Τόμας Χομπς

Ο Τόμας Χομπς, εκ των θεμελιωτών της σύγχρονης πολιτικής φιλοσοφίας, γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1588 στο Malmesbury της Αγγλίας. Ο Χομπς μελέτησε τους αρχαίους Έλληνες και τους Λατίνους συγγραφείς. Αποτέλεσμα αυτής της μελέτης ήταν η πρώτη απευθείας μετάφραση του Πελοποννησιακού Πολέμου του Θουκυδίδη από το αρχαίο ελληνικό κείμενο στην αγγλική γλώσσα, το 1628.

 Το 1651, ο Χομπς εκδίδει το σημαντικότερο έργο του, τον Λεβιάθαν, όπου αναπτύσσει τη βασική πολιτική και φιλοσοφική του θεωρία. Σύμφωνα με αυτήν, ο άνθρωπος δεν έχει αγαθή φύση αλλά είναι εκ φύσεως εγωιστής και ηδονιστής, πράγμα που θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες. Ανεξέλεγκτοι οι άνθρωποι και καθοδηγούμενοι από τα ένστικτά τους, το πιθανότερο είναι πως θα αλληλοκαταστραφούν.

 Σύμφωνα με τον Χομπς, ο άνθρωπος έχει ως στόχο την κυριαρχία, την προσωπική υπεροχή και τον πλουτισμό σε βάρος των υπολοίπων. Κάθε πόλεμος, κάθε διαμάχη ξεκινάει από το φόβο ή το φθόνο που νιώθει ο ένας για τον άλλο, ενώ μόνο οι αμοιβαίες συμφωνίες θα μπορέσουν να εδραιώσουν την ομόνοια.

 Για να διατηρηθεί η κοινωνική ειρήνη, ο Χομπς δημιουργεί ένα εποικοδόμημα, τον Λεβιάθαν, το Κράτος, που έχει τη μορφή είτε της απόλυτης μοναρχίας είτε της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι αυτό το Κράτος έχει το μονοπώλιο της βίας και της απόλυτης εξουσίας. Ως ανταπόδοση προς τον άνθρωπο, το Κράτος ασκεί την απόλυτη εξουσία του αποκλειστικά υπέρ της διατήρησης της κοινωνικής ειρήνης:

 Ο Λεβιάθαν αναλαμβάνει την προστασία των πολιτών από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες μέσω του στρατού και της αστυνομίας. Άλλο σημαντικό καθήκον του είναι η προστασία των πολιτών από τον ίδιο τον Λεβιάθαν, ιδέα από την οποία πηγάζει το Σύνταγμα ως αυτοπεριορισμός της εξουσίας. Ο Χομπς με τη θεωρία αυτή αρνείται το δικαίωμα της επανάστασης εναντίον του κοινωνικού συμβολαίου (έννοια η οποία θα καθιερωθεί αργότερα από τον Λοκ). Εφόσον όμως ο Λεβιάθαν δεν μεριμνά πια για την ειρήνη και την προστασία των πολιτών, τότε το συμβόλαιο ακυρώνεται και το κράτος διαλύεται, ενώ οι άνθρωποι επιστρέφουν στον φυσικό νόμο έως ότου υπάρξει κάποιο νέο συμβόλαιο.

THOMAS HOBBES, Περί της φύσης του ανθρώπου