ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Ὀλυνθιακὸς γ΄ (3) (1-3)

[1] Οὐχὶ ταὐτὰ παρίσταταί μοι γιγνώσκειν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅταν τ᾽ εἰς τὰ πράγματ᾽ ἀποβλέψω καὶ ὅταν πρὸς τοὺς λόγους οὓς ἀκούω· τοὺς μὲν γὰρ λόγους περὶ τοῦ τιμωρήσασθαι Φίλιππον ὁρῶ γιγνομένους, τὰ δὲ πράγματ᾽ εἰς τοῦτο προήκοντα, ὥσθ᾽ ὅπως μὴ πεισόμεθ᾽ αὐτοὶ πρότερον κακῶς σκέψασθαι δέον. οὐδὲν οὖν ἄλλο μοι δοκοῦσιν οἱ τὰ τοιαῦτα λέγοντες ἢ τὴν ὑπόθεσιν, περὶ ἧς βουλεύεσθε, οὐχὶ τὴν οὖσαν παριστάντες ὑμῖν ἁμαρτάνειν.

[2] ἐγὼ δέ, ὅτι μέν ποτ᾽ ἐξῆν τῇ πόλει καὶ τὰ αὑτῆς ἔχειν ἀσφαλῶς καὶ Φίλιππον τιμωρήσασθαι, καὶ μάλ᾽ ἀκριβῶς οἶδα· ἐπ᾽ ἐμοῦ γάρ, οὐ πάλαι γέγονεν ταῦτ᾽ ἀμφότερα· νῦν μέντοι πέπεισμαι τοῦθ᾽ ἱκανὸν προλαβεῖν ἡμῖν εἶναι τὴν πρώτην, ὅπως τοὺς συμμάχους σώσομεν. ἐὰν γὰρ τοῦτο βεβαίως ὑπάρξῃ, τότε καὶ περὶ τοῦ τίνα τιμωρήσεταί τις καὶ ὃν τρόπον ἐξέσται σκοπεῖν· πρὶν δὲ τὴν ἀρχὴν ὀρθῶς ὑποθέσθαι, μάταιον ἡγοῦμαι περὶ τῆς τελευτῆς ὁντινοῦν ποιεῖσθαι λόγον.

[3] Ὁ μὲν οὖν παρὼν καιρός, εἴπερ ποτέ, πολλῆς φροντίδος καὶ βουλῆς δεῖται· ἐγὼ δ᾽ οὐχ ὅ τι χρὴ περὶ τῶν παρόντων συμβουλεῦσαι χαλεπώτατον ἡγοῦμαι, ἀλλ᾽ ἐκεῖν᾽ ἀπορῶ, τίνα χρὴ τρόπον, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πρὸς ὑμᾶς περὶ αὐτῶν εἰπεῖν. πέπεισμαι γὰρ ἐξ ὧν παρὼν καὶ ἀκούων σύνοιδα, τὰ πλείω τῶν πραγμάτων ἡμᾶς ἐκπεφευγέναι τῷ μὴ βούλεσθαι τὰ δέοντα ποιεῖν ἢ τῷ μὴ συνιέναι. ἀξιῶ δ᾽ ὑμᾶς, ἂν μετὰ παρρησίας ποιῶμαι τοὺς λόγους, ὑπομένειν, τοῦτο θεωροῦντας, εἰ τἀληθῆ λέγω, καὶ διὰ τοῦτο, ἵνα τὰ λοιπὰ βελτίω γένηται· ὁρᾶτε γὰρ ὡς ἐκ τοῦ πρὸς χάριν δημηγορεῖν ἐνίους εἰς πᾶν προελήλυθε μοχθηρίας τὰ παρόντα.

***
ΠΡΟΟΙΜΙΟ (§§ 1-3)
[1] Αθηναίοι, δε συμβαίνει να σχηματίζω την ίδια εντύπωση, όταν στρέφω την προσοχή μου από τη μια στην πολιτική κατάσταση και από την άλλη στους λόγους που ακούω. Γιατί βλέπω ότι οι λόγοι που εκ φωνούνται αφορούν στην τιμωρία του Φιλίππου, ενώ η κατάσταση έχει προχωρήσει σε τέτοιο σημείο, ώστε πρέπει να προσέξουμε μη πάθουμε οι ίδιοι πρώτοι κανένα κακό. Γι᾽ αυτό, όσοι υποστηρίζουν κάτι τέτοιο, μου δίνουν την εντύπωση ότι δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά (κάνουν) το λάθος να μη σας παρουσιάζουν την πραγματική υπόθεση για την οποία τώρα συζητάτε.

[2] Ότι κάποτε ήταν σε θέση η πόλη μας και να διαφυλάττει με ασφάλεια τις κτήσεις της και να τιμωρήσει τον Φίλιππο, το ξέρω και μάλιστα πολύ καλά. Γιατί και τα δύο αυτά έχουν γίνει επί των ημερών μου, όχι παλαιά. Τώρα όμως είμαι πεπεισμένος ότι είναι αρκετό για μας πρωτίστως να προλάβουμε τούτο, πώς δηλαδή θα σώσουμε τους συμμάχους μας. Γιατί εάν αυτό ευθύς εξαρχής εξασφαλιστεί, τότε θα μας επιτρέπεται να εξετάζουμε ποιόν πρέπει να τιμωρήσει κανείς και με ποιόν τρόπο· πριν όμως βάλουμε την αρχή στη σωστή βάση, θεωρώ μάταιο να κάνουμε οποιοδήποτε λόγο για την τελική έκβαση.

[3] Η σημερινή λοιπόν περίσταση απαιτεί όσο ποτέ άλλοτε μεγάλη φροντίδα και περίσκεψη. Εγώ δεν θεωρώ ως το πιο δύσκολο τί πρέπει να σας συμβουλεύσω για την παρούσα κατάσταση, αλλά εκείνο που με προβληματίζει είναι ο τρόπος με τον οποίο, Αθηναίοι, πρέπει να μιλήσω σε σας γι᾽ αυτήν. Γιατί, απ᾽ όσα έχω διαπιστώσει από προσωπική αντίληψη και από πληροφορίες, είμαι πεπεισμένος ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει στο μεγαλύτερο μέρος από τον έλεγχό μας, επειδή δε θέλουμε να κάνουμε αυτά που πρέπει παρά επειδή δεν το αντιλαμβανόμαστε. Ζητώ λοιπόν από σας, αν μιλήσω με παρρησία, να με υπομείνετε, εξετάζοντας αν λέω την αλήθεια και αν μιλώ με στόχο να βελτιωθούν στο εξής τα πράγματα. Γιατί βλέπετε ότι, με το να αγορεύουν μερικοί προς ευχαρίστηση, έχει φτάσει η κατάσταση σήμερα στο χειρότερο σημείο αθλιότητας.