέει:
«Και (θυμήσου επίσης) τον Αβραάμ, όταν (μίλησε) στο λαό του, είπε: “Να υπηρετείτε τον ΑΛΛΑΧ και να εκπληρώσετε το καθήκον σας σ’ Αυτόν.
Αυτό είναι το καλύτερο για σας, αν (βέβαια θέλετε) να το καταλάβετε!
Εσείς όμως λατρεύετε είδωλα -αντί τον ΑΛΛΑΧ, και πλάθετε ψεύτικες (καταστάσεις). Αυτά που λατρεύετε – αντί τον ΑΛΛΑΧ – δεν έχουν τη δύναμη να σας συντηρήσουν (να ικανοποιήσουν τις ανάγκες σας). Γι’ αυτό αναζητείστε – τη συντήρηση – προς τη μεριά του ΑΛΛΑΧ, να Τον υπηρετείτε και να Του είστε ευγνώμονες! Σ’ Αυτόν θα επιστρέψετε.» (Κοράνι 29:16-17)
Ο Αβραάμ (ε.σ) ήθελε να ελευθερώσει τον λαό του από την ειδωλολατρία και να τους απαλλάξει από μύθους και θρύλους. Ρώτησε λοιπόν ορισμένους από αυτούς και τον πατέρα του σχετικά για αυτά τα είδωλα:
«Και διάβασε τους (απαγγέλλοντας κάτι) από την ιστορία του Αβραάμ.
Πρόσεξε τι είπε στον πατέρα του και το λαό του: “Τι είναι αυτό που λατρεύετε;”
Είπαν: “Λατρεύουμε είδωλα και παραμένουμε συνέχεια στην υπηρεσία τους.
Είπε: “Μήπως σας ακούνε όταν (τους) επικαλείστε
Ή μήπως σας ωφελούν ή σας βλάπτουν;”
Είπαν: “(Όχι) αλλά βρήκαμε τους πατέρες μας να κάνουν το ίδιο (που τώρα κάνουμε εμείς)”.» ( Κοράνι 26:69-74)
Έπειτα τους εξήγησε ότι δεν είναι πρέπον να ακολουθούν τυφλά παραδόσεις χωρίς να δίνουν σημασία για την εγκυρότητα τους. Τους εξήγησε την υπέρτατη αλήθεια λέγοντας τους ότι αυτός που αξίζει να λατρευτεί είναι αποκλειστικά και μόνο ο Δημιουργός όπου στα «χέρια» Του βρίσκεται η εξουσία των πάντων:
«Είπε: “Κοιτάζετε αυτά που λατρεύατε,
Εσείς και οι πατέρες σας (που έζησαν) πολύ πριν (από σας);
Αυτά (οι θεότητες) είναι εχθροί μου ενώ ο Κύριος του Σύμπαντος (είναι Κύριος μου),
που με έπλασε και είναι Εκείνος που με καθοδηγεί,
που με τρέφει και με ποτίζει,
κι όταν είμαι άρρωστος, Εκείνος που με γιατρεύει,
και με θανατώνει κι έπειτα με ξαναζωντανεύει,
και – που ελπίζω – να με συγχωρήσει την αμαρτία μου – κατά την ημέρα της Πίστης (της Κρίσης).» (Κοράνι 26:75-82)
Ο πατέρας του Αβραάμ ήταν πολυθεϊστής. Συνήθιζε να σκαλίζει τα είδωλα και να τα πουλούσε. Ο Αβραάμ είχε ενοχληθεί πολύ από την απιστία του πατέρα του και αποφάσισε να τον συμβουλέψει λέγοντας του:
«Πατέρα μου! Γιατί λατρεύεις κάτι που δεν ακούει, κι ούτε βλέπει, κι ούτε μπορεί να σε κάνει να κερδίσεις τίποτε;
“Ω! Πατέρα μου! Ήλθε –
πραγματικά- σε μένα ένα μέρος της
γνώσης, που δεν σου έφτασε. Γι’ αυτό
ακολούθησε με. Θα σε οδηγήσω σε ένα
Δρόμο που (η επιφάνεια του) είναι
επίπεδη (και είναι ίσιος).» (Κοράνι 19:42-43)
Ο πατέρας του όμως δεν του απάντησε αλλά τον απείλησε λέγοντας του ότι θα τον λιθοβολήσει και θα τον εγκαταλείψει:
«Είπε (ο πατέρας): “Μήπως εσύ -ω! Αβραάμ! – αποστρέφεσαι τους θεούς μου; Αν δεν μετανιώσεις θα σε πετροβολήσω, και τώρα φύγε από μένα, για ένα χρονικό διάστημα”!» (Κοράνι 19:46)
Ο Αβραάμ λοιπόν αφού δεν είχε καμία άλλη επιλογή έφυγε και του είπε:
«Είπε (ο Αβραάμ): “Η ειρήνη ας είναι πάνω σου. Θα προσεύχομαι, στον Κύριο μου για να σε συγχωρήσει. Γιατί είναι για μένα Ευεργέτης.» (Κοράνι 19:47)
Όταν ο λαός του Αβραάμ συνέχιζε με επιμονή να λατρεύει αυτά τα είδωλα, ο Αβραάμ (ε.σ) αποφάσισε να τους αποδείξει με πρακτικούς τρόπους ότι αυτά τα είδωλα δεν είναι σε θέση να τους ωφελήσουν η ακόμα και να τους βλάψουν, άρα δεν είναι άξια λατρείας. Αφού λοιπόν τα διδάγματα του δεν έπιασαν τόπο ο Αβραάμ επινόησε ένα τρόπο για να τους συνετίσει. Έκανε τον άρρωστο έτσι ώστε να βρεθεί στον Ναό με τα είδωλα:
«Κι έριξε μια ματιά στα άστρα (κατά το, τότε έθιμο τους σαν αστρονόμοι),και είπε: “Είμαι πραγματικά άρρωστος”!
Έτσι απομακρύνθηκαν απ’ αυτόν και τον εγκατέλειψαν.
Τότε έστρεψε κρυφά προς τις θεότητες τους (τα είδωλα) και είπε: “Γιατί δεν τρώτε (από τις προσφορές (θυσίες) που είναι μπροστά σας);..!
“Τι συμβαίνει σ’ εσάς, και δεν προφέρετε μια συλλαβή”;
Και προχώρησε κρυφά πάνω τους χτυπώντας (τα) με το δεξί του (χέρι)».(Κοράνι 37: 88-93)
Τα έσπασε όλα εκτός από το μεγαλύτερο είδωλο. Το άφησε επίτηδες με την ελπίδα να το ρωτήσουν (το είδωλο)για αυτήν την κατάσταση.
«Έτσι τα έκανε κομμάτια (όλα) εκτός από το μεγαλύτερο απ’ αυτό, ώστε ίσως επιστρέψουν σ’ αυτό.» (Κοράνι 21:58)
Όταν επέστρεψαν από την γιορτή τους είδαν τα σπασμένα είδωλα και κατηγόρησαν τον Αβραάμ. Ο Αβραάμ (ε.σ) είπε σε αυτούς:
«Είπε: “Όχι, αυτό έχει γίνει απ’ αυτόν τον μεγαλύτερο! Ρωτείστε τους, αν μπορούν να μιλήσουν!“.» (Κοράνι 21:63)
Ειρωνικά και σαρκαστικά κατηγόρησε το μεγάλο είδωλο, δείχνοντας τους την ανακολουθία και τον παραλογισμό στο να λατρεύουν αντικείμενα. Επειδή όμως γνώριζαν ότι αυτά τα αντικείμενα δεν μπορούν να μιλήσουν είπαν στον Αβραάμ:
«Κι έπειτα – έστριψαν κάτω πάνω τα κεφάλια τους (δηλ. έπαθαν σύγχυση) και ντροπιασμένοι (είπαν): Έσύ (Αβραάμ) γνωρίζεις πολύ καλά ότι αυτά (τα είδωλα) δεν έχουν λαλιά!”.» (Κοράνι 21:65)
Όταν παραδέχτηκαν την ανικανότητα των ειδώλων τους ο Αβραάμ είπε:
«Είπε (ο Αβραάμ): “Πώς – τότε -λατρεύετε, αντί τον ΑΛΛΑΧ, πράγματα που δεν σας ωφελούν σε τίποτε, κι ούτε σας βλάπτουν.
Αλίμονο! (αγανακτώ) με σας και για τα αντικείμενα που λατρεύετε αντί τον ΑΛΛΑΧ! Μα δεν θα λογικευθείτε”;» (Κοράνι 21:66-67)
Αφού λοιπόν εξάντλησαν όλα τα επιχειρήματα τους έναντι του Αβραάμ και απέτυχαν, αποφάσισαν να κάνουν χρήση βίας.
