Η ΘΕΑ ΕΣΤΙΑ

Εστία. Κόρη του Κρόνου και της Ρέας, του Χρόνου και του Τόπου.

Η Εστία, αντίθετα με τις άλλες θεότητες του Ολύμπου, χαρακτηρίζεται από μια στατικότητα, καθώς παραμένει αμετακίνητη στον Όλυμπο. Ωστόσο, παρά την εξωτερική της αυτή ακινησία, ο εσωτερικός της κόσμος είναι ζωντανός και δυναμικός, γι΄αυτό και η Εστία είναι το αρχέτυπο της αυτοσυγκέντρωσης.

Ο Ηράκλειτος έλεγε «Από το πυρ βγαίνουν όλα και στο πυρ ξαναγυρνούν». Οι Πυθαγόρειοι όταν έλεγαν Εστίαν, εννοούσαν το Αιώνιο Πυρ, τη φωτιά στο κέντρο του κόσμου. Η Εστία είναι η μήτρα κάθε γέννας, που προϋπάρχει στην αιθερική περιοχή. Η Μήτρα Ιδέα. Είναι αυτή η θερμαντική ικανότητα της Εστίας που περιέχει το μυστήριο της ζωής. Παραλληλίζοντας με τη γυναικεία μήτρα, όπου εκεί συντελείται η κύηση του σώματος-οχήματος κάθε ψυχής προς ενσάρκωση. Παρατηρούμε άλλωστε ότι οι ναοί της Εστίας ήταν κυκλικά οικοδομήματα (όπως η μήτρα).

Όμως στην πορεία βλέπουμε την Εστία, από Θεά του πυρός να καθιερώνεται ως Θεά της οικογενειακής ζωής. Από σύμβολο της Παγκόσμιας Ενέργειας του Σύμπαντος, περιορίστηκε σε μια ανθρωποκεντρική θεά που σαν σκοπό της είχε να συγκεντρώνει την οικογένεια κοντά στο αναμμένο τζάκι κι εκεί να προσκυνούν τον νέο αρχηγό τους, τον άνδρα της οικογένειας. Εκείνος πλέον προσφέρει τις θυσίες και την επικαλείται. Η Μητριαρχία γκρεμίζεται, για να δώσει τη θέση της στην Πατριαρχία. Καθιερώθηκε ένας νέος τύπος γυναίκας, η εγκλεισμένη μέσα στο σπίτι, που αναθρέφει τα παιδιά. Και ο μύθος της αιώνιας Παρθενίας της Θεάς διαστρεβλώθηκε από το νέο σύστημα, αποδίδοντας στη γυναίκα την παρθενία ως αρετή, υποδουλώνοντας την.

Τα βέβηλα μάτια πάντα θα αντικρίζουν την εξωτερική όψη των Μυστηρίων του Σύμπαντος. Τα δε Ιερατεία, ενώ γνωρίζουν τα εσωτερικά κλειδιά, σκόπιμα αποκρύπτουν την αλήθεια, διαστρεβλώνοντας και υποβαθμίζοντας τα Σύμβολα και τους Μύθους.

Ίσως, πράγματι σε γήινο επίπεδο, ο άνδρας να ανάβει το πυρ και η γυναίκα να το συντηρεί και τροφοδοτεί. Ίσως αυτή είναι μια πτυχή της θηλυκότητας και σε μαγικό επίπεδο. Όμως, αλήθεια, δεν αποτελεί διαστρέβλωση το να εξισώνουμε φιλοσοφικές-υπερβατικές Ιδέες με τα γήινα δεδομένα και να υποβαθμίζουμε είτε τη θέση της γυναίκας είτε την σεξουαλικότητα;

Η γυναικεία μύηση, η θηλυκή πνευματικότητα, σε συνεργασία με την ανδρική, ήταν πάντα παρούσα στα Αρχαία Μυστήρια. Με διαφορετική λειτουργία από αυτή των ανδρών αλλά πάντα συμμετέχουσα η γυναίκα… Στα μυστήρια του Διονύσου οι Μαινάδες, στα Ελευσίνια μυστήρια με τις τελετές της γονιμότητας της Μητέρας Γης και τον συμβολικό γάμο του Ιεροφάντη και της Iέρειας, στα Δελφικά μυστήρια με τις Σίβυλλες τις προφήτισσες, στα Αιγυπτιακά με τα μυστήρια της Ίσιδας και του Όσιρι, στα Μυστήρια της Κυβέλης, αλλά και στη Ρώμη με τις Εστιάδες Παρθένες.

Η γυναικεία μύηση διατηρήθηκε στη Ρώμη με τις Παρθένες Εστιάδες μέχρι την κατάργηση του Τάγματος από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο. Έπειτα από αυτό, η γυναικεία μύηση χάθηκε. Ακολούθησε μια πολύ μακρά περίοδος (με την έλευση του χριστιανισμού) όπου η γυναίκα ήταν αποκλεισμένη από τη μύηση. (Αν και προσπάθειες έγιναν κατά τον 18ο αιώνα από τον Τεκτονικό χώρο). Μόνος δρόμος για τη γυναίκα, για όλη εκείνη την μακρά περίοδο, οι πόρτες των μοναστηριών.

Όμως οι εποχές αλλάζουν… Και όταν υπάρχει αλλαγή για την θηλυκή πνευματικότητα, υπάρχει και για την κοινωνία. Σε πολλαπλά επίπεδα.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΞΕΩΣ ΕΣΤΙΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΥΛΟ

ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ

Ε Σ Τ Ι Α Σ

Εστία ευδυνάτοιο Κρόνου θύγατερ Βασίλεια
ή μέσον οίκον έχεις πυρός αενάοιο, μεγίστου
τούσδε συ εν τελεταίς οσίους μύστας αναδείξαις
θείσ’ αιειθαλέας, πολυόλβους, εύφρονας, αγνούς
οίκε θεών μακάρων, θνητών στήριγμα κραταιόν,
αιδίη, πολύμορφε, ποθηνοτάτη, χλοόμορφε
μειδιόωσα, μάκαιρα, τάδ’ ιερά δέξο προθύμως
όλβον επιπνείουσα και ηπιόχειρον υγείαν.

* * *
Εστία του παντοδυνάμου Κρόνου θυγατέρα βασίλισσα,
συ που κατέχεις τον μέσον οίκον του αενάου πυρός, του μεγίστου,
είθε αυτούς τους οσίους μύστες ν’ αποδείξεις στις τελετές,
κάμνοντας τους αειθαλείς, πανευτυχείς, ευφροσύνους, αγνούς
ώ οίκε μακαρίων θεών, κρατερό στήριγμα θνητών,
αιωνία πολύμορφη, ποθεινοτάτη, χλοόμορφη
χαμογελαστή, μακαρία, δέξου προθύμως τούτες τις θυσίες,
εμπνέοντας ευτυχία και απαλόχερη υγεία.

Την λέξη που εμείς λέμε «ουσία» κάποιοι άλλοι την ονομάζουν «εσσία» και κάποιοι άλλοι «ωσία». Κατ’ αρχήν λοιπόν σύμφωνα με το όνομα «εσσία’ που είναι η ουσία των πραγμάτων, εύλογα ονομάζεται Εστία επειδή και εμείς λέμε γι’ αυτό που μετέχει της ουσίας των πραγμάτων ότι «εστί» (είναι, υπάρχει), κατά τούτο ορθώς την ονομάζουμε Εστία. Φαίνεται ότι παλαιά και εμείς ονομάζαμε την ουσία «εσσία». Ακόμη και εάν κάποιος συμπεράνει με βάση τις θυσίες θα θεωρήσει πως έτσι σκέφτηκαν αυτοί που όρισαν το όνομα, αφού άλλωστε πριν από όλους τους θεούς πρώτα στην Εστία θυσιάζουμε, φυσικό ήταν να την ονομάσουν Εστία την ουσία των πάντων.

Όσοι πάλι την ονομάζουν «ωσία» αυτοί μάλλον θεωρούν, ακολουθώντας τον Ηράκλειτο, ότι τα πάντα κινούνται και τίποτα δεν μένει ακίνητο.

 
Η δε αιτία και η αρχή αυτού του φαινομένου είναι να ωθούν, (αυτό που κινεί) και επομένως σωστά την ονόμασαν «ωσία». Και αυτά ας έχουν ειπωθεί με τον τρόπο αυτό, σαν από ανθρώπους που τίποτα δεν γνωρίζουν.

ΕΣΤΙΑΔΕΣ

ΒΑΘΕΙΑ ἄκραχτα μεσάνυχτα, τρισκότεινοι οὐρανοὶ
πάν' ἀπ' τὴν Πολιτεία τὴν κοιμισμένη·
κι ἄξαφνα σέρνει τοῦ Κακοῦ τὸ Πνεῦμα μιὰ φωνή,
τρόμου φωνή−κι ὅλοι πετιοῦνται ἀλλαλιασμένοι.
«Ἔσβυσε ἡ ἄσβυστη φωτιά!» κι ὅλοι δρομοῦν φορὰ

