ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ: Ο οποίος ονομάζεις πώς;
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Διάλογο, τον οποίο η ψυχή η ίδια διεξάγει μόνη της σχετικά με τα ζητήματα που εξετάζει. Σου απαντώ ως μη γνώστης. Μου δίνει την εικόνα αυτή όταν σκέπτεται, ότι δεν κάνει άλλο παρά να διαλέγεται, ρωτώντας η ίδια τον εαυτό της και απαντώντας, καταφατικά και αποφατικά. Αφότου ορίσει κάτι, κινούμενη πιο αργά ή πιο έντονα, και αποφανθεί πλέον το ίδιο χωρίς να διχογνωμεί, τότε ορίζουμε τούτη ως δική της κρίση. Συνεπώς ορίζω τον σχηματισμό κρίσης ως λόγο και την κρίση λόγο ειπωμένο, όχι όμως προς άλλον ούτε διά της ομιλίας, αλλά σιωπηρά προς τον ίδιο τον εαυτό μας. Συ τι ορισμό δίνεις;
ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ: Κι εγώ τον ίδιο.»
Ο Πλάτωνας στο έργο του «Θεαίτητος ή περί επιστήμης, πειραστικός»
όρισε τις σκέψεις ως «συνομιλία που διεξάγει η ψυχή μόνη με τον εαυτό
της»\. Αν και η έννοια των σκέψεων υπάρχει από την
αρχαιότητα, στη σύγχρονη βιβλιογραφία αποδίδεται με διαφορετικούς
ορισμούς ανάλογα με το θεωρητικό. H συνομιλία με τον
εαυτό μας περιγράφεται ως αυτο-ομιλία, αυτοδιάλογος, εσωτερικός
διάλογος, εσωτερική συνομιλία, αυτο-δηλώσεις, αυτο-κατευθυνόμενη ομιλία,
λεκτική σκέψη, γλώσσα της σκέψης και με πολλές άλλες περιγραφές.
Στη συγκεκριμένη ανασκόπηση θα υιοθετήσουμε τον όρο
αυτο-ομιλία για την περιγραφή της ομιλίας με τον εαυτό μας ή τις σκέψεις,
έναν όρο που υιοθετείται και περιγράφεται για πρώτη φορά στην
ανασκόπηση του Θεοδωράκη (2005) για την αυτο-ομιλία στην εκπαίδευση.
Η αυτο-ομιλία ως περιεχόμενο σκέψης μπορεί να επηρεάζεται από
προσωπικούς παράγοντες, όπως είναι η προσωπική προτίμηση γνωστικών
διεργασιών ή από χαρακτηριστικά της προσωπικότητας,
όπως ο φόβος της αποτυχίας, από σημαντικούς
άλλους. Πιο συγκεκριμένα, οι Conroy και
Metzler (2004) βρήκαν ότι η αρνητική αυτο-ομιλία σχετιζόταν θετικά με το
φόβο της αποτυχίας, ενώ η θετική αυτο-ομιλία σχετιζόταν αρνητικά.
Οι Zourbanos et al. (2006) διερεύνησαν τη σχέση της
συμπεριφοράς της κοινωνικής στήριξης με την αυτοομιλία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η
κοινωνική στήριξη, και συγκεκριμένα η έκφραση αυτοεκτίμησης, υπήρξε συνδετικός κρίκος μεταξύ της θετικής συμπεριφοράς και της θετικής αυτο-ομιλίας. Επίσης, η αρνητική συμπεριφορά είχε ως συνέπεια την αρνητική αυτο-ομιλία.
Στη συνέχεια, ο Ζουρμπάνος (2008) εξέτασε τη σχέση της κοινωνικής στήριξης με την αυτο-ομιλία.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η κοινωνική στήριξη προέβλεψε κυρίως την αυτο-ομιλία, που έχει να κάνει με δηλώσεις ενίσχυσης της εμπιστοσύνης, και την αυτο-ομιλία που έχει να κάνει με την ενίσχυση
της συγκέντρωσης.
Όσον αφορά στην αρνητική αυτο-ομιλία, κυρίως τα
αποτελέσματα έδειξαν ότι η κοινωνική στήριξη προέβλεψε την αυτο-ομιλία,
που έχει να κάνει με δηλώσεις αποφυγής προσπάθειας και την αυτο-ομιλία
που έχει να κάνει με δηλώσεις ανησυχίας. Τέλος, ο Ζουρμπάνος (2008) με
βάση τα παραπάνω αποτελέσματα θέλησε να εξετάσει πειραματικά την
επίδραση των δηλώσεων στη διαμόρφωση των σκέψεων για την εξαγωγή σαφέστερων συμπερασμάτων.
Πιο συγκεκριμένα, εξετάστηκε η επίδραση της συμπεριφοράς του πειραματιστή
μέσω των δηλώσεών του στην αυτο-ομιλία των συμμετεχόντων κατά την
εκτέλεση μιας δεξιότητας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι
η θετική συμπεριφορά μείωσε την αρνητική αυτο-ομιλία των συμμετεχόντων,
ενώ η αρνητική συμπεριφορά μείωσε τη θετική αυτο-ομιλία.