«Είπαν: “Κάψτε τον, και προστατέψτε τις θεότητες σας, αν θέλετε να κάνετε κάτι”» (Κοράνι 21:68)
Μάζεψαν λοιπόν ξύλα και άναψαν μεγάλη φωτιά. Πέταξαν μέσα τον Αβραάμ καθώς έλεγε: «Hasbi Allaah wa ni’am al-wakeel» (δηλ. ο ΑΛΛΑΧ είναι αρκετός για μένα και είναι ο Καλύτερος στην τακτοποίηση των θεμάτων). Ο Θεός(ΑΛΛΑΧ) τον έσωσε και τον προστάτεψε όταν διέταξε την φλόγα να είναι δροσερή και ασφαλής για τον Αβραάμ. Επίσης τον προστάτεψε από όλες τις παγίδες των έχθρων του.
«Είπαμε: “Ω! Φωτιά! Να είσαι κρύα και με ασφάλεια στον Αβραάμ”!
Και θέλησαν να του στήσουν παγίδα. Αλλά κάναμε (αυτούς τους ίδιους) να χάσουν.»(Κοράνι 21:69-70)
Μετά που σώθηκε ο Αβραάμ (ε.σ) από τους εχθρούς του, ο Θεός τον πρόσταξε να φύγει από την Μεσοποτάμια και να μεταναστεύσει στην ιερή πόλη της Παλαιστίνης. Παντρεύτηκε την εξαδέλφη του, την Σάρα, και ξεκίνησε μαζί της και μαζί με τον ανιψιό του, τον Λωτ, προς την Συρία. Το Κοράνι λέει:
«Και σώσαμε αυτόν και (τον ανιψιό του) τον Λώτ (και τους οδηγήσαμε) στη γη, που την είχαμε ευλογήσει για (όλα) τα έθνη.»(21:71)
Έπειτα, έπεσε μεγάλη κακουχία στη Συρία και ο Αβραάμ (ε.σ) αναγκάστηκε να φύγει προς την Αίγυπτο με την γυναίκα του. Μετά κατευθύνθηκε ξανά προς την Παλαιστίνη. Η γυναίκα του είχε πάρει και μια δούλα, την Άγαρ την Αιγύπτια. Ο Αβραάμ είχε έντονη επιθυμία και λαχταρά να αποκτήσει παιδιά, η γυναίκα του όμως ήταν ηλικιωμένη και στείρα. Η Σάρα βλέποντας την λαχτάρα του Αβραάμ για παιδί, του παραχώρησε την δούλα της ως δεύτερη σύζυγο του. Ο Θεός ευλόγησε τον Αβραάμ και την Άγαρ με ένα παιδί, τον Προφήτη Ισμαήλ.
«”Κύριε μου! Χάρισε μου ένα ενάρετο (αγόρι)”!Έτσι του δώσαμε το ευχάριστο νέο για ένα επιεικές αγόρι (στην αυτοθυσία και την υπομονή).» (Κοράνι 37:100-101)
Μετά που η Άγαρ γέννησε τον Ισμαήλ η Σάρα άρχισε και ένιωθε ζήλια και ζήτησε από τον Αβραάμ να τους απομακρύνει από αυτούς. Ο Θεός αποκάλυψε στον Αβραάμ (ε.σ) ότι πρέπει να τους στείλει στην Μέκκα. Τους πήρε λοιπόν και τους έδειξε τον δρόμο αφήνοντας τους φαγητό και προμήθειες για το ταξίδι τους. Τους άφησε στην ερημιά, σε ένα απομονωμένο μέρος που δεν είχε νερό. Τους άφησε και γύρισε πίσω. Η Άγαρ του είπε «για ποιον μας αφήνεις σε αυτήν εδώ την ερημιά;» Ο Αβραάμ απομακρυνόταν όταν η Άγαρ τον ξαναρώτησε « μήπως ο Θεός σε διέταξε να μας το κάνεις αυτό»; «Ναι» είπε ο Αβραάμ. Απάντησε η Άγαρ «τότε ο Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει και δεν θα μας κάνει να χαθούμε».
Ο Αβραάμ (ε.σ) υποτάχτηκε στην διαταγή του Θεού και με υπομονή άντεξε αυτόν τον χωρισμό της γυναίκας του και του παιδιού του. Έπειτα στράφηκε προς την ιερή πόλη της Μέκκας όπου έστειλε την γυναίκα του και το παιδί του και προσευχήθηκε για αυτούς με τα εξής λόγια:
«Κύριε μας! Έχω κάνει μερικούς απ’ τους απογόνους μου να κατοικήσουν σε μια κοιλάδα χωρίς καλλιέργεια, στο Απαράβατο Οίκο Σου ώστε – Κύριε μας! – ίσως να εκτελούν τις προσευχές και να κάνεις ομάδες ανθρώπων να πάνε σ’ αυτούς με μεγάλη επιθυμία και να παρέχεις σ’ αυτούς τα καλά αγαθά ώστε να μπορούν να ευχαριστούν.» (Κοράνι 14:37)
Η Άγαρ έμεινε στην Μέκκα τρώγοντας και πίνοντας νερό από τις προμήθειες που της άφησε ο Αβραάμ για αυτήν και το παιδί τους. Όταν η προμήθειες τελείωσαν η Άγαρ και ο Ισμαήλ δίψασαν. Η Άγαρ έψαξε για νερό σκαρφαλώνοντας τον λόφο «al-Safaa» αλλά δεν βρήκε τίποτα. Μετά σκαρφάλωσε στο λόφο «al-Marwah» οπού επίσης δεν βρήκε τίποτα. Έκανε αυτή την διαδικασία 7 φορές(ακριβώς όπως κάνουν σήμερα την ιεροτελεστία του Χατζ οι Μουσουλμάνοι). Επέστρεψε μετά στον υιό της Ισμαήλ (ε.σ) οπού βρήκε κάτω από τα πόδια του νερό να αναβλύζει(μέχρι σήμερα υπάρχει η πηγή αυτή στην Σ. Αραβία). Η χαρά της ήταν μεγάλη όπου ήπιε και έδωσε και στον υιό της. Μετά μια φυλή της περιοχής (Jurham) πήγε στην Άγαρ και της ζήτησε άδεια να εγκατασταθούν δίπλα στην πηγή του νερού. Τους έδωσε την άδεια και εγκαταστάθηκαν δίπλα της. Όταν ο Ισμαήλ(ε.σ) μεγάλωσε, παντρεύτηκε μια από τις γυναίκες της φυλής και έμαθε την γλώσσα από αυτούς.
Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου ο Αβραάμ (ε.σ) συνήθιζε να κάνει επισκέψεις στον υιό του Ισμαήλ. Σε μια από αυτές τις επισκέψεις ο Αβραάμ είδε στο όνειρο του τον Θεό να τον προστάζει να θυσιάσει τον Ισμαήλ. Τα όνειρα των Προφητών είναι αληθινά και έτσι ο Αβραάμ υπάκουσε με πόνο και θλίψη την διαταγή του Κυρίου του και παρόλο που ήταν γέρος και ο Ισμαήλ ήταν ο μοναδικός του υιός μέχρι εκείνη την στιγμή.
«Έπειτα σαν έφτασε να έχει (την ηλικία) να βοηθήσει τον πατέρα του, (του) είπε: ” Ω! Γιε μου! είδα στον ύπνο μου ότι σε σφάζω. Κοίταξε τώρα εσύ τι βλέπεις! (ποια είναι η άποψη σου)!” Είπε (ο γιος): “Ω! Πατέρα μου! Κάνε ό,τι σου διατάζει (ο ΑΛΛΑΧ), θα με βρεις – αν το θέλει ο ΑΛΛΑΧ – να είμαι ένας από τους υπάκουους!”.
Αφού κι οι δύο υπόταξαν τη θέληση τους (στον ΑΛΛΑΧ), και τον είχε τοποθετήσει ξαπλωμένο με το μέτωπο του για να τον σφάξει, του φωνάξαμε: Ώ! Αβραάμ!
“Έχεις κιόλας επαληθεύσει το όνειρο”! Μ’ αυτό τον τρόπο ανταμείβουμε τους αγαθοεργούς, (που εκτελούν τις εντολές Μας).
Αυτό- βέβαια-ήταν μια φανερή δοκιμασία – Και τον απολυτρώσαμε (με άλλη) πιο σπουδαία (θυσία) σφαγή, (με ένα μεγάλο κριάρι).
Κι αφήσαμε – για τις μελλοντικές γενιές (να λένε) γι’ αυτόν (αυτό τον έπαινο)» (Κοράνι 37:102-108)
Ο Θεός έπειτα ανήγγειλε στον Αβραάμ (ε.σ) για δεύτερη φορά τα ευχάριστα νέα για τον ερχομό του δεύτερου υιού του, τον Ισαάκ (ε.σ).
