Αἰδὼς Ἀργεῖοι

Η λέξη «αἰδώς» σημαίνει αίσθημα ντροπής, ντροπή, αίσχος, όνειδος, μετριοφροσύνη, αυτοεκτίμηση, φροντίδα για τους άλλους, έγνοια, σεβασμός, ευλάβεια, σέβας, καθετί που προκαλεί ντροπή· αισχύνη, σκάνδαλο. Στον Όμηρο διαβάζουμε: «οὐδὲ κέδασθεν ἀνὰ στρατόν· ἴσχε γὰρ αἰδὼς καὶ δέος·» – «κι ουδέ και δώθε κείθε σκόρπισαν τι τους κρατούσε ο φόβος, μα κι ή ντροπή.»

 

Αργείοι ονομάζονταν οι κάτοικοι του Άργους, ισχυρής πόλης-κράτους της αρχαίας Ελλάδας. Οι Αργείοι έλεγχαν την περιοχή του Αργολικού κάμπου ενώ στην ακμή τους κυριαρχούσαν σε μία περιοχή από την Αίγινα και τα νότια παράλια της Αργολίδας μέχρι την Κυνουρία.

 

Οι Αργείοι ήταν λαός δωρικής καταγωγής. Κατέλαβαν την ισχυρή Μυκηναϊκή πόλη του Άργους γύρω στο 1.100 π.Χ. και στην συνέχεια εξαπλώθηκαν στις γύρω περιοχές εκτοπίζοντας τους προγενέστερους κατοίκους της περιοχής, Αχαιούς, Ίωνες και Δρύοπες.

 

Η φράση του τίτλου είναι από την Ιλιάδα του Ομήρου [Ε,787]:

 

«ή Ήρα αποστάθη η κρουσταλλόχερη και φώναξε, παρόμοια

με το λιοντόκαρδο, χαλκόφωνο το Στέντορα στο θώρι,

που σαν πενήντα ανθρώπων έβγαζε φωνή, καθώς βρουχιόταν:

«Ντροπή σας! Κρίμα λέω στα κάλλη σας, Αργίτες τιποτένιοι!

[«αἰδὼς Ἀργεῖοι κάκ᾿ ἐλέγχεα εἶδος ἀγητοί»]

Όσο στον πόλεμο ο άρχοντόγεννος μαχόταν Αχιλλέας,

απ᾿ του Δαρδάνου τις καστρόπορτες οι Τρώες δεν ξεμυτίζαν,

γιατί εκείνου περίσσια ετρόμαζαν το δυνατό κοντάρι.

Τώρα μακριά απ᾿ το κάστρο, στ᾿ άρμενα τα βαθουλά χτυπιούνται.

Αυτά είπε, κι όλοι επήραν δύναμη και στύλωσε η καρδιά τους.»

 

Την ίδια φράση λέει ο Αίαντας στους συντρόφους του [Ο,503], όταν ο Έκτορας απειλούσε να κάψει τα καράβια τους:

 

«Κι ο Αίαντας απ᾿ την άλλη εγκάρδιωνε μιλώντας στους δικούς του:

Ντροπής, Αργίτες, για χανόμαστε για και γλιτώνουμε όλοι

[«αἰδὼς Ἀργεῖοι· νῦν ἄρκιον ἢ ἀπολέσθαι»]

την ώρα αυτή, τη μαύρη αν διώξουμε φοβέρα άπ᾿ τα καράβια.

Ο Έχτορας τώρα αν τα καράβια μας πατήσει, μη θαρρείτε

πώς με τα πόδια στην πατρίδα σας θα φτάσετε ένας ένας;»

 

«Αίσχος, Αργείοι ! τώρα εδώ μας μέλλ’ ή να χαθούμε

ή να σωθούμε, αν το κακό μακρύνομε απ᾽ τα πλοία

και αν τα πατήσει τώρ᾽ αυτός ο λοφοσείστης Έκτωρ,

μήπως θαρρείτε της στεριάς να πάτε στην πατρίδα;»