Μυκητιασική κολπίτιδα

Η μυκητιασική κολπίτιδα είναι ένας τύπος κολπίτιδας που προσβάλλει τον κόλπο και το αιδοίο και χαρακτηρίζεται από κολπικό ερεθισμό, έντονο κνησμό, και κολπική έκκριση. Ονομάζεται επίσης καντιντίαση και είναι πολύ συχνή. Εκτιμάται ότι 3 στις 4 γυναίκες εμφανίζουν μυκητιασική κολπίτιδα μία φορά τουλάχιστον στη ζωή τους, ενώ είναι μεγάλος ο αριθμός των γυναικών που προσβάλλονται από τον μύκητα δύο ή περισσότερες φορές.

Η μυκητιασική κολπίτιδα μπορεί να μεταδοθεί μέσω της σεξουαλικής επαφής και κυρίως μέσω της στοματό-γεννητικής επαφής. Δε θεωρείται ωστόσο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, πρώτον, γιατί οι μύκητες βρίσκονται υπό φυσιολογικές συνθήκες στο περιβάλλον του κόλπου και δεύτερον, γιατί διαγιγνώσκεται και σε γυναίκες που δεν είναι σεξουαλικά ενεργές. Η συμβατική θεραπεία είναι συνήθως αποτελεσματική εκτός από την περίπτωση των επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων, 4 ή περισσότερων μέσα σε ένα χρόνο, οπότε μπορεί να χρειαστεί θεραπεία μεγαλύτερης διάρκειας, καθώς και αγωγή συντήρησης.

Τα συμπτώματα της μυκητιασικής κολπίτιδας μπορεί να είναι από ήπια έως σοβαρά και περιλαμβάνουν:

• Κνησμό και ερεθισμό του κόλπου και του αιδοίου
• Αίσθημα καύσου κατά τη διάρκεια της συνουσίας, ή της ούρησης
• Ερυθρότητα και οίδημα του αιδοίου
• Πόνος στον κόλπο
• Παχύρευστη, λευκή, άοσμη κολπική έκκριση με εικόνα σαν αυτή του τυριού cottage

Η γυναίκα πρέπει να επισκεφτεί τον ιατρό της εάν:

• Είναι η πρώτη φορά που εμφανίζει αυτά τα συμπτώματα
• Δεν είναι σίγουρη ότι πρόκειται για μυκητίαση
• Τα συμπτώματα δε φεύγουν με την τυπική αντιμυκητιασική αγωγή, όπως είναι οι ενδοκολπικές κρέμες και τα κολπικά υπόθετα
• Εμφανίσει επιπλέον συμπτώματα

Η μυκητιασική κολπίτιδα προκαλείται συνήθως από τον μύκητα candida albicans, ο οποίος υπάρχει φυσιολογικά στον κόλπο μαζί με άλλους μικροοργανισμούς. Κάποια βακτήρια που ονομάζονται γαλακτοβάκιλλοι παράγουν ένα οξύ, το οποίο αποθαρρύνει την υπερβολική ανάπτυξη των μυκήτων στον κόλπο. Η διαταραχή της υγιούς ισορροπίας των μικροοργανισμών του κόλπου, μπορεί να οδηγήσει στη μυκητιασική κολπίτιδα με όλα τα παραπάνω συμπτώματα.

Η υπερβολική ανάπτυξη των μυκήτων στον κόλπο μπορεί να είναι αποτέλεσμα:

• Της χρήσης αντιβιοτικών η ο ποία οδηγεί σε μείωση της συγκέντρωσης των γαλακτοβάκιλλων στον κόλπο και αλλαγή του κολπικού pH, επιτρέποντας έτσι στους μύκητες να αναπτυχθούν.

• Εγκυμοσύνης
• Μη ελεγχόμενου διαβήτη
• Διαταραγμένου ανοσοποιητικού συστήματος συνήθως μετά τη λήψη ανοσοκατασταλτικών (κορτιζόλη), ή εξαιτίας λοίμωξης από HIV
• Οποιουδήποτε παράγοντα που διαταράσσει τη φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου, όπως είναι τα ακατάλληλα προϊόντα καθαρισμού ή λίπανσης

Επιπρόσθετοι παράγοντες κινδύνου είναι η ενεργή σεξουαλική ζωή, από τη στιγμή που ο μύκητας μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή, και τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων που συνήθως προκύπτουν όταν η γυναίκα είναι έγκυος, καθώς και όταν λαμβάνει αντισυλληπτικά χάπια, ή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης
Κάποιες φορές η μυκητίαση δεν είναι αποτέλεσμα του μύκητα candida albicans, αλλά ενός άλλου τύπου candida που συχνά δεν ανταποκρίνεται στη συμβατική θεραπεία και απαιτεί πιο αυστηρά μέτρα αντιμετώπισης.

Αν μια γυναίκα έχει πάρει θεραπεία για μυκητιασική κολπίτιδα στο παρελθόν, τότε ο ιατρός της μπορεί να της πει από το τηλέφωνο ποια αγωγή να ακολουθήσει. Διαφορετικά θα πρέπει να επισκεφτεί το γυναικολόγο της. Καλό θα είναι για να εκτιμηθεί σωστά η κατάσταση από τον ειδικό, η γυναίκα να αποφύγει την κολπική πλύση πριν το ραντεβού. Παράλληλα είναι πολύ χρήσιμη η καταγραφή αυτών που η γυναίκα θέλει να τον ρωτήσει. Πιθανές ερωτήσεις μπορεί να αναφέρονται στην πρόληψη των μυκητιάσεων, την έγκαιρη διάγνωσή τους, την αγωγή της ίδιας και του συντρόφου, καθώς και στην πιθανότητα υποτροπής.

Ο ιατρός από την άλλη θα ρωτήσει τη γυναίκα αν είναι σεξουαλικά ενεργή, αν είναι έγκυος, καθώς και αν έχει ήδη πάρει πρόσφατα αντιβιοτικά, ή άλλα φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής. Θα ζητήσει επίσης πληροφορίες σχετικά με την έναρξη και τη διάρκεια των συμπτωμάτων, με το προηγούμενο ιστορικό μυκητιάσεων και τις θεραπείες που έχει λάβει.

Η γυναίκα δεν πρέπει να διστάσει να ζητήσει οποιαδήποτε διευκρίνιση και να εκφράσει όλες τις απορίες της κατά τη διάρκεια του ραντεβού.

Αφού λάβει το ιστορικό, ο ιατρός θα εξετάσει τα έξω γεννητικά όργανα και θα τοποθετήσει κολποδιαστολέα για να εξετάσει επισκοπικά τον κόλπο και τον τράχηλο. Πιθανό να λάβει και υλικό για κολπική καλλιέργεια. Τέλος θα κάνει κολπική εξέταση τοποθετώντας δύο δάχτυλα στον κόλπο της γυναίκας και ψηλαφώντας το υπογάστριο της με το άλλο χέρι. Με τον τρόπο αυτό θα εξετάσει τα εσωτερικά γεννητικά όργανα.

Στην περίπτωση επαναλαμβανόμενων κολπικών μυκητιάσεων είναι πολύ πιθανό ο ιατρός να στείλει δείγμα των κολπικών εκκρίσεων για εξέταση, ώστε να καθοριστεί ο τύπος του μύκητα.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται από τη σοβαρότητα και τη συχνότητα των συμπτωμάτων.

Για την αντιμετώπιση ήπιων και όχι συχνών επεισοδίων μυκητιασικής κολπίτιδας συνήθως αρκεί η εφαρμογή μιας αντιμυκητιασικής κολπικής κρέμας, ή ενός κολπικού υπόθετου είτε εφάπαξ, είτε για 3 ημέρες. Πρέπει να σημειωθεί πως επειδή τα προϊόντα αυτά έχουν ως βάση τους το λάδι, είναι πολύ πιθανό να μειώνουν την αποτελεσματικότητα του προφυλακτικού, ή του διαφράγματος. Ο ιατρός είναι επίσης πιθανό να προτείνει την εφάπαξ πρόσληψη ενός αντιμυκητιασικού φαρμάκου από το στόμα.

Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρήσουν μετά τη αγωγή, ή εάν επανεμφανιστούν μετά από δύο μήνες, η γυναίκα θα πρέπει να ανανεώσει το ραντεβού της με τον ιατρό.

Σοβαρή θεωρείται μια μυκητιασική κολπίτιδα όταν:

• Τα συμπτώματα είναι έντονα
• Οι μυκητιασικές λοιμώξεις είναι επαναλαμβανόμενες (4 ή περισσότερες σε ένα χρόνο)
• Η λοίμωξη έχει προκληθεί από candida αλλού τύπου από τη candida albicans
• Η γυναίκα είναι έγκυος
• Η γυναίκα πάσχει από μη ελεγχόμενο διαβήτη, ή είναι σε ανοσοκαταστολή

Στις παραπάνω περιπτώσεις η θεραπεία έχει μεγαλύτερη διάρκεια. Η εφαρμογή της κρέμας ή του υπόθετου γίνεται για 14 ημέρες, ενώ το φάρμακο από το στόμα χορηγείται σε δύο, ή τρεις δόσεις. Το τελευταίο δε συστήνεται για έγκυες γυναίκες.

Για τις επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις ο ιατρός συνήθως χορηγεί θεραπείες συντήρησης, οι οποίες αρχίζουν αφού τελειώσει με επιτυχία η αρχική θεραπεία. Ο ιατρός μπορεί είτε να συστήσει το φάρμακο από το στόμα να λαμβάνεται μια φορά την εβδομάδα για 6 βδομάδες, είτε την εφαρμογή κολπικής κρέμας στη θέση του φαρμάκου. Είναι επίσης πιθανό να χορηγήσει θεραπεία και στο σύντροφο.

Πολλές γυναίκες επίσης αναφέρουν επιτυχία στη πρόληψη και τη θεραπεία των μυκητιάσεων με τη βοήθεια σπιτικών συνταγών που περιλαμβάνουν τις πλύσεις με ξύδι, την κρέμα από τεϊόδεντρο και τα υπόθετα σκόρδου ή βορικού οξέος. Χρειάζεται όμως η διεξαγωγή κλινικών δοκιμών που θα επιβεβαιώσουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τους.

Έχουν γίνει μελέτες για την εξέταση της αποτελεσματικότητας της πρόσληψης γαλακτοβακίλλων είτε μέσω της κατανάλωσης γιαουρτιού, είτε ενδοκολπικά. Τα αποτελέσματα τους όμως δεν είναι αξιόπιστα, γιατί ο αριθμός των γυναικών που συμμετείχαν σε αυτές ήταν πολύ μικρός και δεν υπήρχαν ομάδες ελέγχου.

Για την μείωση του κινδύνου εμφάνισης μιας μυκητιασικής κολπίτιδας οι ειδικοί συστήνουν:

• Την αποφυγή των κολπικών πλύσεων
• Την αποφυγή αρωματισμένων προϊόντων για την υγιεινή του κόλπου
• Τη επιλογή βαμβακερών εσωρούχων και ρούχων που δεν είναι στενά
• Την αλλαγή των βρεγμένων ρούχων και μαγιό το συντομότερο δυνατό
• Την αποφυγή του πολύ ζεστού μπάνιου