Αλλάζω αυτό που με εμποδίζει να αλλάξω ζωή – Πεποιθήσεις και «ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ»

«Οι πεποιθήσεις είναι μεγαλύτεροι αντίπαλοι της αλήθειας από το ψέμα» Νίτσε

Οι πεποιθήσεις είναι οι φακοί μέσα από τους οποίους βλέπουμε και ερμηνεύουμε τον κόσμο. Είναι οι θεμέλιοι λίθοι, πάνω στους οποίους χτίζουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας, ζούμε το παρόν και προδιαγράφουμε το μέλλον μας.

Οι πεποιθήσεις διαμορφώνουν την ταυτότητα της προσωπικότητάς μας. Φιλτράρουν τα γεγονότα γύρω μας και προκαλούν τις αυτοματοποιημένες αντιδράσεις μας σε κάθε νέα πληροφορία που λαμβάνουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι «είμαστε οι πεποιθήσεις μας».

Οι περισσότερες από τις πεποιθήσεις δημιουργούνται στην παιδική ηλικία μας, όταν παρακολουθούμε τη συμπεριφορά και τον τρόπο σκέψης των γονιών μας. Στη συνέχεια έρχονται οι επιρροές από το σχολείο, τα ΜΜΕ, τη θρησκεία και την κοινωνική ζωή. Υπάρχουν κάποιες πεποιθήσεις που δημιουργούνται για βάσιμους λόγους σε συγκεκριμένες περιόδους, αλλά καθώς αλλάζουμε και ωριμάζουμε, όχι μόνο δεν μας εξυπηρετούν πλέον, αλλά μας δημιουργούν προβλήματα και εμπόδια και -το κυριότερο- εγκλωβίζουν τη σκέψη μας και περιορίζουν τη δράση μας.

Πως λειτουργούν οι πεποιθήσεις
Οι πεποιθήσεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά υποθέσεις που κάνουμε για τον εαυτό μας και τους άλλους. Λανθασμένα τις πιστεύουμε, τις δεχόμαστε σαν γεγονότα και έτσι τις καθιστούμε «αλήθειες». Στην πραγματικότητα, είναι η φωνή του Εγώ που αντιστέκεται στην αλλαγή, στη ροή, στη διαφορετικότητα της κάθε κατάστασης, είναι η ατελείωτη αρνητική κριτική που μας μπλοκάρει και μας κρατά κολλημένους σε παλιά μοτίβα και τρόπους σκέψης και σαμποτάρει όλες μας τις προσπάθειες για μία ικανοποιητική και ολοκληρωμένη ζωή.

Ο λόγος που δεν είναι εύκολο να τις αναγνωρίσουμε είναι επειδή ζούμε μέσα τους. Είναι σαν ένα κουτί μέσα στο οποίο έχουμε στριμώξει την ύπαρξή μας και με την επαναληψιμότητα γίνεται η βάση της ταυτότητάς μας, μιας περιορισμένης ταυτότητας που χωρίς να το συνειδητοποιούμε, έχει μετατραπεί σε φυλακή.

Ας πάρουμε για παράδειγμα το φόβο κάποιου να εκφράσει τη γνώμη του, μη τυχόν φανεί «ανίδεος ή βλάκας». Ο φόβος δεν είναι πεποίθηση, είναι η συναισθηματική αντίδραση που συνδέεται με την ανασφάλειά μας απέναντι στους άλλους. Τις περισσότερες φορές προέρχεται από την αρνητική εικόνα που έχουμε εμείς για τον εαυτό μας και όχι από την πραγματική γνώμη των άλλων.
Για να αναγνωρίσουμε τις βασικές πεποιθήσεις μας, πρέπει να πάμε πίσω από τις σκέψεις μας, στις βαθιά κρυμμένες υποθέσεις που κάνουμε για μας και στις αντιδράσεις μας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μετά από μία σε βάθος κατανόηση του εαυτού μας, οι πεποιθήσεις μας δείχνουν την αληθινή τους φύση που είναι αβάσιμη, ίσως ακόμη και αστεία.

Οι βασικότεροι τρόποι για να τις αναγνωρίσουμε είναι :

-Η παρατήρηση των αντιδράσεων του Εγώ, που βασίζεται πάνω τους.
-Η παρατήρηση των περιορισμών που νοιώθουμε σε σχέση με το τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να κάνουμε.
-Ο εντοπισμός των γενικευμένων συμπερασμάτων που βγάζουμε, χρησιμοποιώντας συνήθως τις λέξεις ποτέ ή το πάντα.
-Ο εντοπισμός εσωτερικών δηλώσεων του τύπου «δεν αξίζω ή δεν είμαι αρκετά ……»
-Ο εντοπισμός των «αυτοεκπληρούμενων προφητειών», όπως το «ξέρω ότι θα χάσω, ξέρω ότι δεν θα τα καταφέρω, ξέρω ότι … ότι….»

Αν όμως, μπορούσαμε να δώσουμε φωνή σε όλα αυτά, τα περισσότερα θα ακούγονταν παράλογα. Αν, για παράδειγμα, η βασική μου πεποίθηση είναι ότι «είμαι αντιπαθητικός/ή», η συμπεριφορά μου απέναντι στους άλλους θα είναι επιφυλακτική, αν όχι αρνητική. Οι άλλοι είναι φυσικό να αντιδράσουν με τον ίδιο τρόπο, με αποτέλεσμα να εδραιώσω μέσα μου την πεποίθηση αυτή σαν αληθινή.

Το σημαντικότερο βήμα για την απελευθέρωσή μας από τις πεποιθήσεις που μας κρατούν δέσμιους, είναι να αποδεχθούμε ότι είναι κατάλοιπα του παρελθόντος, που δεν μας εξυπηρετούν πια και να πάρουμε την απόφαση να απαλλαγούμε από αυτές.

Διευρύνοντας την οπτική μας, θα μπορούσαμε να δούμε τις πεποιθήσεις, σαν ένα μέρος της συνειδητότητάς μας, που η εξερεύνησή του θα μας προσφέρει αστείρευτες ευκαιρίες μάθησης, εξέλιξης και ωρίμανσης. Οι πρόγονοί μας, μας κληροδότησαν την καταλληλότερη φράση για την συγκεκριμένη περίπτωση: ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ.