Κάποιος σου είπε κάτι πριν καιρό κι εσύ ακόμη το κουβαλάς

Εγώ δεν λέω να εγκαταλείψεις την πραγματική μνήμη σου. Αυτό θα ήταν ανόητο! Η πραγματική μνήμη σου είναι αναγκαία. Πρέπει να γνωρίζεις το όνομά σου, ποιος είναι ο πατέρας σου και ποια είναι η μητέρα σου και ποια είναι η γυναίκα σου και ποιο είναι το παιδί σου και ποια είναι η διεύθυνσή σου. Θα πρέπει να επιστρέψεις στο ξενοδοχείο, θα πρέπει να βρεις και πάλι το δωμάτιό σου. Εγώ δεν μιλάω για την πραγματική μνήμη, αλλά για την ψυχολογική μνήμη. Το πρόβλημα δεν είναι η πραγματική μνήμη, αλλά το να επηρεάζεσαι ψυχολογικά απ’ αυτήν. Προσπάθησε να καταλάβεις τη διαφορά.

Εχθές κάποιος σε πρόσβαλλε. Σήμερα τον ξανασυναντάς. Η πραγματική μνήμη είναι ότι «αυτός ο άνθρωπος με πρόσβαλλε χθες.» Η ψυχολογική μνήμη είναι ότι με το που βλέπεις αυτόν τον άνθρωπο, θυμώνεις. Με το που βλέπεις αυτόν τον άνθρωπο, αρχίζεις να βράζεις μέσα σου. Κι ο άνθρωπος μπορεί να έρχεται για να απολογηθεί. Ο άνθρωπος μπορεί να έρχεται να σου ζητήσει συγγνώμη. Μπορεί να έχει αντιληφθεί το λάθος του. Μπορεί να έχει αντιληφθεί την ασυνείδητη συμπεριφορά του. Μπορεί να έρχεται να συμφιλιωθεί μαζί σου, εσύ όμως έβρασες, θύμωσες κι άρχισες να φωνάζεις.

Δεν βλέπεις το πρόσωπό του εδώ και τώρα. Εξακολουθείς να επηρεάζεσαι από το χθες. ’Όμως το χθες είναι χθες! Πόσο νερό έχει κυλήσει στον Γάγγη; Αυτός ο άνθρωπος δεν είναι ο ίδιος άνθρωπος. Είκοσι τέσσερις ώρες έχουν φέρει πολλές αλλαγές. Κι ούτε κι εσύ δεν είσαι ο ίδιος άνθρωπος.

Η πραγματική μνήμη λέει: «Αυτός ο άνθρωπος με πρόσβαλλε χθες.» Αυτό το «με» όμως έχει αλλάξει. Αυτός ο άνθρωπος έχει αλλάξει. Έτσι, είναι σαν να συνέβη ένα περιστατικό ανάμεσα σε δύο ανθρώπους με τους οποίους δεν έχεις πια καμία σχέση. Τότε, είσαι ψυχολογικά ελεύθερος. Δεν λες, «εξακολουθώ να είμαι θυμωμένος.» Δεν έχει ξεμείνει καθόλου θυμός. Η μνήμη υπάρχει, αλλά δεν έχει καμία ψυχολογική επιρροή. Συναντάς τον άνθρωπο έτσι όπως είναι τώρα και τον συναντάς έτσι όπως είσαι κι εσύ τώρα.

Η συνειδητότητα είναι ένα συνεχές ποτάμι.
Όταν λέω να εγκαταλείψεις τη μνήμη σου, εννοώ την ψυχολογική μνήμη, δεν εννοώ την πραγματική μνήμη. Το χθεσινό κεφάλαιο έκλεισε. Δεν αξίζει να το κουβαλάς όλη σου τη ζωή. Εσύ όμως συνεχίζεις να το κουβαλάς. Κάποιος σου είπε κάτι πριν από δέκα χρόνια κι εσύ ακόμη το κουβαλάς. Η μητέρα σου είχε θυμώσει κάποτε μαζί σου, όταν ήσουν παιδί, κι εσύ ακόμη το κουβαλάς. Ο πατέρας σου σε είχε χαστουκίσει όταν ήσουν μικρός κι εσύ ακόμη το κουβαλάς — και μπορεί να είσαι εβδομήντα ετών.

Αυτές οι ψυχολογικές μνήμες σε βαραίνουν. Καταστρέφουν την ελευθερία σου, καταστρέφουν τη ζωντάνια σου, σε παγιδεύουν. Η πραγματική μνήμη είναι πολύ χρήσιμη.

Και κάτι ακόμη πρέπει να γίνει κατανοητό: Όταν δεν υπάρχει ψυχολογική μνήμη, η πραγματική μνήμη είναι πολύ ακριβής, επειδή η ψυχολογική μνήμη τη βαραίνει και την ταράζει.

Όταν είσαι πολύ φορτωμένος ψυχολογικά, πώς μπορείς να θυμάσαι με ακρίβεια; Αυτό είναι ανέφικτο! Τρέμεις, μέσα σου γίνεται σεισμός. Πώς μπορείς να θυμάσαι τι ακριβώς συνέβη; Θα υπερβάλεις. Θα προσθέσεις κάτι, θα διαγράψεις κάτι, θα το θυμάσαι κάπως διαφορετικά. Δεν μπορείς να βασιστείς σ’ αυτό που θυμάσαι.

Ο άνθρωπος που δεν έχει ψυχολογική μνήμη είναι αξιόπιστος. Γι’ αυτό τα κομπιούτερ είναι πιο αξιόπιστα από τους ανθρώπους, επειδή τα κομπιούτερ δεν έχουν ψυχολογική μνήμη. Απλώς καταγράφουν τα γεγονότα, τα ξερά, τα γυμνά γεγονότα.

Όταν μιλάς εσύ για ένα γεγονός, ακόμη και τότε δεν είναι γεγονός. Έχει υπεισέλθει πολλή φαντασία. Το έχεις παραποιήσει, το έχεις αλλάξει, το έχεις ζωγραφίσει, έχεις βάλεις δικά σου χρώματα. Αυτό που θυμάσαι, δεν έχει πια καμία σχέση με το ίδιο το γεγονός.