Ένα μπλε ποτήρι

Ο αλλόκοτος όσο και πολύτιμος ρόλος της διαίσθησης πάντοτε υπήρξε ομιχλώδης και ελκυστικός για τους ανθρώπους.

 

Από τις πιο παλιές εποχές, ως εμπειρία, αλλά και από τις πιο παλιές φιλοσοφίες, η διαίσθηση ήταν ένας τρόπος αντίληψης σε ιδιαίτερη εκτίμηση. Στην ψυχοθεραπεία ξεχωρίζουν εκείνοι που, εκτός από τις γνώσεις και τις πανεπιστημιακές τους σπουδές, έχουν την ακριβή κεραία της διαίσθησης στα εφόδιά τους. Να μπορούν, μιλώντας και σχετιζόμενοι με τον θεραπευόμενο, να εισπράττουν τις κρυμμένες αλήθειες του, όχι τόσο ανατρέχοντας στις σελίδες και τις κατηγοριοποιήσεις που διδάχθηκαν στις σπουδές τους, όσο με ένα ανεξήγητο ένστικτο που μιλάει και υποδεικνύει κάτι, κάπου μέσα τους.

 

Ο άνθρωπος πρέπει να επεξεργάζεται τις ελλείψεις του, τις αδυναμίες που χαλούν τις σχέσεις και τον βασανίζουν. Η απουσία αυτοεκτίμησης, αποτελεί στοιχειώδη αξίωση της ύπαρξης, τα κόμπλεξ κατωτερότητας που γεννά μια άδεια ζωή είναι φαρμάκι και παραισθησιογόνο.

 

Το μίσος ή η αρνητική στάση ή η ζήλια που συναντιέται συχνά απέναντι στην καλοσύνη, την αλήθεια, την ομορφιά, την υγεία ή την ευφυία, καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από την απειλή της απώλειας της αυτοεκτίμησης, καθώς ο ψεύτης απειλείται από τον ειλικρινή, το κορίτσι του σπιτιού από την όμορφη κοπέλα, ή ο δειλός από τον ήρωα. Κάθε ανώτερο άτομο μας φέρνει αντιμέτωπους με τις ελλείψεις και τα αδύνατα σημεία μας.

 

Ο Μάσλοου, ο ιδρυτής της πρόσφατης και ιδιαίτερα ελκυστικής αλλά και δημοφιλούς ανθρωπιστικής ψυχολογίας, προχώρησε και μελέτησε την υγιή προσωπικότητα και τις συμπεριφορές της. Πιστεύει πως τα κίνητρα για ζωή ωθούνται από πέντε ιεραρχημένες ανάγκες.

1. Οι ανάγκες μας για φυσιολογική επιβίωση. Να τρέφομαι, δηλαδή, να πίνω, να κοιμάμαι, να ζεσταίνομαι, να δροσίζομαι κτλ.
2. Οι ανάγκες για ασφάλεια. Να έχω υγεία, να μην κινδυνεύει η ζωή μου, να με προστατεύει η πολιτεία μου, προστασία από τα ακραία φαινόμενα της φύσης κτλ.
3. Οι ανάγκες να αγαπάς και να ανήκεις. Χρειάζομαι να ακουμπώ κάπου την αγάπη που υπάρχει μέσα μου, να νοιάζομαι, να δείχνω τρυφερότητα, ενδιαφέρον, υποστήριξη. Έχω ανάγκη το αίσθημα πως ανήκω κάπου και σε κάποιους, που κι αυτοί μου ανήκουν, οικογένεια, φίλοι, κοινότητα, ομάδα, να είμαι μέλος χρήσιμο που βοηθά και βοηθιέται κτλ.
4. Ανάγκη για εκτίμηση. Αυτοεκτίμηση, σεβασμός από άλλους, εκδήλωση σεβασμού, αναγνώριση από γονείς, από τρίτους, τιμή, υπόληψη κτλ.
5. Η πλέον προχωρημένη, εκείνη που ξεφεύγει από τις βασικές και που δεν ικανοποιείται πάντα κι απαραιτήτως σε πάρα πολλές ζωές είναι η ανάγκη αυτοπραγμάτωσης. Η επιθυμία να ολοκληρωθώ και να υπάρξω ως αυτός που αληθινά είμαι. Η ανάγκη να είμαι ο γνήσιος, ο αυθεντικός μου εαυτός.

Να αντιδρούμε όπως πράγματι αισθανόμαστε, όχι όπως νομίζουμε ότι πρέπει, όχι σκόπιμα. Ο αυθορμητισμός είναι η πολυτέλεια της ειλικρίνειας, ο μαγνήτης της εμπιστοσύνης των άλλων. Μπροστά σε διάφορες επιλογές που ξανοίγονται μπροστά μας, να διαλέγουμε εκείνη που προσφέρει προσωπική ωρίμανση κι όχι άμυνες, ασφάλεια και βιτρίνα. Να επιδιώκουμε να βιώνουμε εμπειρίες κορύφωσης.

 

Σημασία έχει να αισθανόμαστε εκείνο που όντως αισθανόμαστε, ευχάριστο ή δυσάρεστο. Να επιτρέπουμε δηλαδή στον εαυτό μας να αισθάνεται συναισθανόμενος εκείνο που νιώθει στ’ αλήθεια. Ακούγεται ανόητο, αλλά δε γίνεται αυτό ούτε πάντα ούτε εύκολα. Όσο πιο μέσα του πορεύεται κανείς, τόσο λυτρώνεται από ανάγκες και επιρροές των έξω του, γιατί τα περισσότερα που βρίσκονται έξω μας και σκοτωνόμαστε να τα αποκτήσουμε αποδεικνύουν το άδειο κενό μέσα μας. Η πληρότητα και η ευφορία της πληρότητας κερδίζονται μονάχα εντός και από εντός.