τυφλοὶ μέσα στὴ νύχτα νὰ προφτάσουν,
ὄχι μ' ἐλπίδα πῶς μπορεῖ νἆν ψεύτρα ἡ συμφορὰ
παρὰ νὰ δοῦν τὰ μάτια τους καὶ τὴ χορτάσουν.
Θαρρεῖς νεκροὶ κι ἀπάρῃασαν τὰ μνήματ' ἀραχνὰ
σύγκαιρα ὀρθοὶ γιὰ τὴ στερνὴ τὴν κρίση,
κ' ἐνῶ οἱ ἀνέγνωμοι σπαρνοῦν μὲς σὲ κακὸ βραχνᾶ
μὴν τύχῃ τρέμουνε κανεὶς καὶ τοὺς ξυπνήσῃ.
Μ' ἕνα πνιχτὸ μονόχνωτο ἀναφυλλητὸ σκυφτοὶ
πρὸς τῆς Ἑστίας τὸ Ναὸ τραβοῦνε
καὶ μπρὸς στὴν Πύλη διάπλατα τὴ χάλκινη ἀνοιχτὴ
ἕνα τὰ μύρια γίνουνται μάτια νὰ ἰδοῦνε.
Καὶ βλέπουν: μὲ τῆς γνώριμης ἀρχαίας των ἀρετῆς
τὸ σχῆμα τ' ἀνωφέλευτο ντυμένες
στὸν προδομένο τὸ Βωμὸν ἐμπρὸς γονυπετεῖς
τὶς Ἑστιάδες τὶς σεμνές, μὰ κολασμένες.
Τὸ κρῖμα τοὺς ἐστάθηκε μιὰ ἄβουλη ἀναμελιὰ
κι ἀραθυμιὰ −σὰν τῆς δικῆς μας νιότης!
μὰ ἡ Ἅγια ἡ Φωτιά, μιὰ πὄσβυσε, δὲν τὴν ἀνάβει πλιὰ
ἀνθρώπινο προσάναμμα ἢ πυροδότης.
Κι ὅσο κι ἂν μὲ τὶς φούχτες των σκορπίζουν στὰ μαλλιὰ
μὲ συντριβὴ καὶ μὲ ταπεινοσύνη,
τοῦ κάκου! στὴ χλιὰ χόβολη καὶ μὲς στὴ στάχτη πλιὰ
σπίθας ἰδέα οὐδ' ἔλπιση δὲν ἔχει μείνῃ.
Κ' εἶναι γραμμένη τοῦ χαμοῦ ἡ Πολιτεία· ἐχτὸς
ἂν πρὶ ὁ καινούργιος ἥλιος ἀνατείλῃ
κάμῃ τὸ θᾶμα του ὁ οὐρανὸς καὶ στ' ἄωρα τῆς νυχτὸς
μακρόθυμος τὸν κεραυνό του κάτω στείλῃ.
Κι ἂν εἶν καὶ πέσῃ ἀπάνω τους, ἂς πέσῃ! ὅπως ζητᾷ
τὸ δίκιο κ' οἱ Παρθένες τὸ ζητοῦνε,
ποῦ ἰδού τις, μὲ τὰ χέρια τους στὰ οὐράνια σηκωτὰ
καὶ τὴν ψυχὴ στὰ μάτια τους τὸν προσκαλοῦνε.

Τάχα τὸ θᾶμα κ' ἔγινε;−πές μου το νὰ σ' τὸ πῶ,
γνώμη ἄβουλη, γνώμη ἄδικη μιᾶς νιότης
σὰν τὴ δικιά μας, πὄσβυσεν ἔτσι χωρὶς σκοπὸ
κι ἀκόμα ζῇ καὶ ζένεται −μὲ τὸ σκοπό της!

Θρήνος δυσβάσταχτος κατακλύζει την ψυχή μου,
που αναγνωρίζει σε αυτούς τους στίχους την ίδια τραγωδία,
όταν στην χόβολη ψάχνω για μια σπίθα.
Και ξάφνου μια ελπίδα ξεπηδάει απ' τις στάχτες,
όταν τα χέρια μου αγγίζουν και άλλα χέρια,
όταν τα μάτια μου βλέπουν κι άλλα μάτια,
καθώς των Εστιάδων οι ψυχές στον ιερό βωμό επιστρέφουν.
Τότε ο ναός του Πυρός του Πνεύματος μοιάζει να αναζωπυρώνεται 

από την φλόγα των ψυχών που την Ιερή Εστία περιτριγυρίζουν...

Των Εστιάδων η «ανεμελιά κι αραθυμία», έγινε η αιτία να σβήσει το Ιερόν Πύρ από τον Βωμό της Εστίας!

Αλήθεια, μήπως μέσα στον ιστόν αυτού του ποιήματος αναγνωρίζουμε κάποια δική μας αντίστοιχη τραγωδία;

Μήπως μας έρχεται στον νού η δική μας «ανεμελιά κι αραθυμία», η οποία οδήγησε στο σβήσιμο της Ιερής Φλόγας από τον Βωμό της δικής μας Εστίας, της Ελλάδος;

Κάποιοι εξ ημών δεν ψάχνουν αλαφιασμένοι στην χόβολη αυτού του Βωμού, μήπως και βρούν την σπίθα, η οποία θα αναζωπυρώσει αυτήν την Ιερή Φλόγα;

Πόσο μπροστά από την εποχή του τρέχει η σκέψις του Ποιητή! Και πόσο διαφορετικά θα ήταν σήμερα τα πράγματα, αν τιμούσαμε τους Ποιητές μας ακούγοντάς τους!

Ας ψάξουμε λοιπόν απεγνωσμένα, μέσα στις στάχτες του Βωμού μας, ας ψάξουμε να δούμε μήπως έμειναν οι σπίθες, οι οποίες θα ανάψουν πάλι την Ιερήν Φλόγα!

Διότι η Ιερή Φλόγα, θα ανάψει πάλι στον Βωμόν της Ελλάδος! Είτε από τις σπίθες μας, είτε από τον Ουράνιον Πατρώον Κεραυνό!

Μόνον που στην δεύτερη περίπτωσιν θα κατακαύσει και εμάς!