Η απιστία στα ζευγάρια

Η απιστία απασχολεί αρκετούς ανθρώπους κατά διαστήματα που συχνά αναρωτιούνται αν χρειάζεται να την αποκαλύψουν στο/στη σύντροφό τους. Ενώ άλλοι πως να την διαχειριστούν. Για παράδειγμα, αν συμβεί κάτι μόνο μία φορά, είναι απαραίτητη η αποκάλυψη στο πλαίσιο της εμπιστοσύνης που υπάρχει ή όχι; Μήπως υπάρχουν περιπτώσεις που είναι καλύτερο να προστατεύσουμε τον άλλον, από το να τον πληγώσουμε;

Τα ζευγάρια που ξεπερνούν την απιστία είναι σε θέση να μιλήσουν αργότερα ανοικτά για τις αιτίες της απιστίας ώστε η σχέση τους να συνεχίσει να εξελίσσεται.

Η αλήθεια είναι ότι, μετά την αποκάλυψη μιας απιστίας σε ένα ζευγάρι αλλάζουν αρκετά πράγματα και εμφανίζονται έντονα προβλήματα και επαναλαμβανόμενες κρίσεις. Η απιστία συνήθως αποτελεί μία αφορμή για να αναδυθούν στην επιφάνεια, όλα όσα μπορεί να υποβόσκουν τόσο καιρό. Το πιο σημαντικό όμως που κλονίζεται σε μία τέτοια αποκάλυψη, είναι η εμπιστοσύνη, καθότι είναι και το πιο δύσκολο κομμάτι να ξανακερδίσει κάποιος σε μία σχέση.

Φυσικά η απιστία είναι ένα από τα πιο συχνά προβλήματα για τα οποία τα ζευγάρια ζητάνε τη βοήθεια ειδικών. Παλιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι το 15% των γυναικών και το 25% των ανδρών έχουν μια εξωσυζυγική σχέση εκτός γάμου. Η απιστία είναι καταστροφική για τις σχέσεις – είτε πρόκειται για παντρεμένα ζευγάρια, είτε όχι. Η εμπιστοσύνη που πλήττεται και στις δύο περιπτώσεις, χρήζει άμεση αντιμετώπιση, προκειμένου να μπορέσει να ξεπεραστεί η κρίση.

Τα καλά νέα, ωστόσο, είναι ότι με τη σωστή βοήθεια και την ειλικρινή δέσμευση και των δύο συντρόφων, το ζευγάρι μπορεί, όχι μοναχά να ξεπεράσει την απιστία, αλλά να ισχυροποιήσει και το γάμο του ή τη σχέση του.

Από την άλλη, τα κακά νέα είναι, πως αν το ζευγάρι δεν προσπαθήσει εγκαίρως να αντιμετωπίσει μία τέτοια κρίση, αυτό σημαίνει πως της επιτρέπει να εξελίσσεται υπογείως, δηλητηριάζοντας ακόμα περισσότερο την υπάρχουσα κατάσταση.

Αιτίες και μορφές εξωσυζυγικών σχέσεων

Οι αιτίες της απιστίας είναι πολύπλοκες και ποικίλλουν. Η απιστία μπορεί να συμβεί σε κάθε είδους σχέση. Δεν υπάρχει κάποιος κανόνας που να δηλώνει ότι προτιμάει τις σχέσεις με προβλήματα μόνο. Υπάρχουν αρκετές πιθανότητες να συμβεί σε κάποια ευτυχισμένη σχέση, όπως και σε κάποια σχέση με προβλήματα.

Είναι δύσκολο και μερικές φορές αδύνατο για τον «πιστό» σύντροφο να κατανοήσει και να δεχτεί την απιστία του άλλου. Η πλειοψηφία των εξωσυζυγικών σχέσεων φλερτάρει με την αιτία δυσαρέσκειας στη σχέση. Αυτό όμως, πολλές φορές ίσως αποτελεί και μία εύκολη δικαιολογία, καθώς η απιστία μπορεί να οφείλεται επίσης, και σε λόγους προσωπικής απογοήτευσης αλλά και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο σύντροφος που απιστεί ίσως να μην έχει συνειδητοποιήσει τι του λείπει από τη σχέση του ή ακόμα και από τον ίδιο του τον εαυτό. Η απιστία όταν συμβαίνει, είναι και μία ευκαιρία ανασκόπησης για τον ίδιο το σύντροφο που απιστεί κι όχι μόνο για το ζευγάρι. Μερικές φορές, οι αιτίες είναι βαθύτερες από αυτές που μπορεί να φανταζόμαστε.

Οι ικανοποιητικές και υγιείς σχέσεις βασίζονται στην αμοιβαιότητα. Όταν αυτή λείπει, ένα ζευγάρι μπορεί εύκολα να οδηγηθεί στη δυστυχία. Πέρα από τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, μία απιστία μπορεί να οφείλεται και σε διάφορα άλλα θέματα όπως έλλειψη στοργής, ή εκμετάλλευση υπομονής. Ένα πλαίσιο που διαρκώς συγχωρεί και ανέχεται την απιστία, δεν παύει να την καλλιεργεί κιόλας.

