Η ζώνη της βασίλισσας των Αμαζόνων

Η Αδμήτη, η κόρη του Ευρυσθέως, ήθελε τη ζώνη της βασίλισσας των Αμαζόνων Ιππολύτης. Έστειλαν, λοιπόν, τότε τον Ηρακλέα στη μικρασιατική χώρα Πόντος, στη Μαύρη Θάλασσα, όπου κατοικούσαν οι Αμαζόνες κοντά στον ποταμό Θερμόδοντα: ένας λαός, που αποτελείτο μόνο από πολεμόχαρες γυναίκες. Απ’ τα παιδιά τους άφηναν να ζουν μόνο τα κορίτσια, έκοβαν το δεξιό βυζί τους, για να μην τους εμποδίζει στο τόξο και στο σπαθί, και με το αριστερό έτρεφαν τις κόρες τους. Η πιο γενναία ανάμεσά τους ήταν η Ιππολύτη, η βασίλισσά τους. Σα διακριτικό γνώρισμα είχε από τον πατέρα της Άρη τη ζώνη. Ο Ηρακλής ξεκίνησε μ έναν ολόκληρο στρατό γι' αυτή την επιχείρηση. Μεταξύ των συντρόφων του ήταν ο Θησεύς και ο Τελαμών, ο ήρωας των Σαλαμινίων και Αιγινητών. Ήταν σαν μια αργοναυτική εκστρατεία κι ισχυρίστηκαν ακόμα ότι πήραν μέρος όλοι οι Αργοναύτες. Σύμφωνα με τη γνώμη μερικών αφηγημάτων, η εκστρατεία αυτή κατάληξε σ’ έναν τρωικό πόλεμο: ακριβώς σαν εκείνον που έκαμε ο Ηρακλής ενάντια στον Λαομέδοντα, τον βασιλιά της Τροίας, έχοντας μαζί του πολλούς Τιρυνθίους, καθώς και τον Ιόλαο και τον Τελαμώνα.

Υπήρχε μια παλιά ιστορία για τον ύπουλο Λαομέδοντα, που είχε στους σταύλους του θαυμαστά ζώα, δώρα του Διός. Και σ’ αυτόν κοντά, «τον κύριο του λαού» — αυτό σημαίνει το όνομά του, υπηρέτησε σα βοσκός ο Απόλλων και μαζί μ’ αυτόν ο Ποσειδών, που έχτισε τα τείχη της Τροίας. Οι θεοί υπηρετούσαν με μορφή ανθρώπου και συναγωνίζονταν για την κατασκευή της πόλεως. Ο Λαομέδων όμως τους κορόιδεψε, σαν ήρθε η ώρα της αμοιβής τους. Τους φοβέρισε μάλιστα, ότι θα τους δέση χεροπόδαρα, θα τους πουλήσει στα ξένα, κι εκτός απ’ αυτά ότι θα τους κόψη τ’ αυτιά.

Αυτό που είχε υποσχεθεί σαν αμοιβή – στους δυο ή, το πιθανότερο, σ’ αυτόν που θα ερχόταν πρώτος στο συναγωνισμό – ήταν φυσικά τα περίφημα άλογα. Γι’ αυτά τα άλογα ήλθε κι ο Ηρακλής με τα έξι πλοία του στην Τροία. Τότε – έτσι συνεχίζει η ιστορία- ο γελασμένος Ποσειδών, ο ιδρυτής της ακροπόλεως, έστειλε ένα θαλάσσιο τέρας στη χώρα των Τρώων και ο Απόλλων έστειλε την πανούκλα. Το μαντείο έδωσε τη συμβουλή, ότι έπρεπε να δώσουν βορά στο θηρίο την Ησιόνη την κόρη του Λαομέδοντος. Βασιλικά ντυμένη, την άφησαν στην ακρογιαλιά, κ’ ο Λαομέδων υποσχέθηκε στο σωτήρα της τα θεϊκά άλογα, που γι' αυτά είχε ξεγελάσει τον Ποσειδώνα. Ο Ηρακλής ανάλαβε το έργο. Οι Τρώες κατασκεύασαν γι' αυτόν, με τη βοήθεια της Παλλάδος Αθηνάς, ένα χαράκωμα στην παραλία, για να μπορεί ο ήρωας να αποτραβηχτεί σ’ αυτό σε περίπτωση κινδύνου.

Μια παλιά αγγειογραφία παρουσιάζει το τέρας: ένα γιγάντιο ψάρι μ’ ανοιχτό το φάρυγγα, όπου μπήκε ο ήρωας κρατώντας δρεπάνι για να του κόψη την τεράστια γλώσσα. Η Ησιόνη τον βλέπει σ’ όλη του τη μεγαλοπρέπεια. Διηγούνταν επίσης, ότι ο Ηρακλής πήδηξε στο λαρύγγι του ζώου, ότι έμεινε τρεις μέρες στην κοιλιά του κι ότι βγήκε έξω φαλακρός. Έτσι σκότωσε το τέρας.

Όμως ο Λαομεδων δεν ήθελε ούτε σ’ αυτόν να δώσει τα άλογα κι έβρισε τον ήρωα. Έτσι έγινε η πρώτη καταστροφή της Τροίας. Μ’ έρημους δρόμους απόμεινε η πόλη, όταν αποσύρθηκε ο Ηρακλής. Από τους άνδρες του διακρίθηκε ιδιαίτερα ο Τελαμών και πήρε σα δώρο τιμής την Ησιόνη για σύζυγο. Ο Λαομόδων και οι γιοι του σκοτώθηκαν από τον Ηρακλέα, εκτός από τον νεότερο. Αυτόν τον έσωσε η Ησιόνη, αφού τον εξαγόρασε από τον ήρωα με το χρυσοΰφαντο πέπλο της.

Μέχρι τότε ονομαζόταν ο νεαρός: Ποδάρκης, «ο γοργοπόδαρος», αυτά διηγούνταν γι αυτόν. Αλλά έπειτα, σύμφωνα με τη λέξη «πρίαμαι» – εξαγοράζω – Πρίαμος. Θα ζούσε σα βασιλιάς, στα τελευταία χρόνια της ζωής του, τη δεύτερη καταστροφή της Τροίας.

Σύμφωνα με τη γνώμη παλαιότερων αφηγημάτων, μετά από αυτή τη νίκη ακολούθησε η εκστρατεία κατά των Αμαζόνων. Σύμφωνα με τους νεώτερους αφηγητές, αυτό συνέβηκε μάλλον αντίστροφα. Για να κάμει αυτή την παραγγελία του Ευρυσθέως, ο Ηρακλής με το στρατό του άραξε στη Θεμίσκυρα, στις εκβολές του ποταμού Θερμώδοντος. Οι Αμαζόνες δεν συμπαθούσαν τους άντρες και η Ιππολύτη αρνήθηκε να χαρίσει στον Ηρακλέα τη ζώνη της. Ένας αγγειογράφος περιγράφει τη σκηνή: τον ήρωα να κάθεται ήσυχος και την Αμαζόνα ντυμένη με σκυθικά παντελόνια. Του προσφέρει πρόθυμα τη ζώνη. Ή είχε προηγηθεί η αιχμαλωσία της αδελφής της Μελανίππης από τον Ηρακλέα και θα ελευθερωνόταν μ’ αντάλλαγμα τη ζώνη; Διηγούνταν επίσης ότι η Ήρα η ίδια είχε παρουσιαστή με τη μορφή Αμαζόνας και προκάλεσε υποψία στο γυναικείο λαό για τον Ηρακλέα και τους δικούς του, ότι δήθεν είχαν σκοπό τους οι ξένοι ν’ αρπάξουν την Ιππολύτη. Σύμφωνα μ’ αυτή τη διήγηση, έγινε μάχη ανάμεσα στους ήρωες και στις Αμαζόνες. Ο Ηρακλής σκότωσε τη βασίλισσα και πήρε από τη νεκρή Ιππολύτη τη ζώνη: τo ανάγλυφο της μετόπης στην Ολυμπία μας δείχνει τη νεκρή πάνω στο έδαφος.

Σύμφωνα με τους αφηγητές, εκείνους που υποστήριζαν ότι ο πρώτος ήρωας που πολέμησε τις Αμαζόνες ήταν ο Ηρακλής και ο συνοδός του ο Θησεύς, πήρε σαν βραβείο – όπως ο Τελαμών την Ησιόνη – την Αμαζόνα Αντιόπη. Άλλοι λένε πως ο Θησεύς έπιασε τη βασίλισσα των Αμαζόνων, πήρε σα λάφυρο τη ζώνη της και τη χάρισε στον Ηρακλέα. Πρόσθεταν επίσης, ότι η Αμαζών, που την οδήγησε στην πατρίδα του και που αυτή απέκτησε το γιο του Ιππόλυτου, ήταν η Ιππολύτη κι όχι η Αντιόπη. Αυτή η ιστορία συγκαταλέγεται στις ιστορίες για τον Θησέα. Τη ζώνη τη φύλαγαν στις Μυκήνες, αν όχι, που είναι και το πιο πιθανό, στο ιερό της Ήρας, όπου η Αδμήτη υπηρετούσε σαν ιέρεια.