Τα άτομα διαμορφώνουν μέσω της αυτο-ομιλίας τις σκέψεις τους, τα
συναισθήματά τους και τις συμπεριφορές τους -μια διαδικασία που τους
βοηθάει στην αυτο-ρύθμιση, στον έλεγχο του στρες, στο σχεδιασμό και στη
λύση προβλημάτων (Morin, 1993). Με βάση τη θεωρία, επίσης, η αυτοομιλία βοηθάει τα άτομα σε γνωστικές και μνημονικές διεργασίες και στην
αυτοσυγκέντρωσή τους (Duncan & Cheyne, 1999). Η αυτο-ρύθμιση της
σκέψης παίζει σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της ψυχικής ευεξίας, ενώ η
ικανότητα ελέγχου των σκέψεων είναι βασικός παράγοντας στην
ανθρώπινη απόδοση (Bandura, 1997). Πρόσφατα, ο Morin (2004)
παρουσίασε ένα νευρο-γνωστικό και κοινωνικο-οικολογικό μοντέλο της
αυτο-ενημερότητας. Έπειτα από πολλές έρευνες στον τομέα της αυτοενημερότητας και της σχέσης της με την αυτο-ομιλία (Morin, 1993. Morin,
2005. Morin & Everett, 1990) υποστήριξε την ύπαρξη τριών πηγών αυτοενημερότητας, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη δύναμη της αυτο-ομιλίας.
Οι πηγές αυτές αποτελούν το κοινωνικό περιβάλλον, το φυσικό κόσμο και
τον εαυτό. Το κοινωνικό περιβάλλον έχει να κάνει με την αλληλεπίδραση
του ατόμου με τους γύρω του. Το φυσικό περιβάλλον εμπεριέχει
αντικείμενα όπως καθρέφτες, φωτογραφίες, που μας βοηθούν στην
απεικόνιση της φυσικής όψης του εαυτού μας. Τέλος, η τρίτη πηγή είναι
ο εαυτός, που με τη βοήθεια γνωστικών μηχανισμών μπορεί εσωτερικά να
γίνει αντικείμενο της προσοχής του και πολύτιμη πηγή αυτοπληροφόρησης μέσω του εσωτερικού διαλόγου ή της αυτο-ομιλίας.
αποτελέσματα έδειξαν ότι η κοινωνική στήριξη προέβλεψε την αυτο-ομιλία,
που έχει να κάνει με δηλώσεις αποφυγής προσπάθειας και την αυτο-ομιλία
που έχει να κάνει με δηλώσεις ανησυχίας. Τέλος, ο Ζουρμπάνος (2008) με
βάση τα παραπάνω αποτελέσματα θέλησε να εξετάσει πειραματικά την
επίδραση των δηλώσεων στη διαμόρφωση των σκέψεων για την εξαγωγή σαφέστερων συμπερασμάτων.
Πιο συγκεκριμένα, εξετάστηκε η επίδραση της συμπεριφοράς του πειραματιστή
μέσω των δηλώσεών του στην αυτο-ομιλία των συμμετεχόντων κατά την
εκτέλεση μιας δεξιότητας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι
η θετική συμπεριφορά μείωσε την αρνητική αυτο-ομιλία των συμμετεχόντων,
ενώ η αρνητική συμπεριφορά μείωσε τη θετική αυτο-ομιλία.
Τα άτομα διαμορφώνουν μέσω της αυτο-ομιλίας τις σκέψεις τους, τα
συναισθήματά τους και τις συμπεριφορές τους -μια διαδικασία που τους
βοηθάει στην αυτο-ρύθμιση, στον έλεγχο του στρες, στο σχεδιασμό και στη
λύση προβλημάτων (Morin, 1993). Με βάση τη θεωρία, επίσης, η αυτοομιλία βοηθάει τα άτομα σε γνωστικές και μνημονικές διεργασίες και στην
αυτοσυγκέντρωσή τους (Duncan & Cheyne, 1999). Η αυτο-ρύθμιση της
σκέψης παίζει σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της ψυχικής ευεξίας, ενώ η
ικανότητα ελέγχου των σκέψεων είναι βασικός παράγοντας στην
ανθρώπινη απόδοση (Bandura, 1997). Πρόσφατα, ο Morin (2004)
παρουσίασε ένα νευρο-γνωστικό και κοινωνικο-οικολογικό μοντέλο της
αυτο-ενημερότητας. Έπειτα από πολλές έρευνες στον τομέα της αυτοενημερότητας και της σχέσης της με την αυτο-ομιλία (Morin, 1993. Morin,
2005. Morin & Everett, 1990) υποστήριξε την ύπαρξη τριών πηγών αυτοενημερότητας, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη δύναμη της αυτο-ομιλίας.
Οι πηγές αυτές αποτελούν το κοινωνικό περιβάλλον, το φυσικό κόσμο και
τον εαυτό. Το κοινωνικό περιβάλλον έχει να κάνει με την αλληλεπίδραση
του ατόμου με τους γύρω του. Το φυσικό περιβάλλον εμπεριέχει
αντικείμενα όπως καθρέφτες, φωτογραφίες, που μας βοηθούν στην
απεικόνιση της φυσικής όψης του εαυτού μας. Τέλος, η τρίτη πηγή είναι
ο εαυτός, που με τη βοήθεια γνωστικών μηχανισμών μπορεί εσωτερικά να
γίνει αντικείμενο της προσοχής του και πολύτιμη πηγή αυτοπληροφόρησης μέσω του εσωτερικού διαλόγου ή της αυτο-ομιλίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου