Κάποιος που δεν ξέρει πώς να κλαίει δεν θα ξέρει και πώς να γελάει

Όταν περνάς από τη χαρά στη λύπη και από τη λύπη στη χαρά, υπάρχει μια στιγμή απόλυτης σιωπής, ακριβώς στο μέσον. Απολαύστε την και αυτήν επίσης.

Η ζωή πρέπει να βιώνεται σε όλες της τις διαστάσεις· μόνο τότε είναι πλούσια. Ο αριστερός είναι φτωχός, ο δεξιός είναι φτωχός, και ο μέσος είναι νεκρός! Όταν είσαι ζωντανός δεν είσαι ούτε δεξιός, ούτε αριστερός, ούτε καν ενδιάμεσος. Είσαι σε συνεχή κίνηση, σε διαρκή ροή.

Ποιος είναι ο λόγος που επιθυμούμε να είμαστε στην ενδιάμεση κατάσταση; Φοβόμαστε τη σκοτεινή πλευρά της ζωής, δεν θέλουμε να είμαστε λυπημένοι, δεν θέλουμε να είμαστε σε κατάσταση αγωνίας. Αλλά κάτι τέτοιο είναι πιθανό μόνο αν, είσαι έτοιμος να απορρίψεις την πιθανότητα να είσαι σε έκσταση.

Η ζωή περιλαμβάνει και τα δύο. Φέρνει μεγάλο πόνο, αλλά φέρνει και μεγάλη ευχαρίστηση. Ο πόνος και η χαρά είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αν αποκλείσεις το ένα, θα πρέπει να αποκλείσεις και το άλλο. Αυτή υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες παρανοήσεις όλων των εποχών, ότι μπορείς δηλαδή να απαλλαγείς από τον πόνο και να κρατήσεις την ευχαρίστηση, ότι μπορείς να αποφύγεις την κόλαση και να κρατήσεις τον ουρανό, ότι μπορείς να αποφύγεις το αρνητικό και να κρατήσεις μόνο το θετικό. Αυτή είναι μια μεγάλη πλάνη. Η ίδια η φύση των πραγμάτων καθιστά κάτι τέτοιο ανέφικτο. Το θετικό και το αρνητικό είναι μαζί, αναπόφευκτα μαζί. Είναι οι δύο όψεις της ίδιας ενέργειας. Θα πρέπει να τις αποδεχτούμε και τις δύο.

Συμπερίλαβε τα πάντα, γίνε τα πάντα. Όταν βρίσκεσαι στα αριστερά μην χάσεις τίποτε, απόλαυσέ το! Το να είσαι στα αριστερά έχει τη δική του ομορφιά, μια ομορφιά που δεν θα τη βρεις όταν θα είσαι στα δεξιά. Θα είναι ένα διαφορετικό σκηνικό. Και ναι, το να είσαι στο ενδιάμεσο διάστημα χαρακτηρίζεται από μία σιωπή, μία ειρήνη την οποία δεν πρόκειται να βρεις σε κανένα άκρο. Οπότε απόλαυσέ τα όλα. Συνέχισε και πλούτισε τη ζωή σου.

Μπορείς να διακρίνεις κάποια ομορφιά στη λύπη; Αναλογίσου το λίγο. Την επόμενη φορά που θα είσαι λυπημένος μην προσπαθήσεις να το πολεμήσεις. Μην αναλώνεσαι στην προσπάθεια να το καταπολεμήσεις, αποδέξου το, καλωσόρισέ το, δέξου τη λύπη σαν φιλοξενούμενή σου. Περίβαλέ την με αγάπη, με φροντίδα, να είσαι σωστός οικοδεσπότης! Και θα εκπλαγείς, θα εκπλαγείς περισσότερο απ’ ότι νομίζεις. Η λύπη έχει κάποιες ομορφιές που δεν τις έχει η χαρά. Η λύπη έχει βάθος και η χαρά είναι ρηχή. Η λύπη έχει δάκρυα, και τα δάκρυα μπορεί να εισχωρήσουν πιο βαθιά από κάθε γέλιο. Η λύπη έχει μια σιωπή από μόνη της, μια μελωδία την οποία η χαρά δεν μπορεί να έχει ποτέ. Η χαρά θα έχει το δικό της τραγούδι, αλλά θα είναι πιο θορυβώδες και όχι τόσο σιωπηλό.

Εκείνο που λέω δεν είναι ότι πρέπει να επιλέξουμε τη λύπη. Λέω απλά ότι θα πρέπει να την αποδεχτούμε και να την αφομοιώσουμε κι αυτήν. Όταν είσαι χαρούμενος, απόλαυσε τη χαρά. Κολύμπα στην επιφάνεια, και μερικές φορές βούτηξε βαθιά μέσα στο ποτάμι. Είναι το ίδιο ποτάμι. Στην επιφάνεια συναντάς το παιχνίδισμα των κυμάτων, και τις αχτίδες του ηλίου και τον άνεμο.Η επιφάνεια έχει τη δική της ομορφιά. Το να βουτάς βαθιά μέσα στο νερό έχει κι αυτό τη δική του χάρη, τη δική του περιπέτεια, τους δικούς του κινδύνους.

Και μην προσκολλάσαι υπερβολικά σε τίποτε. Υπάρχουν, άνθρωποι οι οποίοι έχουν προσκολληθεί υπερβολικά στη στενοχώρια, οι ψυχολόγοι τους γνωρίζουν, είναι οι λεγόμενοι μαζοχιστές. Δημιουργούν συνεχώς καταστάσεις στο πλαίσιο των οποίων τους δίνεται η δυνατότητα να παραμένουν δυστυχισμένοι για πάντα. Η δυστυχία είναι το μόνο πράγμα που απολαμβάνουν. Φοβούνται την ευτυχία. Με τη δυστυχία νιώθουν οικεία.

Η δική μου προσέγγιση ταυτίζεται με εκείνη του Λάο Τσε. Ζήσε τη ζωή με όλους τους πιθανούς τρόπους, μην επιλέγεις το έναν έναντι του άλλου, και μην προσπαθείς να είσαι στο μέσον. Μην προσπαθείς να εξισορροπήσεις· η ισορροπία δεν είναι κάτι το οποίο καλλιεργείται. Η ισορροπία είναι κάτι που προκύπτει μέσα από την εμπειρική βίωση όλων των διαστάσεων της ζωής. Η ισορροπία είναι κάτι το οποίο συμβαίνει, δεν είναι κάτι στο οποίο θα σε οδηγήσουν οι προσπάθειές σου. Εάν την επιφέρεις με τις προσπάθειές σου θα είναι ψευδής, καταναγκαστική. Και θα εξακολουθείς να είσαι σε ένταση, δεν θα χαλαρώσεις, γιατί πώς μπορεί ένας άνθρωπος που προσπαθεί να ισορροπήσει στο μέσον να είναι χαλαρός; Θα φοβάσαι πάντοτε ότι αν χαλαρώσεις μπορεί να αρχίσεις να κινείσαι προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά. Το πιο πιθανό είναι να παραμείνεις αγχωμένος, και το να μείνεις αγχωμένος ισοδυναμεί με το να χάσεις την ευκαιρία σου, να χάσεις το δώρο της ζωής.

Μην είσαι τσιτωμένος. Μην ζεις τη ζωή σύμφωνα με αρχές. Ζήσε τη ζωή στην πληρότητά της, πιες τη ζωή στην πληρότητα της! Ναι, μερικές φορές η γεύση της είναι πιο πικρή· ε, και λοιπόν; Αυτή η γεύση της πικρίας θα σε βοηθήσει να αντιληφθείς και τη γλυκύτητα της. Θα είσαι σε θέση να εκτιμήσεις τη γλυκύτητα της ζωής μόνο αν έχεις γευτεί την πικρία της.Κάποιος που δεν ξέρει πώς να κλαίει δεν θα ξέρει και πώς να γελάει.