«Και του αναγγείλαμε τα ευχάριστα νέα για τον Ισαάκ – έναν προφήτη – από τους Δίκαιους.» (Κοράνι 37:112)
Ο Ισαάκ γεννήθηκε από την πρώτη γυναίκα του Αβραάμ την Σάρα:
«Κι η γυναίκα του (του Αβραάμ) όρθια (εκεί) χαμογελούσε. Της αναγγείλαμε τα χαρούμενα Μηνύματα για την (γέννηση) του Ισαάκ, κι έπειτα απ’ τον Ισαάκ, τον γιο του Ιακώβ.» (Κοράνι 11:71)
Ο Αβραάμ (ε.σ) έμεινε λίγο στην Παλαιστίνη και έπειτα γύρισε πάλι στην Μέκκα για ένα σοβαρό λόγο. Ο Θεός τον διέταξε να φτιάξει στην Μέκκα, τον πρώτο οίκο για να λατρεύετε ο Ένας και Μοναδικός Αληθινός Θεός, ο ΑΛΛΑΧ. Έτσι λοιπόν ο Αβραάμ ανέλαβε αυτό το έργο όπου τον βοηθούσε και ο υιός του Ισμαήλ.
«Και κοίτα! Όταν ο Αβραάμ κι ο Ισμαήλ έστησαν τα θεμέλια του Οίκου (μ’ αυτή την προσευχή είπαν): “Κύριε μας! δέξου από μας. Γιατί, Εσύ είσαι ο Ακούων (που όλα τ’ ακούς), ο Παντογνώστης (κι όλα τα γνωρίζεις)» (Κοράνι 2:127)
Ο Θεός διέταξε τον Αβραάμ και τον Ισμαήλ(ειρήνη σε αυτούς) να είναι καθαρός αυτός ο οίκος από είδωλα και ακαθαρσίες έτσι ώστε να είναι καθαρό και αγνό για αυτούς που θα προσεύχονται εκεί και θα εκτελούν το προσκύνημα. Όταν ο Αβραάμ (ε.σ) ολοκλήρωσε το έργο αυτό ο Θεός τον διέταξε να καλέσει τον κόσμο να εκτελέσουν το «Χάτζ» ( το προσκύνημα)
«Και προκήρυξε προσκαλώντας τους ανθρώπους για το Χατζ, το Προσκύνημα (το Χατζηλίκι). θα σου φτάσουν πεζοί ή πάνω σε κάθε ισχνό ζώο (καμήλα) από το μεγάλο ταξίδι -από κάθε βαθύ κι απομακρυσμένο δρόμο.» (Κοράνι 22:27)
Έπειτα ο Αβραάμ έκανε την εκπληκτική ικεσία προς τον Θεό για την Μέκκα και για τους κατοίκους της λέγοντας:
«Και κοίτα! Όταν ο Αβραάμ είπε: “Κύριε μου! Κάνε τον τόπο αυτό, χώρα ειρήνης και θρέψε το λαό της με καρπούς, σ’ όποιον πίστεψε στον ΑΛΛΑΧ και στην τελευταία μέρα (Τη μέρα της κρίσεως) ο ΑΛΛΑΧ αποκρίθηκε: “(Ναι), και στους άπιστους θα κάνω τη χάρη να τους αφήσω να τ’ απολαύσουν για λίγο καιρό. Έπειτα όμως θα τους οδηγήσω στην κόλαση της Φωτιάς, Και είναι άθλιος ο προορισμός τους“» (Κοράνι 2:126)
Επίσης προσευχήθηκε για τον εαυτό του και για τους απογόνους του:
«”Κύριε μας! δέξου από μας. Γιατί, Εσύ είσαι ο Ακούων (που όλα τ’ ακούς), ο Παντογνώστης (κι όλα τα γνωρίζεις). “Κύριε μας! Κάνε μας Μουσουλμάνους, (αφιερωμένους) σε Σε.
Κι απ’ τους απογόνους μας κάνε ένα λαό μουσουλμανικό, (υποταγμένο) σε Σένα, και
δείξε μας τις τοποθεσίες για να τελούμε τις (οφειλόμενες) ιεροτελεστίες. Και μας
συγχωρείτε. Γιατί, εσύ είσαι ο Δεχόμενος την μετάνοια ο Πολυεύσπλαχνος.» (Κοράνι 2:127-128)
Προσευχήθηκε για τους ανθρώπους για τον τόπο της Μέκκας να τους στείλει ο Θεός έναν Απόστολο και Προφήτη καλώντας τους στον Μονοθεϊσμό και να λατρεύουν μόνο και αποκλειστικά τον Έναν και Μοναδικό Θεό:
«Κύριε μας! Στείλε ανάμεσα τους έναν απόστολο από δικό τους άνθρωπο που ν’ απαριθμεί σ’ αυτούς τα εδάφια του Βιβλίου Σου. Και να τους διδάσκει το Βιβλίο (το Κοράνιο) και τη φρόνηση και να τους εξαγνίσει. Γιατί Εσύ είσαι ο Παντοδύναμος, ο Σοφός.» (Κοράνι 2:129)
Ο Θεός εισάκουσε τις προσευχές του Προφήτη Αβραάμ (ε.σ). Έκανε την Μέκκα ένα ασφαλές μέρος. Ευλόγησε τους ανθρώπους της με πλούτο, και έστειλε σε αυτούς έναν Αγγελιοφόρο από τους ίδιους ο όποιος με την παρουσία του ήταν και η σφραγίδα των Προφητών. Ήταν ο Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία του Θεού να τον συνοδεύει)
Μετά τον Αβραάμ, η Προφητεία παρέμεινε αρκετά στα παιδιά του Ισραήλ μέχρι που ο Θεός έστειλε τον Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) στους απογόνους του Ισμαήλ(τους Άραβες) σαν Προφήτη και Αγγελιοφόρο προς όλη την ανθρωπότητα και σαν έλεος για όλη την κτίση! Ο Θεός διέταξε τον Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) να πει:
«Πες: “Ω! Άνθρωποι! Εγώ είμαι για σας όλους Απόστολος του ΑΛΛΑΧ,» (Κοράνι 7:157)
Ο Θεός τον διέταξε να ακολουθήσει την πίστη του Αβραάμ:
«(Ω! Μουχάμμεντ) Σου έχουμε εμπνεύσει (το Μήνυμα) “Να ακολουθείς τη θρησκεία του Αβραάμ που έχει στρέψει από την απιστία και δεν ήταν απ’ εκείνους που συνεταίριζαν άλλες θεότητες με τον ΑΛΛΑΧ.» (Κοράνι 16:123)
Η συμβουλή του ίδιου του Αβραάμ (ε.σ) προς τα παιδιά του ήταν να ακολουθούν το Ισλάμ(υποταγή στον Θεού):
«Αυτό ήταν το κληροδότημα που ο Αβραάμ άφησε στα παιδιά του. Το ίδιο έκαμε κι ο Ιακώβ. “Παιδιά μου! Ο ΑΛΛΑΧ διάλεξε για χάρη σας την θρησκεία. Να μη πεθάνετε παρά μόνο στην πίστη του Ισλάμ”.» (Κοράνι 2:132)
Αυτή είναι η ιστορία του Αβραάμ (ε.σ) κατά το Ιερό Κοράνι. Ενός άνδρα που κέρδισε τον τίτλο, σύμφωνα με το Ισλάμ, σαν ο φίλος του ΑΛΛΑΧ!
Ειρήνη και Ευλογία στον Προφήτη μας Αβραάμ, τον φίλο του Ένα και Μοναδικού Θεού.
وصلى الله وسلم وبارك على نبينا محمد
Γ. Σαμ Χάρις: Το πρόβλημα με το Ισλάμ
Όπως κάθε άλλη θρησκεία, το Ισλάμ έχει περάσει από διάφορες φάσεις. Μουσουλμάνοι διανοούμενοι ανακάλυψαν την Άλγεβρα, μετέφρασαν τα συγγράμματα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, και συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη αρκετών επιστημών, που βρίσκονταν στα πρώτα τους βήματα, σε μία περίοδο που οι χριστιανοί της Ευρώπης ζούσαν μέσα σε απόλυτη άγνοια. Μόνο μέσα από την κατάχτηση της Ισπανίας από τους μουσουλμάνους, έφθασαν τα ελληνικά κείμενα να μεταφρασθούν στα Λατινικά και έδωσαν το έναυσμα για την Αναγέννηση στη Δυτική Ευρώπη.
