Πώς να νικήσεις τον φόβο

Παρόλο που οι συνθήκες ζωής κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικές, τα επιφανειακά επίπεδα των προσωπικών ιστοριών τους δεν αργούν να εξαφανιστούν, ανοίγοντας το δρόμο για τη μεταξύ τους επικοινωνία σε ένα βαθύτερο κοινό επίπεδο. Ο κοινός παρονομαστής είναι το γεγονός ότι ο φόβος τους εμποδίζει όλους να ζήσουν τη ζωή τους με τον τρόπο που θέλουν να τη ζήσουν.

Το παραπάνω σενάριο επαναλαμβάνεται σε κάθε πρόγραμμα που διδάσκω. Πράγματι όλες οι ιστορίες που ακούγονται στα συνέδρια φαίνονται διαφορετικές, μέχρι να σκαλίσουμε λίγο βαθύτερα και να δούμε την αιτία που κρύβεται πίσω από τους φόβους του καθενός από τους συμμετέχοντες αλλά και οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου.

Ο φόβος μπορεί να διαιρεθεί σε τρία επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο είναι η επιφανειακή ιστορία του κάθε ανθρώπου. Αυτό το επίπεδο περιλαμβάνει δύο τύπους φόβων: εκείνους που οφείλονται σε πράγματα που «συμβαίνουν» και εκείνους που οφείλονται σε πράγματα που απαιτούν δράση.

Ακολουθεί ένας σύντομος κατάλογος με τους δύο τύπους φόβων που συναντάμε στο πρώτο επίπεδο:

ΦΟΒΟΙ ΠΡΩΤΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ

Φόβοι που οφείλονται σε πράγματα που «συμβαίνουν»

• Γηρατειά
• Αναπηρία
• Συνταξιοδότηση
• Μοναξιά
• Αναχώρηση των παιδιών από το σπίτι
• Φυσικές καταστροφές
• Απώλεια οικονομικής ασφάλειας
• Αλλαγή
• Θάνατος
• Πόλεμος
• Αρρώστια
• Απώλεια αγαπημένου προσώπου
• Ατυχήματα
• Βιασμός

Φόβοι που οφείλονται σε πράγματα που απαιτούν δράση

• Επιστροφή στα θρανία
• Λήψη αποφάσεων
• Αλλαγή καριέρας
• Δημιουργία φιλικού κύκλου
• Τέλος ή αρχή μιας σχέσης
• Ομιλία μπροστά στο κοινό
• Χρήση του τηλεφώνου
• Υποστήριξη εαυτού και διεκδίκηση δικαιωμάτων
• Απώλεια βάρους
• Ρόλος συνεντευξιαζόμενου σε μια συνέντευξη
• Οδήγηση οχήματος
• Δημόσια ομιλία
• Λανθασμένη κίνηση
• Οικειότητα

Ίσως σε αφορούν ορισμένοι από τους φόβους που αναφέρονται παραπάνω ή ίσως θέλεις να προσθέσεις κι άλλους στον κατάλογο. Δεν είσαι μόνος σου αν σκέφτηκες «Μου φαίνονται γνωστοί κάποιοι από αυτούς τους φόβους» ή και Μου φαίνονται γνωστοί όλοι οι παραπάνω φόβοι»! Μία από τις ύπουλες ικανότητες του φόβου είναι ότι μπορεί να διεισδύσει σε πολλούς τομείς της ζωής μας. Για παράδειγμα, αν φοβάσαι να κάνεις καινούριους φίλους, τότε μπορεί να φοβάσαι επίσης να πας σε πάρτι, να καλλιεργήσεις στενότερες σχέσεις, να ψάξεις για δουλειά κ.ο.κ.

Αυτό γίνεται πιο κατανοητό αν εξετάσεις το δεύτερο επίπεδο του φόβου, το οποίο έχει πολύ διαφορετική αίσθηση από εκείνη του πρώτου επιπέδου. Οι φόβοι του δεύτερου επιπέδου δεν πηγάζουν από καταστάσεις αλλά από το εγώ μας.

ΦΟΒΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ

• Απόρριψη
• Επιτυχία
• Αποτυχία
• Ευπάθεια, ευαισθησία
• Εξαπάτηση
• Αδυναμία, αίσθημα ανικανότητας
• Αποδοκιμασία
• Απώλεια της εικόνας που προβάλλεται προς τα έξω

Οι φόβοι του δεύτερου επιπέδου έχουν σχέση με εσωτερικές ψυχικές καταστάσεις και όχι με τις εξωτερικές συνθήκες. Αντανακλούν την αίσθηση του εαυτού σου και την ικανότητά σου να αντιμετωπίζεις τον κόσμο. Έτσι ερμηνεύεται η ύπαρξη ενός γενικευμένου φόβου. Αν φοβάσαι την απόρριψη, ο συγκεκριμένος φόβος θα επηρεάσει σχεδόν όλους τους τομείς της ζωής σου – φιλικές και ερωτικές σχέσεις, επαγγελματικές συνεντεύξεις κ.ο.κ. Η απόρριψη είναι απόρριψη, απ’ όπου κι αν προέρχεται. Έτσι, αρχίζεις να κλείνεσαι στον εαυτό σου για να τον προστατεύσεις, με αποτέλεσμα να αυτοπεριορίζεσαι και να αποκόβεσαι από τον έξω κόσμο. Δες ξανά τον κατάλογο με τους φόβους του δεύτερου επιπέδου και θα διαπιστώσεις με ποιο τρόπο ο καθένας τους μπορεί να επηρεάσει αφάνταστα πολλούς τομείς της ζωής σου.

Το τρίτο επίπεδο αποτελεί την ουσία του θέματος. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο φόβο απ’ όλους, εκείνον που πραγματικά σε ακινητοποιεί. Είσαι έτοιμος;

ΦΟΒΟΣ ΤΡΙΤΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ

ΔΕΝ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΩ!

Ξέρω ότι απογοητεύτηκες. Περίμενες κάτι πιο εντυπωσιακό. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι:

ΣΤΗ ΡΙΖΑ ΚΑΘΕ ΦΟΒΟΥ ΣΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΑΠΛΩΣ Ο ΦΟΒΟΣ ΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΤΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΦΕΡΕΙ Η ΖΩΗ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΣΟΥ.

Ας το ελέγξουμε. Οι φόβοι του πρώτου επιπέδου μεταφράζονται σε:

• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω την αρρώστια.
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τις συνέπειες ενός λάθους.
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω την απώλεια της δουλειάς μου .
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τα γηρατειά.
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τη μοναξιά .
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω το ενδεχόμενο να γελοιοποιηθώ.
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τις συνέπειες που θα προκύψουν αν δεν προσληφθώ σε αυτή τη δουλειά.
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω την απώλειά του / της.
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω την απώλεια των χρημάτων μου… κ.ο.κ

Οι φόβοι του δεύτερου επιπέδου μεταφράζονται σε:

• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τις ευθύνες της επιτυχίας.
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω την αποτυχία.
• Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω την απόρριψη… κ.ο.κ.

Έτσι, λοιπόν, το τρίτο επίπεδο μεταφράζεται πολύ απλά σε:

«Δεν μπορώ να τα καταφέρω!» Σκέψου, όμως, το εξής:

ΑΝ ΗΞΕΡΕΣ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΚΥΨΕΙ ΣΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ, ΤΟΤΕ ΤΙ ΘΑ ΦΟΒΟΣΟΥΝ:

Η απάντηση είναι πολύ απλή: ΤΙΠΟΤΑ!

Μόλις κάναμε μια πολύ σημαντική ανακάλυψη. Η παραπάνω φράση σημαίνει ότι μπορείς να χειριστείς όλους τους φόβους σου χωρίς να χρειάζεται να ελέγχεις κάτι στον εξωτερικό κόσμο. Αυτή η σκέψη χαρίζει τεράστια ανακούφιση. Δεν χρειάζεται να ελέγχεις πια τις πράξεις του συντρόφου σου, των παιδιών σου ή του εργοδότη σου. Δεν χρειάζεται να ελέγχεις ό,τι συμβαίνει σε μια επαγγελματική συνέντευξη, στη νέα σου καριέρα, στα χρήματά σου ή στο χρηματιστήριο,

ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟ ΦΟΒΟ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΕΙΣ ΤΗΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΟΥ ΣΤΗΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΣΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΕΡΝΕΙ Η ΖΩΗ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΣΟΥ!