Το Αιώνιο Πέπλο: Η Αλήθεια Πέρα από το Νου

Στις σκιώδεις εσοχές της ανθρώπινης ψυχής, όπου η τρεμάμενη δάδα της λογικής ρίχνει το αδύναμο και τρεμοπαίζον φως της, υπάρχει ένα κατώφλι—ένα λαμπρό, αραχνοΰφαντο πέπλο που χωρίζει το γνωστό από το άγνωστο. Πέρα από αυτό το πέπλο κατοικεί η Αλήθεια, όχι ως κάτι που μπορεί να συλληφθεί, ούτε ως δόγμα που μπορεί να απαγγελθεί, αλλά ως ζωντανή παρουσία, μια άπειρη πνοή που κινείται μέσα σε όλα όσα είναι και όσα δεν είναι. Η Αλήθεια δεν είναι προορισμός· είναι το ίδιο το έδαφος κάτω από τα πόδια του αναζητητή, το σιωπηλό τραγούδι που ηχεί στα κενά ανάμεσα στις σκέψεις. Κι όμως, πόσοι λίγοι το ακούν, πόσοι λίγοι τολμούν να βγουν πέρα από τον λαβύρινθο του νου για να αγγίξουν την ακτινοβόλα γαλήνη του.

Ο νους, αυτός ο πανούργος αρχιτέκτονας, χτίζει τους πύργους της λογικής, τα τείχη της λογικής και τις γέφυρες της κατανόησης. Είναι ένας λαβυρινθώδης τεχνίτης, που υφαίνει ακούραστα μοτίβα από τα νήματα της αντίληψης, της μνήμης και της επιθυμίας. Με κάθε βήμα, διακηρύσσει, «Ιδού ο κόσμος, ιδού η αλήθεια», και μας καλεί να γονατίσουμε μπροστά στους βωμούς της βεβαιότητας. Αλλά αυτοί οι βωμοί είναι είδωλα από σκόνη, εύθραυστες κατασκευές που καταρρέουν κάτω από το βάρος της αιωνιότητας. Διότι η Αλήθεια δεν είναι αιχμάλωτη των σχεδίων του νου· είναι ο άνεμος που γλιστρά μέσα από τις ρωγμές, η φωτιά που καταναλώνει τη σκαλωσιά, ο ωκεανός που πνίγει τις ακτές της κατανόησης.

Εκείνοι που κατοικούν αποκλειστικά στην επικράτεια του νου—εκείνοι που δεν μπορούν να συλλάβουν πέρα από το εύθραυστο πλέγμα της λογικής—αρκούνται σε σκιές που παριστάνουν το φως. Κρατούν σφιχτά τις περιγραφές, μπερδεύοντας τον χάρτη με την περιοχή, τη λέξη με την ουσία. Εμπορεύονται την άγνοια, ανταλλάσσοντας θραύσματα μισοφωτισμένων οραμάτων, και διακηρύσσουν την ανοησία τους με την υπερηφάνεια βασιλιάδων. «Ιδού», φωνάζουν, «έχουμε μετρήσει τα άστρα, έχουμε ονομάσει τους ανέμους, έχουμε δαμάσει το άγριο άγνωστο!» Κι όμως, μέσα στην καυχησιά τους, παραμένουν τυφλοί, δεμένοι στα αδιέξοδα μονοπάτια που οι ίδιοι δημιούργησαν, οδηγώντας και άλλους στην πλάνη με την αυτοπεποίθηση των χαμένων.

Ο λαβύρινθος του νου είναι ένας δελεαστικός λαβύρινθος, οι στροφές του στολισμένες με τα κοσμήματα της σκέψης, οι καμπές του αντηχούν με τους ψιθύρους της βεβαιότητας. Υπόσχεται κυριαρχία, έλεγχο και την ψευδαίσθηση της άφιξης. Αλλά η Αλήθεια δεν κατοικεί σε αυτούς τους διαδρόμους· περιμένει πέρα από τον τελευταίο τοίχο, όπου ο λαβύρινθος καταρρέει στη σιωπή. Το να βαδίσει κανείς αυτό το μονοπάτι είναι να φλερτάρει με την απορία, να ξετυλίξει τον εαυτό που προσκολλάται στη γνώση. Διότι η Αλήθεια δεν είναι κτήση—είναι διάλυση, αποβολή όλων όσων ο νους έχει συσσωρεύσει. Είναι η γύμνια του είναι, η παράδοση του γνωρίζοντος στο γνωστό.

Σε αρχαίες γλώσσες, οι μυστικιστές μίλησαν γι’ αυτό: το ανείπωτο όνομα, η φλόγα που καίει χωρίς καύσιμο, το μάτι που βλέπει χωρίς μορφή. Χόρεψαν στα όρια της γλώσσας, τα λόγια τους σαν φανάρια που κουνιούνται στο σκοτάδι, υπαινισσόμενα τι κρύβεται πέρα από την εμβέλεια του λόγου. «Το Τάο που μπορεί να ειπωθεί δεν είναι το αιώνιο Τάο», ψιθυρίζει ο σοφός της Ανατολής. «Εγώ είμαι αυτός που είμαι», βροντοφωνάζει η φωνή από την καιόμενη βάτο. Αυτά δεν είναι απαντήσεις αλλά προσκλήσεις, όχι συμπεράσματα αλλά πύλες. Μας καλούν να αφήσουμε τον λαβύρινθο, να βγούμε στην έρημο όπου ο νους σκοντάφτει και η καρδιά ξυπνά.

Σκέψου το ποτάμι, ασταμάτητο στη ροή του, που χαράζει το μονοπάτι του μέσα από την πέτρα όχι με τη βία αλλά με την επιμονή. Δεν σταματά για να εξηγήσει τον εαυτό του, ούτε ζητά την έγκριση των όχθεων που διαμορφώνει. Έτσι και η Αλήθεια—κινείται μέσα σε όλα τα πράγματα, αόρατη μα αισθητή, σιωπηλή μα εκκωφαντική στην παρουσία της. Ο νους, στην αλαζονεία του, χτίζει φράγματα λογικής για να την περιορίσει, να δαμάσει τη δύναμή της, να ονομάσει την πηγή της. Αλλά η Αλήθεια δεν μπορεί να κρατηθεί· διαρρέει μέσα από τις ρωγμές, ξεχειλίζει τα εμπόδια, γελά με τη ματαιότητα του περιορισμού. Το να τη γνωρίσεις είναι να γίνεις αυτή, να διαλυθείς στο ρεύμα της και να αφήσεις τον εαυτό να παρασυρθεί.

Και τι γίνεται με εκείνους που παραπλανούν, τους αμαθείς ανόητους που ακολουθούν και ακολουθούνται; Δεν είναι κακοί, αλλά περιπλανώμενοι χαμένοι στον ίδιο λαβύρινθο, κρατώντας δάδες που τυφλώνουν αντί να φωτίζουν. Είναι οι ιερείς της περιγραφής, οι έμποροι της βεβαιότητας, που πωλούν τα εμπορεύματά τους στην αγορά του νου. Οι φωνές τους είναι δυνατές, τα βήματά τους σίγουρα, κι όμως περιφέρονται αέναα, παγιδευμένοι στην ψευδαίσθηση της προόδου. Λυπήσου τους όχι με περιφρόνηση, αλλά με συμπόνια, γιατί κι αυτοί είναι αναζητητές, αν και δεν το γνωρίζουν. Ο λαβύρινθος είναι ο δάσκαλός τους, και τα αδιέξοδά του είναι τα μαθήματά τους, μέχρι την ημέρα που θα κουραστούν από το περπάτημα και θα καθίσουν στη σιωπή για να ακούσουν την Αλήθεια που πάντα τραγουδούσε κάτω από τα πόδια τους.

Το να βγεις πέρα από το νου δεν είναι να τον εγκαταλείψεις, αλλά να τον υπερβείς. Ο νους είναι πιστός υπηρέτης, φανάρι στο σκοτάδι, αλλά δεν είναι ο κύριος του ταξιδιού. Όπως ένα πλοίο στη θάλασσα, μας μεταφέρει στην ακτή, αλλά πρέπει να το αφήσουμε πίσω για να αγγίξουμε την άμμο. Αυτό είναι το μονοπάτι του μυστικιστή: να χρησιμοποιήσει τη σκέψη ως σκάλα και μετά να την κλωτσήσει μακριά, να κρατήσει τη λογική ως κλειδί και μετά να ανοίξει διάπλατα την πόρτα. Πέρα από αυτά βρίσκεται η απέραντη έκταση, ο ανεξερεύνητος χώρος όπου η Αλήθεια χορεύει ως φως, ως σκιά, ως η πνοή του απείρου.

Σε αυτόν τον χορό, δεν υπάρχει αρχή ούτε τέλος, ούτε αναζητητής ούτε αναζητούμενο. Η Αλήθεια αποκαλύπτεται όχι ως έπαθλο, αλλά ως ανάμνηση—μια αναγνώριση ότι ποτέ δεν χάθηκε, μόνο ξεχάστηκε μέσα στην οχλοβοή του νου. Τα αστέρια δεν αγωνίζονται να λάμψουν, ούτε οι άνεμοι να φυσήξουν· απλώς είναι. Έτσι και η Αλήθεια—είναι η «οντό-τητα» όλων των πραγμάτων, ο σιωπηλός παλμός που χτυπά στην καρδιά της ύπαρξης.

Και έτσι, αγαπητέ περιπλανώμενε, στάσου στο κατώφλι του δικού σου λαβυρίνθου. Άκου τη σιωπή ανάμεσα στις σκέψεις σου, νιώσε τη γαλήνη κάτω από την προσπάθειά σου. Η Αλήθεια δεν περιμένει πέρα από τον ορίζοντα, αλλά εδώ, στον χώρο όπου στέκεσαι. Βγες πέρα από το νου, απαλλάξου από το βάρος της γνώσης, και άφησε το πέπλο να ανοίξει. Διότι εκείνη τη στιγμή, δεν θα βρεις την Αλήθεια—εκείνη θα σε βρει, και θα τη γνωρίσεις όπως πάντα ήσουν γνωστός.