Θα μπορούσε κανείς να γράψει χιλιάδες σελίδες απαριθμώντας τέτοιες περιπτώσεις σε σχέση με κάθε θρησκεία, ποιον σκοπό θα εξυπηρετούσε όμως; Μήπως αυτό θα σήμαινε ότι η θρησκευτική πίστη είναι κάτι καλό ή ακόμη και αγαθοεργές; Αποτελεί κοινοτοπία το να πει κανείς ότι σχεδόν όλα τα πράγματα που αξίζουν σε αυτόν τον κόσμο έχουν δημιουργηθεί από ανθρώπους της πίστης, διότι σχεδόν όλοι όσοι δούλεψαν με σφυριά ή όργωσαν τις θάλασσες υπήρξαν ευσεβείς οπαδοί κάποιας θρησκευτικής παράδοσης. Απλώς δεν υπήρχε κανένας άλλος για να κάνει αυτές τις δουλειές. Μπορούμε επίσης να πούμε ότι όλα τα ανθρώπινα επιτεύγματα πριν από τον 20ό αιώνα πραγματοποιήθηκαν από άνδρες και από γυναίκες που δεν είχαν ιδέα για τη μοριακή βάση της ζωής. Μήπως από αυτό προκύπτει ότι θα άξιζε να διατηρήσουμε μία αντίληψη για τη Βιολογία με βάση τον 19ο αιώνα;
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς θα ήταν σήμερα ο κόσμος μας, αν κάποιο μεγάλο βασίλειο της Λογικής είχε εμφανισθεί την εποχή των σταυροφοριών και είχε επιβάλει την ειρήνη στα θρησκευόμενα πλήθη της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Ίσως να είχαμε αποκτήσει ένα σύγχρονο δημοκρατικό καθεστώς και να είχε εμφανισθεί το Διαδίκτυο από το 1600. Το γεγονός ότι η θρησκευτική πίστη έχει αφήσει τα ίχνη της σε κάθε τομέα του πολιτισμού μας, δεν αποτελεί επιχείρημα για τη στήριξή της, ούτε κάποια συγκεκριμένη πίστη μπορεί να απαλλαγεί από τις ευθύνες της επειδή ορισμένοι πιστοί της συνεισέφεραν τα μέγιστα στον ανθρώπινο πολιτισμό.
Πολλοί συγγραφείς, έχουν παρατηρήσει ότι είναι προβληματικό το να αναφέρεται κανείς σε μουσουλμανικό «φονταμενταλισμό», διότι αυτό υπονοεί ότι υπάρχουν σοβαρές δογματικές διαφορές ανάμεσα στους φονταμενταλιστές μουσουλμάνους και στο κύριο σώμα των πιστών. Η αλήθεια όμως είναι ότι οι περισσότεροι μουσουλμάνοι φαίνονται να είναι «φονταμενταλιστές» με τη δυτική έννοια της λέξης -ως προς το ότι ακόμη και βάσει «μετριοπαθών» ερμηνειών του Ισλάμ, το Κοράνιο θεωρείται ο κυριολεκτικός και αλάθητος λόγος του ενός και μοναδικού αληθινού Θεού. Η διαφορά ανάμεσα στους φονταμενταλιστές και στους μετριοπαθείς -και αναμφίβολα η διαφορά ανάμεσα στους κάθε είδους «εξτρεμιστές» και στους μετριοπαθείς- εντοπίζεται στον βαθμό στον οποίο προσεγγίζουν την πολιτική και στρατιωτική δράση, ως ένα οργανικό στοιχείο για την εφαρμογή της πίστης τους στην πράξη. Σε κάθε περίπτωση, όσοι πιστεύουν ότι το Ισλάμ πρέπει να καθορίζει κάθε διάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης, συμπεριλαμβανομένων της πολιτικής και της νομοθεσίας, σήμερα δεν αποκαλούνται γενικότερα «φονταμενταλιστές» ή «εξτρεμιστές», αλλά μάλλον «ισλαμιστές».
Από την οπτική γωνία του Ισλάμ, ο κόσμος χωρίζεται στον «Οίκο του Ισλάμ» και στον «Οίκο του Πολέμου», και αυτή η δεύτερη περιγραφή θα έπρεπε να αποτελεί ένδειξη του τρόπου με τον οποίο πολλοί μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι θα επιλυθούν τελικώς οι διαφορές τους, με όσους δεν συμμερίζονται την πίστη τους. Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν κάποιοι «μετριοπαθείς» μουσουλμάνοι, που έχουν αποφασίσει να παραβλέψουν την αναπόδραστη μαχητικότητα της θρησκείας τους, το Ισλάμ είναι αναντίρρητα μία θρησκεία κατάκτησης. Το μοναδικό μέλλον που οραματίζονται οι ευσεβείς μουσουλμάνοι -ως μουσουλμάνοι- είναι ένα μέλλον στο οποίο όλοι οι άπιστοι έχουν ασπασθεί το Ισλάμ, έχουν υποταχθεί ή έχουν σκοτωθεί. Τα δόγματα του Ισλάμ, απλά δεν δέχονται τίποτε παραπάνω από μία προσωρινή διανομή της εξουσίας με τους «εχθρούς του Θεού».
Όπως και οι περισσότερες άλλες θρησκείες, στο Ισλάμ έχουν υπάρξει διαφόρων ειδών σχίσματα. Από τον 7ο αιώνα οι σουνίτες (που είναι η πλειονότητα) θεωρούν τους σιίτες ετεροδόξους, και οι σιίτες το αντίστροφο. Επιπλέον, στο εσωτερικό αυτών των δύο ομάδων έχουν εμφανισθεί διαφορές, ακόμη και στις τάξεις όσων είναι καθαρόαιμοι ισλαμιστές. Δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε λεπτομερώς με αυτό το μωσαϊκό αιρέσεων, πέρα από το να σημειώσουμε ότι αυτά τα σχίσματα είχαν το μάλλον ευνοϊκό αποτέλεσμα να χωρίσουν τον οίκο του Ισλάμ σε ομάδες που αντιμάχονται η μία την άλλη. Ενώ αυτό αμβλύνει την απειλή που αποτελεί σήμερα το Ισλάμ για τη Δύση, το Ισλάμ και ο δυτικός φιλελευθερισμός δεν παύουν να παραμένουν ασυμφιλίωτα κινήματα. Το μετριοπαθές Ισλάμ -το αληθινά μετριοπαθές, που ασκεί αληθινή κριτική στον μουσουλμανικό παραλογισμό- δεν φαίνεται να υπάρχει στην ουσία. Αν υπάρχει, κρύβεται πολύ καλά, όπως έκαναν και οι μετριοπαθείς χριστιανοί τον 14ο αιώνα (για τους ιδίους λόγους).
Το χαρακτηριστικό του Ισλάμ που ανησυχεί περισσότερο τους μη μουσουλμάνους και το οποίο οι απολογητές του Ισλάμ κάνουν ό,τι μπορούν για να αποκρύψουν, είναι η αρχή της τζιχάντ. Στην κυριολεξία, ο όρος αυτός μπορεί να μεταφρασθεί ως «αγώνας» ή «πάλη» ή «προσπάθεια», αλλά κατά κανόνα αποδίδεται ως «ιερός πόλεμος», και αυτό δεν είναι τυχαίο. Αν και οι μουσουλμάνοι σπεύδουν να παρατηρήσουν ότι υπάρχει μία εσωτερική (ή «μεγάλη» τζιχάντ), που συνεπάγεται τον πόλεμο κατά των ατομικών αμαρτημάτων, κανένα περίτεχνο λογικό οικοδόμημα δεν μπορεί να αποκρύψει το γεγονός ότι η εξωτερική (ή «μικρότερη») τζιχάντ -ο πόλεμος εναντίον των απίστων και των αποστατών- αποτελεί κεντρικό στοιχείο της πίστης. Ο στρατιωτικός αγώνας προς «υπεράσπιση του Ισλάμ», αποτελεί θρησκευτική υποχρέωση για όλους τους άρρενες μουσουλμάνους. Κάνουμε λάθος αν πιστέψουμε ότι η φράση «προς υπεράσπιση του Ισλάμ», υπονοεί ότι οι μουσουλμάνοι πρέπει να πολεμούν μόνο σε κατάσταση «αυτοάμυνας». Αντιθέτως, η υποχρέωση της τζιχάντ είναι μία ξεκάθαρη πρόσκληση για την κατάκτηση του κόσμου. Όπως γράφει ο Μπέρναρντ Λιούις: «Αυτό που υπονοείται, είναι ότι η υποχρέωση για τζιχάντ θα εξακολουθήσει να υφίσταται, διακοπτόμενη μόνο από προσωρινές ανακωχές, έως ότου όλος ο κόσμος, είτε ασπασθεί τη μουσουλμανική πίστη, είτε υποκύψει στη μουσουλμανική εξουσία» («Η κρίση του Ισλάμ»). Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι οι μουσουλμάνοι περιμένουν τη νίκη σε αυτόν τον κόσμο, καθώς και στον επόμενο.
