Το όνειρο του Tolstoi

Θυμάμαι τον Λέοντα Τολστόι. Έβλεπε ένα όνειρο, το οποίο ερμηνεύεται από ψυχαναλυτές διαφόρων σχολών για πάνω από έναν αιώνα. Το όνειρο ήταν πολύ παράξενο για τους ψυχαναλυτές – αν και για να το καταλάβεις, δεν χρειάζεται να ξέρεις από ψυχανάλυση, αλλά απλώς να έχεις κοινή λογική.

Το όνειρο επαναλαμβανόταν κάθε βράδυ για πολλά χρόνια. Ήταν περίεργα εφιαλτικό και ο Τολστόι ξυπνούσε κάθε βράδυ μέσα στη νύχτα ιδρωμένος – αν και μέσα στο όνειρο δεν υπήρχε καθόλου κίνδυνος, αλλά μια αίσθηση ματαιότητας. Η ματαιότητα ήταν το πρόβλημα, που έφτασε να γίνει εφιάλτης.

Εκείνο το όνειρο αντιπροσωπεύει τη ζωή όλων σχεδόν των ανθρώπων. Καμία ψυχαναλυτική σχολή δεν μπόρεσε να κατανοήσει τι είδους όνειρο είναι αυτό, επειδή δεν έχει προηγούμενο. Το όνειρο ήταν κάθε βράδυ το ίδιο: Μια απέραντη έρημος – όσο μακριά μπορούσες να δεις, ήταν απλώς έρημος και έρημος… Και δυο μπότες, τις οποίες ο Τολστόι αναγνώριζε πως ήταν δικές του, να περπατούν και να περπατούν…

Εκείνος όμως δεν βρισκόταν εκεί και το μόνο που ακουγόταν, ήταν ο ήχος από τις μπότες που περπατούσαν πάνω στην άμμο. Κι αυτό συνεχιζόταν και συνεχιζόταν, επειδή η έρημος δεν έχει τελειωμό. Οι μπότες του περπατούσαν, χωρίς να φτάνουν ποτέ πουθενά. Κοιτάζοντας προς τα πίσω, έβλεπε τα ίχνη από τις μπότες να χάνονται στο άπειρο. Κοιτάζοντας προς τα μπρος, έβλεπε τις μπότες να συνεχίζουν να περπατούν.

Κανονικά, αυτό δεν θα το θεωρούσες εφιάλτη. Αν όμως το σκεφτείς από λίγο πιο κοντά – κάθε βράδυ το ίδιο όνειρο – η απόλυτη ματαιότητα, που δεν καταλήγει πουθενά… Να μην υπάρχει κανένας προορισμός… και να μην υπάρχει κανένας μέσα στις μπότες… να είναι απολύτως άδειες!

Το διηγήθηκε σε όλους τους διάσημους ψυχαναλυτές της εποχής του στη Ρωσία. Κανένας όμως δεν μπορούσε να κατανοήσει τη σημασία του, επειδή κανένα βιβλίο δεν περιγράφει κάποιο αντίστοιχο όνειρο. Ήταν απολύτως μοναδικό. Για μένα όμως δεν τίθεται θέμα ψυχανάλυσης. Είναι ένα απλό όνειρο, που αντιπροσωπεύει τη ζωή όλων των ανθρώπων. Περπατάς μέσα σε μια έρημο, επειδή δεν περπατάς προς το στόχο που είναι εγγεγραμμένος μέσα σου. Και δεν πρόκειται να φτάσεις πουθενά.

Όσο πιο μακριά πηγαίνεις, τόσο περισσότερο απομακρύνεσαι από τον εαυτό σου. Κι όσο περισσότερο ψάχνεις να βρεις κάποιο νόημα, τόσο θα βρίσκεις την απόλυτη κενότητα και τίποτε άλλο. Αυτή είναι η σημασία του ονείρου: Ο άνθρωπος λείπει και μόνο οι μπότες περπατούν.

Δεν βρίσκεσαι μέσα σ’ αυτό που κάνεις, δεν βρίσκεσαι μέσα σ’ αυτό που είσαι και δεν είσαι αυτό που προσποιείσαι.

Έτσι, η ζωή μοιάζει να μην έχει κανένα νόημα. Είναι η απόλυτη κενότητα – σκέτη υποκρισία.