Οι αλλεπάλληλες και επαναλαμβανόμενες απιστίες είναι πολύ πιθανό να αφορούν ένα «εθισμό» στο σεξ, στην «αγάπη» ή στο ρομαντισμό. Η αγάπη και ο ρομαντισμός προκαλούνται από το πάθος μιας νέας σχέσης. Ο εθισμός στο σεξ προκαλείται από την έντονη απελευθέρωση των ορμονών που προκαλεί η σεξουαλική πράξη. Αλλά μια τέτοια απελευθέρωση συνοδεύεται με ένα κόστος στην αυτοεκτίμηση, με αποτέλεσμα συναισθήματα ντροπής και ενοχών. Αντίθετα, οι άνθρωποι που είναι εθισμένοι στο σεξ και καταφεύγουν στο ευκαιριακό σεξ εκτός σχέσης, πιστεύουν ότι το φύλο τους ή το κοινωνικό τους επίπεδο, τους δίνει το δικαίωμα αυτό χωρίς να νιώθουν ενοχές ή τύψεις.

Παλαιότερα η απιστία ήταν πιο δύσκολη. Σήμερα ζούμε στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της τεχνολογίας, όπου επικρατεί πλέον μια νέα μορφή απιστίας γνωστή και ως ʺσυναισθηματική απιστίαʺ. Ακόμα και οι άνθρωποι που μέχρι πριν, δεν είχαν ποτέ πρόθεση να απιστήσουν, τώρα χωρίς να το καταλαβαίνουν, ξεπερνούν τα όρια της πλατωνικής φιλίας και αναπτύσσουν ρομαντικές σχέσεις, ειδικότερα στο χώρο εργασίας και στο διαδίκτυο.

Η συναισθηματική απιστία διαφοροποιείται από την “πλατωνική φιλία” καθώς:

1) υπάρχει μεγαλύτερη συναισθηματική οικειότητα από ότι σε μια μακροχρόνια σχέση,

2) οι δύο εμπλεκόμενοι δεσμεύονται στη μυστικότητα και στην απάτη και

3) υπάρχει συχνά σεξουαλική χημεία.

Οι σχέσεις από το διαδίκτυο, προκαλούν έντονο στρες στην υπάρχουσα σχέση, παρά την έλλειψη σωματικής επαφής, και αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα της συναισθηματικής απιστίας. Σε κάποιες περιπτώσεις, παρατηρούνται εξωσυζυγικές σχέσεις που περιλαμβάνουν σεξουαλική επαφή και βαθιά συναισθηματική σύνδεση. Αυτή η μορφή απιστίας έχει τις πιο καταστροφικές περιπτώσεις σε μια μακροχρόνια σχέση ή σε ένα γάμο.

Η τάση για απιστία μπορεί να συνδεθεί με προβλήματα στη σχέση όπως η αποφυγή των διαφωνιών ή ο φόβος της οικειότητας. Συνδέεται ακόμη με μεταβατικά στάδια που επιφέρουν αλλαγές στη ζωή, όπως η περίοδος μετά την απόκτηση παιδιών αλλά και το άδειο σπίτι όταν τα παιδιά φεύγουν. Μερικοί δυσαρεστημένοι σύντροφοι βλέπουν τις εξωσυζυγικές σχέσεις, ως έναν τρόπο διεξόδου και διαφυγής από μια δυστυχισμένη κατάσταση. Θεωρούν την απιστία λύση στο πρόβλημα τους. Γι’αυτό και συχνά ο άπιστος σύντροφος, διηγείται την ιστορία του γάμου του, με τέτοιο τρόπο που να δικαιολογεί την συνεχιζόμενη απιστία.

Δεν είναι καθόλου λογικό να συγκρίνεται μια απαγορευμένη εξωσυζυγική σχέση, η οποία τρέφεται και συντηρείται ουσιαστικά από μια ρομαντική εξιδανίκευση, με την εξοικείωση του γάμου και της μακροχρόνιας σχέσης. Ακόμη και το σεξ δεν είναι λογικό να συγκρίνεται. Το σεξ, έξω από μία δεσμευμένη σχέση είναι, ούτως ή άλλως, πιο ερεθιστικό, αφού συνοδεύεται από την ανακάλυψη ενός νέου προσώπου. Η καινούρια αυτή απαγορευμένη σχέση, δεν έχει βιώσει τη συνήθεια και την τριβή της καθημερινότητας. Αναπτύσσεται σε ένα ιδανικό και αποστειρωμένο περιβάλλον. Το γεγονός ότι πρόκειται για κάτι απαγορευμένο, την κάνει ακόμα πιο εθιστική και της προσδίδει σασπένς. Η δεσμευμένη σχέση, από την άλλη, θεωρείται οικεία, συνηθισμένη, γλυκανάλατη, βαρετή χωρίς κάποια ιδιαίτερη πρόκληση.

Κι όμως, οι σχέσεις που εξελίσσονται είναι οι μακροχρόνιες, και όχι οι ευκαιριακές, γιατί αυτές κατέχουν πιο γερές βάσεις. Η ασφάλεια και η σιγουριά της αμοιβαίας δέσμευσης αναπτύσσονται σε ώριμες μακροχρόνιες σχέσεις.

Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου μία απιστία, θα αποτελέσει αφορμή χωρισμού και μπορεί να οδηγήσει σε μία μακροχρόνια σχέση με την άλλη πλευρά. Όμως αυτό δεν είναι το σύνηθες να συμβαίνει, καθώς όταν η ευκαιριακή σχέση μετατραπεί σε σταθερή, χάνει κάτι από την αίγλη της και το μυστήριο που την περιέβαλε.

Οι επιπτώσεις της απιστίας

Μετά την αρχική αποκάλυψη της απιστίας, ο σύντροφος ο οποίος προδόθηκε αρχίζει να έχει καταθλιπτικά συμπτώματα, συναισθημάτα άγχους και αίσθηση βαθιάς απώλειας (πένθος). Οι αντιδράσεις του συντρόφου που πληγώθηκε, μπορεί να περιλαμβάνουν ξεσπάσματα θυμού, έντονο στρες με συμπτώματα παρόμοια, με εκείνα της διαταραχής του μετατραυματικού στρες.

Στις πιο συχνές αντιδράσεις της απώλειας της αθωότητας και των διαλυμένων ονείρων, περιλαμβάνεται η συνεχής ανάλυση των λεπτομερειών της απιστίας, η υπερεγρήγορση για ίχνη προδοσίας και η σωματική αναστάτωση, οι αναδρομές. Το μεγαλύτερο ψυχικό τραύμα παρατηρείται στους ανθρώπους που είχαν τυφλή εμπιστοσύνη και στέκονταν ανυποψίαστοι απέναντι στο σύντροφό τους. Ειδικά αν έτρεφαν και ψευδαισθήσεις, παραβλέποντας συμπεριφορές και αντιδράσεις του συντρόφου τους, σε μία προσπάθεια άρνησης της πραγματικότητας. Ο άπιστος σύντροφος ίσως να φοβάται ότι θα τιμωρείται πλέον για πάντα για την προδοσία του, ενώ παράλληλα μπορεί και εκείνος/εκείνη να πενθεί για τα χαμένα όνειρα, που συνδέονται με την απιστία. Με άλλα λόγια, μπορεί και οι δύο σύντροφοι να νιώθουν τα θεμέλια της σχέσης να γκρεμίζονται, ο καθένας για τους δικούς του λόγους.

Πως να ξεπεράσετε την απιστία

Αρχικά χρειάζεται να ορίσουμε ποιος είναι ο σκοπός (και στη συνέχεια τα κίνητρα) του “ξεπερνώ την απιστία”. Τι ακριβώς εννοείτε, ποιος είναι ο σκοπός σας:

-Θέλετε να μπορέσετε να ξεπεράσετε/διαχειριστείτε την απιστία του συντρόφου σας, για να μπορέσετε να επανασυνδεθείτε και να συνεχίσετε μαζί;
-Θέλετε να συνεχίσετε τη ζωή σας μόνοι σας πλέον, αλλά οι πληγές από προηγούμενες απιστίες συντρόφων σας εμποδίζουν να ανοιχτείτε;

Και στις δύο περιπτώσεις, ο απατημένος σύντροφος χρειάζεται βοήθεια για να μπορέσει να ξεπεράσει πιο γρήγορα την πληγή της απιστίας. Αν έχετε αποφασίσει να προχωρήσετε μαζί, θα χρειαστεί να βελτιωθεί η επικοινωνία στο ζευγάρι, να γίνει πιο εύκολη η επανασύνδεση και να διερευνηθούν τα αίτια της απιστίας. Διαφορετικά, είναι πολύ πιθανό να επαναληφθεί στο μέλλον η απιστία αν δεν διερευνηθούν τα πραγματικά αίτια ή ότι η κρίση στο ζευγάρι δεν θα ξεπεραστεί ποτέ και θα χωρίσετε αργότερα.

Επίσης, διερεύνηση χρειάζονται τα κίνητρά σας για την επανασύνδεση. Θέλετε να είστε μαζί γιατί υπάρχει πραγματική αγάπη; Γιατί φοβάστε να μείνετε μόνοι; Γιατί δυσκολεύεστε να γνωρίσετε νέους ανθρώπους και να εμπιστευτείτε; Γιατί θεωρείτε ότι δεν είστε “αρκετά καλοί”; Είναι σημαντικό να παίρνουμε αποφάσεις με βάση τα πραγματικά μας θέλω, και όχι με βάση τους φόβους μας (ανελεύθερα δηλαδή).