Η εντολή για την κατάκτηση του κόσμου έχει ενδιαφέρον, με δεδομένο ότι ένα από τα κύρια αμαρτήματα που αποδίδουν οι μουσουλμάνοι στη Δύση είναι ο «ιμπεριαλισμός»:
Ο ιμπεριαλισμός είναι ένα ιδιαιτέρως σημαντικό ζήτημα στην επιχειρηματολογία των κατοίκων της Μέσης Ανατολής, και ειδικώς των ισλαμιστών, εναντίον της Δύσης. Γι’ αυτούς, ο όρος «ιμπεριαλισμός» έχει μία ειδική σημασία. Για παράδειγμα, αυτός ο όρος δεν χρησιμοποιείται ποτέ από μουσουλμάνους σε σχέση με τις μεγάλες μουσουλμανικές αυτοκρατορίες τις οποίες ίδρυσαν αρχικώς οι Άραβες, και σε μεταγενέστερες περιόδους οι Τούρκοι, οι οποίοι κατέκτησαν τεράστιες εκτάσεις και ενσωμάτωσαν τους πληθυσμούς τους στον οίκο του Ισλάμ. Για τους μουσουλμάνους ήταν απολύτως νόμιμο να κατακτούν μέρη της Ευρώπης και να υποτάσσουν τους πληθυσμούς τους, κι έτσι να τους δίνουν τη δυνατότητα, χωρίς όμως να τους υποχρεώνουν, να ασπασθούν την αληθινή πίστη. Αλλά, όταν οι Ευρωπαίοι προσπαθούσαν να κατακτήσουν και να υποτάξουν μουσουλμάνους, αυτό ήταν αμάρτημα, και ακόμη χειρότερο το να προσπαθήσουν να τους οδηγήσουν σε άλλη πίστη. Στη μουσουλμανική κοσμοαντίληψη, ο προσηλυτισμός στο Ισλάμ αποτελεί ευεργέτημα για τον νεοφώτιστο και αγαθοεργία για όσους τον προσηλυτίζουν. Σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο, η εγκατάλειψη του Ισλάμ ισοδυναμεί με αποστασία -ένα θεμελιώδους φύσεως έγκλημα γι’ αυτόν που παραπλανάται και για εκείνον που τον παραπλανά. Σε αυτό το σημείο ο νόμος είναι ξεκάθαρος: Αν ένας μουσουλμάνος αποκηρύξει το Ισλάμ, ακόμη και αν ένας νεοφώτιστος επανέλθει στην παλαιά του πίστη, η ποινή είναι θάνατος.
Θα πρέπει να παρατηρήσουμε, ότι το σχόλιο του Λιούις, σχετικώς με τον μη καταναγκασμό του προσηλυτισμού στη νέα πίστη, είναι παραπλανητικό σε αυτήν την περίπτωση. Είναι αλήθεια ότι το Κοράνιο παρέχει ένα είδος «χειρόφρενου» για τους «μετριοπαθείς» μουσουλμάνους –«Δεν θα υπάρξει καταναγκασμός στη θρησκεία» (Κοράνιο 2: 256)- αλλά αν ρίξουμε μία ματιά στα υπόλοιπα μέρη του Κορανίου, και στη μουσουλμανική ιστορία, θα δούμε ότι δεν πρέπει να περιμένουμε πολλά από αυτή τη φράση. Όπως έχουν τα πράγματα, αυτή η φράση παρέχει μία πολύ αδύναμη βάση για μουσουλμανική ανεκτικότητα. Πρώτον, η μουσουλμανική αντίληψη για ανεκτικότητα περιορίζεται στους Εβραίους και στους χριστιανούς -τους λαούς των Γραφών- ενώ οι πρακτικές των βουδιστών, των ινδουιστών και άλλων ειδωλολατρών, θεωρούνται τόσο σαθρές πνευματικά, ώστε να ξεφεύγουν τελείως από κάθε όριο. Ακόμη και οι λαοί των Γραφών πρέπει να αυτοπεριορίζονται και να πληρώνουν με «ταπεινότητα» τον κεφαλικό φόρο «τζίζγια» στους μουσουλμάνους αυθέντες τους.
Από δογματική άποψη, ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι μουσουλμάνοι την ανοχή, είναι μία κατάσταση, στα πλαίσια της οποίας, όσοι δεν είναι μουσουλμάνοι θα έχουν υποταχθεί από πολιτική και οικονομική άποψη, θα έχουν προσηλυτισθεί ή θα έχουν σφαγιαστεί. Το γεγονός ότι ο μουσουλμανικός κόσμος δεν υπήρξε ενωμένος κάτω από μία ενιαία κυβέρνηση, για το μεγαλύτερο διάστημα της ιστορίας του, και μπορεί να μη βρεθεί ξανά ενωμένος στο μέλλον, είναι άσχετο με αυτήν την επιθυμία για κυριαρχία.
Ο Λιούις παρατηρεί ότι «για τους μουσουλμάνους, κανένα κομμάτι εδάφους, από τη στιγμή που προσετέθη στο βασίλειο του Ισλάμ, δεν μπορεί ποτέ να εγκαταλειφθεί οριστικά». Μπορούμε επίσης να προσθέσουμε ότι και καμία συνείδηση από τότε που προστίθεται στο βασίλειο του Ισλάμ, δεν μπορεί ποτέ να εγκαταλειφθεί οριστικά, διότι, όπως σημειώνει και πάλι ο Λιούις, η ποινή της αποστασίας είναι ο θάνατος. Θα κάναμε καλά να μέναμε σε αυτό το γεγονός για λίγο, διότι το μαύρο μαργαριτάρι της μισαλλοδοξίας είναι κάτι που κανένας βαθμός φιλελεύθερης ερμηνείας δεν θα μπορέσει ποτέ να εξουδετερώσει πλήρως. Μέσα στον Οίκο του Ισλάμ, η ποινή για την απόκτηση υπερβολικών γνώσεων σχετικώς με αυτόν τον κόσμο -ώστε να αμφισβητήσεις τα δόγματα της πίστης- είναι ο θάνατος. Αν ένας μουσουλμάνος τον 21ο αιώνα χάσει την πίστη του, ακόμη και αν είχε υπάρξει μουσουλμάνος για μία μόνο ώρα, η κανονική αντίδραση σε όλη την έκταση του μουσουλμανικού κόσμου είναι να τον θανατώσουν.
Ενώ το Κοράνι απλώς περιγράφει τις ποινές που απειλούν τον αποστάτη στον επόμενο κόσμο (Κοράνι 3: 86-91), τα χαντίθ περιγράφουν με έμφαση τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να απονεμηθεί δικαιοσύνη σε αυτόν τον κόσμο: «Όποιον αλλάζει τη θρησκεία του, να τον σκοτώνεις». Δεν υπάρχει κάποια μεταφορική διατύπωση πίσω από την οποία μπορεί να κρυφτεί αυτή η εντολή, και φαίνεται ότι καμία φιλελεύθερη ερμηνευτική διαδικασία δεν μπορεί να την αγνοήσει. Μπορεί να μπούμε στον πειρασμό να δώσουμε μεγάλη έμφαση στο γεγονός ότι η εντολή αυτή δεν εμφανίζεται στο ίδιο το Κοράνι, αλλά από πρακτική άποψη, φαίνεται ότι το χαντίθ διαμορφώνει σε παρόμοιο βαθμό την κοσμοαντίληψη των μουσουλμάνων. Με δεδομένο το γεγονός ότι το χαντίθ χρησιμεύει συχνά ως ο φακός μέσα από τον οποίο ερμηνεύεται το Κοράνι, πολλοί μουσουλμάνοι μελετητές το θεωρούν ακόμη μεγαλύτερη αυθεντία για την πρακτική του Ισλάμ. Είναι αλήθεια ότι κάποιοι φιλελεύθεροι νομομαθείς πιστεύουν ότι ο αποστάτης πρέπει να έχει μιλήσει εναντίον του Ισλάμ, πριν εγκρίνουν αυτή τη δολοφονία, αλλά η ίδια η ποινή δεν αξιολογείται γενικότερα ως ακραία. Το δικαίωμα του φόνου αποστατών είναι ζήτημα γενικής αποδοχής, αν όχι και πρακτικής. Αυτό εξηγεί το γιατί δεν υπήρξε ούτε ένας λογικός μουσουλμάνος επάνω στη γη όταν ο Αγιατολάχ Χομεϊνί επικήρυξε τον Σάλμαν Ρούσντι.
Τόσο ο Ιουδαϊσμός, όσο και ο Χριστιανισμός θα μπορούσαν να παρουσιασθούν ως εξ ίσου μισαλλόδοξοι -αλλά έχουν περάσει κάποιοι αιώνες από την τελευταία φορά που αυτές οι θρησκείες έπραξαν κάτι τέτοιο. Πάντως, αποτελεί πραγματικότητα στους κόλπους του Ισλάμ σήμερα το ότι, αν ανοίξεις τη λάθος πόρτα στην ερευνά σου για τον κόσμο, οι αδελφοί σου κρίνουν ότι, για αυτόν τον λόγο, πρέπει να πεθάνεις. Θα έπρεπε λοιπόν να διερωτηθούμε, με ποια έννοια πιστεύουν οι μουσουλμάνοι ότι δεν πρέπει να υπάρχει «καταναγκασμός στη θρησκεία».
Το Ισλάμ, περισσότερο από κάθε άλλη θρησκεία που έχουν επινοήσει οι άνθρωποι, έχει όλα τα χαρακτηριστικά μίας καθαρόαιμης λατρείας του θανάτου. Ο Σαγίντ Κουτμπ, ένας από τους πιο έγκυρους διανοητές στον ισλαμικό κόσμο και «πατέρας» του σύγχρονου Ισλαμισμού των σουνιτών, έγραψε: «Το Κοράνιο επισημαίνει ένα άλλο αξιοκατάκριτο χαρακτηριστικό των Εβραίων: Την άνανδρη επιθυμία τους να ζήσουν, ανεξαρτήτως τιμήματος, της τιμής τους, της ποιότητας ζωής ή της αξιοπρέπειας τους» («Τρομοκρατία και Φιλελευθερισμός», Π. Μπέρμαν). Αυτή η δήλωση αποτελεί στην πραγματικότητα ένα θαύμα περιεκτικότητας. Αν και μπορεί να φαίνεται ότι δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένας απλός υπαινιγμός κατά των Εβραίων, είναι στην πραγματικότητα ένα πυκνό απόσταγμα της κοσμοαντίληψης των μουσουλμάνων. Αν το εξετάσετε για ένα ή δύο λεπτά, θα εμφανισθεί εμπρός στα μάτια σας ένας ολόκληρος μηχανισμός μισαλλοδοξίας και αυτοκτονικής μεγαλοστομίας. Η αμφιλεγόμενη απαγόρευση της αυτοκτονίας από το Κοράνιο δείχνει να είναι εκτός συζητήσεως. Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν μουσουλμάνοι νομομαθείς που θα πουν ότι οι βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας έρχονται σε αντίθεση με τα δόγματα του Ισλάμ (και πού είναι αυτοί οι νομομαθείς, επί τη ευκαιρία;) και ότι, επομένως, οι βομβιστές αυτοκτονίας δεν είναι μάρτυρες αλλά νεοφερμένοι δημότες της Κόλασης. Μία τέτοια αντίληψη της μειοψηφίας, ακόμη και αν υπάρχει, δεν αλλάζει το γεγονός ότι οι βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας έχουν εκλογικευθεί από μεγάλο μέρος του μουσουλμανικού κόσμου (όπου αποκαλούνται «ιερές εκρήξεις»). Και μάλιστα, η εκλογίκευση αυτού του είδους είναι εκπληκτικά εύκολη, με δεδομένα τα δόγματα του Ισλάμ. Στο φως όσων πιστεύουν οι ευσεβείς μουσουλμάνοι -για την τζιχάντ, για το μαρτύριο, για τον Παράδεισο και για τους απίστους-, οι βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας είναι απίθανο να τους φαίνονται παραβιάσεις της πίστης τους. Και δεν προκαλεί καμία έκπληξη το γεγονός ότι όσοι πεθαίνουν με αυτόν τον τρόπο θεωρούνται μάρτυρες από πολλούς ομοθρήσκους τους. Μία στρατιωτική ενέργεια, που συνεπάγεται μεγάλο κίνδυνο θανάτου, θα μπορούσε σε κάθε περίπτωση να θεωρηθεί «αποστολή αυτοκτονίας» απαλέίφοντας τη διάκριση ανάμεσα στην αυτοκτονία και στον θάνατο κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, για κάποιον που θα πολεμούσε στο όνομα του Θεού. Το ουσιαστικό συμπέρασμα για τον επίδοξο μάρτυρα φαίνεται να είναι: Όσο σκοτώνεις απίστους και αποστάτες «υπερασπιζόμενος το Ισλάμ», ο Αλλάχ δεν ενδιαφέρεται αν θα σκοτωθείς κι εσύ ή όχι.
Ας φαντασθούμε, ότι κάποια ημέρα βασιλεύει η ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Τί θα λένε οι μουσουλμάνοι, σχετικώς με τις βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας τις οποίες υποστήριξε η συντριπτική τους πλειονότητα; Θα πούνε ότι «η κατοχή των Ισραηλινών μάς έκανε να χάσουμε τα λογικά μας»; Θα πούνε «ήμασταν μία γενεά κοινωνικά ανώμαλων»; Πώς θα δικαιολογήσουν τους εορτασμούς που ακολουθούσαν αυτές τις «ιερές εκρήξεις»; Ένας νεαρός άνδρας, που ανήκει σε μία εύπορη οικογένεια, γεμίζει τα ρούχα του με εκρηκτικά και με ρουλεμάν και εξολοθρεύει τον εαυτό του μαζί με καμία εικοσαριά παιδιά σε μία ντισκοτέκ, και η μητέρα του αμέσως δέχεται τα συγχαρητήρια εκατοντάδων γειτόνων της. Τί θα σκέπτονται οι Παλαιστίνιοι για τέτοιου είδους συμπεριφορές, μετά την επικράτηση της ειρήνης; Αν εξακολουθούν να είναι ευσεβείς μουσουλμάνοι, να τι πρέπει να σκέφτονται: «Τα παιδιά μας είναι στον Παράδεισο, και έχουν προετοιμάσει το έδαφος για να τους ακολουθήσουμε. Για τους απίστους είναι έτοιμη η Κόλαση». Προσωπικά, μου φαίνεται ότι αποτελεί σχεδόν απαράβατη αρχή της ανθρώπινης φύσης το ότι καμία ειρήνη, αν ποτέ επικρατήσει, δεν θα επιβιώσει για πολύ, με βάση πεποιθήσεις αυτού του είδους.
Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι ένα αξιόλογο ποσοστό των μουσουλμάνων ανά τον κόσμο, πιστεύουν ότι οι άνθρωποι που γκρέμισαν το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου κάθονται τώρα εκ δεξιών του Θεού, ανάμεσα «σε ποταμούς από πεντακάθαρο νερό και σε ποταμούς από γάλα που είναι φρέσκο για πάντα. Σε ποταμούς από υπέροχο κρασί για αυτούς που το πίνουν, και σε ποταμούς από πεντακάθαρο μέλι» (47: 15). Η ειρωνεία είναι σχεδόν ένα θαύμα από μόνο του: Ο πιο καταπιεστικός σεξουαλικά λαός που υπάρχει σήμερα στον κόσμο -άνθρωποι που καταλαμβάνονται από δολοφονική μανία όταν βλέπουν να προβάλλεται η τηλεοπτική σειρά «Baywatch»- μαγνητίζονται από την προοπτική του μαρτυρίου και από μία αντίληψη του Παραδείσου που θυμίζει περισσότερο υπαίθριο οίκο ανοχής.
Πέρα από τις φοβερές ηθικές επιπτώσεις που προκύπτουν από αυτή τη νοοτροπία που προέρχεται από κάποιον άλλο κόσμο, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι ο Παράδεισος του Κορανίου είναι εξωπραγματικός. Το να πει ένας προφήτης του 7ου αιώνα ότι ο Παράδεισος είναι ένας κήπος, γαρνιρισμένος με ποταμούς από γάλα και από μέλι, ισοδυναμεί με το να πει ένας προφήτης του 21ου αιώνα ότι είναι μία αστραφτερή πόλη, όπου όλες οι ψυχές έχουν από ένα καινούργιο αυτοκίνητο Lexus. Αν το σκεφθεί κανείς έστω και για μία στιγμή, πρέπει να συμπεράνει ότι τέτοιες διακηρύξεις δεν δίνουν κανένα απολύτως μήνυμα για τη μετά θάνατον ζωή, αλλά λένε πολλά για τα όρια της ανθρώπινης φαντασίας.
Για τους ευσεβείς μουσουλμάνους, η θρησκευτική ταυτότητα φαίνεται να υπερισχύει απέναντι σε όλες τις άλλες… Στον διάλογό μας με τον μουσουλμανικό κόσμο, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ανθρώπους που εμφορούνται από πεποιθήσεις για τις οποίες δεν υπάρχει κάποια λογική στήριξη, άρα δεν μπορούν ούτε καν να συζητηθούν, και όμως αυτές είναι οι ίδιες οι πεποιθήσεις που υποκρύπτονται κάτω από πολλές από τις αξιώσεις που πρόκειται να προβάλλουν απέναντι μας.
Θα πρέπει να μας απασχολήσει ιδιαιτέρως το γεγονός, ότι τα πιστεύω των μουσουλμάνων θέτουν ένα ειδικό πρόβλημα για την πυρηνική αποτροπή. Δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχουμε έναν ψυχρό πόλεμο με ένα ισλαμικό καθεστώς εξοπλισμένο με πυρηνικά όπλα μεγάλης εμβέλειας. Για να υπάρξει ψυχρός πόλεμος, χρειάζεται να υπάρχουν δύο πλευρές που τις αποτρέπει η αμοιβαία απειλή του θανάτου. Οι ιδέες του μαρτυρίου και της τζιχάντ υπερβαίνουν τη λογική που επέτρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Σοβιετική Ένωση να περάσουν μισό αιώνα κρεμασμένες με σχετική σταθερότητα στο χείλος του Αρμαγεδδώνα.
Τί θα κάνουμε, αν ένα ισλαμικό καθεστώς, το οποίο συγκινείται με μία απλή αναφορά του Παραδείσου, αποκτήσει κάποτε πυρηνικά όπλα; Βάσει ενός υποθετικού σεναρίου, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της γης μπορεί να εξοντωθεί λόγω κάποιων θρησκευτικών ιδεών που ανήκουν στο ίδιο ράφι με τον Μπάτμαν, τη φιλοσοφική λίθο και τους μονόκερους. Το γεγονός ότι θα ήταν ένας φρικτός παραλογισμός το να πεθάνουν πολλοί από εμάς για χάρη ενός μύθου, δεν συνεπάγεται απαραιτήτως πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί.
Ο Σάμιουελ Χάντινγκτον έχει περιγράψει τη σύγκρουση ανάμεσα στη Δύση και στο Ισλάμ με μία φράση που έγινε διάσημη, ως «σύγκρουση πολιτισμών». Ο Χάντινγκτον έκανε την παρατήρηση ότι όπου συνορεύουν μουσουλμανικές με μη μουσουλμανικές χώρες, υπάρχει η τάση ένοπλης σύγκρουσης. Ανακαλύπτοντας μία επιτυχημένη φράση για ένα ατυχές γεγονός, δήλωσε ότι το «Ισλάμ έχει αιματοβαμμένα σύνορα». Πάντως, πολλοί διανοητές έχουν στραφεί εναντίον της θέσης του Χάντινγκτον.
Είτε μας αρέσει, είτε όχι το κατασκεύασμα του Χάντινγκτον, ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: Το κακό που έχει εν τέλει φθάσει στις ακτές μας δεν είναι απλώς και μόνο το κακό της τρομοκρατίας. Είναι το κακό της θρησκευτικής πίστης, στην ώρα της πολιτικής της κυριαρχίας. Φυσικά, το Ισλάμ δεν είναι το μόνο που υπόκειται σε τέτοιες φρικτές μεταμορφώσεις, αν και στην τωρινή περίοδο της ιστορίας, είναι το μόνο που βρίσκεται σε άνοδο. Είναι καιρός να παραδεχθούμε ότι όλοι οι λογικοί άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες, έχουν έναν κοινό εχθρό. Είναι ένας εχθρός που βρίσκεται τόσο κοντά μας, και είναι τόσο απατηλός, ώστε εξακολουθούμε να ακούμε τις συμβουλές του, ακόμη και όταν απειλεί να καταστρέψει κάθε δυνατότητα ανθρώπινης ευτυχίας. Ο εχθρός μας αυτός δεν είναι άλλος από την ίδια την πίστη.
Ο Τόμας Φρίντμαν, ένας ακαταπόνητος μελετητής των δυσαρεστημένων του κόσμου για λογαριασμό των «Τάιμς της Νέας Υόρκης», έχει διακηρύξει ότι η ταπείνωση των μουσουλμάνων βρίσκεται στη ρίζα της μουσουλμανικής τρομοκρατίας. Και άλλοι έχουν υποστηρίξει την ίδια άποψη, και οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι ισχυρίζονται συχνά ότι ο δυτικός ιμπεριαλισμός έχει προσβάλει την αξιοπρέπειά τους, την υπερηφάνεια και την τιμή τους. Τί συμπέρασμα θα πρέπει να βγάλουμε απ’ όλα αυτά; Υπάρχει κανείς που μπορεί να εντοπίσει μεγαλύτερη προσβολή για την ισλαμική αξιοπρέπεια από τον ίδιο τον ισλαμικό νόμο; Για να δώσω ένα σύγχρονο παράδειγμα του είδους της κοινωνίας που μπορεί να διαμορφωθεί αποκλειστικά με βάση τα δόγματα του Ισλάμ, δεν χρειάζεται παρά να θυμηθούμε πώς έμοιαζε το Αφγανιστάν κάτω από τους Ταλιμπάν. Ποιές είναι αυτές οι απίθανες υπάρξεις που κυκλοφορούσαν μέσα σε σάβανα και ετιμωρούντο τακτικά με ξυλοδαρμό επειδή φαινόταν ο αστράγαλός τους; Αυτές ήσαν οι αξιοπρεπείς (και αναλφάβητες) γυναίκες του οίκου του Ισλάμ.
Αν ερχόταν σε αυτές τις χώρες ξαφνικά η δημοκρατία, δεν θα ισοδυναμούσε με τίποτε περισσότερο από μία γέφυρα προς τη θεοκρατία. Δεν φαίνεται να υπάρχει τίποτε στις αρχές του Ισλάμ, με το οποίο να αντιταχθεί κανείς στη μετάβαση στη σαρία (ισλαμικό νόμο), ενώ υπάρχουν τα πάντα για να την ενθαρρύνουν. Αυτή είναι μία φοβερή αλήθεια την οποία οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε. Το μόνο πράγμα που στέκεται ανάμεσα σε εμάς και στον φουσκωμένο ωκεανό του μουσουλμανικού παραλογισμού, είναι ένα τείχος τυραννίας και παραβιάσεων των ατομικών δικαιωμάτων, το οποίο έχουμε βοηθήσει να οικοδομηθεί. Αυτή η κατάσταση πρέπει να αποκατασταθεί, αλλά δεν μπορούμε απλώς να διώξουμε τους μουσουλμάνους δικτάτορες από την εξουσία και να ανοίξουμε τις κάλπες. Θα είναι σαν να ανοίγουμε τις κάλπες για τους χριστιανούς του 14ου αιώνα.
Είναι επίσης αλήθεια ότι η φτώχεια και η έλλειψη μόρφωσης παίζουν έναν ρόλο σε όλα αυτά, αλλά δεν πρέπει να στεκόμαστε μόνο σε αυτό. Ο αραβικός κόσμος σήμερα λιμνάζει, τόσο από οικονομική όσο και από πνευματική άποψη, σε μία έκταση που λίγοι θα μπορούσαν να θεωρήσουν δυνατή, με δεδομένο τον ιστορικό του ρόλο στην πρόοδο, στην προώθηση και στη διατήρηση της ανθρώπινης γνώσης. Το έτος 2002, το ΑΕΠ όλων των αραβικών κρατών μαζί ήταν χαμηλότερο από αυτό της Ισπανίας. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι κάθε χρόνο στην Ισπανία μεταφράζονται τόσα βιβλία όσα έχει μεταφράσει το σύνολο του αραβικού κόσμου από τον 9ο αιώνα.
Αυτός ο βαθμός απομόνωσης και οπισθοδρόμησης είναι συγκλονιστικός, αλλά δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η φτώχεια και η έλλειψη μόρφωσης βρίσκονται στη ρίζα του προβλήματος. Το γεγονός ότι μία γενιά από αναλφάβητα παιδιά διοχετεύεται στον φονταμενταλιστικό μηχανισμό των «μαντράσας» (θρησκευτικών σχολείων που χρηματοδοτούνται από τους Σαουδάραβες) πρέπει να μας προκαλεί μεγάλη ανησυχία. Αλλά οι μουσουλμάνοι τρομοκράτες δεν προέρχονται ως τώρα από τις τάξεις των φτωχών και αμόρφωτων. Πολλοί από αυτούς ανήκαν στη μέση τάξη, ήσαν μορφωμένοι και δεν υπήρχε κάποια ορατή δυσλειτουργία στην ιδιωτική τους ζωή. Οι μαχητές της Χεζμπολάχ, οι οποίοι σκοτώνονται σε αιματηρές συγκρούσεις, προέρχονται συνήθως από εύπορες οικογένειες και έχουν φοιτήσει σε γυμνάσιο. Οι ηγέτες της Χαμάς είναι όλοι πτυχιούχοι ανωτάτων σχολών, και ορισμένοι έχουν μάστερ. Αυτά τα γεγονότα μάλλον δείχνουν ότι, ακόμη και αν όλοι οι μουσουλμάνοι διέθεταν ένα επίπεδο ζωής συγκρίσιμο με αυτό του μέσου Αμερικανού, η Δύση θα εξακολουθούσε να κινδυνεύει εντόνως από μία σύγκρουση με το Ισλάμ. Υποπτεύομαι μάλιστα ότι η ευημερία των μουσουλμάνων, ίσως έκανε τα πράγματα χειρότερα, διότι το μόνο πράγμα που φαίνεται ικανό να πείσει τους μουσουλμάνους ότι η κοσμοαντίληψή τους είναι προβληματική, είναι η προφανής αποτυχία των κοινωνιών τους. Αν η μουσουλμανική ορθοδοξία ήταν, από οικονομική και τεχνολογική άποψη, εξ ίσου επιτυχημένη με τον δυτικό φιλελευθερισμό, θα ήμασταν πιθανώς καταδικασμένοι να γίνουμε μάρτυρες του εξισλαμισμού της οικουμένης.
Οι ισλαμιστές θα μπορούσαν να διασπάσουν τον κόσμο σε άτομα και ακόμη να μην είναι ένοχοι μηδενισμού, διότι τα πάντα μέσα στην κοσμοαντίληψή τους έχουν μεταμορφωθεί από το φως του Παραδείσου. Με δεδομένα τα όσα πιστεύουν οι ισλαμιστές, είναι απολύτως λογικό γι’ αυτούς να καταπιέζουν τον εκσυγχρονισμό όπου μπορούν. Είναι μάλιστα λογικό και για τις μουσουλμάνες
μητέρες να ενθαρρύνουν την αυτοκτονία των τέκνων τους, εφ’ όσον πολεμούν στο όνομα του Θεού. Οι ευσεβείς μουσουλμάνοι απλώς γνωρίζουν ότι πηγαίνουν σε έναν καλύτερο τόπο. Ο Θεός είναι συγχρόνως παντοδύναμος και απολύτως δίκαιος. Για ποιόν λόγο λοιπόν, να χαίρεται κανείς μέσα στην επιθανάτια αγωνία ενός αμαρτωλού κόσμου; Υπάρχουν άλλες ιδεολογίες με τις οποίες μπορεί κάποιος να εξοβελίσει τα τελευταία ίχνη λογικής από τη συζήτηση μέσα σε μία κοινωνία, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Ισλάμ είναι μία από τις καλύτερες που διαθέτουμε.
Οι οπαδοί της κοσμικής σκέψης έχουν την τάση να ισχυρίζονται ότι ο ρόλος του Ισλάμ, ή της θρησκείας γενικότερα, έχει δευτερεύουσα σημασία έναντι της πολιτικής, για τον καθορισμό του χαρακτήρα μίας κοινωνίας. Σύμφωνα με αυτήν την άποψη, οι άνθρωποι κινούνται πρώτα από τα πολιτικά τους συμφέροντα και βρίσκουν μία θρησκευτική συλλογιστική που ταιριάζει στην περίσταση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν πολλά παραδείγματα πολιτικών ηγετών οι οποίοι επικαλούνται τη θρησκεία για καθαρά πρακτικούς, ακόμη και για κυνικούς, λόγους. Αλλά, δεν πρέπει να εξαγάγουμε λάθος συμπέρασμα σ’ αυτό το σημείο. Ένας μοχλός λειτουργεί μόνο όταν εφάπτεται σε κάτι. Κάποιος, σε τελική ανάλυση, πρέπει να πιστεύει στον Θεό, για να έχει πολιτική αποτελεσματικότητα η αναφορά στον Θεό. Και θεωρώ ότι είναι λίγο έως πολύ αυταπόδεικτο το ότι, οπουδήποτε ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων μετατρέπει τον εαυτό του σε βόμβα, ή στέλνει τα παιδιά του εθελοντικά να καθαρίσουν ναρκοπέδια (όπως συνέβαινε συχνά στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ), η συλλογιστική πίσω από τις ενέργειές τους έχει παύσει να είναι καθαρά πολιτική. Αυτό δεν υπονοεί ότι ο επίδοξος μάρτυρας δεν ελκύεται από τη θορυβώδη πολιτική σπουδαιότητα της τελευταίας πράξης του, όπως τη φαντάζεται, αλλά, εκτός και αν κάποιος άνθρωπος πιστεύει σε κάποια απίθανα πράγματα σχετικώς με το σύμπαν, και ειδικώς για το τι συμβαίνει μετά θάνατον, είναι μάλλον απίθανο να έχει μία τέτοια συμπεριφορά. Τίποτε δεν εξηγεί τη δράση των μουσουλμάνων εξτρεμιστών και την ευρύτατη αποδοχή της συμπεριφοράς τους στον μουσουλμανικό κόσμο, καλύτερα από τα δόγματα του Ισλάμ.
Με δεδομένα τα όσα πιστεύουν πολλοί μουσουλμάνοι, είναι δυνατή μία αληθινή ειρήνη στον κόσμο; Μήπως η σχετική αδυναμία των μουσουλμανικών κρατών είναι το μοναδικό πράγμα που εμποδίζει έναν ανοικτό πόλεμο ανάμεσα στο Ισλάμ και στη Δύση; Φοβάμαι ότι είναι δύσκολο να βρει κανείς ενθαρρυντικές απαντήσεις σε ερωτήματα αυτού του είδους. Το φιλελεύθερο στοιχείο στο δόγμα του Ισλάμ φαίνεται πολύ αδύναμο, μέχρι σημείου να ανήκει τελείως στον χώρο της φαντασίας. Αν και έχουμε δει ότι και η ίδια η Βίβλος είναι μία μεγάλη δεξαμενή μισαλλοδοξίας, τόσο για τους χριστιανούς όσο και για τους Εβραίους -όπως δείχνουν τα πάντα, από τα κείμενα του Αυγουστίνου έως τη συμπεριφορά των Ισραηλινών αποίκων-, δεν είναι δύσκολο να βρει κανείς μεγάλα τμήματα της Γραφής, καθώς και χριστιανικές και εβραϊκές ερμηνείες, που προσφέρουν αντεπιχειρήματα. Ένας χριστιανός που επιθυμεί να ζήσει σε πλήρη αρμονία με τη λογική και με τις σύγχρονες αντιλήψεις, μπορεί να διατηρήσει τη διδασκαλία του Ιησού στο Όρος των Ελαιών και απλώς να αγνοήσει τη φλύαρη μωρολογία της Αποκάλυψης, στην οποία ο κόσμος φθάνει στην καταστροφή. Το Ισλάμ δεν φαίνεται να προσφέρει ένα τέτοιο καταφύγιο, για όποιον θελήσει να ζήσει ειρηνικά σε έναν πολυπολιτισμικό κόσμο.
Η τάση των φιλελευθέρων, είναι να κατηγορούν τη Δύση διότι έχει προκαλέσει την οργή του μουσουλμανικού κόσμου, μέσα από αιώνες κατακτήσεων, που εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά τους, και επεμβάσεων, ενώ οι συντηρητικοί τείνουν να θεωρούν ότι ευθύνονται άλλα παρεμφερή χαρακτηριστικά της Μέσης Ανατολής, της αραβικής και της μουσουλμανικής ιστορίας. Το πρόβλημα φαίνεται να εντοπίζεται οπουδήποτε αλλού, εκτός από την καρδιά της μουσουλμανικής πίστης -αλλά η πίστη διαφοροποιεί κάθε μουσουλμάνο από τους απίστους. Χωρίς πίστη, τα περισσότερα παράπονα των μουσουλμάνων απέναντι στη Δύση θα ήταν αδύνατον να διαμορφωθούν και πολύ περισσότερο να προκαλέσουν την επιθυμία τους για εκδίκηση.
Είναι το Ισλάμ συμβατό με μία πολιτισμένη κοινωνία; Είναι δυνατόν να πιστεύεις όσα πρέπει να πιστεύεις για να είσαι καλός μουσουλμάνος, να έχεις στρατιωτική και οικονομική ισχύ, και να μην αποτελείς μία ασυνείδητη απειλή για τις πολιτισμένες κοινωνίες τρίτων; Πιστεύω ότι η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι όχι. Αν πρόκειται ποτέ να επιτευχθεί μία σταθερή ειρήνη ανάμεσα στο Ισλάμ και στη Δύση, το Ισλάμ πρέπει να υποστεί έναν ριζικό μετασχηματισμό. Αυτός ο μετασχηματισμός, για να είναι αποδεκτός από τους μουσουλμάνους, πρέπει επίσης να φαίνεται ότι προέρχεται από τους ιδίους τους μουσουλμάνους. Δεν είναι υπερβολικό το να πούμε ότι η μοίρα του πολιτισμού βρίσκεται κυρίως στα χέρια των «μετριοπαθών» μουσουλμάνων. Αν οι μουσουλμάνοι δεν μπορέσουν να μετατρέψουν τη θρησκεία τους σε μία ιδεολογία που είναι κατά βάση ειρηνική -ή να την αντιπαρέλθουν πλήρως-, είναι δύσκολο να εξετάσει κάποιος, το πώς το Ισλάμ και η Δύση θα καταφέρουν να αποφύγουν μία μόνιμη κατάσταση πολέμου μεταξύ τους σε αναρίθμητα μέτωπα. Τα πυρηνικά, βιολογικά και χημικά όπλα είναι μία πραγματικότητα που δεν μπορεί να ακυρωθεί.
Σάμ Χάρις, Το τέλος της πίστης
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου