Κυριακή 23 Ιουνίου 2019

Εάν έχουμε την εντύπωση ότι είμαστε τέλειοι, δεν θα φτάσουμε ποτέ σε εκείνο το σημείο, σε εκείνο το ύψωμα που προσπαθούμε να κατακτήσουμε

Νικητής του Nobel Λογοτεχνίας 2017, τα γραπτά του Kazuo Ishiguro βυθίζουν την ψυχή μας σε ζητήματα που αφορούν τη μνήμη, τον χρόνο και την αυταπάτη.
 
Ο Ishiguro είναι ο 114ος νικητής του πιο πολυπόθητου βραβείου στον χώρο της λογοτεχνίας, πατώντας στα χνάρια του Toni Morrison και του Pablo Neruda.
 
Γεννημένος στην Ιαπωνία, ο βρετανός συγγραφέας ενδεχομένως να θεώρησε ότι η απονομή του Βραβείου Nobel Λογοτεχνίας 2017 ήταν ίσως κάτι το ανέλπιστο, ωστόσο, αναμφισβήτητα είναι ένας από τους πιο πνευματικούς συγγραφείς της σύγχρονης εποχής.

Σας αφιερώνουμε ορισμένα από τα πιο γνωστά αποσπάσματα από τα βιβλία του, τα οποία, με ιδανικό τρόπο, αναδεικνύουν το πνεύμα και τη φήμη του, αποσπάσματα που έχουν γοητεύσει τους αναγνώστες του.

«Ίσως να είχα και μια άλλη ζωή κάπου αλλού, τώρα όμως έχω αυτήν.

Οι αναμνήσεις, ακόμη κι οι πιο αγαπημένες και οι πιο ανεκτίμητες, κάποια στιγμή σβήνουν, ξεθωριάζουν εκπληκτικά γρήγορα. Αλλά αυτό δε συμβαίνει μ’ εμένα. Οι αναμνήσεις μου, εκείνες οι πολύτιμες κι ανεκτίμητες αναμνήσεις μου, δεν ξεθωριάζουν ποτέ.

Φαντάζομαι ότι κάπου υπάρχει ένα ποτάμι, τα νερά του τρέχουν ορμητικά και άγρια. Μέσα στο ποτάμι βρίσκονται δύο άνθρωποι, προσπαθούν απεγνωσμένα να κρατηθούν ο ένας από τον άλλον, κρατιούνται όσο πιο δυνατά γίνεται, αλλά στο τέλος δεν αντέχουν πια. Το ρεύμα είναι ισχυρό, αναγκάζονται να αφήσουν ο ένας τον άλλον, να χωριστούν. Έτσι συμβαίνει και με εμάς. Είναι τόσο κρίμα γιατί αγαπήσαμε ο ένας τον άλλον μια ζωή ολόκληρη. Αλλά στο τέλος, δεν θα μπορέσουμε να κρατήσουμε ο ένας τον άλλον, δεν θα καταφέρουμε να μείνουμε για πάντα μαζί.

Μερικές φορές βυθίζομαι τόσο πολύ στον εαυτό μου, που συναντώ τυχαία κάποιον γνωστό στον δρόμο και τα χάνω, χρειάζομαι χρόνο για να προσαρμοστώ στην πραγματικότητα.

Αφαιρέσαμε την τέχνη σου διότι πιστέψαμε ότι θα αποκάλυπτε την ψυχή σου. Ή για να το θέσουμε πιο όμορφα, το κάναμε για να αποδείξουμε ότι δεν είχες καθόλου ψυχή.

Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσον η ζωή μας είναι διαφορετική από τη ζωή των ανθρώπων που σώζουμε. Όλοι έχουμε ένα τέλος. Ίσως κανένας από εμάς να μην κατανοεί πλήρως τι έζησε κατά το παρελθόν, ίσως κανένας από εμάς δεν αισθάνεται ότι ο χρόνος που είχε ήταν αρκετός.

Μισόκλεισα τα μάτια μου και φαντάστηκα ότι εκείνο ήταν το σημείο όπου όλα αυτά που είχα χάσει από παιδί είχαν ξεθωριάσει, είχαν εξαφανιστεί∙ κι εγώ στεκόμουν εκεί, μπροστά σε αυτό το σημείο κι αν περίμενα κι άλλο, θα εμφανιζόταν ένα μικρό παιδί εκεί στον ορίζοντα, στο λιβάδι και το παιδί αυτό θα ερχόταν όλο και πιο κοντά μου, μέχρι να δω ότι ήταν αυτός, που θα με χαιρετούσε, ίσως να με φώναζε κιόλας.

