Τατ τβαμ ασί (=Αυτό που είμαι είσαι εσύ)

«Για να καταπλήσσομαι είμαι εδώ!» λέει ένας στίχος του Γκαίτε. Με την κατάπληξη αρχίζει και με την κατάπληξη τελειώνει αυτός ο δρόμος, όμως δεν είναι δρόμος μάταιος. Όταν βλέπω ένα βρύο, ένα κρύσταλλο, ένα λουλούδι, ή όταν θαυμάζω ένα χρυσαφί σκαθάρι ή έναν συννεφιασμένο ουρανό, μια θάλασσα με τις γιγάντιες ανάσες των κυμάτων της, μια φτερούγα πεταλούδας με τη διάταξη των κρυστάλλινων πλευρών της, την πολύμορφη γραφή και διακοσμητική του σχήματός της και των διακυμάνσεων των χρωμάτων της, κάθε φορά που βιώνω με την όρασή μου ή με όποια άλλη αίσθηση του κορμιού μου ένα κομμάτι της Φύσης, όταν με τραβάει και με μαγεύει και παραδίνομαι στην ύπαρξή της και στην αποκάλυψή της, την ίδια κιόλας στιγμή έχω ήδη εγκαταλείψει και ξεχάσει όλον τον άπληστο τυφλό κόσμο της ανθρώπινης αθλιότητας. Και αντί να σκέφτομαι ή να διατάζω ή να εκμεταλλεύομαι, αντί να πολεμώ ή να οργανώνω, αυτήν τη στιγμή δεν κάνω τίποτ’ άλλο από το να «καταπλήσσομαι» όπως ο Γκαίτε, και μ’ αυτή την κατάπληξή μου έχω γίνει αδερφός όχι μονάχα του Γκαίτε και όλων των άλλων ποιητών και σοφών, όχι, έχω γίνει αδερφός και όλων των πραγμάτων που αποθαυμάζω και που τα βιώνω σαν ζωντανό κόσμο: του λεπιδόπτερου, του σκαθαριού, του σύννεφου, του ποταμού, του βουνού. Γιατί παίρνοντας το δρόμο της κατάπληξης έχω ξεφύγει για μια στιγμή από τον κόσμο των διαχωρισμών κι έχω μπει στον κόσμο της ενότητας όπου ένα πράγμα ή ένα πλάσμα λέει στο άλλο: Τατ τβαμ ασί («Αυτό που είμαι είσαι εσύ»).

Μερικές φορές βλέπουμε με μελαγχολία, και μάλιστα με φθόνο, την πιο αγνή σχέση που είχαν οι προηγούμενες γενιές με τη Φύση. Όμως ας μην παίρνουμε την εποχή μας πιο σοβαρά απ’ όσο της αξίζει και ας μην παραπονιόμαστε ότι ο πιο απλός δρόμος προς τη σοφία δε διδάσκεται στα ανώτατα πνευματικά μας ιδρύματα παρά εκεί διδάσκεται το αντίθετο: η μέτρηση και η απαρίθμηση αντί για τη γοητεία, η εχεφροσύνη αντί για τη μαγεία, η εμμονή στο διαχωρισμό αντί για τη σύγκλιση σε Ένα και Έναν. Αυτές οι ανώτατες σχολές δεν είναι σχολεία διδαχής της σοφίας, είναι σχολεία της Γνώσης. Όμως σιωπηρά προϋποθέτουν την ύπαρξη αυτού που δεν τους είναι δυνατόν να διδάξουν: της ικανότητας για κατάπληξη όπως την αναφέρει ο Γκαίτε. Και τα καλύτερα πνεύματα αυτών των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δε γνωρίζουν κανένα ευγενέστερο στόχο από το να γίνουν σκαλοπάτι για την εμφάνιση ακριβώς τέτοιων πνευμάτων όπως ο Γκαίτε και άλλοι γνήσιοι σοφοί.