Αντιδράσεις παιδιών στις κρίσεις

Γενικά, κάθε φορά που ένα άτομο αντιμετωπίζει μία κρίση υπάρχει ένα εύρος αντιδράσεων. Μια κρίση μπορεί να επιφέρει διαφορετικές αντιδράσεις ακόμη και στο ίδιο το άτομο. Αλλιώς αντιδράει ένα άτομο την πρώτη φορά που αντιμετωπίζει ένα κρίσιμο γεγονός και διαφορετικά τις επόμενες αν συμβεί το ίδιο αρνητικό γεγονός.

Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν έρχονται αντιμέτωποι με μία κρίση νιώθουν μεγάλη αποδιοργάνωση, ότι είναι τρωτοί και ότι όλη τους η ζωή έχει χάσει το πρόγραμμά τους. Στη συνέχεια, αισθάνονται μεγάλη ψυχολογική πίεση και στεναχώρια. Όπως είναι φυσιολογικό, επιθυμούν να αποδράσουν από το γεγονός και να φύγουν μακριά. Όταν αντιμετωπίζουν για πρώτη φορά το γεγονός παγώνουν, θα λέγαμε, στην ιδέα ότι πρέπει να το αντιμετωπίσουν, γιατί τους φαίνεται πάρα πολύ δύσκολο.

Συνήθως, επιτίθενται στους οικείους τους (οικογένεια, φίλοι) και αισθάνονται έντονο τρόμο και φόβο, τόσο για το ίδιο το κρίσιμο γεγονός όσο και για τους τρόπους που πρέπει να βρουν για να το αντιμετωπίσουν. Νιώθουν, γενικά, μια ανικανότητα να αντιμετωπίσουν το συμβάν με τους τρόπους που γνωρίζουν μέχρι εκείνη την στιγμή.

Oι διαφορές στις αντιδράσεις μπροστά σε ένα κρίσιμο γεγονός είναι μεγάλες μεταξύ ενηλίκων και παιδιών. Έτσι , στις επόμενες υποενότητες θα αναφέρουμε πως αντιδρούν τα παιδία σε ένα κρίσιμο γεγονός χωρίζοντας αυτά με βάση την αναπτυξιακή τους εξέλιξη.

Αντιδράσεις στην κρίση παιδιών προσχολική ηλικίας

Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία υιοθετούν συχνά συμπεριφορές προηγούμενων σταδίων, ενώ ταυτόχρονα έχουμε και μία απώλεια των χαρακτηριστικών του αναπτυξιακού σταδίου στο οποίο βρίσκονται. Μπορεί, δηλαδή, να εμφανίσουν νυχτερινή ενούρηση, πιπίλισμα δακτύλου ή φόβο στο σκοτάδι. Εκφράζονται μη λεκτικά και αυτό μπορούμε να το αντιληφθούμε από τα σωματικά συμπτώματα που δύναται να εμφανίσουν. κάποιες φορές τα παιδιά αυτά κάνουν εμέτους, δεν έχουν όρεξη να φάνε ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις έχουν διάρροια και χάνουν τον έλεγχο των σφικτήρων.

Οι αντιδράσεις σε γενικές γραμμές δεν παραπέμπουν καθαρά στο γεγονός της κρίσης, ενώ μπορούμε να διακρίνουμε σημάδια για να το αντιληφθούμε. Τα παιδία αυτά νιώθουν νευρικότητα, ανυπακοή ενώ προσκολλούνται πολύ έντονα με τους γονείς τους. Μερικά παιδιά υπάρχει η πιθανότητα να εμφανίσουν τικς ή τραυλισμό. Τα περισσότερα παιδιά χρησιμοποιούν παιχνίδια που σχετίζονται με το τραυματικό γεγονός.

Αντιδράσεις στην κρίση παιδιών σχολικής ηλικίας

Σε αυτή την ηλικιακή ομάδα η συνήθης αντίδραση είναι ο ανταγωνισμός με τα μικρότερα αδέρφια για την προσοχή των γονέων. Οι αντιδράσεις τους είναι περισσότερο συνδεδεμένες με το γεγονός της κρίσεις και οι αντιδράσεις αυτές συνήθως, εκφράζονται μέσα από την συμπεριφορά. Αποσύρονται από τις κοινωνικές επαφές όπως από την οικογένεια, από φίλους , από παρέες.

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας που βιώνουν κρίση παραπονιούνται συχνά για πονοκεφάλους, για προβλήματα στην όραση ή την ακοή, για επίμονη φαγούρα και κνησμό αλλά και για διαταραχές στον ύπνο. Τα συναισθήματά τους δηλαδή, εκδηλώνονται μέσω σωματικών συμπτωμάτων.

Στις συναισθηματικές τους αντιδράσεις μπορεί να παρατηρηθεί σχολική φοβία και ασυνήθιστη κοινωνική συμπεριφορά. Τις περισσότερες φορές χάνουν το ενδιαφέρον τους για προηγούμενες αγαπημένες δραστηριότητες και αδυνατούν να συγκεντρωθούν σε ένα πράγμα. Όλα τα παραπάνω, δυστυχώς, συνοδεύονται από μείωση της σχολικής τους επίδοσης.

Τέλος, τα παιδιά της ηλικίας αυτής έχουν την δυνατότητα να κάνουν λεκτική περιγραφή του γεγονότος ενώ το παιχνίδι που επιλέγουν σχετίζεται με το τραυματικό γεγονός.

Αντιδράσεις στην κρίση παιδιών εφηβικής ηλικίας

Τα παιδία της ηλικίας αυτής που βιώνουν μία κρίση εμφανίζουν ανταγωνισμό με τα μικρότερα αδέρφια τους, προκειμένου να κερδίσουν την προσοχή των γονέων. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά αδυνατούν να ολοκληρώσουν δραστηριότητες που στο παρελθόν ολοκλήρωναν με επιτυχία και προσπαθούν με κάθε τρόπο να αποφύγουν το σχολείο.

Δύναται να παρουσιάσουν  σχολική φοβία  ενώ εκδηλώνουν πρώιμες μορφές λόγου και συμπεριφοράς. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας, ως αναμενόμενη αντίδραση σε μία κρίση, μπορεί να χάσουν το ενδιαφέρον τους για κοινωνικές επαφές με τους συνομηλίκους τους αλλά και για τα αγαπημένα τους χόμπι και τις αθλητικές δραστηριότητες. Μπορούν να παρουσιάσουν αυξημένες δυσκολίες στις σχέσεις με τα αδέρφια τους ενώ αντιστέκονται σε κάθε μορφή εξουσίας που νομίζουν ότι θα τους αλλάξει όπως για παράδειγμα το σχολείο.

Σχετικά με τα σωματικά συμπτώματα, συχνά παρατηρούνται πονοκέφαλοι, απώλεια όρεξης, προβλήματα στο πεπτικό τους σύστημα, προβλήματα με το δέρμα τους και διαταραχές ύπνου. Οι έφηβοι, ως αντίδραση στην κρίση, συχνά εμφανίζουν αξιοσημείωτη ανεπάρκεια να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και έχουν αυξημένες δυσκολίες συγκέντρωσης σε προγραμματισμένες δραστηριότητες.

Επιπρόσθετα, τα παιδία αυτά μπορεί να εκδηλώσουν επιθετική συμπεριφορά, φαντασιώσεις εκδίκησης, όπως επίσης και αυτό-τραυματική συμπεριφορά με σχετικές με αυτή σκέψεις. Τέλος, είναι αναγκαίο στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι οι αντιδράσεις των εφήβων σε μία κρίση είναι παρόμοιες με τις αντιδράσεις των ενηλίκων.