Πρέπει να δεχτούμε ότι μερικές φορές η ζωή τα φέρνει έτσι τα πράγματα. Οι απόψεις των ανθρώπων, τα συναισθήματα τους, χάνονται, σβήνουν, κι έρχονται άλλα, νέα. Σε κάποιο σημείο αυτής της διαδρομής εμείς συνειδητοποιούμε ότι έχουμε μεγαλώσει.

Είναι εκείνη η στιγμή που αφήνοντας το πιόνι του σκακιού συνειδητοποιείς το λάθος που έχεις κάνει και σε πνίγει ο πανικός, διότι δεν μπορείς ακόμη να μετρήσεις το μέγεθος της καταστροφής που έχεις προκαλέσει στον εαυτό σου.

Δεν είχα φανταστεί ποτέ ότι οι ζωές μας, που μέχρι τότε ήταν τόσο στενά συνυφασμένες, θα διαλύονταν και θα χώριζαν η μία από την άλλη με αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, η πραγματικότητα, νομίζω, είναι ότι υπήρξε μια ισχυρή παλίρροια που μας κρατούσε ενωμένους μέχρι εκείνη τη στιγμή κι απλώς χρειαζόταν κάτι για να αποτελειώσει το έργο. Αν το είχαμε καταλάβει τότε, ποιος ξέρει; ίσως κρατούσαμε πιο σφικτά ο ένας τον άλλον.

Λες ότι είσαι σίγουρος; Σίγουρος ότι είσαι ερωτευμένος; Πώς μπορείς να το ξέρεις; Νομίζεις ότι ο έρωτας είναι κάτι απλό;

Κάθε παιδί θα πρέπει να ζήσει την αυταπάτη, αν είναι να μεγαλώσει χωρίς τραύματα.

Το μόνο που ξέρω είναι ότι σπατάλησα όλα αυτά τα χρόνια αναζητώντας κάτι, ένα είδος τρόπαιου, το οποίο θα κέρδιζα μόνο εάν το άξιζα πραγματικά. Αλλά δεν το θέλω πλέον, τώρα αναζητώ κάτι άλλο, ζεστό και τρυφερό, κάτι που θα με αγκαλιάσει τρυφερά, κάτι στο οποίο θα μπορώ να στηριχτώ, ανεξάρτητα από ό,τι κάνω, ανεξάρτητα από το τι έγινα. Κάτι που θα είναι εκεί, πάντα, σαν τον ουρανό της αυριανής μέρας. Αυτό αναζητώ και νομίζω ότι αυτό πρέπει να αναζητούμε όλοι μας. Αλλά σύντομα θα είναι αργά, θα είμαστε πολύ προγραμματισμένοι για να κατορθώσουμε να αλλάξουμε. Εάν δεν αδράξουμε την ευκαιρία τώρα, θα τη χάσουμε για πάντα, όλοι μας.

Πάντα ήθελε να πιστεύει σε κάτι.

Ποιο είναι το νόημα να ανησυχούμε για το τι θα μπορούσαμε ή δεν θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει για να ελέγξουμε τον δρόμο που πήρε η ζωή μας; Σίγουρα είναι αρκετό ότι άνθρωποι σαν εσένα κι εμένα τουλάχιστον προσπαθήσαμε και προσφέραμε κάτι αληθινό, κάτι πολύτιμο. Κι αν ορισμένοι από εμάς είναι έτοιμοι να θυσιάσουν πολλά πράγματα στη ζωή τους για να κυνηγήσουν αυτές τις προσδοκίες, σίγουρα αυτό από μόνο του, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, θα προκαλέσει υπερηφάνεια και ικανοποίηση.

Πράγματι – γιατί να μην το παραδεχτώ; — εκείνη τη στιγμή η καρδιά μου ράγισε.

Διότι ίσως, κατά κάποιον τρόπο, δεν το αφήσαμε πίσω μας, όπως είχαμε κάποτε σκεφθεί. Διότι, κάπου στο βάθος, ένα κομμάτι του εαυτού μας φοβήθηκε τον κόσμο γύρω μας και όσο κι αν σιχαθήκαμε τον εαυτό μας για αυτό – δεν μπορέσαμε να εγκαταλείψουμε ο ένας τον άλλον.

Το βράδυ είναι η ομορφότερη στιγμή της ημέρας. Έχεις τελειώσει όλες τις δουλειές της μέρας. Τώρα μπορείς να καθίσεις και να την απολαύσεις.

Το πρόβλημα, όπως το βλέπω εγώ, είναι ότι σου είπαν και δεν σου είπαν. Σου είπαν, αλλά δεν κατάλαβες και, τολμώ να πω, κάποιοι χαίρονται όταν αυτή η κατάσταση παραμένει έτσι.

