Εμπιστοσύνη και δυσπιστία

Η εμπιστοσύνη είναι ο πυρήνας όλων των ανθρώπινων σχέσεων. Όταν δεν έχουμε εμπιστοσύνη, είναι αδύνατο να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να δεθεί, να δώσει και να ανοιχτεί στον άλλο.

Κατ’ επέκταση, είναι αδύνατον να αποκτήσουμε σχέσεις με βάθος και νόημα. Ίσως αυτός ο φόβος ότι μία μέρα ίσως προδοθούμε δε μας οδηγεί μόνο σε δυσπιστία και δυσκολία στο να ανοιχτούμε, αλλά ταυτόχρονα μας αποτρέπει από το να δούμε την πραγματική φύση των σχέσεων που χαρακτηρίζεται από το ρίσκο και την τρωτότητα. Η εμπιστοσύνη δεν είναι ταυτόσημη με την αφελή ευπιστία που δεικνύει μάλλον ανικανότητα διάκρισης και κριτικής σκέψης.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης αυξάνει το αίσθημα μοναξιάς
«Η εμπιστοσύνη πάντα συνεπάγεται την τρωτότητα και το ρίσκο γιατί τίποτα δεν θα μετρούσε ως εμπιστοσύνη εάν δεν υπήρχε η πιθανότητα της προδοσίας.»
Robert C. Solomon

Μιλώντας για ρίσκο, άραγε ποιό είναι μεγαλύτερο; Το ρίσκο του να εμπιστευτείς κάποιον ή το ρίσκο του να μην εμπιστεύεσαι κανέναν; Συχνά ακούω από ανθρώπους που έχουν αισθανθεί προδομένοι στις σχέσεις τους ότι θα είναι πολύ δύσκολο να ξαναεμπιστευτούν άλλους ανθρώπους. Ενώ αυτό είναι μια φυσική και κατανοητή άμυνα μας, ίσως να μην εξυπηρετεί καθόλου την ευτυχία μας. Η δυσπιστία είναι ένας τοίχος που υψώνουμε προς τους άλλους και πίσω από αυτόν τον τοίχο είναι πιθανό να νιώσουμε μόνοι και αποκλεισμένοι. Όμως, όπως ακριβώς όλοι κινδυνεύουμε από την προδοσία, έτσι και όλοι έχουμε δικαίωμα στην αγάπη και την εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη είναι δικαίωμα μας και καλό θα ήταν να το προστατεύσουμε και να μην αφήσουμε να μας το αφαιρέσουν!

«Είναι αδύνατο να ζήσεις χωρίς εμπιστοσύνη: Αυτό θα σήμαινε να φυλακιστείς στο χειρότερο απ’ όλα τα κελιά, τον εαυτό σου».
Graham Greene

Είναι προτιμότερο να προδοθούμε χίλιες φορές (κάτι που σπάνια συμβαίνει στην πράξη) παρά να ζούμε μια ζωή φυλακισμένοι στο κάστρο της δυσπιστίας. Το παράδοξο είναι ότι όταν προβάλλουμε στους άλλους την δυσπιστία μας τους εξωθούμε να μας την επιβεβαιώσουν. Και αντίστροφα , όπως λέει ο σοφός Ραλφ Γουόλτο Έμερσον :

«Όταν εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους κι αυτοί (πιθανότατα) μας εμπιστεύονται, όταν τους μεταχειριζόμαστε μεγαλόψυχα και αυτοί (συνήθως) μας δείχνουν τη μεγαλοψυχία τους.»

Ακόμη κι αν δεν λάβουμε πίσω τη εμπιστοσύνη δεν θεωρούμε ότι ζημιωθήκαμε ηθικά ,αφού η έλλειψή της ισοδυναμεί με απώλεια της αγάπης και της χαράς.

Στην ακραία της μορφή η δυσπιστία γίνεται καχυποψία
Ο καχύποπτος ζει συνεχώς σ’ ένα εχθρικό τοπίο , δεν μπορεί να χαλαρώσει γιατί, σαν τον Ροβεσπιέρο, προστατεύει συνεχώς τα νώτα του!.. Βλέπει γύρω του εχθρούς , παγίδες και κινδύνους. Πίσω από το καλό διακρίνει το κακό. Η αρετή του φαίνεται μασκαρεμένη κακία. Η γενναιοδωρία τον κάνει να υποψιάζεται κρυμμένα και σκοτεινά κίνητρα… Δεν πιστεύει στον αλτρουισμό και τις καλές προθέσεις. Γενικότερα δεν εμπιστεύεται τη ζωή, γιατί κατά βάθος δεν εμπιστεύεται τον εαυτό του! Αυτό υπογραμμίζει και ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ, όταν λέει : «Η καχυποψία στοιχειώνει τις ένοχες συνειδήσεις». Το να υποπτευόμαστε ανοιχτά τους άλλους σημαίνει ότι κατηγορούμε, μυστικά, τον εαυτό μας.

Το να συγχωρείς δε σημαίνει να ξεχνάς
«Το να συγχωρείς δε σημαίνει να ξεχνάς. Σημαίνει το να απελευθερώνεσαι από τον θυμό σου για τον άλλο. Η συγχώρεση δε δικαιολογεί τίποτα. Ίσως χρειαστεί να δηλώσεις την συγχώρεση σου εκατό φορές την πρώτη μέρα και άλλες εκατό την δεύτερη, ίσως την τρίτη χρειαστείς λιγότερες, μέχρι μια μέρα να συνειδητοποιήσεις ότι έχεις συγχωρέσει ολοκληρωτικά.»
William P. Young

Όταν κάποιος προδίδει την εμπιστοσύνη μας, η συγχώρεση είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα. Η συγχώρεση όμως δε σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε και να προσποιούμαστε ότι τίποτα δεν έχει συμβεί.

Αντίθετα, είναι κάτι που συνεπάγεται προσπάθεια, υπομονή και πολύ κουράγιο. Προϋποθέτει βέβαια και την ειλικρινή απόφαση του άλλου να αλλάξει και να προσπαθήσει να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη μας.

Η επανοικοδόμηση της σχέσης μετά την συγχώρεση είναι μια διαδικασία σταδιακή. Είναι το πρώτο βήμα για μία δεύτερη ευκαιρία για όσους θέλουν να την προσπαθήσουν.

Ακόμη κι αν απομακρυνθούμε τελικά από τον άλλο πρέπει να συγχωρέσουμε τον εαυτό μας γιατί έκανε λάθος επιλογή, αλλά να μην τον κατακρίνουμε ποτέ γιατί εμπιστεύθηκε!

Μέσα από τα λάθη μας μπορούμε να μάθουμε να αναγνωρίζουμε έγκαιρα τις παγίδες και να διακρίνουμε καλύτερα την ποιότητα των ανθρώπων που μας πλησιάζουν.