Ίσως ήδη από τότε που ήμασταν πέντε ή έξη, ακούγαμε έναν ψίθυρο μέσα μας, να λέει: «Κάποτε, ίσως πολύ σύντομα, θα νιώσεις πώς είναι». Οπότε περιμένουμε, ακόμη κι όταν δεν ξέρουμε τι είναι αυτό που περιμένουμε, εκείνη τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε διαφορετικοί από αυτούς∙ ότι υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι σε αυτόν τον κόσμο, όπως η Madame, που δεν μας μισούν ή δεν θέλουν το κακό μας, αλλά που ανατριχιάζουν στη σκέψη μας – ανατριχιάζουν με τον τρόπο και τον λόγο που ήρθαμε σε αυτόν τον κόσμο και – που τρέμουν στην ιδέα ότι το χέρι μας θα ακουμπήσει το δικό τους. Η πρώτη στιγμή που βλέπουμε τον εαυτό μας μέσα από τα μάτια ενός τέτοιου ατόμου, είναι μια ψυχρή στιγμή. Είναι σα να περνάμε μπροστά από έναν καθρέπτη, από τον οποίο περνάμε κάθε μέρα της ζωής μας και ξαφνικά μας δείχνει κάτι άλλο, κάτι που μας αναστατώνει και μας παραξενεύει.

Ξαφνικά είδα έναν νέο κόσμο να πλησιάζει με μεγάλη ταχύτητα. Έναν κόσμο πιο επιστημονικό, πιο αποτελεσματικό, ναι. Γεμάτος θεραπείες για τους αρρώστους. Έναν κόσμο πολύ ενδιαφέροντα, αλλά σκληρό, τραχύ. Και είδα κάπου κι ένα μικρό κοριτσάκι με τα μάτια ερμητικά κλειστά, να κρατά στο στήθος εκείνον τον παλαιό κόσμο, και βαθιά στην καρδιά της ήξερε ότι εκείνος ο κόσμος θα μας άφηνε πίσω, και δεν θα επέστρεφε ποτέ. Κι εκείνη τον κρατούσε και τον ικέτευε να μην την εγκαταλείψει.

Κακόμοιρα πλάσματα. Τι σας κάναμε; Με όλα αυτά τα σχέδια και τα πλάνα μας;

Πάντα βιαζόμαστε, αλλιώς είμαστε τόσο εξαντλημένοι που δεν μπορούμε να κάνουμε μια σωστή κουβέντα. Πολύ σύντομα, εκείνες οι ατελείωτες ώρες, τα ταξίδια, ο κακός ύπνος διαπερνούν το είναι μας και γίνονται μέρος του εαυτού μας, τόσο έντονα που ο καθένας μπορεί να τα διακρίνει από τη στάση μας, το βλέμμα μας, τις κινήσεις μας, την ομιλία μας.

Ως συγγραφέας ενδιαφέρομαι για αυτό που λένε οι άνθρωποι ότι έχει συμβεί, όχι για αυτό που πράγματι συνέβη.

Εάν έχουμε την εντύπωση ότι είμαστε τέλειοι, δεν θα φτάσουμε ποτέ σε εκείνο το σημείο, σε εκείνο το ύψωμα που προσπαθούμε να κατακτήσουμε.

Αλλά τότε, και πάλι αναρωτήθηκα μήπως κι αυτό που νιώθουμε στην καρδιά μας σήμερα δεν μοιάζει με τις σταγόνες της βροχής που πέφτουν πάνω μας από τα βρεγμένα φύλλα, ακόμη κι αν η βροχή έχει σταματήσει. Αναρωτιέμαι, μήπως εάν χαθούν οι αναμνήσεις μας, δεν θα υπάρχει πλέον τίποτα εκτός από την αγάπη που σβήνει και πεθαίνει.

Δε νομίζω ότι ανταποκρίθηκα αμέσως, καθώς χρειάστηκα μια στιγμή για να αφομοιώσω τα λόγια της Miss Kenton. Επιπλέον, όπως ίσως κατανοείτε, οι επιπτώσεις ήταν τέτοιες που μου προκάλεσαν θλίψη. Πράγματι, γιατί να το κρύψω; Εκείνη τη στιγμή ένιωσα την καρδιά μου να ραγίζει.

Ίσως υπάρχουν και κάποιοι που περνάνε τη ζωή τους χωρίς ανησυχίες αυτού του είδους. Όμως για εκείνους που είναι όπως εμείς, η μοίρα μας είναι να αντιμετωπίζουμε τον κόσμο ως ορφανοί, κυνηγώντας για χρόνια τις σκιές των γονέων που έχουν εξαφανιστεί. Δεν μπορεί να γίνει τίποτα, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε και να ολοκληρώσουμε την αποστολή μας, όσο καλύτερα γίνεται, διότι μέχρι να έρθει η στιγμή που θα το κατορθώσουμε, δεν θα βρούμε ησυχία».

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου